1. Ke ka baka la’ng batho ba be ba nyamile e bile ba lla kua Shilo?

SAMUELE o be a lemoga gore batho ba nyamile kua Shilo. Go be go le bjalo ka ge eka motse ka moka o be o tletše ka megokgo. Ke basadi le bana ba bakae bao ba bego ba lla ka baka la ditaba tša mabapi le botatago bona, banna ba bona, barwa ba bona le barwarre ba bona bao ba bego ba ka se boe gae? Seo re se tsebago ke gore Isiraele e be e lahlegetšwe ke madira a e ka bago a 30 000 phenyong e nyamišago ya Bafilisita nakwana ka morago ga go lahlegelwa ke madira a mangwe a 4 000 ntweng e nngwe.​—1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Ke masetlapelo afe ao ka go lokologana a ilego a baka dihlong le go tloša letago kua Shilo?

² Tšeo e be e sa le dinyane. Barwa ba babedi ba kgopo ba Moperisita yo a phagamego Eli e lego Hofini le Pinease, ba ile ba gwanta go tšwa Shilo ba rwele areka e kgethwa ya kgwerano. Ka tlwaelo e be e dula ka sekgethweng sa taberenakele​—tempele e swanago le tente—​gomme lepokisi le le bohlokwa e be e le leswao la go ba gona ga Modimo. Ke moka batho ba ile ba tšea Areka ba ya le yona ntweng, ka bošilo ba nagana gore e tla ba bjalo ka pheko ya go dira gore ba fenye. Eupša Bafilisita ba ile ba thopa Areka yeo, ba bolaya Hofini le Pinease.​—1 Sam. 4:3-11.

³ Taberenakele kua Shilo e be e hlompšha ka ge Areka e dutše moo ka nywagakgolo. Bjale Areka e be e se sa le gona. Ge a ekwa se, Eli wa nywaga e 98 o ile a wa setulong sa gagwe ka sa morago gomme a hwa. Ngwetši ya gagwe yeo e bego e fetogile mohlologadi ka lona letšatši leo e ile ya hwa e belega. Pele ga ge e ka hwa e ile ya re: “Letago le tlogile Isiraele la ya bothopša.” Ee, Shilo e be e ka se sa ba ka mokgwa woo e bego e le ka wona peleng.​—1 Sam. 4:12-22.

4. Re tlo hlahloba’ng kgaolong ye?

⁴ Samuele o be a tla lebeletšana bjang le go nyamišwa mo gokaakaa? Na tumelo ya gagwe e be e tla dula e tiile gore a kgone go thuša batho bao Jehofa a bego a se sa ba šireletša le go ba amogela? Ka dinako tše dingwe, ka moka ga rena re lebana le mathata gotee le go nyamišwa moo go hlohlago tumelo ya rena, ka gona a re boneng se sengwe seo re ka ithutago sona go Samuele.

5, 6. Pego ya Beibele e bolela ka’ng lebakeng la nywaga e 20 gomme Samuele o be a dutše a dira’ng nakong yeo?

⁵ Pego ya Beibele bjale e tlogela go bolela ka Samuele gomme e latela Areka e kgethwa, e re bontšha kamoo Bafilisita ba ilego ba tlaišega ka baka la go e tšea ke moka ba gapeletšega go e bušetša. Ge e bolela ka Samuele gape, go šetše go fetile nywaga e ka bago e 20. (1 Sam. 7:2) O be a swaregile ka’ng nywageng yeo ka moka? Ga go nyakege gore re hlwe re phopholetša.

⁶ Re kwele gore pele nywaga ye e thoma, “Samuele [o be] a bolela le Baisiraele ka moka.” (1 Sam. 4:1) Pego e utolla gore ge nywaga ye e fetile, Samuele o be a tlwaetše go etela metse e meraro ya Isiraele, a potologa ngwaga le ngwaga, a rarolla diphapang le go araba dipotšišo. Ge a feditše o be a boela motseng wa gabo wa Rama. (1 Sam. 7:15-17) Go molaleng gore Samuele o be a dula a swaregile gomme nywageng yeo e 20, o be a na le modiro o montši.

7, 8. (a) Samuele o ile a botša batho molaetša ofe ka morago ga go šoma ka thata nywaga e 20? (b) Batho ba ile ba arabela bjang molaetšeng wa Samuele?

⁷ Go hloka boitshwaro le kgobogo tša barwa ba Eli di be di gobaditše tumelo ya batho. Go bonagala ba bantši ba ile ba feleletša ba rapela diswantšho. Lega go le bjalo, ka morago ga nywaga e 20 ya go šoma ka thata, Samuele o ile a botša batho molaetša wo: “Ge e ba le boela go Jehofa ka dipelo tša lena ka moka, gona tlošang medimo e šele gare ga lena le diswantšho tša Ashiterothe, le lebiše dipelo tša lena go Jehofa ka go lebanya le hlankele yena a nnoši gomme yena o tla le phološa seatleng sa Bafilisita.”​—1 Sam. 7:3.

⁸ ‘Seatla sa Bafilisita’ se be se gatelela batho. Ka ge madira a Baisiraele a be a fentšwe, Bafilisita ba ile ba bona ba bulegetšwe ke sebaka sa go gatelela batho ba Modimo ka bolokologi. Eupša Samuele o ile a kgonthišetša batho bao gore dilo di be di tla fetoga ge feela ba ka boela go Jehofa. Na ba be ba nyaka go boela go Jehofa? Samuele o ile a thaba ge ba lahla diswantšho tša bona gomme “ba hlankela Jehofa a nnoši.” Samuele o ile a kgobokanya batho kua Mitsipa e lego motse o lego nageng ya dithaba ka leboa la Jerusalema. Batho ba ile ba kgobokana, ba ikona dijo gomme ba itshola dibeng tša bona tše dintši tša go rapela diswantšho.​—Bala 1 Samuele 7:4-6.

9. Bafilisita ba ile ba bona ba bulegetšwe ke sebaka sefe gomme batho ba Modimo ba ile ba arabela bjang kotsing yeo?

⁹ Lega go le bjalo, Bafilisita ba ile ba kwa gore Baisiraele ba be ba kgobokane ka bontši gomme ba bona ba bulegetšwe ke sebaka. Ba ile ba romela madira a bona kua Mitsipa gore a fediše barapedi bao ba  Jehofa. Baisiraele ba ile ba kwa ditaba tša kotsi e tlago. Ba tšhogile, ba ile ba kgopela Samuele gore a ba rapelele. O ile a dira bjalo, a ba a dira le sehlabelo. Madira a Bafilisita a ile a tla go hlasela kua Mitsipa nakong yeo ya monyanya o mokgethwa. Jehofa o ile a araba thapelo ya Samuele. Ge e le gabotse, Jehofa o ile a dira gore go kwale modumo wa kgalefo. O ile “a galefela Bafilisita [ke moka] gwa kwagala modumo o mogolo letšatšing leo.”​—1 Sam. 7:7-10.

10, 11. (a) Ke ka baka la’ng go ka ba go bile le selo seo se sa tlwaelegago ka modumo o mogolo woo Jehofa a ilego a galefela Bafilisita ka wona? (b) Ntwa yeo e thomilego kua Mitsipa e bile le mafelelo afe?

¹⁰ Na re swanetše go nagana Bafilisita ba le bjalo ka bana ba banyenyane bao ba tšhogago ke moka ba utama ka morago ga bommago bona ge ba ekwa modumo wa magadima? Aowa, a e be e le madira a nago le sebete ao e lego kgale a eya ntweng. Ka baka leo, e swanetše go ba e be e le la mathomo Bafilisita ba ekwa modumo wa mohuta woo. Na wo e be e fo ba “modumo o mogolo”? Na o be o etšwa leratadimeng le le se nago maru, goba na o be o etšwa dithabeng? Go sa šetšwe gore o be o etšwa kae, o ile wa gakantšha Bafilisita bao le go ba tšhoša ka mo go feletšego. Ka ge ba tloga ba gakanegile, ba ile ba se sa ba bomphenyašilo eupša ya ba bahlaselwa. Banna ba Isiraele ba ile ba tla ba kitima ba etšwa Mitsipa, ba ba fenya gomme ba ba rakediša go fihla kgole ka borwabodikela bja Jerusalema.​—1 Sam. 7:11.

¹¹ Ntwa yeo e be e le ya makgaolakgang. Bafilisita ba ile ba tšwela pele ba fenywa nakong ka moka ya ge Samuele e le moahlodi. Metse ka moka e ile ya boela ka tlase ga taolo ya batho ba Modimo.​—1 Sam. 7:13, 14.

12. Go bolela’ng gore Samuele ‘o ile a dira se se lokilego,’ gomme ke dika dife tšeo di mo thušitšego go dula a le mafolofolo?

¹² Nywagakgolong e mentši ka morago, moapostola Paulo o ile a bala Samuele gare ga baahlodi ba botegago le baporofeta bao ba ilego “ba dira se se lokilego.” (Baheb. 11:32, 33) Samuele ruri o ile a thuša batho go dira se sebotse le se se nepagetšego mahlong a Modimo. O ile a dula a le mafolofolo ka gobane o ile a letela Jehofa ka go se fele pelo, ka potego a tšwela pele ka modiro wa gagwe go sa šetšwe go nyamišwa. Le gona o ile a ba a bontšha moya wa go leboga. Ka morago ga phenyo kua Mitsipa, Samuele o ile a tsema leswika gore e be segopotšo sa tsela yeo Jehofa a thušitšego batho ba gagwe ka yona.​—1 Sam. 7:12.

13. (a) Re hloka dika dife e le gore re ekiše Samuele? (b) O nagana gore o swanetše go thoma neng go hlagolela dika tša go swana le tša Samuele?

¹³ Na le wena o nyaka go “dira se se lokilego”? Ge e ba go le bjalo,  o swanetše go ithuta go se feleng pelo ga Samuele, boikokobetšong bja gagwe le moyeng wa gagwe wa go leboga. (Bala 1 Petro 5:6.) Ke mang go rena yoo a sa nyakego go ba le dika tšeo? E bile mo go swanetšego gore Samuele a hlagolele le go bonagatša dika tšeo bjaneng bja gagwe, ka gobane o ile a lebana le go nyamišwa mo go šoro ge a godile.

14, 15. (a) Samuele o ile a lebeletšana le manyami afe a magolo ge “a tšofetše”? (b) Na Samuele e be e le tate yo a swanago le Eli? Hlalosa.

¹⁴ Ge re bala ka Samuele gape, o šetše a “tšofetše.” Ka ye nako Samuele o be a na le barwa ba babedi e lego Joele le Abija, gomme o be a ba file boikarabelo bja go mo thuša modirong wa gagwe wa go ahlola. Lega go le bjalo, se se nyamišago ke gore ga se ba ka ba botega. Gaešita le ge Samuele a be a botega e bile a lokile, barwa ba gagwe ba ile ba diriša maemo a bona ka boithati, ba kgopamiša kahlolo e bile ba amogela letsogo-le-kobong.​—1 Sam. 8:1-3.

¹⁵ Letšatšing le lengwe, banna ba bagolo ba Isiraele ba ile ba batamela moporofeta yoo yo a tšofetšego gore ba ipelaetše. Ba ile ba re: “Bana ba gago ga se ba sepela ditseleng tša gago.” (1 Sam. 8:4, 5) Na Samuele o be a lemogile bothata bjo? Pego ga e bolele. Lega go le bjalo, ka go se swane le Eli, Samuele e be e se tate yo a solegago. Jehofa  o ile a kgalema Eli le go mo otla ka ge a paletšwe ke go phošolla bokgopo bja bana ba gagwe le go godiša bana ba gagwe go e na le go godiša Modimo. (1 Sam. 2:27-29) Jehofa ga se a ka a bona Samuele a na le molato o bjalo.

16. Batswadi ba ikwa bjang ge bana ba bona ba sa kwe gomme ba ka homotšwa le go thušwa bjang ke mohlala wa Samuele?

¹⁶ Pego ye ga e bolele gore Samuele o ile a lewa ke dihlong ka tsela e kwešago bohloko, a belaela goba go nyama ge a se na go kwa ka boitshwaro bjo kgopo bja barwa ba gagwe. Lega go le bjalo, batswadi ba bantši ba kgona go kwešiša maikwelo a gagwe gabotse kudu. Mehleng ye e thata kudu, bana ba bantši ba a rabela e bile ga ba latele tayo ya batswadi. (Bala 2 Timotheo 3:1-5.) Batswadi bao ba kwago bohloko bjo bjalo ba ka homotšwa ka tsela e itšego le go hlahlwa ke mohlala wa Samuele. Ga se a ka a dumelela ditsela tša go hloka tumelo tša barwa ba gagwe di fetoša tsela ya gagwe le gatee. Gopola gore gaešita le ka morago ga gore mantšu le tayo di palelwe ke go fihlelela dipelo tše thata, mohlala wa batswadi e sa dutše e le o rutago kudu. Le gona batswadi ba sa dutše ba ka dira gore Tatago bona, Jehofa Modimo, a ikgantšhe ka bona​—go fo swana le Samuele.

17. Banna ba bagolo ba Isiraele ba ile ba nyaka’ng go Samuele, gona o ile a arabela bjang?

¹⁷ Barwa ba Samuele ba swanetše go ba ba sa ka ba nagana ka bogolo bja ditlamorago tša megabaru le boithati bja bona. Banna ba bagolo ba Isiraele ba ile ba re go Samuele: “Ka gona re kgethele kgoši gore e re ahlolele go swana le ditšhaba tše dingwe ka moka.” Na Samuele o ile a lebelela kgopelo yeo e le go rabela go yena? Go ba gona, o be a na le nywagasome a ahlola batho bao legatong la Jehofa. Bjale ba be ba se sa nyaka moporofeta wa go swana le Samuele eupša ba be ba nyaka kgoši yeo e tlago go ba ahlola. Ditšhaba tše di ba dikologilego di be di na le dikgoši gomme Baisiraele le bona ba be ba nyaka go ba le kgoši! Samuele o ile a arabela bjang? Re bala gore: “Se e be e le se sebe mahlong a Samuele.”​—1 Sam. 8:5, 6.

18. Le ge Jehofa a ile a utolla gore sebe sa Baisiraele e be e le se segolo, o ile a kgothatša Samuele bjang?

¹⁸ Ela hloko kamoo Jehofa a ilego a arabela ka gona ge Samuele a mmotša taba ye ka thapelo: “Theetša seo batho ba go botšago sona mabapi le dilo ka moka tšeo ba go botšago tšona; ka gobane ga se wena ba go gannego, eupša ke nna ba nkgannego gore ke be kgoši ya bona.” Seo se swanetše go ba se ile sa kgothatša Samuele kudu, eupša batho bao ba be ba tloga ba rogakile Modimo Ramatlaohle! Jehofa o ile a botša moporofeta wa gagwe gore a lemoše Baisiraele gore ba tla itshola ka baka la go ba le kgoši ya motho. Ge Samuele a ba lemoša,  ba ile ba gapeletša ka gore: “Aowa, rena re nyaka go bušwa ke kgoši.” Ka ge a be a dula a ekwa Modimo wa gagwe, Samuele o ile a sepela gomme a ya go tlotša kgoši yeo e kgethilwego ke Jehofa.​—1 Sam. 8:7-19.

19, 20. (a) Samuele o ile a kwa taelo ya Jehofa bjang ge a be a tlotša Saulo go ba kgoši ya Isiraele? (b) Samuele o ile a tšwela pele a thuša batho ba Jehofa bjang?

¹⁹ Lega go le bjalo, Samuele o ile a kwa ka tsela efe? Na e bile ka go se rate le go ithola kgwara? Na o ile a dumelela go nyamišwa go dira gore galefe? Batho ba bantši ba be ba ka arabela ka tsela yeo boemong bjo bjalo, eupša e sego Samuele. O ile a tlotša Saulo gomme a amogela gore monna yoo o be a kgethilwe ke Jehofa. O ile a atla Saulo, e lego leswao la go mo amogela le la go ikokobeletša kgoši ye e mpsha. Samuele o ile a botša batho a re: “Na le bone gore yo Jehofa a mo kgethilego ga go yo a swanago le yena setšhabeng ka moka?”​—1 Sam. 10:1, 24.

²⁰ Samuele o ile a lebelela dika tše dibotse tša monna yoo Jehofa a bego a mo kgethile, e sego diphošo tša gagwe. Yena o ile a šetša go botegela ga gagwe Modimo go e na le gore a nyake go amogelwa ke batho bao ba fetofetogago. (1 Sam. 12:1-4) Le gona o ile a šoma ka potego kabelong ya gagwe, a lemoša batho ba Modimo ka dikotsi tša moya tšeo ba bego ba lebeletšane le tšona le go ba kgothaletša gore ba dule ba botegela Jehofa. Keletšo ya gagwe e ile ya fihlelela dipelo tša bona gomme batho ba ile ba lopa Samuele gore a ba rapelele. O ile a ba nea karabo ye e botse: “Nka se tsoge ke senyeditše Jehofa ka go kgaotša go le rapelela; ke tla le ruta ka tsela e botse le e lokilego.”​—1 Sam. 12:21-24.

21. Mohlala wa Samuele o ka go thuša bjang ge o ka ikwa o nyamišwa ke ge motho yo mongwe a hwetša maemo goba tokelo e itšego?

²¹ Na o kile wa ikwa o nyamile ge motho yo mongwe a be a hwetša maemo goba tokelo e itšego? Mohlala wa Samuele ke kgopotšo e matla ya gore le ka mohla ga se ra swanela go dumelela dipelo tša rena di hufega goba di nyama. (Bala Diema 14:30.) Modimo o na le modiro o mogolo o putsago le o kgotsofatšago bakeng sa bahlanka ba gagwe ka moka ba botegago.

22. Ke ka baka la’ng Samuele a ile a dira gabotse ka go bona dika tše dibotse tšeo Saulo a bego a na le tšona mathomong?

²² Samuele o ile a dira gabotse ka go bona dika tše dibotse tša Saulo yoo e bego e le monna yo a rategago. E be e le yo motelele le yo mobotse, a na le sebete e bile a hlalefile, le gona mathomong o be a  na le boipoetšo e bile a sa ikgantšhe. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Go tlaleletša go dimpho tšeo, o be a na le e nngwe e bohlokwa​—tokologo ya boikgethelo, bokgoni bja go kgetha tsela ya gagwe ya bophelo le go itirela diphetho. (Doit. 30:19) Na o ile a diriša mpho yeo gabotse?

23. Ke seka sefe sa pele seo se ilego sa lahlegela Saulo gomme o ile a bontšha bjang gore o be a na le makoko?

²³ Ka manyami, gantši ge motho a hwetša maemo, boipoetšo ke seka sa pele seo se mo lahlegelago. Go se go ye kae, Saulo o ile a thoma go ba le makoko. O ile a kgetha go se kwe melao ya Jehofa yeo Samuele a bego a mmoditše yona. Lebakeng le lengwe, Saulo o ile a fela pelo gomme a dira sehlabelo seo Samuele a bego a nyaka go se dira. Samuele o ile a swanelwa ke go mo phošolla ka matla le go bolela e sa le pele gore bogoši bo be bo ka se dule bo le lapeng labo Saulo. Go e na le go ithuta tayong yeo, Saulo o ile a tšwela pele a dira ditiro tše dikgolo tša go se kwe.​—1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. (a) Saulo o ile a se kwe Jehofa bjang ge a be a elwa le Baamaleke? (b) Saulo o ile a arabela bjang ge a phošollwa gomme Jehofa o ile a phetha ka go re’ng?

²⁴ Jehofa o ile a diriša Samuele go botša Saulo gore a lwe le Baamaleke. Ditaelo tša Jehofa di be di akaretša taelo ya gore go fedišwe kgoši ya bona e kgopo, e lego Agaga. Lega go le bjalo, Saulo o ile a se bolaye Agaga e bile a tšea dithebola tše kaonekaone tšeo di bego di swanetše go fedišwa. Ge Samuele a be a tlo mo phošolla, Saulo o ile a bontšha kamoo a fetogilego ka gona. Go e na le go amogela phošollo ka boipoetšo, o ile a ipeela mabaka, a itirela sehlašana sa ntšhirela, a lokafatša ditiro tša gagwe, a tšhabela taba le go leka go bona setšhaba molato. Ge Saulo a be a leka go nyenyefatša le go gana tayo ka go bolela gore tše dingwe tša dithebola e be e le tša go direla Jehofa sehlabelo, Samuele o ile a bolela mantšu ao a tsebjago kudu ao a rego: “Tseba gore go kwa go phala sehlabelo.” Samuele o ile a kgalemela monna yoo ka sebete gomme a utolla phetho ya Jehofa e rego: Bogoši bo tla tlošwa go Saulo bja fiwa motho yo mongwe yo mokaone. *​—1 Sam. 15:1-33.

25, 26. (a) Ke ka baka la’ng Samuele a ile a llela Saulo gomme Jehofa o ile a kgalema moporofeta wa Gagwe bjang ka botho? (b) Samuele o ile a ithuta thuto efe ge a be a le ntlong ya Jese?

²⁵ Samuele o be a kwešitšwe bohloko kudu ke mafokodi a Saulo. O ile a fetša bošego ka moka a llela Jehofa ka taba ye. O ile a ba a  tšea nako a llela monna yo. Samuele o be a bone dika tše dibotse kudu go Saulo, eupša ga bjale seo a bego a se naganne se be se ka se direge. Monna yoo a bego a mo tseba o be a fetogile​—o be a lahlegetšwe ke dika tša gagwe tše kaonekaone gomme a hlanogetše Jehofa. Samuele o ile a se sa nyaka go bona Saulo gape. Lega go le bjalo, ge nako e dutše e eya, Jehofa o ile a kgalemela Samuele ka botho a re: “O tlo llela Saulo go fihla neng, mola nna ke mo tlošitše gore a se sa hlwa a eba kgoši ya Isiraele? Tlatša lenaka la gago ka makhura o sepele. Ke tla go roma go Jese wa Betlelehema, ka gobane ke ikgethetše yo e tlago go ba kgoši gare ga barwa ba gagwe.”​—1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

²⁶ Morero wa Jehofa ga wa ithekga ka potego e fetofetogago ya batho bao ba sa phethagalago. Ge e ba motho a se sa botega, Jehofa o tla hwetša yo mongwe yoo a tlago go phetha thato ya Gagwe. Ka gona, Samuele yo a tšofetšego o ile a tlogela go llela Saulo. Ka taelo ya Jehofa, Samuele o ile a ya legaeng la Jese kua Betlelehema, moo a ilego a kopana le barwa ba mmalwa ba babotse ba Jese. Lega go le bjalo, Jehofa o ile a gopotša Samuele di tloga fase gore a se ke a lebelela ponagalo ya motho. (Bala 1 Samuele 16:7.) Mafelelong, Samuele o ile a kopana le morwa yo monyenyanenyenyane e lego Dafida, gomme ke yena yoo Jehofa a ilego a mo kgetha!

27. (a) Ke’ng seo se thušitšego Samuele go matlafatša tumelo ya gagwe? (b) O ikwa bjang ka mohlala woo Samuele a re beetšego wona?

²⁷ Botšofading bja gagwe, Samuele o ile a bona gabotse gore Jehofa o dirile phetho e botse ka go dira gore Dafida a tšeele Saulo legato. Saulo o ile a thoma go ba le lehufa le le bolayago le go ba mohlanogi. Lega go le bjalo, Dafida o ile a bonagatša dika tše dibotse​—sebete, potego le tumelo. Tumelo ya Samuele e ile ya matlafala le go feta ge a be a le kgauswi le go hwa. O ile a bona gore ga go na bothata bjo bo nyamišago goba boemo bjoo Jehofa a ka palelwago ke go bo rarolla, go bo lokiša goba go bo fetoša tšhegofatšo. Mafelelong Samuele o ile a hwa a phetše mo e nyakilego go ba nywaga e lekgolo gomme a re tlogeletše mohlala o mobotse. Ga go makatše ge Baisiraele ka moka ba ile ba llišwa ke lehu la monna yoo yo a botegago! Le lehono bahlanka ba Jehofa ba swanetše go ipotšiša gore: ‘Na ke tla ekiša tumelo ya Samuele?’