Daniel 4:1-37

4  Aláahgo naatʼáanii Nébukadnézzar éí diné danilíinii áádóó ałʼąą dineʼé danilíinii índa bizaad ałʼąą ádaatʼéego yee yádaałtiʼii tʼáá ałtso éí nahasdzáán bikááʼgóó tʼáá átʼé kéédahatʼíinii yichʼįʼ haneʼ áyiilaago ání, Bee achʼįʼ hózhóonii nihá kʼeeʼąą yilzhish leʼ.  Bee éédahózinii áádóó tʼóó bikʼedaʼayóii éí Diyin God Aláahgo Ayóóʼátʼéii shichʼįʼ ííshją́ą́ áyiilaii bee nihił hashneʼgo shił yáʼátʼééh.  Dooládóʼ bibee éédahózinii ayóó ádaatʼée da áádóó tʼóó bikʼedaʼayóii ayóó ábóodziil da; aláahgo bee bóhólníihgo bił hazʼáanii éí hoolʼáágóó bee bóhólníihgo bił hazʼą́; éí oochííłdę́ę́ʼ áádóó oochííłgóó hólǫ́.  Shí Nébukadnézzar shikingi shikʼi hataʼgo hanáshyı̨́ı̨́h áádóó bee shíhólníihgo hazʼą́ągi hasih hooʼaʼ.  Baa neiseełígíí bikʼee shił hóóyééʼ; shitsáskʼeh bikááʼ sétı̨́įgo shił áhoodzaago bikʼee shił yééʼ hazlı̨́ı̨́ʼ.  Baa neisíyeelígíí ááhyiłníinii shił bééhodoozįįł biniyé Bábilandóó diné dahóyáanii shidááhdę́ę́ʼ nihidootʼishgo bee haasdzííʼ.  Álílee kʼehgo ídaʼoołʼįįłii áádóó déestʼı̨́ı̨́ʼ ádeiłʼíinii áádóó Kaldíya dineʼé danilíinii índa álíleego yee nidahałáii nidahaaskaigo baa neisíyeelii bee bił dahweeshneʼ, nidi ááhyiłníinii yee shił dahodoolnihgo doo yídaneelʼą́ą da.  Akéeʼdi índa Daniel shił yah ííyá; éí shidiyin nilíinii bikʼehgo Bélteshazar bee hwííníshí;* hó tʼéí diyin danilíinii biníłchʼi hwiiʼ hólǫ́, áko baa neisíyeelígíí bee hoł hweeshneʼgo ádíshní,  Bélteshazar yinílyéii, álílee kʼehgo ídaʼoołʼįįłii binanitʼaʼí nílı̨́, háálá diyin danilíinii biníłchʼi niiʼ hólǫ́ǫgo shił bééhózin, áko tsʼídá tʼáadoo ná nantłʼaaígóó, baa neiseełgo shił ádzaago yiiłtsánígíí áádóó ááhyiłníinii bee shił hólneʼ. 10  Tsáskʼeh bikááʼ sétı̨́įgo neiseełgo díí yiiłtsą́, jóʼakon, kéyah ałníiʼgi tsin sikaad áádóó ayóó áníłnéezgo ííʼá. 11  Tsinígíí nooséełgo bidziil silı̨́ı̨́ʼ, áko bílátahdóó yá biníʼá áádóó tʼáá nahasdzáán bił nidahoneesʼą́ąjįʼ tʼáadoo bahatʼaadí yitʼı̨́. 12  Bitʼąąʼ éí nizhóní áádóó bineestʼąʼ tʼóó ahayóí bąąh hazlı̨́ı̨́ʼ índa tʼáá ałtso deiyą́ą doogo bá átʼé; dáʼákʼehgóó naaldlooshii nidaakaígíí yiyaa chahaʼoh anídaakah índa tsídii wódahgo nidaatʼaʼii tsin bitsʼádaozʼaʼ bąąh bitʼoh áńdayiilʼįįh áádóó bitsįʼ dahólóonii tʼáá ałtso éí tsin yąąhdóó daʼííyą́ą́ʼ nisin. 13  Tsáskʼeh bikááʼ sétı̨́įgo shił áhoodzaago díí yiiłtsą́, jóʼakon, haʼídéesʼı̨́ʼí léiʼ diyingo naalʼaʼí nilı̨́įgo yáʼąąshdę́ę́ʼ hadahóóleʼgo yiiłtsą́ nisin. 14  Áko éí ayóó íitsʼaʼgo hadoolghaazhgo ání, Tsin sikaadii kʼíníłneʼ índa bitsʼádaozʼaʼ bąąh híłneʼ; bitʼąąʼ bąąh hidíłchxįįh áádóó bineestʼąʼ yóóʼahíłkaad; hániʼdii naaldlooshii éí tsin sikaadii yiyaa hahajeeh áádóó tsin bitsʼádaozʼaʼ bąąhdóó tsídii nídahidiitʼááh, ní. 15  Nidi tsehégod tʼéí behétłʼóól tʼáá bił łeeh yíʼáago ánílééh; béésh nitłʼizii índa béésh łitsoii binázʼáago éí hazʼą́ągi tłʼoh dootłʼizhgo yílʼáa leʼ, áko bíniʼ wótʼááhdę́ę́ʼ dahtooʼ nínábíłtłoh leʼ áádóó naaldlooshii bił daʼałchozh leʼ. 16  Bíniʼdii diné bíniʼ łahgo óoneʼgo naaldlooshii bíniʼ bił aheełtʼéego tsostsʼid binídoohah. 17  Hadaʼídéesʼı̨́ʼí yee hadaasdzíiʼii binahjįʼ áádóó diyingo nidaalʼaʼí bizaad binahjįʼ yee nihoníʼą́, áko diné dahináanii díí bił béédahózin doo: Aláahgo Ayóóʼátʼéii éí diné yee bóhólníihgo bił nahazʼą́ą́góó yinantʼá áádóó tʼáá bí íinízinígíí bikʼehgo tʼáá háiida yeididooʼááł índa tsʼídá diné aʼohgo átʼéii yeidiyiiʼaah. 18  Shí, Nébukadnézzar aláahgo naatʼáanii nishłíinii, díí baa neiseełgo yiiłtsą́. Bélteshazar yinílyéii, díí ááhyiłníinii bee shił chʼíhoníʼaah, háálá aláahgo bee shíhólníihgo shił hazʼą́ą́dóó diné dahóyáanii tʼáá ałtso díí ááhyiłnínígíí yee shił dahodoolnihgo doo yídaneelʼą́ą da. Nidi ni tʼéí bíninilʼą́, háálá diyin danilíinii biníłchʼi niiʼ hólǫ́. 19  Ákohgo Daniel éí Bélteshazar joolyéego tʼááłáʼí ahééʼílkidjįʼ tʼóó hoł ahóóyóí áádóó bikʼee hóyéeʼgo bąąh tsízdeezkééz. Nítʼééʼ aláahgo naatʼáanii áhodííniid, Bélteshazar yinílyéii, baa neisíyeelii ááhyiłníinii tʼáadoo bikʼee nił yéʼí, áko Bélteshazar ázhdííniid, Shinanitʼaʼí nílíinii, baa neisíníyeelgo ááhyiłnínígíí éí danjoołáii índa niʼanaʼí danilíinii tʼéí bá átʼé laanaa nisin. 20  Tsin sikaadgo yiniłtsánígíí tsin nooséełgo bidziil silı̨́įʼii áádóó bílátahdóó yá bidiiʼá silı̨́ʼígíí tʼáá nahasdzáán nidaneesʼą́ąjįʼ tʼáadoo bahatʼaadí yitʼı̨́ silı̨́įʼii 21  éí bitʼąąʼ nizhóní áádóó bineestʼąʼ tʼóó ahayóí bąąh hazlı̨́įʼii índa tʼáá ałtso deiyą́ą doogo bá átʼéii éí halgaigóó naaldlooshii nidaakaii yiyaa chahaʼoh anídaakahii índa wódahgo tsídii nidaatʼaʼii tsin bitsʼádaozʼaʼ bąąh bitʼoh áńdayiilʼįįhígíí 22  éí ni ánítʼı̨́, aláahgo naatʼáanii nílíinii, ayóó ánítʼé áádóó nidziil sínílı̨́ı̨́ʼ; bee ayóó ánítʼéii yádiłhiłjįʼ nininísą́ índa bee níhólníihii niʼ nidahoneesʼą́ąjįʼ silı̨́ı̨́ʼ. 23  Áko aláahgo naatʼáanii nilíinii haʼídéesʼı̨́ʼí éí diyingo naalʼaʼí yáʼąąshdę́ę́ʼ hadahóóleʼgo yiniłtsą́ągo áníinii, Tsin sikaadii kʼíníłneʼ áádóó ałtso áníłdįįh, nidi tsehégod tʼéí behétłʼóól tʼáá bił łeeh yíʼáago ánílééh; béésh nitłʼizii índa béésh łitsoii binázʼáago éí hazʼą́ągi tłʼoh dootłʼizhgo yílʼáa leʼ, áko bíniʼ yáʼąąshdę́ę́ʼ dahtooʼ nínábíłtłoh leʼ índa naaldlooshii bił daʼjiłchozhgo tsostsʼid honídoohah. 24  Aláahgo naatʼáanii nílíinii, díí ááhyiłnínígíí Aláahgo Ayóóʼátʼéii yee haadzíiʼii nikʼi hwiidooleeł, shinanitʼaʼí aláahgo naatʼáanii nílíinii: 25  diné danilíinii yitsʼádandínóoyoł áádóó naaldlooshii bitahgóó nanííłkaʼ dooleeł; béégashii nahalingo tłʼoh niłchozh doo índa wótʼááhdę́ę́ʼ dahtooʼ bee nínáníltłoh dooleeł; tsostsʼid nááhaijįʼ kótʼéego hinínáa doo. Aláahgo Ayóóʼátʼéii éí diné yee bóhólníihgo bił nahazʼą́ą́góó yinantʼá áádóó tʼáá bí íinízinígíí bikʼehgo yeidiyiiʼaahgo nił bééhoozinjįʼ kónítʼée dooleeł. 26  Ákondi tsehégod tʼéí behétłʼóól tʼáá bił ííʼáa doogo bee nihootʼánígíí éí yáʼąąshdę́ę́ʼ bídahólníihii bééhosínísįįdóó bikʼijįʼ aláahgo bee níhólníihgo bee nił nááhástʼą́ą dooleełgo átʼé. 27  Éí bąą aláahgo naatʼáanii nílíinii, kótʼéego nidishnínígíí shá niizįįh: tʼáá ákogi ánítʼı̨́įgo binahjįʼ nibąąhági átʼéii nahjįʼ nidiníʼaah, índa joobaʼ ádaatʼéii baa aʼááh nínízinii binahjįʼ naʼátʼeʼ nahjįʼ nidiníʼaah, áko ná yáʼátʼéeh dooleełgo daʼátʼé. 28  Díí tʼáá ałtso aláahgo naatʼáanii Nébukadnézzar bikʼi hooleʼ. 29  Áko díí naakitsʼáadah nídeezidgo Bábilangi bee hóhólníihgo hoł hazʼą́ągi nijigháá nítʼééʼ. 30  Áko aláahgo naatʼáanii ání, Dooládóʼ Bábilan hazʼą́ągi ayóó áhootʼée da. Bee ayóó áníshtʼéii shá bééhodoozįįł biniyé ayóó átʼéego shibee adziilii bee kin haalʼáago íishłaa ni. 31  Aláahgo naatʼáanii tʼahdii yáłtiʼgo, jó, yáʼąąshdę́ę́ʼ iinééʼ diistsʼą́ąʼgo ání, Aláahgo naatʼáanii Nébukadnézzar yinílyéii, díí bee nichʼįʼ haʼoodzííʼ, aláahgo bee níhólníihgo bił hazʼáanii gaʼ nitsʼą́ą́ʼ dahodiileʼ. 32  Áko diné danilíinii yitsʼádandínóoyoł áádóó naaldlooshii bitahgóó nanííłkaʼ dooleeł; béégashii nahalingo tłʼoh niłchozhgo ádandoolííł; tsostsʼid nááhaijįʼ kótʼéego hinínáa doo. Aláahgo Ayóóʼátʼéii éí diné yee bóhólníihgo bił nahazʼą́ą́góó yinantʼá áádóó tʼáá bí yinízinígíí bikʼehgo yeidiyiiʼaahgo nił bééhoozinjįʼ kónítʼée dooleeł. 33  Tʼáá áko saad bihoolyaago Nébukadnézzar nilíinii bikʼi hooleʼ. Diné danilíinii bitsʼá hodiʼneedzood áádóó béégashii nahalingo tłʼoh jiłchozh nítʼééʼ índa yáʼąąshdę́ę́ʼ dahtooʼ bee nínájíltłohgo hatsiiʼ tʼéí atsá bitsʼos nahalingo dínéesą́ áádóó háláshgaan tsídii bíláshgaan nahalin silı̨́ı̨́ʼ. 34  Éí bíighah niiníłką́ągo, shí Nébukadnézzar yinishyéii, yáʼąąshgóó dééʼı̨́įʼgo shaʼániʼ shá háádídzaa, índa Aláahgo Ayóóʼátʼéii baa hózhǫ́ǫgo baa hosénih áádóó hoolʼáágóó hináanii baa hashniihgo shił yílįįd, háálá bee bóhólníihgo bił hazʼáanii éí ahóyéelʼáágóó bee bóhólnííh índa bee bóhólníihgo bił hazʼáanii éí oochííłdę́ę́ʼ áádóó oochííłgóó bee bóhólnííh. 35  Nahasdzáán bikáaʼgi kéédahatʼíinii tʼáá ałtso tʼáadoo nídandlínígóó yaa nitsíkees. Áko yáʼąąshdę́ę́ʼ dah deínéehii índa nahasdzáán bikáaʼgi kéédahojitʼíinii hatahgóó tʼáá bí nízinígi áyoolííł; doo łaʼda tʼą́ą́ʼ áhósin leʼ átʼée da, doo nidi kóbidiʼdooʼniił da, Haʼátʼíishąʼ baa naniná? 36  Tsʼídá tʼáá ákwii hoolzhishgo shaʼániʼ shá háádídzaa. Bee ayóó áníshtʼéii índa tsʼídá aláahgo ayóó átʼéii bee háádiisdzaago tsʼídá aláahgo bee shóhólníihgo hazʼáanii bá ayóó átʼéii shee náhásdlı̨́ı̨́ʼ. Kótʼéego dashiłníinii índa shá bídahólníihii shaa nináhaaskaigo tsʼídá aláahgo bee óhólníihgo bee shił hazʼą́ągi tʼáá íiyisí bee chánah sélı̨́ı̨́ʼ áádóó tʼah nááyówehgo tsʼídá ayóó átʼéii shichʼįʼ ánáánályaa. 37  Áko kʼad shí Nébukadnézzar yinishyéii yáʼąąshdi Aláahgo Naatʼáanii baa hashniih áádóó agháago baa hashniih índa shił nilı̨́, háálá tʼáá ałtsojįʼ tsʼídá tʼáá ákogi átʼéego áánííł índa yaa naagháii doo haada yitʼée da; tʼáá háiida ádaa dzódlíigo yigáłígíí akéédę́ę́ʼ niidoołtʼeełgo yíneelʼą́.

Footnotes

Nébukadnézzar bidiyin bidiʼníinii éí Bel wolyé.