1, 2. (a) Diné éí shí shikʼehgo ahoʼdooʼnil danízingo haʼátʼíí yaa naakai? (b) Áko biniinaa bitsʼą́ą́dóó haa hootʼé?

DÍÍSHJĮ́ĮDI, kéyah daʼníłtsʼą́ą́ʼgóó aheełtʼéego aa nitsáhákeesgo bee shá hazʼą́, dóó tʼáadoo ałkʼijįʼ ídlínígo kééhwiitʼı̨́ dahaʼníigo yádaatiʼ. Łaʼ éí aheełtʼéego ałhaa nitsídajikees doo danízin. Ałʼąą dadineʼé doo aheełtʼéégóó baa nitsáhákeesgi índa téʼéʼı̨́ nidootʼih danízin. Laʼ éí tʼáá shí nisingo shizaad bee yáshtiʼ, naashá, dóó hinishná daaní. Tʼáá ałtsogóó diné kótʼéego nitsídaakees.

² Diné éí shí shikʼehgo ahoʼdooʼnil danízingo ahindaʼhiilteehgo saad bighą́, łaʼ éí bikéyahgi binahatʼaʼ yikʼijįʼ danilı̨́įgo ahindaʼhiilteeh. Ákoósh há bikʼehgóó áhoonííł? Ndagaʼ. Éí ákódajitʼı̨́įgo bitsʼą́ą́dóó tʼóó tséʼédin bee achʼįʼ nahwiiʼná índa łaʼda beʼiiná niitʼih. Naatʼáanii Sálaman éí Ecclesiastes 8:9 [New World Translation] dííniid yę́ęgi tʼáá aaníí: “Bílaʼashdlaʼii ahił ndazhnitʼáago bee atídaʼahizhdilʼı̨́.”

3. Haitʼéego éí ayóó átʼéego nihił dahózhǫ́ǫ doo?

³ Diyin Bizaad éí kódanohtʼéego tʼéiyá nihił dahózhǫ́ǫ doo nihiłní. James ání: “Tʼáá háiida Diyin God yee  hasʼáanii hadaałtʼéii diné yéédiyiichíidii hazhóʼó yiiʼ déezʼı̨́įʼgo yíhoołʼaahígíí, éí haʼátʼíhída yaa naagháago Diyin God bikʼizhdoodliił.” (James 1:25) Bee hazʼáanii hadaałtʼéii Jiihóvah bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ, éí ayóó átʼéego bee nihił hózhǫ́ǫ dooígíí bił bééhózin. Ádam dóó Íiv hoł hózhǫ́ǫ doo biniyé tʼáá ałtsoní bídin jílíinii Jiihóvah hainílá.

4. Ádam dóó Íiv éí haitʼéego jiináá ńtʼééʼ? (Áłtsé naashchʼąąʼígíí níníłʼı̨́.)

⁴ Genesis chapter 1 dóó 2 yíníiltaʼgo éí Ádam dóó Íiv tsʼídá nizhónígo hazhdíłtʼéego Jiihóvah áhoolaa. Tʼáadoo bídin jílíní da, doo náhádzid da, índa doo łaʼda nahdi hóniih da. Chʼiyáán dóó naanish bíká áhátʼı̨́ dooígi, ąąh dah hazʼą́, doodaiiʼ anoonééł doo baa nitsáhákees da. Dííshjı̨́įdi tsʼídá kótʼéego iináa dooígíí laanaa hwiindzin. (Genesis 1:27-29; 2:8, 9, 15) Ákoósh tʼáá hó jinízinígi ájooníił doo? Díí baa daʼíídíilta.

5. Diné kódaaníi ndi, hoł dahózhǫ́ǫ dooígi haʼátʼíí bídin hwiindzin?

⁵ Ląʼí diné éí tʼáá nihí daniidzinígi ádeitʼı̨́įgo bídaniilʼą́ danízin, éí bee shíhodootʼééh lágo doo danízin da. The World Book Encyclopedia áníigo éí “diné tʼáá bí ádeinízinígíí yikʼehgo deíkááh.” Díí naaltsoos ałdóʼ áníigo naatʼáanii danilíinii éí diné bił dahózhǫ́ǫ doogo éí bee hazʼáanii yáʼátʼéehii bá dahólǫ́ǫ doo. Ndi háísh éí kótʼéego nihá yáʼátʼééh nihididooniiłgi bee bóhólnííh?

6. (a) Haʼátʼíí biniyé Jiihóvah tʼáá bí íinízinígíí yikʼehgo áánííł? (b) Bílaʼashdlaʼii haitʼéego bił dahózhǫ́ǫ doo, éí haʼátʼíí biniyé?

⁶ Tsʼídá bénéiilniih doo, Jiihóvah tʼáá bí íinízinígíí yikʼehgo áánííł. Háálá bí éí tʼáá ałtsoní áyiilaa dóó yá biiʼ ahóyéelʼáágóó Yinantʼaʼii nilı̨́. (1 Timothy 1:17; Revelation 4:11) Naatʼáanii David éí Jiihóvah yee átʼéiigi saad tsʼídá nizhónígo yee yá haadzííʼ. (1 Chronicles 29:11, 12 yíníłtaʼ.) Ndi yáʼąąshiidi dóó nahasdzáán bikááʼ naaldeehii há bee hazʼáanii doo biláahdi nízhdidooltał da. Jiihóvah tʼéiyá díí nihá yáʼátʼééh nihididooniiłgi bee bóhólníihgi baa ákoniidzin doo nihóʼní. Tʼáá iiná hodeezlı̨́ı̨́ʼdę́ę́ʼ Jiihóvah éí áyiilaii bá yáʼádaatʼéehii yá niinílá.

7. Haʼátʼíí íitʼįįłgo baa nihił hózhǫ́ǫ łeh?

⁷ Azhą́ Ádam dóó Íiv éí ázhdooníiłgi tʼáá hó bee ádá nihozhdiiʼaah ńtʼéeʼ ndi, łahgo éí doo bilááh nizhdidooltał da. Tʼáá bééhózinígo éí nízhdídzihgi, ajiyą́ągi, dóó níʼjiilwoshgi éí bee iináago átʼéegi baa ákójinízin. Ákoósh díí biniinaa iiná doo baa hoł hózhǫ́ǫ da doo? Ndagaʼ. Jiihóvah éí kótʼéego jiináago hoł hózhǫ́ǫ doo nízingo áhoolaa. (Psalm 104:14, 15; Ecclesiastes 3:12, 13) Tʼáá áníiltso éí níłchʼi yáʼátʼéehii bee nídiidzih, dóó chʼiyáán nihił łikanígíí yiidą́, índa tłʼéeʼgo nizhónígo náʼiilwoshgo baa nihił dahózhǫ́. Áko díí doo nihichʼįʼ baa hóchįʼ da. Ádam dóó Íiv shı̨́ı̨́ ałdóʼ kwíinízin ńtʼééʼ.

8. God éí Ádam dóó Íiv haʼátʼíí yidííniid, éí haʼátʼíí biniyé?

⁸ Jiihóvah éí Ádam dóó Íiv nihaʼáłchíní hodooleełgo nahasdzáán baa ádahołyą́ągo bikááʼ kʼeeʼąą dínóohtʼı̨́ı̨́ł, yidííniid. (Genesis 1:28) Ákoósh kóhodooʼniidgo biniinaa iiná doo baa hózhǫ́ǫ dago há áyiilaa? Ndagaʼ! Éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼééʼ tsʼídá nizhónígo ádazhdoolíiłgo  há ashjaʼ ályaa. Ákwii haʼáłchíní tsʼídá nizhónígo hadadíłtʼéego bił hoolʼáágóó dahaghan dooleeł. God éí díí yiniyé bílaʼashdlaʼii áyiilaa. (Isaiah 45:18) Ákondi dííshjı̨́įdi łaʼ éí shichʼooní doodaiiʼ áłchíní doo shee hodooleeł da danízinígíí éí díidi doo yikʼijįʼ danilı̨́į da. Azhą́ achʼįʼ anáhóótʼiʼii bitsʼą́ą́dóó dahólǫ́ǫ ndi, łaʼ éí bichʼooní haleehgo baʼáłchíní nidahwiileeh. (1 Corinthians 7:36-38) Éí ił hóshǫ́ dóó bee hasih danízingo ádaatʼı̨́. (Psalm 127:3) Ádam dóó Íiv éí Jiihóvah bikʼeh hojííłʼįįdgo haʼáłchíní dóó tʼáá hó ahił hojíshǫ́ǫgo ahoolʼáa doo ńtʼééʼ.

9. Genesis 2:17 góneʼ God há yee nihoníʼánígíísh doo ákótʼée da?

⁹ Jiihóvah éí Ádam dóó Íiv, bee hazʼáanii łaʼ yił ííshjání ánááyiidlaa. Éí díí tʼáadoo bikʼeh óhdzáágóó éí tʼáadoo bahatʼaadí kódoohnííł bidooʼniid: “Tsin bineestʼąʼ bitsʼą́ą́dóó yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí bééhózin dooleełii tsʼídá doo dííyı̨́įł da, háálá bąąhdóó ííníyą́ą́ʼ bijı̨́įdi tʼáá aaníí dadíítsaał.” (Genesis 2:17) Díí kóhodooʼniidígíísh doo ákótʼée da? Ákoósh hweʼiinaʼ doo baa hoł hózhǫ́ǫ da silı̨́ı̨́ʼ? Ndagaʼ. Diyin Bizaad yá scholars danilínígíí ádaaníigo éí God bibee hazʼáanii baa hódzą́ índa doo nantłʼagóó bikʼidiʼyiitįįhgo ályaa. Tʼáá éí łaʼ áníigo “tsʼídá God tʼéiyá bílaʼashdlaʼii bá yáʼátʼéehii índa doo bá yáʼátʼéehii bił bééhózin. ‘Yáʼátʼééhjí’ baa hoł dahózhǫ́ǫgo God badaʼjólíigo bikʼeh dahojíłʼı̨́į doo. God doo bikʼeh dahojíłʼı̨́ı̨́góogo éí yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí tʼáá hó bee ádá nidahozhdiitʼaah doo.” Díí éí há ndanitłʼa.

10. Tʼáá hó ádá nihozhdiiʼaahgi bee há ahóótʼiʼgi éí yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí bee nihodiitʼaahgi haitʼéego doo aheełtʼée da?

¹⁰ Łaʼ ádeinízingo Jiihóvah éí Ádam tʼáá bí ádá nihodidooʼáałgi tʼáadoo bá hojiiłʼaʼ da. Díí doo ákótʼée da. Ndi tʼáá hó ádá nihozhdiiʼaahgi bee há ahóótʼiʼgi éí yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí bee nihodiitʼaahgi doo bił aheełtʼée da. Ádam dóó Íiv éí God jíistsʼą́ągo bikʼehgóó ázhdoonííł doodaiiʼ doo akʼehgóó ázhdooníił daaígi tʼáá hó bee hóhólnííh. Ndi tsʼídá Jiihóvah tʼéiyá yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí íʼdoolníiłgi bee bóhólnííh. “Tsin bineestʼąʼ bitsʼą́ą́dóó yáʼátʼééhjí áádóó doo yáʼátʼééhjí” éí Ádam dóó Íiv díí binahjįʼ bee hoł ííshjání ályaa. (Genesis 2:9) Ádííníił niidzinígíí áádóó íitʼı̨́įgo éí bitsʼą́ą́dóó áhodooníiłgi doo nihił bééhózin da, yáʼátʼéehgo daatsʼí nihá áhodooníiłgi doo nihił bééhózin da. Azhą́ shı̨́ı̨́ yáʼátʼéehgo ádá nahwiitʼá niidzin ndi, łahda díí bitsʼą́ą́dóó achʼįʼ nahwiiʼná doodaiiʼ doo tsʼíí áhootʼįįh. Áko bílaʼashdlaʼii éí áyoolíiłii yiʼoh danilı̨́. (Proverbs 14:12) Ádam dóó Íiv éí tsin bineestʼąʼ tʼááká bąąhdóó oosą́ą́ʼ lágo hoʼdooʼniidgo Jiihóvah éí shikʼeh honołʼı̨́įgo éí iiná baa hózhóonii bee hinohnáa doo hałníigo nahoneeztą́ą́ʼ. Ádam dóó Íiv haajiidzaa?

11, 12. Ádam dóó Íiv éí ájiidzaagi haʼátʼíí biniyé bee atéʼéʼélyaa? Łaʼ baa chʼíhoníʼaah.

 ¹¹ Ádam dóó Íiv éí Jiihóvah doo bikʼehgóó ádííníił da jiniizı̨́ı̨́ʼ. Íiv éí Séítan kóhodííniid yę́ęgi bikʼehgóó ádeeshnííł jiniizı̨́ı̨́ʼ. “Jideezghaliigi ádoohnííł áádóó Diyin Godgi ánóhtʼée doo; yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí nihił ééhodoozįįł.” (Genesis 3:5) Ádam dóó Íiv kójiidzaago Séítan ánínę́ęgi átʼéego hweʼiinaʼísh ayóó átʼéego baa hózhǫ́ silı̨́ı̨́ʼ? Ndagaʼ. Baa ákozhniizı̨́įʼgo éí Jiihóvah bikʼehgo oodáałjįʼ doo jinízingóó éí achʼįʼ nahwiiʼná baa honítʼiʼ. (Genesis 3:16-19) Bílaʼashdlaʼii éí yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí yee ádá hodidooʼáałgi Jiihóvah doo haidiníʼą́ą da.​—Proverbs 20:24; Jeremiah 10:23 yíníłtaʼ.

¹² Naʼałtʼaʼí nahalingo éí deeyáágóó tʼáadoo átʼéhígóó áadi doogáałgo éí bá ná hasʼą́ą́ góneʼ tʼéiyá bił chʼídootʼah. Chidí naatʼaʼí bikʼehgo naadloʼgo dah naaznilígíí hazhóʼó choyoołʼı̨́įgo dóó béésh bee haneʼí biiʼjįʼ hazhóʼó bił ałchʼįʼ yádajiłtiʼ doo. Ndi tʼáá hó jinízingóó hoł naanáʼootʼahgo éí bitsʼą́ą́dóó tʼáá yéigo atízhdoonííł. Díí naʼałtʼaʼí átʼéhígi átʼéego, Ádam dóó Íiv tʼáá nihí niidzingóó íiʼníił doo jiniizı̨́ı̨́ʼ. God kótʼéego hałnínę́ęgi doo jiniizı̨́ı̨́ʼ da. Áko haa hóótʼįįd? Éí bitsʼą́ą́dóó tʼáá yéigo bee atéʼéʼélyaa! Doo akʼeh hojíłʼı̨́ı̨́góó biniinaa niʼiidzííh dóó anoonééł biiʼ jííʼáázh, tʼáá ałtso haʼáłchíní daʼdeeshchínígíí ałdóʼ. (Romans 5:12) Ádam dóó Íiv éí yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí bee tʼáá hó ádá nihozhdiníʼą́ągo ił hózhǫ́ tʼáadoo haa nídéel da. Ndi,  ayóó ił hózhǫ́ Jiihóvah hainílá yę́ę yóóʼajííłdéél.

13, 14. Haitʼéego éí tʼáá aaníi yisdádiidááł dóó nihił hózhǫ́ǫ doo?

¹³ Łaʼ ádeinízingo éí tʼáá nihí ádeinízinígíí ádeiʼníiłgo nihá yáʼátʼééh. Éísh tʼáá aaníí? Baa nitsíníkees díí tʼáá aaníí ákóhootʼéego hazʼą́ągo haahootʼée doo? The World Book Encyclopedia áníigo éí bílaʼashdlaʼii bibee hazʼáanii nantłʼago átʼé, háálá diné ááshníił doo danízingi, áádóó doo atídaʼáhílʼı̨́į da doo biniyé bá bee nidahojisʼą́ą doo. Díí éí bílaʼashdlaʼii bá ndantłʼago átʼé. Éí biniinaa bee hazʼáanii, aghaʼdiitʼaahii, dóó ánihwiiʼaahii chʼééh hazhóʼó ííshjání ádeeleʼ dóó yikʼehgóó ádaatʼéegi bá ndanitłʼa.

¹⁴ Jesus Christ éí tʼáá aaníi yisdádiidáałgi índa nihił hózhǫ́ǫ dooígi hazhóʼó ííshjání áyiilaa. Éí kóní: “Shizaad bikʼeh wohkahgo tʼéiyá tʼáá aaníí shídahoołʼaahii dadoohłeeł, áko tʼáá aaníinii nihił béédahodoozįįł, índa tʼáá aaníinii nihéédeididoochił.” (John 8:31, 32) Áádóó éí díí naakigo ádiiʼnííł. Áłtsé éí, tʼáá aaníinii Jesus yee naʼneeztą́ą́ʼ yę́ę bikʼeh ániitʼée doo. Naaki góneʼ éí, bóhoołʼaahii diidleeł. Díí tʼáá áłah íidzaago éí nihéédidoochił. Haʼátʼíí éí bitsʼą́ą́dóó nihéédidoochił? Jesus ání: “Bąąhági ááníiłii tʼáá éí bąąhági átʼéii binaalteʼ jílı̨́.” Áádóó ánáádíʼní: “Éí bąą aYeʼ [nihéédííchidgo], tʼáá aaníí nihéédadeeshchid doo.”​—John 8:34, 36.

15. Jesus éí nihéédadidoochił nínę́ę haʼátʼíí biniyé tʼáá aaníí nihił dahózhǫ́ǫ doo?

 ¹⁵ Jesus áníigo éí bąąhági átʼéii binaalteʼ niidlı̨́įgi bitsʼą́ą́dóó nihéédadidoochił. Díí tsʼídá aláahdi ayóó átʼéii binaalteʼ daniidlı̨́įgo hoolzhish. Haitʼéego éí bąąhági átʼéii binaalteʼ daniidlı̨́? Éí doo yáʼádaatʼéehii íiʼníiłgo ánihiłʼı̨́. Áádóó yáʼádaatʼéehii ádiiʼnííł niidzin yę́ęgi doodaiiʼ wołí bee íitʼı̨́į dooleeł yę́ęgi yitsʼą́ąjįʼ kónihiłʼı̨́. Áko biniinaa doo ił hózhǫ́ǫ da, adiniih, achʼįʼ nahwiiʼná, dóó anoonééł góneʼ nihá adahwiiztʼiʼ. (Romans 6:23) Yilʼaadii Paul éí bąąhági átʼéii binaalteʼ ídlı̨́įgi ayóó diniihii átʼéego yaa ákoniizı̨́ı̨́ʼ. (Romans 7:21-25 yíníłtaʼ.) Bąąhági átʼéii nihá nahjįʼ ályaago tʼéiyá, tʼáá Ádam dóó Íiv bił hózhǫ́ǫgo hiná yę́ęgi átʼéego nihaa nidoolyééł.

16. Haitʼéego tʼáá aaníigo nihił dahózhǫ́ǫ doo?

¹⁶ Jesus éí “shizaad bikʼeh wohkahgo” nínę́ęgi éí Jesus nihéédidoochił niidzingo kódaatʼéégóó íitʼįįł doo. Éí Jiihóvah baa ádiniitʼą́ągo Oodlání niidlı̨́įgo éí ádeidiyiiʼnah dóó Jesus bá ndaalʼaʼígíí yá yee hasʼáanii bikʼeh ániitʼée doo. (Matthew 16:24) Níléí náasdi tʼáá aaníígóó nihił dahózhǫ́ǫ doo, díí Jesus ánínę́ęgi éí nihá nááʼádiisniiʼígíí bee tʼáá ałtso nihá łaʼ yilyaa doo.

17. (a) Haitʼéego éí ayóó átʼéego nihił dahózhǫ́ dóó hasih doo? (b) Haʼátʼíí díí bikéédóó bídahwiidiilʼááł?

¹⁷ Ayóó átʼéego nihił dahózhǫ́ dóó hasih doogo éí Jesus bóhoołʼaahii niidlı̨́įgo binaʼnitin bikʼeh ániitʼée doo. Ákóniitʼéego éí bąąhági átʼéii dóó anoonééł binaalteʼ niidlı̨́įgi bitsʼą́ąjįʼ nihéédidoochił. (Romans 8:1, 2, 20, 21 yíníłtaʼ.) Tʼáá ałtso bitsʼą́ąjįʼ nihéédadeeshchidígíí haitʼéego éí wołí bee ádeiitʼı̨́įgo baa honiidzą́ągo hazhóʼó chodeiniilʼı̨́į dooígi díí bikéédóó bídahwiidiilʼááł. Áko Diyin éédiyiichíidii Jiihóvah éí hoolʼáágóó baa dahwiiʼniih doo.