1-3. (a) Ke ditiragalo dife tšeo di nyakilego go dira gore phuthego ya Bokriste yeo e bego e sa tšwa go thewa e arogane? (b) Re ka holwa bjang ke go ithuta pego ye yeo e lego ka pukung ya Ditiro?

 BA THABILE, Paulo le Baranaba ba sa tšwa go boela motseng wa Antiokia ya Siria go tšwa leetong la bona la pele la boromiwa. Ba thabišitšwe ke gore Jehofa o “buletše ditšhaba mojako o išago tumelong.” (Dit. 14:26, 27) Go feta moo, ditaba tše dibotse di bolelwa Antiokia ka moka gomme phuthego ya moo e oketšwa ke “palo e kgolo” ya ba ditšhaba.—Dit. 11:20-26.

² Go se go ye kae, ditaba tše tše di thabišago tša mabapi le koketšego ye di fihla Judea. Eupša go e na le gore di thabiše batho ka moka, di dira gore go be molaleng gore go swanetše go dirwe phetho mabapi le taba ya lebollo. Go swanetše gore go be le tswalano efe magareng ga Bajuda le badumedi bao e sego Bajuda, le gona badumedi bao e sego Bajuda ba swanetše go lebelela bjang Molao wa Moshe? Taba ye e baka ngangišano e šoro moo e lego gore e ka dira gore phuthego ya Bokriste e arogane ka dihlopha. Bothata bjo bo tla rarollwa bjang?

³ Ge re dutše re ahlaahla pego ye yeo e lego ka pukung ya Ditiro, re tla ithuta dithuto tše dintši tša bohlokwa. Dithuto tše di tla re thuša go dira dilo ka bohlale ge go ka tšwelela ditaba tšeo di ka re aroganyago mehleng ya rena.

4. Badumedi ba bangwe ba be ba kgothaletša pono efe e fošagetšego, gomme se se rotoša potšišo efe?

⁴ Morutiwa Luka o ngwadile gore: “Batho ba bangwe ba theoga [ba ya Antiokia] ba etšwa Judea gomme ba ruta bana babo bona ba re: ‘Ka ntle le ge le ka bolotšwa go ya ka mokgwa wa Moshe, le ka se phološwe.’” (Dit. 15:1) Ga go bolelwe ge e ba ‘batho bao ba bego ba etšwa Judea’ e be e le Bafarisei pele ba ka sokologela Bokristeng. Go sa šetšwe gore e be e le Bafarisei goba go se bjalo, go bonagala ba be ba tutueditšwe ke tsela ya go nagana ya sehlotswana seo sa bahlanogi sa Bajuda seo se bego se kgomarela molao. Go oketša moo, go ka direga gore ba be ba ipolela ka mo go fošagetšego gore ba bolela molaetša o tšwago go baapostola le bagolo ba Jerusalema. (Dit. 15:23, 24) Lega go le bjalo, ke ka baka la’ng badumedi ba Bajuda ba be ba sa dutše ba kgothaletša gore go be le  lebollo ka mengwaga e ka bago e 13 ka morago ga ge moapostola Petro, ka taelo ya Modimo, a be a amogetše ba ditšhaba bao ba sa bollago ka phuthegong ya Bokriste? a—Dit. 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Ke ka baka la’ng ba bangwe ba Bakriste ba Bajuda ba ka ba ba ile ba nyaka go kgomarela lebollong? (b) Na kgwerano ya lebollo e be e le karolo ya kgwerano ya Aborahama? Hlalosa. (Bona mongwalo wa ka tlase.)

⁵ Go ka ba go be go na le mabaka a mantši. Lebaka le lengwe ke gore lebollo le be le thomilwe ke Jehofa gomme e be e le leswao la go ba le tswalano e kgethegilego le yena. Lebollo le thomile ka Aborahama le ba ntlo ya gagwe pele ga go thewa ga kgwerano ya Molao, eupša ka morago la ba karolo ya yona. b (Lef. 12:2, 3) Ka tlase ga Molao wa Moshe, gaešita le ge batho bao e bego e se Baisiraele ba be ba swanetše go bolotšwa pele ba ka thabela ditokelo tše itšego tše bjalo ka go ja dijo tša Paseka. (Ek. 12:43, 44, 48, 49) Ka ntle le pelaelo, ka monaganong wa Mojuda, monna yo a sa bollago o be a swanetše go lebelelwa a se a hlweka e bile a nyatšega.—Jes. 52:1.

⁶ Ka go re’alo, go be go nyakega tumelo le boikokobetšo e le gore badumedi ba Bajuda ba amogele therešo yeo e sa tšwago go utollwa. Kgwerano ya Molao e be e tšeetšwe legato ke kgwerano e mpsha, ka gona go belegwa ga motho e le Mojuda go be go se sa mo dira gore e be setho sa batho ba Modimo ka go fo itiragalela. Le gona, go Bakriste ba Bajuda bao ba bego ba dula ditšhabeng tša Bajuda—go etša badumedi ba kua Judea—go be go nyakega sebete go dumela go Kriste le go amogela ba ditšhaba bao ba bego ba se ba bolla e le badumedigotee le bona.—Jer. 31:31-33; Luka 22:20.

7. ‘Batho bao ba bego ba etšwa Judea’ ba ile ba palelwa ke go kwešiša ditherešo dife?

⁷ Ke therešo gore melao ya Modimo ga se ya fetoga. Seo se bontšhwa ke taba ya gore kgwerano e mpsha e be e akaretša kgopolo e swanago le ya Molao wa Moshe. (Mat. 22:36-40) Ka mohlala, ka morago Paulo o ile a ngwala mabapi le lebollo gore: “Mojuda ke yo e lego yena ka gare gomme lebollo la gagwe ke la pelo ka moya, e sego ka molao o ngwadilwego.” (Baroma 2:29; Doi. 10:16) ‘Batho bao ba bego ba etšwa Judea’ ba be ba se ba kwešiša ditherešo tše eupša ba be ba nagana gore Modimo ga se a ka a fetoša molao wa lebollo. Na ba be ba tla theetša mabaka?

8. Ke ka baka la’ng taba ya lebollo e ile ya išwa go sehlopha se bušago kua Jerusalema?

⁸ Luka o tšwetše pele ka gore: ‘Ge Paulo le Baranaba ba fapane e bile ba ngangišane le bona kudu [batho bao ba bego ba ‘etšwa Judea’], ba ile ba rulaganya  gore Paulo, Baranaba le ba bangwe ba bona ba rotogele go baapostola le bagolo Jerusalema mabapi le ngangišano ye.’ c (Dit. 15:2) ‘Go fapana le go ngangišana’ moo go bontšhitše maikwelo a tseneletšego le kgodišego e tiilego ka mahlakoreng ka bobedi, gomme phuthego ya Antiokia ga se ya kgona go rarolla taba yeo. E le gore go ka ba le khutšo le botee, phuthego yeo ka bohlale e ile ya phetha ka go iša taba yeo go “baapostola le bagolo Jerusalema,” bao e bego e le ditho tša sehlopha se bušago. Re ka ithuta’ng go bagolo ba Antiokia?

9, 10. Bana babo rena ba kua Antiokia gotee le Paulo le Baranaba ba re beetše mohlala o mobotse ka tsela efe lehono?

⁹ Thuto e nngwe ya bohlokwa yeo re ithutago yona ke ya gore re swanetše go bota mokgatlo wa Modimo. Nagana ka se: Bana babo rena ba kua Antiokia ba be ba tseba gore ditho ka moka tša sehlopha se bušago e be e le Bakriste bao ba nago le setlogo sa Sejuda. Lega go le bjalo, ba be ba bota sehlopha seo gore se tla rarolla taba yeo ya lebollo ka go dumelelana le Mangwalo. Ka baka la’ng? Phuthego e be e kgodišegile gore Jehofa o be a tla laola dilo a diriša moya wa gagwe o mokgethwa gotee le Hlogo ya phuthego ya Bokriste, Jesu Kriste. (Mat. 28:18, 20; Baef. 1:22, 23) Ge go rotoga ditaba tša bohlokwa lehono, anke re ekišeng mohlala o mobotse wa badumedi ba kua Antiokia ka go bota mokgatlo wa Modimo gotee le Sehlopha sa wona se Bušago sa Bakriste bao ba tloditšwego.

¹⁰ Le gona, re gopotšwa ka bohlokwa bja boikokobetšo le go se fele pelo. Paulo le Baranaba ba be ba kgethilwe ka go lebanya ke moya o mokgethwa gore ba ye ditšhabeng, lega go le bjalo, ga se ba ka ba nagana gore ba swanetše go diriša matla ao go rarolla taba ya lebollo ka yona nako yeo kua Antiokia. (Dit. 13:2, 3) Go feta moo, ka morago Paulo o ile a ngwala gore: “Ke rotogetše gona [Jerusalema] ka ge ke be ke utolletšwe seo”—e lego seo se bontšhago tlhahlo ya Modimo tabeng ye. (Bagal. 2:2) Lehono bagolo ba katanela go bontšha boemo bjo bo swanago bja kgopolo bja go ikokobetša le go se fele pelo ge go rotoga ditaba tšeo di ka  bakago dikarogano. Go e na le go phegelela dipono tša bona ka noši, ba nyaka tlhahlo go Jehofa ka go bala Mangwalo le go latela taelo le tlhahlo yeo e tšwago go mohlanka yo a botegago.—Bafil. 2:2, 3.

11, 12. Ke ka baka la’ng go le bohlokwa go letela Jehofa?

¹¹ Mabakeng a mangwe, re ka swanelwa ke go letela gore Jehofa a hlabiše seetša tabeng e itšego. Gopola gore bana babo rena mehleng ya Paulo ba ile ba swanelwa ke go leta go fihla moo e ka bago ka 49 C.E. pele Jehofa a ka rarolla taba ya ge e ba ba ditšhaba ba swanetše go bolla, e lego mengwaga e ka bago e 13 go tloga nakong ya go tlotšwa ga Koronelio ka 36 C.E. Ke ka baka la’ng taba ye e tšere nako e telele ka mokgwa wo? Mohlomongwe Modimo o be a nyaka go dumelela nako e lekanego e le gore Bajuda bao ba botegago ba tlwaelane le phetogo yeo e kgolo ya kamoo ba bego ba lebelela dilo ka gona. Go ba gona, go fedišwa ga kgwerano ya lebollo yeo e bilego gona ka mengwaga e 1 900 yeo e dirilwego le rakgolokhukhu wa bona yo a rategago e lego Aborahama e be e se taba e nyenyane!—Joh. 16:12.

¹² Ruri ke tokelo go rutwa le go bopša ke Tatago rena wa legodimong yo a sa felego pelo le yo botho! Ka mehla mafelelo ke a mabotse le ao a re holago. (Jes. 48:17, 18; 64:8) Ka gona, le ka mohla re se ke ra gapeletša dipono tša rena goba ra arabela ka mo go fošagetšego diphetogong tšeo mokgatlo o di dirago goba ditlhalosong tšeo di kaonefaditšwego tša mangwalo a itšego. (Mmo. 7:8) Ge e ba o lemoga gore o na le tlhasenyana ya tshekamelo e bjalo, ke ka baka la’ng o sa naganišiše ka thapelo ka melao ya motheo yeo e lego nakong yeo e hwetšwago go Ditiro kgaolo 15? d

13. Re ka bontšha bjang go se fele pelo ga Jehofa bodireding bja rena?

¹³ Go ka nyakego gore re se fele pelo ge re ithuta Beibele le batho bao ba hwetšago go le thata go tlogela ditumelo tša bona tša maaka tšeo di ratwago goba metlwae yeo e sego ya mangwalo. Mabakeng a bjalo, go ka nyakega gore re dumelele nako e itšego e fete bakeng sa gore moya wa Modimo o šome pelong ya morutwana. (1 Bakor. 3:6, 7) Le gona, re swanetše go rapela ka taba yeo. Ka tsela e itšego le ka nako e swanetšego, Modimo o tla re thuša go tseba gore ke kgato efe e bohlale yeo re swanetše go e gata.—1 Joh. 5:14.

14, 15. Phuthego ya kua Antiokia e ile ya hlompha bjang Paulo, Baranaba le basepedi ba bangwe, gomme ke bjang go ba gona ga bona go ilego gwa ba tšhegofatšo go badumedigotee le bona?

¹⁴ Kanegelo ya Luka e tšwela pele ka gore: “Eitše ge phuthego e ba felegeditše sebakanyana, banna bao ba tšwela pele ka tsela ya bona ba feta Fenikia le Samaria, ba laodiša ka botlalo tshokologo ya batho ba ditšhaba; ba be ba dira gore bana babo bona ka moka ba thabe kudu.” (Dit. 15:3) Taba ya gore phuthego yeo e ile ya felegetša Paulo, Baranaba le basepedi ba bangwe e be e le tiro ya lerato la Bokriste yeo e bego e ba nea tlhompho, e bontšha gore phuthego e be  e kganyoga gore Modimo a ba šegofatše. A mohlala o mobotse gakaakaang wo bana babo rena ba kua Antiokia ba re beetšego wona gape! Na o hlompha bana beno le dikgaetšedi ba moya, “kudukudu [bagolo] bao ba šomago ka thata go boleleng le go ruteng”?—1 Tim. 5:17.

¹⁵ Maetong a bona, basepedi ba ba ile ba itlhatsela e le tšhegofatšo go Bakristegotee le bona ba kua Fenikia le Samaria ka go ba anegela diphihlelo “ka botlalo” mabapi le modiro wa bona tšhemong ya ba ditšhaba. Go ka direga gore batheetši bao ba be akaretša badumedi ba Bajuda bao ba tšhabetšego ditikologong tšeo ka morago ga gore Stefano a hwele tumelo. Ka mo go swanago le lehono, dipego tša mabapi le kamoo Jehofa a šegofatšago modiro wa go dira barutiwa ke mothopo wa kgothatšo go bana babo rena, kudukudu bao ba lebeletšanego le diteko. Na o holwa ka botlalo ke dipego tše bjalo ka go ba gona dibokeng tša Bokriste, dikopanong tše dinyenyane le tše dikgolo gotee le ka go bala diphihlelo le dikanegelo tša bophelo tša batho ba bangwe tšeo di gatišitšwego ka dikgatišong tša rena, e ka ba tšeo di phrinthilwego goba tšeo di hwetšagalago go jw.org/nso?

16. Ke’ng seo se bontšhago gore taba ya lebollo e be e le e kgolo kudu?

¹⁶ Ka morago ga go sepela dikhilomithara tše e ka bago tše 550 go ya ka borwa, baromiwa ba bao ba tšwago Antiokia mafelelong ba ile ba fihla moo ba bego ba eya gona. Luka o ngwadile gore: “Ge ba fihla Jerusalema ba ile ba amogelwa ka botho ke phuthego le baapostola le bagolo gomme ba anega dilo tše dintši tše Modimo a di dirilego ka bona.” (Dit. 15:4) Lega go le bjalo, ge ba arabela go seo, “ba bangwe ba sehlotswana sa bokgelogi sa Bafarisei bao ba bego ba fetogile badumedi ba ema ditulong tša bona ba re: ‘Go nyakega gore badumedi bao e sego Bajuda ba bolotšwe gomme ba laelwe gore ba boloke molao wa Moshe.’” (Dit. 15:5) Go molaleng gore taba ya mabapi le go bolotšwa ga Bakriste bao e sego Bajuda e be e le e kgolo kudu, gomme e be e swanetše go rarollwa.

17. Ke bomang bao ba bego ba bopa sehlopha se bušago kua Jerusalema, le gona ke ka baka la’ng “bagolo” ba ka ba ba ile ba akaretšwa?

¹⁷ Diema 13:10 e re: “Bohlale ke bja bao ba rerišanago.” Ka go dumelelana le molao wo wa motheo o kwagalago, “baapostola le bagolo ba [ile ba] kgobokana gore ba bontšhane ka taba [ya lebollo].” (Dit. 15:6) “Baapostola le bagolo” ba be ba šoma e le baemedi ba phuthego ka moka ya Bokriste, go etša ge Sehlopha se Bušago se dira lehono. Ke ka baka la’ng “bagolo” ba be ba hlankela gotee le  baapostola? Gopola gore moapostola Jakobo o be a bolailwe, gomme ka nakwana moapostola Petro o be a golegilwe. Na ditiragalo tše di swanago di be di ka diragalela baapostola ba bangwe? Go ba gona ga banna ba bangwe bao ba tloditšwego bao ba swanelegago, go be go tla thuša go kgonthišetša gore go na le bana babo rena ba lekanego bakeng sa go etelela pele.

18, 19. Petro o boletše mantšu afe a matla, gona batheetši ba gagwe ba swanetše go ba ba ile ba fihlelela phetho efe?

¹⁸ Luka o tšwetše pele ka gore: “Ka morago ga go boledišana nako e telele, Petro a ema a re . . . : ‘Banna, bana bešo, le tseba gabotse gore go tloga mehleng ya bogologolo Modimo o kgethile gare ga lena gore ka molomo wa ka batho ba ditšhaba ba swanetše go kwa lentšu la ditaba tše dibotse gomme ba dumele. Le gona Modimo yo a tsebago pelo, o hlatsela se ka go ba nea moya o mokgethwa, go etša ge a dirile bjalo le go rena. Ga se a dira phapano le gatee magareng ga rena le bona, eupša o sekišitše dipelo tša bona ka tumelo.’” (Dit. 15:7-9) Go ya ka puku e nngwe ya ditšhupetšo, lentšu la Segerika leo le fetoletšwego e le “go boledišana” go temana 7, gape le bolela “go nyaka go ngangišana.” Go bonagala ruri bana babo rena ba bile le dikgopolo tšeo di sa swanego, gomme ba ile ba di bolela ka bolokologi.

¹⁹ Mantšu a matla a Petro a ile a gopotša bohle gore yena o be a le gona ge ba ditšhaba ba pele bao ba sa bollago, e lego Koronelio le ba ntlo ya gagwe, ba be ba tlotšwa ka moya o mokgethwa ka 36 C.E. Ka gona, ge e ba Jehofa a kgaoditše go dira phapano magareng ga Mojuda le yo e sego Mojuda, gona batho ba tšea kae matla a go dira bjalo? Go feta moo, go ba le tumelo go Kriste ke gona go hlwekišago pelo ya modumedi, e sego go kwa Molao wa Moshe.—Bagal. 2:16.

20. Bao ba bego ba kgothaletša lebollo ba be ba “leka Modimo” ka tsela efe?

²⁰ Motheong wa bohlatse bjo bo sa ganetšegego bja lentšu la Modimo le moya o mokgethwa, Petro o ile a phetha ka gore: “Ka gona, bjale ke ka baka la’ng le leka Modimo ka go rweša barutiwa joko molaleng, yeo rena le ge e le borakgolokhukhu ba rena re sa kago ra kgona go e rwala? Lega go le bjalo, re na le tumelo ya gore re tla phološwa ka botho bjo bogolo bja Morena Jesu ka tsela e swanago le ya bona.” (Dit. 15:10, 11) Ge e le gabotse, bao ba bego ba kgothaletša lebollo ba be ba “leka Modimo” goba go etša ge phetolelo e nngwe e bolela ‘ba be ba hlohla go se fele pelo ga gagwe.’ Ba be ba leka go gapeletša ba ditšhaba go latela molao woo Bajuda ka bobona ba bego ba sa kgone go o latela ka botlalo gomme seo mafelelong se ile sa ba ahlolela lehu. (Bagal. 3:10) Go e na le gore ba kgothaletše lebollo, batheetši ba Petro ba Bajuda ba be ba swanetše go leboga botho bjo bogolo bja Modimo bjoo a bo bontšhitšego ka Jesu.

21. Baranaba le Paulo ba ile ba tlaleletša ka eng poledišanong?

²¹ Go molaleng gore mantšu a Petro a ile a kgoma batheetši ba gagwe kudu, ka ge “lešaba ka moka [le ile] la homola.” Ka morago ga moo, Baranaba le Paulo ba ile ba laodiša “dipontšho tše dintši le mehlolo yeo Modimo a e dirilego ka bona gare ga ditšhaba.” (Dit. 15:12) Ga bjale, mafelelong baapostola le bagolo ba be ba le boemong bjo bobotse bja go ahlaahla bohlatse ka moka ke moka ba dire phetho yeo e tlogago e dumelelana le thato ya Modimo tabeng ya lebollo.

22-24. (a) Lehono Sehlopha se Bušago se latela bjang mohlala wa sehlopha se bušago sa lekgolong la pele la ngwaga? (b) Bagolo ka moka ba ka bontšha bjang gore ba hlompha bolaodi bja thulaganyo ya pušo ya Modimo?

 ²² Le lehono, ge ditho tša Sehlopha se Bušago di kopana, di nyaka tlhahlo Lentšung la Modimo gomme tša rapelela moya o mokgethwa ka go tšwa pelong. (Ps. 119:105; Mat. 7:7-11) E le gore di dire diphetho tšeo di dumelelanago gabotse le thato ya Modimo, setho se sengwe le se sengwe sa Sehlopha se Bušago se hwetša lenaneo la ditaba tšeo di tlago go ahlaahlwa pele ga nako e le gore se ka naganišiša ka thapelo ka ditaba tšeo. (Die. 15:28) Ge ba le sebokeng, bana babo rena ba bao ba tloditšwego ba ntšha maikwelo a bona ka bolokologi le ka tlhompho. Beibele e dirišwa gantši dipoledišanong tša bona.

²³ Bagolo ba phuthego ba swanetše go ekiša mohlala woo. Le gona, ge e ba ka morago ga seboka sa bagolo taba ya bohlokwa yeo e bego e ahlaahlwa e se ya rarollwa, sehlopha sa bagolo se ka boledišana le ofisi ya lekala ya lefelong leo goba baemedi ba yona bao ba kgethilwego ba bjalo ka balebeledi ba tikologo. Ke moka ofisi ya lekala e ka ngwalela Sehlopha se Bušago ge e ba go nyakega.

²⁴ Ee, Jehofa o šegofatša bao ba hlomphago thulaganyo ya pušo ya Modimo le bao ba bontšhago boikokobetšo, potego le go se fele pelo. Ka ge re tla bona kgaolong e latelago, moputso wa go dira bjalo o tšwago go Modimo ke khutšo ya kgonthe, go atlega moyeng le botee bja Bokriste.