Jeremiah 51:1-64

51  Bóhólníihii kóní, Bábilan dineʼé índa shikʼijįʼ danilíinii bitahgóó kéédahatʼíinii éí níyol óʼoołdįįłii bee bikʼijįʼ níyolgo ádeeshłííł.  Diné łaʼ daʼoołchʼíihii Bábilan kéyahgóó deeshʼaałgo yąąh daʼiidoołchʼihgo bikéyahgi doo siláhígóó ádeidoolííł, háálá bichʼįʼ nahwiiʼná beiníłką́ądi tʼáá ałtsodę́ę́ʼ bikʼijįʼ danilı̨́į doo.  Tʼááká kʼaaʼ yee adiłtʼohii beʼałtı̨́ı̨́ʼ yiyiiłtáás yíilaʼ áádóó béésh ééʼ bee naʼabaahii yee hadiidzaii nídoobááh yíilaʼ, áko bitsíłkéí doo łaʼ doodzih da; tʼáá dah yinééł nítʼééʼ tʼáá ałtso ádadoołdįįł.  Kótʼéego Kaldíya dineʼé bikéyahdi nidaaztseedii nidadeeztąąd doo áádóó baa adaʼashzhiizhígíí kintah daʼnítiingóó naaʼahidínóodah.  Jó, Ízrel dineʼé áádóó Júdah dineʼé azhą́ bikéyahdi Ízrel dineʼé biDiyin nilíinii yichʼįʼ tʼáá íiyisí ádił nidaʼiisíiʼ nidi, Diyin God tʼáá ałtsoní bee Bóhólníihii tʼáadoo yóóʼabidííʼą́ą da.  Bábilan kéyahdóó dah dínóohdzoodgo tʼááłáʼí nootínígo yisdáhóhkááh; Bábilan dineʼé bee atíbiʼdilʼíinii łaʼ bee nanihiʼdóótseed lágo, háálá Bóhólníihii kʼéédidooʼníłígíí baa hoolzhiizh; bą́ą́h ajílíinii yee kʼééhodidoodlííł.  Bábilan dineʼé éí bee adlání óola bee ályaaígi átʼéego Bóhólníihii dah yooʼáałgo nihokááʼ dineʼé tʼáá ałtso yiiʼdóó nínádaʼdíʼnídlı̨́ı̨́h nítʼééʼ; ałʼąą dineʼé éí Bábilan biwáin deidlą́ą́ nítʼééʼ; éí bąą tsiʼdeeskai.  Bábilan dineʼé tʼáadoo hooyání bikʼeh hodeesdlı̨́įʼgo atélyaa; baa chaał nidadohsiʼ; tłah naashchíín bichʼįʼ dohʼaahgo yáʼátʼéehda nídoodleeł.  Bábilan yáʼátʼééh áńdadiilnííł nítʼééʼ, nidi tʼáadoo yáʼátʼééh násdlı̨́įʼ da; bikʼi noohdzoodgo tʼáá ánółtso nihikédaayahgóó nídadohkááh, háálá bee haa hwiinítʼíinii yáʼąąsh biníʼá áádóó yá binééʼá. 10  Bóhólníihii éí tʼáá ákogi ádaniitʼéii bééhózínígo áyiilaa; éí bąą sołtįʼ, Dził Záíyandi Bóhólníihii nihiDiyin God binaanish baa dahodiilnih. 11  Bóhólníihii bikin biiʼ sohodizin atélyaaígíí biniinaa kʼéédidooʼnííł biniyé kʼaaʼ háádahohkʼaash áádóó naagé áłah ádaołééh, háálá Bábilan dineʼé ádooldįįł biniyé yikʼijįʼ nilı̨́; éí bąą Bóhólníihii éí Míídiya dineʼé* aláahgo bindanitʼaʼí yádahóółchįįd. 12  Bábilan kin haalʼá binaa ahéédaʼastłʼinígíí bikʼijįʼ dah naʼatʼaʼgo ádaohłééh. Ląʼígo bináołzhíísh; haʼídéesʼı̨́ʼí ląʼígo ninohnííł, áádóó diné łaʼ aa héeshjéeʼgo ádaohłééh, háálá Bóhólníihii éí Bábilan kéyahgi kéédahatʼíinii kódoolnííł, dííniidgo yinahazʼáanii yiʼiilaa. 13  Tó łą́ągi áádóó yódí tʼóó ahayóigi kéédahohtʼíinii, adádanoołníinii kʼad nihá nidahwiiztʼiʼ. 14  Tʼáá ałtsoní bee Bóhólníihii tʼáá bí ádee hadoodzíiʼgo ání, Nahachagiitsoh nihił hazhdééłbįįd nahalingo diné nihił hadideeshbı̨́įłgo nihikʼijįʼ hadadidoolwosh. 15  Bee bidziilii yee nahasdzáán áyiilaa, bibee hódzáanii yee nahasdzáán niiníʼą́, áádóó bił bééhózinígíí yee yádiłhił dah yiskaad. 16  Haadzihgo yótʼáahdi tʼóó ahayóí tó yileeh, áádóó nahasdzáán nidahoneesʼą́ą́dę́ę́ʼ siil dah dadiʼyiijoołgo ádeileʼ; nahałtingo atsiniltłʼish anídahataʼgo ííłʼı̨́ áádóó biyódí hólǫ́ǫ́dę́ę́ʼ níyolgo ííłʼı̨́. 17  Diné tʼáá ałtso doo ádahalyą́ą da índa doo bił éédahózin da. Óola deitsidii tʼáá ałtso edaʼalyaii ádeiłʼíinii yaa yádanízingo ádaalneʼ, háálá biʼedaʼalyaii woochʼííd ádaatʼé índa doo nidadidzih da. 18  Éí tʼáadoo biniyéhí da; bindaʼadloʼii binaanish ádaatʼé; baa nídahódóotʼįįłjįʼ ahoolzhiizhgo ádabidiʼdooldįįł. 19  Jéíkab dineʼé bííʼ nilíinii éí doo ákótʼée da, háálá bí tʼáá ałtsoní áyiilaa áádóó Ízrel dineʼé éí bííʼ danilı̨́; éí tʼáá ałtsoní bee Bóhólníihii wolyé. 20  Bóhólníihii éí Ízrel dineʼé ííłní, Ni shitsénił bee anaaʼ yishtʼíinii áádóó bee naashbaahii nílı̨́, háálá ni nee ałʼąą dineʼé dideeshtah áádóó ni nee bee ídahólníihii bił nahazʼą́ą́góó atídaashłeʼ. 21  Ni nee łı̨́ı̨́ʼ índa bił yildlooshii dideeshtah áádóó tsinaabąąs bijáád naakiígíí índa bił yilwołii dideeshtah. 22  Áádóó ni nee diné áádóó asdzání dideeshtah, índa haastihii áádóó ániid naagháii ni nee dideeshtah áádóó ni nee dinééh índa chʼikę́ę́h dideeshtah. 23  Ni nee dibé yaa áhályáanii índa bidibé dideeshtah; ni nee kʼééʼdídléehii índa bibéégashii yee naalnishii dideeshtah; ni nee bóhólnííh danilíinii índa kéyahgi nidantʼáii dideeshtah. 24  Bábilan dineʼé índa Kaldíya dineʼé éí Dził Záíyandi doo yáʼádaashóonii tʼáá átʼé ninááł baa nidziskaii kʼéédahodideeshdlííł, ní Bóhólníihii. 25  Dził atéʼéłʼíinii nílíinii, nihokááʼ dineʼé tʼáá ałtso atíinilaii, nikʼijįʼ nishłı̨́, jóʼakon; nichʼįʼ kʼídideeshnihgo tséghą́ą́ʼdę́ę́ʼ hadandeesmasgo dził díílidgo ándeeshłííł, ní Bóhólníihii. 26  Tsé bee naanáʼástłʼinii índa tsé atłʼááh nástłʼinii biniyé doo łaʼ nánihidiʼdootʼáał da, nidi tʼóó nihidoołʼáago ahoolʼáa doo, ní Bóhólníihii. 27  Kéyah tʼáá náhwiistʼą́ą́ nítʼééʼ dah naʼatʼaʼgo ádaohłéehgo ałʼąą dineʼé bitahgóó deenástsʼaaʼ bideeʼ bee íʼdílzoołí woosxoł; hachʼįʼ ałʼąą dineʼé honiyé atsʼánóhnííł; honiyé Árarat áádóó Mínii índa Áshkenaz bił dah nahazʼą́ą́dę́ę́ʼ* siláo áłah óhłééh; honiyé siláo binanitʼaʼí łaʼ ninołteeh; nahachagiitsoh dadichʼíizhii hááłniiʼígíí nahalingo łı̨́ı̨́ʼ nááséełgo ádaohłééh. 28  Ałʼąą dineʼé áádóó Míídiya dineʼé aláahgo binanitʼaʼí danilíinii, áádóó bídahólníihii tʼáá ałtso índa kéyahgi nidantʼáii tʼáá ałtso tʼáá bił Bábilan dineʼé yikʼiidoojah biniyé atsʼánóhnííł. 29  Áko kéyah hoditłid doo áádóó yínííł danilı̨́į doo, háálá Bábilan kéyahgi hodoochxǫǫłgo doo łaʼ kééhatʼı̨́į da dooleełígíí biniyé Bóhólníihii íinízinii tʼáá ałtso Bábilan dineʼé bichʼįʼ bohoolyaa doo. 30  Bábilan dineʼé dahayóii anaaʼ daatʼíinii áádahoostʼįįd; yineʼ nidaadziʼ góneʼ nidaháaztą́; bąąh nidahazkaadgo asdzánígi ádaatʼé daazlı̨́ı̨́ʼ; kéédahatʼínígóó dadéekʼą́ą́h; dáńʼdaʼditı̨́ı̨́hgóó bichʼą́ą́h dáńʼdaʼdilkałii dahaastǫʼ. 31  Bábilan dineʼé aláahgo binanitʼaʼí bikin haalʼáhígíí ałtso bikʼeh hodeesdlı̨́įʼgo haneʼ ahą́ą́h deiʼaʼii éí aláahgo naatʼáanii yił dahodoolnih biniyé jáád bee haneʼ ahą́ą́h deiʼaʼ. 32  Haʼnaa nidahwiiztʼiʼígóó yidádahideezhjééʼ áádóó nahoditsʼǫʼgo teeł yílʼáhígíí ałtso adoolkʼą́ą́ʼ áádóó siláo nídaasdzííd. 33  Háálá Ízrel dineʼé biDiyin God tʼáá ałtsoní bee Bóhólníihii kóní, Bábilan bichʼéʼé éí tłʼoh naadą́ą́ʼ habíʼdoolʼisjįʼ ahoolzhiizhgo bikáaʼgi habéʼélʼéesii nahojílin; tʼóó nááhodooʼnááʼígo dabidiʼdoogishjįʼ bee haa hodoolzhish. 34  Bábilan dineʼé aláahgo binanitʼaʼí Nébukadnézzar shishjizhgo shoolghal; beedí tʼáadoo biiʼ siláhí da nahonishłingo áshiilaa; naʼashǫ́ʼii łibáhítsoh nahalingo ashííłnaʼ; łinishkanii yee nániichaad; tłʼóóʼgóó chʼíshiníłgoʼ. 35  Záíyan hoolyéegi* kéédahatʼíinii ádadidooniił, Shiiʼ sizíinii índa shitsʼíís tʼáá naʼníleʼdii ályaii hániʼdii Bábilan dineʼé bikʼijįʼ nídoodleeł, áádóó Jerúsalem kin haalʼáádóó diné ádadidooniił, Kaldíya dineʼé shidił deeznaʼgo bee ádidahozhdiiltʼiʼii hániʼdii hakʼijįʼ nídoodleeł. 36  Éí bąą Bóhólníihii kóní, Ná naʼakʼíyádeeshtih, áádóó tʼáá ałtso ná kʼéédideeshʼnííł; hatónteel áádóó hatóhadaazlínígóó nídadeestsih. 37  Bábilan kin haalʼáii éí kintsʼiil yanáaʼáa dooleeł; mąʼii ákǫ́ǫ́ dabighan doo; tʼóó bikʼee ił ahayóigo diné doo łaʼ ákweʼé kééhatʼı̨́ı̨́góó tłehee yéiʼgo hazʼą́ą doo. 38  Náshdóítsoh bitsiijįʼ daditłʼooígíí nahalingo hadahwiiníih doo, índa náshdóítsoh bitsiijįʼ daditłʼooígíí biyázhí nahalingo ádaaníi doo. 39  Hááhgóó shı̨́ı̨́ yídaneedlı̨́įgo bá ádaʼdeesįįłgo bił nidahondoohgo ádeeshłííł, áko daʼadláanii hááhgóó shı̨́ı̨́ hahóółʼáago bił dahózhǫ́ǫgo tʼáá kʼídaʼdoołhoshgo doo chʼéédadoodził da, ní Bóhólníihii. 40  Naʼatseedjįʼ dibé yázhí nahalingo áádóó tłʼízíchǫǫh éí deenástsʼaaʼ yił yikahígíí nahalingo ahodeeshʼish. 41  Dooládóʼ Bábilan* biʼdisnáa da áádóó nihokááʼ dineʼé yaa dahaniih yę́ę nabézdįįd! Dooládóʼ ałʼąą dineʼé bitahgóó Bábilan kin haalʼáii tʼóó bikʼeʼayóii silı̨́įʼ da! 42  Tónteel éí Bábilan kin haalʼáii baa neelʼąądgo tónteel bíígháán náádiidáhígíí bikʼi diilkǫʼ. 43  Hakin haalʼáii kintsʼiil tʼéí dah naazhjaaʼ; ákwii honoojíigo náhooltsei; éí kéyahgi diné doo łaʼ kééhatʼı̨́į da índa diné doo łaʼ ákǫ́ǫ́ chʼídoogáał da. 44  Áádóó Bábilan kéyahgi Bel diyin bidiʼníinii atídeeshłííł; ayiisnaʼii bizééʼdę́ę́ʼ hááhindéehgo ádeeshłííł, áádóó ałʼąą dineʼé doo hachʼįʼ ałnánáálı̨́į da doo; tʼáá aaníí, Bábilan kin haalʼá ditą́ągo binaa ahééʼítłʼinii naaʼahidínóolkał. 45  Shidineʼé danohłíinii, Bábilan dineʼé bitahdóó haohkáahgo Bóhólníihii tʼóó báhádzidgo báhóóchįįdígíí bitsʼą́ąjįʼ yisdáʼádóhʼnííł. 46  Doo nihitah nidahodoołtsiłígíí índa baa dahaneʼígíí doo bikʼee tsídadidoołyis da biniyé łaʼ yihahígíí díí baa dahaneʼ doo, áádóó łaʼ nínáánáhaígíí biyiʼ baa náádahaneʼ doo; naatʼáanii ałchʼįʼ nídahidiikáahgo tʼáá naʼníleʼdii kéyah biiʼ hwiidooʼaał. 47  Éí bąą Bábilan dineʼé biʼedaʼalyaii nidahideeshchǫǫłígíí bichʼįʼ yoołkááł áádóó hakéyah tʼáá átʼé tʼóó baa yáhodoosįįł áádóó hatahgóó nidaaztseedii nihidadílʼáa doo, jóʼakon. 48  Ákohgo yádiłhił áádóó nahasdzáán índa biiʼ dahólóonii tʼáá ałtso éí Bábilan dineʼé bikʼeh hodeesdlı̨́įʼgo yaa bił dahózhǫ́ǫgo dadilwosh doo, háálá ádahodoołdįįłii náhookǫsdę́ęʼgo haatįįh doonééł, ní Bóhólníihii. 49  Bábilan dineʼé tʼáá Ízrel dineʼé nideistseedgo yikʼeh deesdlı̨́ʼígi átʼéego tʼáá ákótʼéego Bábilan dineʼé éí nihokááʼ dineʼé tʼáá ałtso bitahgóó nidahoʼdidootsił. 50  Diltłish bitsʼádahinoochą́ąʼii tʼáadoo tʼáá ákǫ́ǫ́ nisoozíní; yówehjįʼ oohjeeh; Bóhólníihii béédaołníihgo tʼáá nízaadę́ę́ʼ Jerúsalem kin haalʼá baa nitsídaohkees. 51  Déʼéyóní danilíinii éí Bóhólníihii bikin biiʼ sohodizingi hodiyingo hazʼą́ą́ góneʼ yah adahaaskai biniinaa tʼóó baa yádaniidzı̨́ı̨́ʼ, háálá tʼóó bánahatʼiʼgo deiiʼniiʼgo tʼóó baa yádaniidzı̨́ı̨́ʼ. 52  Éí bąą biʼedaʼalyaii bichʼįʼ nidahojiłáhígíí nidahideeshchǫǫłígíí bichʼįʼ yoołkááł, áádóó hakéyahdi tʼáá átʼéé nítʼééʼ, diné tídáánáanii dadiʼníi doo, jóʼakon, ní Bóhólníihii. 53  Azhą́ yádiłhił bóhwiiʼnáahgo ayóó átʼé ízhʼdiilyaa nidi, azhą́ bidziilgo nahazʼánígóó bighą́ą́h nídazdeeztsigo bidziilgo ádajiilaa nidi, shí shitsʼą́ą́dóó ádahodoołdįįłii haa doonééł, ní Bóhólníihii. 54  Bábilan kéyahdę́ę́ʼ chahááyáago áádóó Kaldíya dineʼé bikéyahdę́ę́ʼ ayóó átʼéego ádahodisdįįdgo hodiistsʼą́ą́ʼ. 55  Háálá Bóhólníihii éí Bábilan dineʼé áyiʼniiłdįįdgo ákwii nahoʼdigháahgo hahóóʼáii doo íitsʼaʼígóó hatsʼą́ą́ʼ íidoolííł; tó yilkʼoołígíí nahalingo hakʼeh deesdlı̨́įʼii ayóó átʼéego tó hakʼi dziiłhaal nahalingo dabiinééʼ dadiistsʼą́ą́ʼ. 56  Háálá óʼoołdįįłii Bábilan dineʼé yichʼįʼ yinééł; diné há dahayóii deidoołnéełgo hodaʼałtı̨́ı̨́ʼ dayiiztiʼ, háálá Bóhólníihii Diyin God kʼéédooʼníiłii nilíinii ałtso kʼééhodidoodlííł. 57  Áko honanitʼaʼí danilíinii áádóó hodiné dahóyáanii áádóó há bídahólníihii áádóó hakéyahgi nidantʼáii índa diné há dahayóii bił nidahondoohgo ádeeshłííł, áko tʼáá kʼídaʼdoołhoshgo doo chʼéédadoodził da, ní Aláahgo Naatʼáanii tʼáá ałtsoní bee Bóhólníihii wolyéii. 58  Tʼáá ałtsoní bee Bóhólníihii kóní, Bábilan kin hóteelgo ditą́ągo binaa ahééʼítłʼinii tsʼídá ałtso didooltah; hadáńʼdaʼditı̨́hí ayóó ádaatʼéii adahididoolkʼą́ą́ł, áko diné tʼáadoo biniyéhígóó nidadoolnish índa kǫʼ deiniłtséesii chʼééh ádadootʼįįłgo chʼééh didookah. 59  Zedekáíyah éí Júdah dineʼé aláahgo binanitʼaʼí nilı̨́įgo dı̨́ı̨́ʼ náhááh góneʼ Méíyasíyah biyeʼ Niiráíyah biyeʼ Siiréíyah éí Zedekáíyah bił Bábilan kéyahgóó dashdiiʼáázh yę́ędą́ą́ʼ Diyin God yá halneʼii Jeremáíyah éí Siiréíyah saad yee yichʼįʼ haadzííʼ. Siiréíyah éí háádazhdoolyįhgi há nínááhodiiʼááh nítʼééʼ. 60  Áko Jeremáíyah éí Bábilan dineʼé doo yáʼáshǫʼ ábidiʼdoolníłígíí tʼáá átʼé naaltsoos yikááʼ yee akʼeʼashchı̨́įgo niiníʼą́. 61  Áko Jeremáíyah éí Siiréíyah áyidííniid, Bábilan kéyahdi yíníyáago ííshją́ą́ díí saadígíí yídííłtah. 62  Áko índa ádidííniił, Bóhólníihii nílíinii, díí kweʼé hazʼánígíí nahjįʼ kódíílíiłgo bikʼijįʼ háínídzíiʼii diné áádóó naaldlooshii doo łaʼ ákwii naagháa da dooleeł índa doo siláhígóó ahóyéelʼáa doo, dííníniid. 63  Áko díí naaltsoos ałtso yííníłtaʼgo tsé bídííłtłʼóołgo tooh Yufréítiiz ałnííʼ góyaa biih hidííłhą́ą́ł. 64  Áádóó ádidííniił, Kótʼéego Bábilan dineʼé bił taah hodoołtsǫs áádóó doo yáʼáshónígi áshłaaígíí biniinaa biiʼdę́ę́ʼ doo háázhdookah da; tʼáá íiyisí niʼíldeeʼ doo. Kojįʼ Jeremáíyah bizaad ninítʼiʼ.

Footnotes

Bábilan kéyah haʼaʼaahjigo bikéyah.
Bábilan kéyah náhookǫsjigo kédaayah.
Záíyan éí Jerúsalem ałdóʼ hoolyé. 2Kgs. 25:1-11.
Bábilan éí Shííshak ałdóʼ hoolyé.