Luke 1:1-80
1 Tʼáá aaníí woodláanii nihitahgóó bidahoolyaii ląʼí yaa dahalneʼgo akʼedaʼashchı̨́.
2 Tʼáá chʼóóshdą́ą́dą́ą́ʼ áádóó wóshdę́ę́ʼ dabíínáłígíí índa Diyin God bizaad yaa dahalneʼii yee nihił dahoolneʼígíí bikʼehgo akʼedaʼashchı̨́.
3 Éí bąą shí ałdóʼ díí tʼáá ałtso tʼáá dadeeztʼiʼdóó wóshdę́ę́ʼ hazhóʼó bikʼiʼdiitą́ągo tʼáá ádaatʼéégóó ałkééʼ sinilgo bee nichʼįʼ akʼeʼdeeshchíiłgo yáʼátʼééh nisin, Thiyáfilas tʼáá íiyisí ił nílíinii,*
4 bee nił hóóneʼígíí tʼáá aaníigo nił bééhodoozįįł biniyé bee akʼeʼdeeshchííł.
John Tó Yee Ası̨́įhii doochíiłgi tʼáá bítséedi baa hóóneʼ
5 Hérad éí Judíyagi aláahgo naatʼáanii nilı̨́įgo yoołkááł yę́ędą́ą́ʼ,* nááʼiiłniihii léiʼ Zekaráíyah joolyéii Abáíjah yił danilínígíí łaʼ jílı̨́. Hweʼasdzą́ą́, Elízabeth wolyéii, éí Éran bitsʼą́ą́dóó oochíłígíí łaʼ nilı̨́.
6 Tʼáá ájíłah Diyin God binááł tsʼídá tʼáá ákogi ájítʼé, Bóhólníihii yee hasʼáanii índa bibikʼeh óʼooʼníiłii tʼáá átʼé bee tʼáadoo bee hakʼíhótʼahígóó jiiná.
7 Haʼáłchíní ádin, háálá Elízabeth doo ałchíi da, áádóó tʼáá ájíłah tʼáá hazhóʼó hadzistih.
8 Zekaráíyah áádóó bił nidajilnishígíí Diyin God bichʼįʼ náádajiiłniih baa hoolzhiizh.
9 Áko tʼáá náádaʼiiłniihii bee bá hazʼánígíí bikʼehgo tsin bijeeh dilidgo łikání halchinii jidiłid doo biniyé yááʼiiltʼeʼ, áko éí bee hakʼi hodiiniiʼgo Bóhólníihii bikin biiʼ sohodizin góneʼ yah ajííyá.
10 Tsin bijeeh dilidgo łikání halchinii didoodlił baa hoolzhiizhgo tłʼóoʼdi diné haalʼáhígíí tʼáá átʼé sodadilzin.
11 Áádóó Bóhólníihii bidiyingo naalʼaʼí łaʼ hachʼįʼ niníyáago tsin bijeeh dilidgo łikání halchinii bikááʼ nááʼiiniihí nishʼnáájígo yíighahgi sizı̨́įgo hoł ádzaa.
12 Áko Zekaráíyah díí yiyiiłtsą́ągo bitah hodiisnáaʼgo bikʼee tʼóó bił hóóyééʼ.
13 Nidi diyingo naalʼaʼí ábidííniid, Tʼáadoo nił yéʼí, Zekaráíyah, háálá nisodizin ná yidiiztsʼą́ą́ʼ, áko neʼasdzą́ą́ Elízabeth éí ashkii ná yidoołchííł, áko John bee yídíízhiił.
14 Ił hózhǫ́ índa tʼáá íiyisí ił hózhóonii nee hólǫ́ǫ doo, áádóó yizhchı̨́įgo ląʼí baa bił dahózhǫ́ǫ dooleeł,
15 háálá éí Bóhólníihii binááł ayóó átʼéii dooleeł, wáin índa tó diłhił doo yidoodlı̨́įł da, áádóó tʼáá bíʼootsą́ą́dę́ę́ʼ Níłchʼi Diyinii biiʼ hadeezbin doo.
16 Ízrel bidineʼé ląʼí yiltʼéego biBóhólníihii tʼáá éí biDiyin God yichʼįʼ tʼą́ą́ʼ ninéidiyooʼish.
17 Iiláíjah yee átʼéé nítʼééʼ yę́ę índa yee bidziil nítʼééʼ yę́ę bee Bóhólníihii yilą́ąjįʼ yigáał doo, áko azhéʼé danilíinii tʼáá bijéí tłʼááhdę́ę́ʼ badaʼáłchíní dayoosánígo áńdeidoodliił índa doo akʼeh dahółʼíinii éí tʼáá ákogi ádaatʼéii bibee hódzáanii yikʼeh dayíkáahgo áńdeidoodliił. Diné éí Bóhólníihii yibaʼ hashtʼeʼádadólzingo íidoolííł yiniyé doogááł.
18 Zekaráíyah éí diyingo naalʼaʼí áyidííniid, Haʼátʼéegoshąʼ díí shił bééhodoozįįł? Jó, tʼáá íiyisí hastiin sání sélı̨́ı̨́ʼ, áádóó sheʼasdzą́ą́ ałdóʼ tʼáá hazhóʼó biʼniitih.
19 Áko diyingo naalʼaʼí hanáánáádzíiʼgo áháłní, Shí Géíbriyel, Diyin God yichʼįʼ sizínígíí áshtʼı̨́, áko nichʼįʼ hadeesdzih biniyé shiʼdeelʼaʼ, díí haneʼ baa hózhóonii bee nił hodeeshnih biniyé.
20 Áádóó jóʼakon, díí ałtso ádaadzaa bijı̨́įjįʼ, nidiʼdoolyiłgo doo yáníłtiʼ da dííleeł, háálá shizaad baa hoolzhiizhgo bohodoolníłígíí tʼáadoo yisínídląąd da.
21 Áko diné áłah nilínígíí Zekaráíyah kin biiʼ sohodizin góneʼ tʼáá yah ajííyáá nítʼéeʼgo, haa lá hóótʼįįd lá danízingo habaʼ áłah nilı̨́.
22 Áádóó chʼéédzídzáago chʼééh bichʼįʼ hadzidziih, áko kin biiʼ sohodizin góneʼ hoł áhoodzaa lá daniizı̨́ı̨́ʼ, háálá doo yájíłtiʼgóó tʼóó nabíʼjígizh.
23 Áádóó hanaanish ałtso bíighah azlı̨́įʼgo, haghangóó dah nízdiidzá.
24 Díí ákódaadzaadóó bikʼijįʼ hweʼasdzą́ą́ Elízabeth iʼniiltsąąd, áko ashdlaʼ nídeezidjįʼ náʼádeesʼı̨́įʼgo ání,
25 Bóhólníihii nilíinii diné bitahgi baa yánísin nítʼééʼ yę́ę,* shitsʼéideeʼaahgo shinééłʼı̨́ı̨́ʼ yę́ędą́ą́ʼ kótʼéego shá ádzaa.
Jesus doochíiłgi alą́ąjįʼ baa hóóneʼ
26 Ákohgo hastą́ą́h nídeezidgo diyingo naalʼaʼí Géíbriyel éí Gálilii kéyahdi Názareth kin haalʼáhíjįʼ Diyin God bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ biʼdeelʼaʼ,
27 chʼikę́ę́h Mary yolyéhígíí tʼah doo diné bee haleehii bichʼįʼ biʼdeelʼaʼ, diné łaʼ David baʼáłchíní náás ahoolchíłígíí Jóseph yolyéhígíí éí chʼikę́ę́h yił ahaa dootʼashgo baa deetʼą́.
28 Áko diyingo naalʼaʼí hoł yah ííyáago áhodííniid, Nił hózhǫ́ǫ leʼ,* agháago nichʼohasʼneʼii, Bóhólníihii nił hólǫ́! Asdzání bitahgi nikʼihojisdliʼ!
29 Áko áhoʼdooʼniidígíí tʼáá íiyisí bikʼee hatah hodiisnááʼ, áádóó, Haʼátʼíí lá shiłní, jinízingo hazhóʼó baa nitsídzíkees.
30 Nítʼééʼ diyingo naalʼaʼí áhodííniid, Tʼáadoo bikʼee nił yéʼí, Mary, háálá Diyin God bił nílı̨́ sínílı̨́ı̨́ʼ.
31 Jóʼakon, idíʼnííltsąąłgo ashkii dííłchííł, áko Jesus bee yídíízhiił.*
32 Éí ayóó átʼéii nilı̨́į doo, áádóó Aláahdi Ayóóʼátʼéii biYeʼ yolyée doo; bizhéʼé David naatʼáanii nilı̨́ı̨́dą́ą́ʼ bee bóhólnííh nítʼééʼ yę́ę Bóhólníihii Diyin God beididooʼááł,
33 áko hoolʼáágóó Jéíkab bidineʼé yá hooʼáał doo, áádóó bee bóhólníihgo bił hazʼáanii doo ninítʼiʼ da dooleeł.
34 Mary éí diyingo naalʼaʼí áyidííniid, Haash yitʼéego díí ákódoonííł? Jó, diné tʼah doo shee haleeh da.
35 Áko diyingo naalʼaʼí hanáánáádzíiʼgo áhodííniid, Níłchʼi Diyinii nikʼi hwiidooleeł, índa Aláahdi Ayóóʼátʼéii bibee adziilii nikʼiidooldoh, éí bąą awééʼ, Diyin nilíinii, dííłchíłígíí Diyin God biYeʼ bee yídóojiił.
36 Áádóó jóʼakon, nikʼéí Elízabeth haastih nidi ałdóʼ ashkii yééltsą́, áádóó doo ałchíi da biʼdooʼniidii éí kʼad yiltsą́ągo hastą́ą́h nídeezid.
37 Háálá Diyin God haʼátʼíhída doo chʼééh íidoołʼįįł da.
38 Áko Mary ádííniid, Lą́ʼąą, Bóhólníihii bá naalʼaʼí nishłı̨́; bíniʼdii nizaad kʼehgo shichʼįʼ áhodoonííł. Áko diyingo naalʼaʼí hatsʼą́ą́ʼ dah nídiidzá.
Mary éí Elízabeth yaa hotah níyá
39 Áko íídą́ą́ʼ Mary dashdiiyáago tsxı̨́įłgo kéyahgi dził naaznilígóó, Júdah kéyahdi kin haalʼáadi jiníyá,
40 áko Zekaráíyah bighan góneʼ yah ajííyáago Elízabeth kʼé bizhdííniid.
41 Ákódzaago Elízabeth éí Mary kʼé hodííniidígíí jidiiztsʼą́ąʼgo, hatsą́ądi awééʼ hideesʼnááʼ, áádóó Elízabeth éí Níłchʼi Diyinii hwiih hóóleʼgo hwiiʼ hadéébįįdgo
42 yéego hadzoodzíiʼgo ázhdííniid, Asdzání bitahgi nikʼihojisdliʼ, áádóó nitsʼą́ą́dóó doochíłígíí ałdóʼ bikʼihojidlíi doo!
43 Áko haʼátʼéegoshąʼ shiBóhólníihii bimá shaa doogáałgo shaa deetʼą́?
44 Háálá jóʼakon, kʼé shidííníniidígíí tʼáá disétsʼą́ʼí awééʼ bééstsánígíí bił hózhǫ́ǫgo naaztaz.
45 Áko asdzání oosdląądii éí bikʼihojidlíi doo, háálá Bóhólníihii bee bichʼįʼ haʼoodzíʼígíí bohodoolnííł.
Mary éí Diyin God yaa haniih
46 Áko Mary ádííniid,
Shiiʼ sizíinii tʼáá íiyisí Bóhólníihii yaa haniih,
47 Áádóó níłchʼi shiiʼ sizíinii Diyin God Yisdáshííłtíinii yaa bił hózhǫ́,
48 Háálá asdzání há naalʼaʼí nilíinii yee aʼoh átʼéii hoł nilı̨́.Áko jóʼakon, kodóó náás daʼahílchíhígíí tʼáá ałtso nikʼihojidlí dashiłníi dooleeł.
49 Háálá Ayóóʼáhóodziilii éí ayóó ádaatʼéii shá ájiilaa, áádóó házhiʼ diyin.
50 Áádóó dahodísinígíí daʼahílchííhdę́ę́ʼ áádóó daʼahílchííhgóó hweʼaa aʼááh hasin bił dahólǫ́.
51 Hagaan bee hweʼadziil bééhózingo ájiilaa,diné bijéí biyiʼdę́ę́ʼ ádaa hodzódlí yee nitsídaakeesii taznooskaad.
52 Ayóó átʼéego nidantʼáii aʼohgo ádaatʼéego ájiilaa,índa aʼohgo ádaatʼéii ayóó ádaatʼéego ájiilaa.
53 Dichin danilı̨́ı̨́ nítʼééʼ yę́ę yáʼádaatʼéehii yee hwiih danilı̨́įgo ájiilaa,áádóó daʼatʼı̨́ı̨́ nítʼééʼ yę́ę tʼáá ákohígo adajiisʼaʼ.
54 Hweʼaa aʼááh hasin bee bééjoolniiʼgohá naalʼaʼí nilíinii Ízrel bíká ajoolwod,
55 tʼáá danihizhéʼé yę́ę bichʼįʼ hadziisdzíiʼgo,éí Éíbraham áádóó baʼáłchíní náás daʼahílchíihii hoolʼáágóó bee baa dzidzoozbaʼ.
56 Áádóó Mary éí Elízabeth yaʼałkʼee sidáago tááʼ daatsʼí nídeezid, áádóó índa haghangóó anídzoodzá.
John Tó Yee Ası̨́įhii yizhchı̨́
57 Áádóó Elízabeth azhdoołchíiłjįʼ ahoolzhiizh, nítʼééʼ ashkii jishchı̨́.
58 Áko bił kéédahojitʼínígíí índa dahakʼéí éí Bóhólníihii ayóó átʼéego haa aʼááh niizı̨́įʼgo deidiiztsʼą́ą́ʼ, áko tʼáá ałtso hoł bił dahóózhǫǫd.
59 Áádóó ákódzaadóó tseebíí yiską́ągo awééʼ bąąh náhidínóolgish biniyé jíkai, áko tʼáá bizhéʼé bízhiʼígíí bikʼehgo Zekaráíyah bee dayízhdóozhiił nítʼééʼ,
60 nidi bimá haadzíiʼgo ádííniid, Doo ákótʼée da, Johngo bee yídóojiił.
61 Áko ádahodííniid, Nikʼéí díí yízhíhígíí doo łaʼ bee wójíi da.
62 Áko bizhéʼé nabídaʼjigizhgo, Haash yolyée doo? dabijiníigo bíndabízhdíłkid.
63 Áko bikááʼ akʼeʼalchíhí yíyííkeedgo akʼeʼashchı̨́, John yolyé, níigo. Áko tʼáá ałtso tʼóó bił adahayóí.
64 Tʼáá áko hatsooʼ náhiiʼnaʼgo háádzoodzíiʼgo Diyin God baa hodziznih.
65 Áko hanaagóó kéédahatʼínígíí tʼáá ałtso bikʼee bił dahóóyééʼ dahazlı̨́ı̨́ʼ. Áádóó díí ádahaʼnínígíí Judíya kéyahgi dził naaznilígóó tʼáá átʼéé nítʼééʼ nidadeezdláád,
66 áko tʼáá ádzíłtso dazdiiztsʼą́ʼígíí dahajéí biyiʼdi hashtʼeʼnidadziiznilgo ádajiní, Ákoshąʼ díí awééʼ haitʼée dooleeł? Áko Bóhólníihii bił hólǫ́.
Zekaráíyah neeʼnijįʼ hoolneʼii
67 Áádóó hazhéʼé Zekaráíyah éí Níłchʼi Diyinii biiʼ hadéébįįdgo, neeʼnijįʼ hoolneʼgo ání,
68 Bóhólníihii, Ízrel biDiyin God éí baa haʼniih!Háálá bidineʼé yaa níyáago nááyiisniiʼgo hááyooʼnil,
69 áádóó há naalʼaʼí David baʼáłchíní náás ahoolchíłígíí bitahdóóYisdáʼiiníiłii ayóó ábóodziilii nihá hashtʼeyiilaa,
70 hodeeyáádą́ą́ʼ Diyin God yá dahalneʼii dadiyinii dabizééʼ yee hadahaasdzíʼígi átʼéego,
71 éí nihí nihidaʼanaʼí bitsʼą́ąjįʼ, índa nihikʼee dadiniihii tʼáá ałtso bílákʼeedę́ę́ʼ yisdáhidiikah biniyé,
72 áko danihizhéʼé yę́ę éí aa aʼááh hasin yee yá nihoníʼáanii yiʼdoolíiłgo bidiyingo bee ahaʼdeetʼánígíí yéédoolnih,
73 jó, éí nihizhéʼé yę́ę Éíbraham yichʼįʼ yee ádee hadoodzííʼ,
74 éí nihidaʼanaʼí bílákʼeedę́ę́ʼ yisdánánihiʼdooʼnilgotʼáadoo nídeildzidí bichʼįʼ nidahwiidláa doogo nihaididooʼááł,
75 nihí dayéełkaahgóó diyingo índa tsʼídá tʼáá ákogi átʼéego bá dahiniiʼnáa doo biniyé.
76 Áko ni, awééʼ nílíinii, Tsʼídá Aláahgo Átʼéii yá halneʼii yinílyée doo,háálá Bóhólníihii bilą́ąjįʼ bá honítʼiʼgóó hashtʼehóóliiłgo yínáał dooleeł,
77 bidineʼé bibąąhági átʼéii yá yóóʼiididooʼááł,éí bee yisdáʼiildéehii bił béédahodoozįįł biniyé,
78 nihiDiyin God bee ajoobaʼ yee oosáanii binahjįʼ, aghánáhóóʼáádę́ę́ʼ nihee hayííłką́ągo*
79 chahałheełgi índa aniné bichahaʼohgi nidaháaztánígíí bikʼi adinídíin doo,áádóó hózhǫ́ǫgo honítʼiʼgóó nihooʼish doo.
80 Áko ashkii dínéesą́ągo biiʼ sizíinii bidziil silı̨́ı̨́ʼ, áádóó Ízrel dineʼé bitah nídzídzáajįʼ honoojíigi kééhojitʼı̨́ı̨́ nítʼééʼ.
Footnotes
^ Thiyáfilas éí díí naaltsoos tʼáá sahdii bá bitsʼátʼáanii ályaaígíí éí Acts 1:1 ałdóʼ baa chʼóhootʼą́. Díí diné óhólnííh bąąh siláago áádóó haneʼ yáʼátʼéehii tʼáá bił bééhózin nítʼééʼ.
^ 37 B.C.dóó 4 B.C.jįʼ Hérad Ayóóʼátʼéii hodiʼníinii éí tʼáá átʼé Ízrel dineʼé binanitʼaʼí jílı̨́ı̨́ nítʼééʼ.
^ Jew asdzání doo ajiłchííhgóogo tʼáá íiyisí haa yáhásinii jílı̨́ı̨́ nítʼééʼ.
^ Nił hózhǫ́ǫ leʼ, haʼnínígíí éí diné yee kʼé hałníigo átʼé.
^ Jesus éí yisdáʼiiníiłii jiníigo óolyé. Mt. 1:21.
^ Aghánáhóóʼáádę́ę́ʼ nihee hayííłką́, nínígíí éí, Jesus nihiYisdáʼiiníiłii nihijéí biiʼ chadahatłʼéʼígíí yiiʼ dadiʼdoołdlał, níigo ání.
