1. Go ya ka Lentšu la Modimo, ke mehuta efe e mebedi feela ya bodumedi yeo e lego gona?

JESU o itše: “Tsênang ka kxôrô e pitlaxanexo; xobane kxôrô e išaxo tahlexong ké pêtlêkê, le tsela ye e yaxo xôna e phatlaletše; ’me ba ba tsênaxo ka yôna ké ba bantši. Xobane kxôrô e išaxo bophelong e pitlaxane; le tsela ye e yaxo xôna ké e thsêsê; ’me ba ba e bônaxo xa ba nene.” (Mateo 7:13, 14) Go ya ka Lentšu la Modimo, go na le mehuta e mebedi feela ya bodumedi: bja therešo le bja maaka; bjo bo nepagetšego le bjo bo fošagetšego; bjo bo išago bophelong le bjo bo išago tahlegong.

2. Mangwalo a bontšha bjang gore ga se madumedi ka moka ao a kgahlišago Modimo?

² Batho ba bangwe ba nagana gore madumedi ka moka a kgahliša Modimo. Ditemana tše di latelago tša Beibele di bontšha gore se ga se sa therešo:

• “Xomme Ba-Isiraele ba boêla ba dira tše di bexo di befêla Morêna, ba hlankêla bô-Baali le Asiterothe, le medimo ya Ba-Siria le ya Ba-Sidoni le ya Ba-Moaba le ya Ba-Amoni le ya Ba-Filisita, ba tloxêla Morêna ba se mo dirêlê. Ké mo Ba-Isiraele ba tuketšwexo ke boxale bya Morêna.” (Baahlodi 10:6, 7) Ge e ba re rapela medimo ya diswantšho goba modimo o mongwe ka ntle le Modimo wa therešo, re ka se ke ra amogelwa ke Jehofa.

• “Sethšaba sé se nthêta [Modimo] ka melomo, mola dipelo tša bôná dì le kxolê le Nna. Xe ba mpoifa e fo ba lefêla, ba ruta thutô ya ma-laya-batho.” (Mareka 7:6, 7) Ge e ba batho bao ba ipolelago gore ba rapela Modimo ba ruta dikgopolo tša bona go e na le go ruta seo Beibele e se rutago, borapedi bja bona ke bja lefeela. Ga bo amogelwe ke Modimo.

• “Modimo ké Môya; xomme ba ba Mo rapêlaxo ba tlo Mo rapêla ka môya le ka xo rereša.” (Johane 4:24) Borapedi bja rena bo swanetše go dumelelana le therešo ya Lentšu la Modimo.

3. Tsela e nngwe yeo ka yona re ka hlaolago bodumedi bja therešo go bja maaka ke efe?

³ Re ka tseba bjang ge e ba bodumedi bo kgahliša Modimo goba go se bjalo? Jesu o itše: “Sehlare se se botse, e ka ba sefe le sefe, ké sôna se enywaxo dienywa tše di botse. ’Me sehlare se se sa tsebalexexo se enywa dienywa tše mpe. . . . Ké xôna-xê, Le tlo ba tseba ka dienywa tša bôná.” Ka mantšu a mangwe, ge e ba bodumedi bo e-tšwa go Modimo, bo tla enywa dienywa tše dibotse; eupša ge e ba bodumedi bo e-tšwa go Sathane, bo tla enywa dienywa tše mpe.—Mateo 7:15-20.

4. Ke seka sefe seo barapedi ba Jehofa ba se bontšhago?

⁴ Bodumedi bja therešo bo tšweletša batho bao ba ratanago le bao ba ratago batho ba bangwe. Se ke ka gobane Jehofa ka boyena ke Modimo yo lerato. Jesu o itše: “Seo bohle ba tl’o xo tseba ka sôna xe Le le barutiwa ba-ka, ké xe Le na le leratanô.” Madumedi a fihlelela bjang tekanyetšo ye ya borapedi bja therešo?—Johane 13:35; Luka 10:27; 1 Johane 4:8.

5. Saeklopedia e nngwe e hlalosa bjang kgwebo ya makgoba a Afrika?

⁵ Nagana ka kgwebo ya go rekiša makgoba a Afrika. The New Encyclopædia Britannica e re: “Mo e ka bago ma-Afrika a 18 000 000 a ile a išwa difantising tša ma-Moseleme tša go rekiša makgoba tšeo di putlago Sahara le Lewatle la India nywageng ya magareng ga 650 le 1905. Seripeng sa bobedi sa nywaga-kgolo wa bo-15, ma-Yuropa a ile a thoma go gweba go bapa le lebopo la ka bodikela la Afrika gomme ka 1867 ma-Afrika a magareng ga a 7 000 000 le 10 000 000 a ile a sepetšwa ka dikepe e le makgoba go ya Lefaseng le Lefsa.”

6. Bodumedi bo ile bja akaretšwa bjang kgwebong ya go rekiša makgoba?

 ⁶ Ke boemo bofe bjoo bodumedi bo ilego bja bo tšea nakong ye ya khuduego Afrika ge banna, basadi le bana ba aroganywa le magae a bona le malapa a bona, ba kgokwa ka diketwane, ba swaiwa ka ditšhipi tše di fišago gomme ba rekwa le go rekišwa bjalo ka dikgomo? Bethwell Ogot o ngwadile ka go Daily Nation ya Nairobi, Kenya gore: “Bobedi Bokriste le Bomoseleme bo kgomarela tumelo yeo e rutwago ka molao ya go dumela boteeng bja batho, lega go le bjalo bobedi bja tšona bo thomile mekgatlo ya go swarwa ga batho bokgoba yeo e sepedišanago le kgethollo ya merafo. . . . Re swanetše go dumela go ba molato ga Mamoseleme le Bakriste, Bodikela le Bohlabela bja Magareng le go foufala boitshwarong moo go lebišitšego nywaga-kgolong ya tlaišego yeo e sa lekanywego go ma-Afrika.”

7. Ke tema efe yeo baetapele ba bodumedi ba ilego ba e kgatha ntweng?

⁷ Bodumedi bja maaka bo ile bja bontšha dienywa tša bjona tše di bodilego ka ditsela tše dingwe. Ka mohlala, gaešita le ge Beibele e bolela gore “rata wa geno,” baetapele ba bodumedi lefaseng ka moka ba ile ba thekga le go tšwetša pele ntwa ka mafolofolo.—Mateo 22:39.

8. (a) Baetapele ba bodumedi ba ile ba kgothaletša bjang go bolaya dintweng tša Afrika? (b) Ke’ng seo moruti yo mongwe a ilego a se bolela nakong ya ntwa ya selegae ya Nigeria?

⁸ Ke mo go tsebegago gabotse gore ka 1994, baitlami ba bangwe ba basadi le baruti ba ile ba tšea karolo go bolayeng batho kua Rwanda. Bodumedi bo bile bo kgathile tema e kgolo dintweng tše dingwe tša Afrika. Ka mohlala, nakong ya ntwa ya selegae ya tšhollo ya madi kua Nigeria, madumedi ka mahlakoreng ka bobedi a ile a kgothaletša batho go lwa. Ge ntwa yeo e dutše e kgatlampana, moruti yo  mongwe o ile a bolela gore baetapele ba kereke ba be ba “phaetše ka thoko modiro woo ba bego ba o neilwe ke Modimo.” O ile a ba a bolela gore: “Rena bao re ipitšago badiredi ba Modimo, re fetogile badiredi ba Sathane.”

9. Ke’ng seo Beibele e se bolelago ka badiredi ba Sathane?

⁹ Beibele e bolela selo se se swanago kudu le seo ka gore: “Le yêna Sathane ó ikxanthša a itira Morongwa wa seetša. Ké xona re se kê ra tlabêxa xe bahlanka ba xaxwe ba itira bahlanka ba tokô.” (2 Ba-Korinthe 11:14, 15) Go fo swana le ge batho ba bantši ba babe ba itira ba ba lokilego, Sathane o fora batho ka badiredi bao ba bonalago e le ba lokilego eupša e le bao mediro ya bona e lego e mebe le bao dienywa tša bona di bodilego.

10. Ke ka tsela efe baetapele ba bodumedi ba latotšego Modimo?

¹⁰ Lefaseng ka moka, baetapele ba bodumedi ba rutile ka lerato, khutšo le go loka, eupša ba bonagatša lehloyo, go ba le ntwa le go se boife Modimo. Beibele e ba hlalosa gabotse. E re: “Ba ipolêla ba re: Modimo re a mo tseba! ’me ba Mo latola ka medirô.”—Tito 1:16.

11. Beibele e hlalosa bjang bodumedi bja maaka?

¹¹ Re kgona go bona seo Jehofa a se naganago ka bodumedi bja maaka ka go bala puku ya Beibele ya Kutollo. Moo, bodumedi bja maaka bo hlaloswa e le mosadi wa seswantšhetšo, “Babele o Moxolo.” (Kutollo 17:5) Ela hloko kamoo Modimo a e hlalosago ka gona:

• “Seotswa seo se sexolo . . . se maxoši a lefase a dirilexo bootswa le sôna.” (Kutollo 17:1, 2) Go e na le go botegela Modimo, bodumedi bja maaka bo itsentše dipolitiking, gantši bo botša mebušo seo e swanetšego go se dira.

• “Motseng woo ké mo xo hweditšwexo madi a Baporofeta le a bakxêthwa è le a mantši, le a bohle ba ba bolailwexo mo lefaseng.” (Kutollo 18:24) Bodumedi bja maaka bo tlaišitše le go bolaya bahlanka ba botegago ba Modimo gomme bo ikarabela bakeng sa mahu a ba dimilione bao ba hwilego ntweng.

• ‘O be o ikgantšha, o ipshina.’ (Kutollo 18:7) Bodumedi bja maaka bo na le mahumo a mantši ao baetapele ba bjona ba a dirišetšago go phela bophelo bja matsaka.

• “Gobane ditšhaba ka moka di arošitšwe ke boloi bja gago.” (Kutollo 18:23, PK) Ka dithuto tša bjona tša maaka tša gore moya ga o hwe, bodumedi bja maaka bo butše mojako bakeng sa mehuta ka moka ya go dirišana le meoya le bonoge le go tšwetša pele poifo ya go boifa bahu le go rapela bagologolo.

12. Ke temošo efe yeo Beibele e e neago mabapi le bodumedi bja maaka?

¹² Ge e nea temošo e matla bathong gore ba ikaroganye le bodumedi bja maaka, Beibele e re: “Khuduxang! lena ba sethšaba sa-ka, xore Le se tlo xwêrana le dibe tša motse woo, la tlo wêlwa ke ’kôtlô tša wôna.”—Kutollo 18:4, 5.

13. Ke’ng seo se tlago go diragalela bodumedi bja maaka le bao ba bo dirišago?

¹³ Nakong e tlago e lego kgaufsi, Babele o Mogolo e lego mmušo wa lefase wa bodumedi bja maaka o tla fedišwa ka mo go feletšego. Beibele e re: “[Dikotlo] di [tlo] o tlêla ka ’tšatši le tee, è le dinkhu le thlokofalô le tlala, xe o thšungwa ka mollô; xobane Modimo e a o sekišaxo ké Yo matla.” (Kutollo 18:8) Gore re pheme go amogela karolo ya dikotlo tša wona, re swanetše go kgaola ditlemo ka moka tšeo re nago le tšona le bodumedi bja maaka, re se ke ra itswalanya le mediro, menyanya le ditumelo tšeo di sa kgahlišego Modimo. Taba ye e akgofile. Maphelo a rena a kotsing!—2 Ba-Korinthe 6:14-18.