Skip to content

Skip to table of contents

BAA ÍHOOʼAAH 16

Tʼáá Aaníígóó Átʼéegi Anoonééł Baa Haneʼ

Tʼáá Aaníígóó Átʼéegi Anoonééł Baa Haneʼ

“Anótʼááh nilíinii yee danihółnééh lágo. Jó, nihokááʼ dineʼé biʼéʼélʼįʼ yikʼehgo ádaatʼé, . . . éí doo Christ yikʼehgóó ádaatʼée da.”—COL. 2:8.

SIN 73 Doo Néiildzidgóó Ánihílééh

BAA NÁHÓDÓOTʼĮĮŁII *

Nikʼéí ayóóʼáyóʼnínę́ę łaʼ bitsʼą́ą́ʼ ádingo saad yee haʼólníi dooleełii bee bichʼįʼ hadiidzih, diné bibee óʼoolʼįįłii éí ndagaʼ (¶1-2 bił) *

1-2. (a) Séítan éí haitʼéego diné yiʼooloh? (b) Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

SÉÍTAN, “woochʼííd yizhéʼé” nilíinii, éí bílaʼashdlaʼii ályaadóó wóshdę́ę́ʼ diné yiʼooloh. (John 8:44) Éí łaʼda ádin yileehgo áádóó háájí yileehgi éí yee biyoochʼíidgo ííłʼı̨́. Áko biniinaa binahjįʼ ląʼígóó ałʼąą ádaatʼéego ádaʼoolʼįįłii ádaalyaa. Nihibrothers dóó nihisisters ląʼígóó kódaatʼéii biniinaa ‘dayoodlánígíí yaa dadzólíigo yéigo yichʼą́ą́h naazı̨́.’—1 Tim. 6:12.

2 Kódaatʼéégóó bee anítah nidooʼniidgo éí Diyin Bizaad yee naʼnitingi haʼátʼíí níká adoolwołgo bee nidziilgo sínízı̨́į doo? (Eph. 6:11) Bił iinídlánígíí łaʼ kótʼéego ádaʼoolʼįįłii bee anítah bidiʼníigo éí haitʼéego bíká adiilwoł? Díí biiʼdóó éí Jiihóvah yee nihíká adoolwołii baa nídadíitʼįįł. Diyin Bizaad éí anoonééł haitʼéego yeinítʼı̨́įgi áłtsé baa nídadíitʼįįł.

ŁAʼDA ÁDINGO HÁÁJÍ YILEEH?

3. Tsʼídá áłtsé yoochʼííd ályaa yę́ę bitsʼą́ą́dóó haa hóótʼįįd?

3 Diyin éí bílaʼashdlaʼii noonééł dooleełgo doo yiniyé áyiilaa da. Ndi Ádam dóó Íiv éí hoolʼáágóó jiináa doogo éí Jiihóvah bikʼeh hozhdoołʼįįł, éí doo nantłʼagóó bee hazʼáanii há niinílá: “Tsin bineestʼąʼ bitsʼą́ą́dóó yáʼátʼééhjí índa doo yáʼátʼééhjí bééhózin dooleełii tsʼídá doo dííyı̨́įł da, háálá bąąhdóó ííníyą́ą́ʼ bijı̨́įdi tʼáá aaníí dadíítsaał.” (Gen. 2:​16, 17) Ńtʼééʼ Séítan hóółchǫʼ. Éí tłʼiish choyoołʼı̨́įgo Íiv ííłní: “Doo tʼáá aaníí dínóohnéeł da.” Íiv éí díí yoochʼííd joosdląądgo tsin bineestʼąʼ jííyą́ą́ʼ. Tʼahádóó hahastiin ałdóʼ łaʼ yiyííyą́ą́ʼ. (Gen. 3:​4, 6) Kójíítʼįįdgo biniinaa niʼiidzííh dóó anoonééł hazlı̨́ı̨́ʼ.—Rom. 5:12.

4-5. Séítan haitʼéego bílaʼashdlaʼii yinoʼááh?

4 Diyin áhodííniid yę́ęgi átʼéego Ádam dóó Íiv jineezná. Ndi Séítan éí anoonééł yąąh biyoochʼíidgi tʼáadoo niiníłtʼiʼ da. Hodeeshzhiizhdóó yoochʼííd łaʼ ánááyiidlaa. Łaʼ éí atsʼíís daatsaah ndi, biníłchʼi tʼáá hináago níłchʼi dahólǫ́ǫ́góó nádleeh ní. Kótʼéego yoochʼííd ádaalyaago biniinaa dííshjı̨́įjįʼ tʼóó ahayóí diné yóóʼadabiniiʼááh.—1 Tim. 4:1.

5 Haʼátʼíí biniyé ląʼí Séítan yee biyoochʼíidii dayoodlą́? Séítan bił bééhózingo bílaʼashdlaʼii éí anoonééł yéédaaldzid, áko yee yinoʼááh. Háálá nihijéí biiʼ nihił béédahózingo éí hoolʼáágóó dahoniidlǫ́ǫ doogo ádanihiʼdiilyaa. (Eccl. 3:11) Aniné éí nihiʼanaʼí átʼé.—1 Cor. 15:26.

6-7. (a) Séítan éí anoonééł yee biyoochʼíidgi tʼahdiísh nanilʼin? Łaʼ chʼíníʼaah. (b) Diyin Bizaad éí haitʼéego ádaadinę́ę doo béédeiildzidgóó ánihósin?

6 Séítan wołí bee biyoochʼíid ndi, anoonééł tʼáá aaníígóó baa haneʼgi doo nanilʼin da. Łaʼda ádin yileeh ndi, bá ił chooʼı̨́įgo átʼé, díí Diyin Bizaad yee naʼnitingi diné tʼóó ahayóí bił béédahoyoozįįhgo yaa ndahalneʼ. (Eccl. 9:​5, 10; Acts 24:15) Anoonééł kótʼéego tʼáá aaníígóó baa haneʼgi baa hózhǫ́. Ádinę́ę háájí silı̨́įʼgi nihił bééhoyoozįįh. Jiihóvah bá neiilʼaʼí niidlíinii éí łaʼda ádin yileehgo doo béédeiildzid da, áádóó atíbiʼdolnééh lágo doo niidzin da. Nihił béédahózingo éí doo dahiináa da, índa doo łaʼda atíidoolíił da. Éí doo daʼaniihgóó daʼałhosh nahalin. (John 11:​11-14) Áádóó nihił béédahózingo ádaadinę́ę yoołkáałgi doo bił béédahózin da. Áko náádiʼyiijeeh baa hoolzhiizhgo ałkʼidą́ą́ʼ ádaadinę́ę tʼóó jineeskʼołígi átʼéego chʼéédadoodził.

7 Ádaadinę́ę ádaatʼéegi bééhózinígo tʼáá aaníígóó baa haneʼ. Éí Séítan biyoochʼíidgi doo bił aheełtʼée da! Kótʼéego diné yee yóóʼiiniiʼaahgo Ánihiilaii tʼóó baaʼihgo yá haadzííʼ. Séítan ííłchxǫʼgi baa nídadíitʼįįł: Séítan yoochʼííd áyiilaago haitʼéego tʼóó baaʼihgo Jiihóvah yee yá haadzííʼ? Éí Christ nihikʼé nináʼídláagi diné deidoodląął yę́ęgi, haitʼéego yaa tsídadeezkééz? Haitʼéego bílaʼashdlaʼii yikʼee yínííł danilı̨́įgo bichʼįʼ nidahwiiʼnáago áyiilaa?

SÉÍTAN BIYOOCHʼÍÍD YEE ATÍʼOOLÍÍŁ

8. Jeremiah 19:5 bikʼehgo Séítan éí biyoochʼíidgi haitʼéego Jiihóvah tʼóó baaʼihgo yá hahadziih?

8 Séítan éí anoonééł yee biyoochʼíidgi Jiihóvah tʼóó baaʼihgo yá hahadziih. Éí ádaadinę́ę hodookʼą́ąłdi tidaʼhoonííh ní. Kótʼéego naʼnitin éí God tʼóó baaʼihgo bá yátiʼ! Díí éí diné dayoodlą́ągo Diyin ayóóʼóʼóʼníinii bí ałdóʼ Séítan doo yitsʼíidii átʼéhígi ájítʼé daaní. (1 John 4:8) Áko díí haitʼéego baa nitsíníkees? Jiihóvah ałdóʼ haitʼéego yaa nitsíkees? Jiihóvah yeeʼ kódaatʼéii tʼáadoo yaa tsídeezkéez da.—Jeremiah 19:5 yíníłtaʼ.

9. John 3:16 dóó 15:13 bikʼehgo nihikʼé nináʼílyáagi Séítan biyoochʼíidgi haitʼéego doo ílı̨́ı̨́góó ííłʼı̨́?

9 Séítan éí anoonééł yee biyoochʼíidgi Christ nihikʼé nináʼídláagi doo woodlą́ą́góó áyósin. (Matt. 20:28) Éí bílaʼashdlaʼii doo dadootsaał da ní. Díí tʼáá aaníigo éí diné hoolʼáágóó dahináa doołeeł ńtʼééʼ. Áádóó Christ beʼiiná doo nihá ninéidiníʼą́ą da doo ńtʼééʼ. Christ nááʼádiisʼniiʼgi tʼáá íiyisíí ayóóʼánihóʼníigi yee ííshjání áyiilaa. (John 3:16; 15:13 yíníłtaʼ.) Áko nihikʼé nináʼílyáagi doo ílı̨́ı̨́góó baa nitsáhákeesgo Jiihóvah dóó Jesus haitʼéego yaa nitsékees!

10. Séítan biyoochʼíidii haitʼéego achʼįʼ nahwiiłná?

10 Séítan biyoochʼíidgi éí bílaʼashdlaʼii yikʼee yínííł danilı̨́įgo yichʼįʼ nahwiiłná. Azhéʼé dóó amá éí beʼawééʼ ádin yileehgo kóbidiʼníi łeh, éí yáʼąąshdi angel dooleeł yiniyé Diyin nábidiiłtı̨́. Díí yoochʼíídísh tʼóó tséʼádin neezgaigo áyiiłʼįįh? Hodookʼą́ą́ł góyaa bee naʼnitinii éí atéʼélʼı̨́įgi áádóó tsin bąąhjįʼ adabiʼdiiskʼą́ą́ʼ yę́ę ałdóʼ tʼáadoo átʼéhí da haʼní. Naaltsoos łaʼ Spanish Inquisition yaa halneʼgo ání: Kótʼéego woodlą́ą́ ńtʼéeʼgi átʼé, diné ádabidiʼyiiskʼą́ą́ʼ yę́ę “éí hodookʼą́ą́ł doo niitʼéehii tʼóó deizlįhígo átʼé.” * Áko daʼiidoodląąłgo Diyin haa jiidoobaałgo hodookʼą́ą́ł bitsʼą́ąjįʼ yisdáhodoołtééł. Łaʼ dakéyahgóó bizází ádaadinę́ę yichʼįʼ ndahałá, yaa dahaniih, doodaiiʼ hakʼi hozhdoodliił hwiindzin. Łaʼ éí doo atíhodoolíił da biniyé yił dahóshǫ́ǫgo ádayósin. Díí doo ayiʼdę́ę́ʼ bee hááhwiildóoh da. Éí tʼóó nitséédaʼałtłiʼ doodaiiʼ tʼóó ił hółyééʼ.

NIHEʼOODLĄʼ BICHʼĄ́Ą́H HAHIIDZIIH

11. Nikʼéí dóó nihikʼis éí haitʼéego Diyin Bizaad bikʼijįʼ ádiiʼníiłgo ádanihidoolííł?

11 Azhą́ nikʼéí doodaiiʼ nihikʼis éí łaʼda daaztsánígíí bá éʼélnéehgi nihił íʼílééh daaníi ndi, Diyin índa Bizaad ayóóʼííníiʼníigo éí akʼeh hóʼı̨́įgi bidziilgo ádiilnííł. Biniinaada baa yáhásinígi ádahałní, éí ájídinę́ę doo nił nílı̨́į da, doodaiiʼ kónítʼéego biniinaa haitʼéegoda atínihidoolííł daaní. Áko haitʼéego Diyin Bizaad tʼáá aaníí áníigi yíníitąʼ doo? Kótʼéego Diyin Bizaad bikʼehgóó áʼdiilnííł.

12. Diné bibee ádaʼoolʼįįłii éí haitʼéego Diyin Bizaad doo yee naʼnitin da?

12 Diné bibee ádaʼoolʼįįłii ‘bitsʼą́ąjįʼ kónítʼé.’ (2 Cor. 6:17) Caribbeandi dineʼé łaʼ dayoodlą́ągo éí ádinę́ę “chʼı̨́įdii” yileehgo tʼáá akǫ́ǫ́ naagháa łeh daaní. Éí diné atídabiłʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ yę́ę atíidoolííł yiniyé átʼı̨́. Naaltsoos łaʼ ání: Éí ákwii kéédahatʼínę́ęgi díí “chʼı̨́įdii” bichʼįʼ nahwiiłnáa łeh. United States biiʼ bitsįʼ yishtłizhii łaʼ díí kʼasdą́ą́ʼ tʼáá kótʼéego dayoodlą́. Łaʼda ádingo éí “chʼı̨́įdii” yileehgo tʼáá akǫ́ǫ́ nihitah hólǫ́ǫgo hodinaah daaní. Índa diné bibee ádaʼoolʼįįłii doo beʼjíłʼı̨́ı̨́góogo éí hachʼįʼ nahodiyoołnaał haʼní. Ndi, nihí éí Séítan yee biyoochʼíidii doo deiniidlą́ą da!—Isa. 52:11.

Diyin Bizaad hazhóʼó neilkaahgo áádóó akʼéí doo Jiihóvah Yá Halneʼ danilínígíí hazhóʼó bichʼįʼ yátiʼgo doo ayóó achʼįʼ nidahwiiłnáa da (¶13-14 bił) *

13. James 1:5 bikʼehgo ádaʼoolʼįįłii łaʼ bee aniitah dooleełígi haa díínííł?

13 Ádaʼoolʼįįłii łaʼ bee aniitah dooleełígi doo hazhóʼó nił bééhózingóó Jiihóvah bee shíká anilyeed bidiiʼníigo bichʼįʼ sodiilzin doo. (James 1:5 yíníłtaʼ.) Jiihóvah Yá Dahalneʼé naaltsoos ádayiilaaígíí łaʼ biiʼdę́ę́ʼ hazhóʼó nidííłkah. Elders łaʼ shíká anilyeeda bididííniił. Éí kónínééh doo dandidooniił da, ndi Diyin Bizaad bikʼehgo naʼnitinii łaʼ nił ííshjání ádeidoolííł. ‘Háidísh yáʼátʼééh índa háidísh doo yáʼátʼéeh daígíí nił bééhózin’ dooleełgi bee ‘nitsíníkeesii’ bíhodiyííłʼááł.—Heb. 5:14.

14. Haitʼéego éí diné doo díníiltłʼa da?

14 “Diyin God bee haa haʼniih doo biniyé baa nidaahkai. . . . [Náánáłaʼ] tʼáadoo danółtłʼaaí.” (1 Cor. 10:​31, 32) Diné bibee íʼoolʼįįłii łaʼ bee anishtah daatsʼí niidzingo éí łahdę́ę́ʼ yaa nitsékeesgi bá baa ákoniidzin doo, éí nihibrothers dóó nihisisters íiyisíí ałdóʼ. Díí łaʼda biniinaa doo díníiltłʼa da! (2 Cor. 6:3) Doo Jiihóvah Yá Halneʼé danilíinii yikʼee doo ákódaatʼée da dooleełgi bee baa ákoniidzin doo. Ayóóʼóʼóʼní bee bichʼįʼ hadiidzih, éí Jiihóvah bee baa haʼniih. Diné bibee ádaʼoolʼįįłii biniinaa doo saad honiidlǫ́ǫ da, doodaiiʼ doo bee aa néitʼı̨́į da doo. Ayóóʼóʼóʼní ayóó ábóodziil! Áko éí bee aa nitsíikeesgo éí nihił ílı̨́įgo nihikʼijįʼ danilíinii doo ayóó kótʼé daaníi da doo.

15-16. (a) Neʼoodląʼ hazhóʼó bee ádaa hólneʼgo haʼátʼíí biniyé baa hódzáanii átʼé? Łaʼ chʼíníʼaah. (b) Romans 1:16 haitʼéego bikʼehgóó ániitʼée doo?

15 Bił kééhótʼíinii éí Jiihóvah Yá Halneʼé nilı̨́įgo bił béédahózingo áníłʼı̨́. (Isa. 43:10) Áko éí Jiihóvah niDiyin nilı̨́įgi éí saad dahaleehgoda doo nantłʼagóó bił hashtʼedadííliił. Francisco, Mozambiquedi kééhojitʼı̨́, éí ájíní: “Sheʼasdzą́ą́ Carolina bił Jiihóvah tʼóó baa íhwiilʼaah yę́ędą́ą́ʼ tʼáá íídą́ą́ʼ éí nihikʼéí díí ádaadinę́ę éí kʼad doo bichʼįʼ nahwiidláa da doo dabidiiʼniid. Carolina bádí ádingo díí bee nihíhoneestą́ą́ʼ. Hakʼéí bibee ádaʼoolʼįįłii bee nahagháago atsʼíís yę́ę táádajigis. Éí ahánígo akʼéí nilíinii hooghangi atsʼíís tánásgiz yę́ęgi tágí jı̨́ tʼáá ákwii dah hwiiłkááh. Kótʼéego eʼélʼįįhgo éí ájídin yę́ę yaa bił hózhǫ́. Carolina bikʼéí éí hó ałdóʼ ákwii hwiidoołkááł dahóʼní.”

16 Áko haajiidzaa? Francisco ání: “Jiihóvah ayóóʼííníiʼníigo bił honiilzhǫ́ǫ doo niidzingo tʼáadoo bee atah siidlı̨́įʼ da. Carolina bikʼéí ayóó yikʼee bádahóóchįįd. Ájídinígíí doo nihił nílı̨́į da, áko doo nihaa néiikah da doo, doodaiiʼ doo nihíká anáádiijah da danihidííniid. Tʼáá íídą́ą́ʼ éí niheʼoodląʼ bee bił dahwiilneʼ áko azhą́ hádahachįʼ ndi, kódajiníigo tʼáadoo bił baa nínáásíitʼįįd da. Nikʼéí łaʼ, éí tʼáá íídą́ą́ʼ yee nihił hoolneʼ daaníigo nihichʼą́ą́h hadaasdzííʼ. Tʼáá hodiinaʼ, Carolina bikʼéí hashtʼedadíítʼeʼgo kʼé nídahasdlı̨́ı̨́ʼ. Łaʼ éí nihaa nídaakahgo Diyin Bizaad binahjįʼ naaltsoos bee naʼnitinii dayókeed.” Áko díí anoonééł tʼáá aaníígóó baa haneʼgi bichʼą́ą́h hadiidzihgi tʼáadoo baa yániidziní doo.—Romans 1:16 yíníłtaʼ.

CHʼÉÉNÁ DANILÍINII BÍKÁ ÁNÉILWOʼ DOO

Łaʼda ayóóʼáyóʼnínę́ę bitsʼą́ą́ʼ ádin yileehgo éí akʼis ayóóʼóʼóʼníinii bíká iilwoʼ (¶17-19 bił) *

17. Nihibrother doodaiiʼ nihisisterda łaʼ chʼééná yikʼee naagháago haʼátʼíí bee bíká adiilwoł?

17 Nihibrother doodaiiʼ nihisisterda łaʼ éí ayóóʼáyóʼnínę́ę bitsʼą́ą́ʼ ádingo éí “akʼis éí tʼáá áłahjįʼ bił ayóóʼáhijóʼníi łeh, áádóó hade áhootʼįįhgo tʼáá łaʼ bił hajííʼáázh yileeh.” (Prov. 17:17) Bikʼéí bibee ádaʼoolʼįįłii bee nihił íʼílééh dabiłníigoda éí haitʼéego “akʼis ayóóʼóʼóʼníinii” niidlı̨́į doo? Diyin Bizaad naakigo binahjįʼ naʼnitinii bee bíká adiilwołgi łaʼ dadíníilʼįįł.

18. Jesus éí haʼátʼíí biniyé binákʼeeshtoʼ deeznaʼ, áko haʼátʼíí binahjįʼ bee baa ákoniidzin?

18 “Yínííł nidaakaii bił daahcha.” (Rom. 12:15) Háida tʼáá yéigo chʼééná nilı̨́įgo saad bee bichʼįʼ hadiidzihgi tʼáá nihá nantłʼa łeh. Ndi bił yiichago baa aʼááh niidzingi yaa ákonízin doo. Jesus bikʼis Lázaras ádin yę́ędą́ą́ʼ Mary, Martha dóó náánáłaʼ éí dajicha. Dı̨́ı̨́ʼ yiską́ągo índa Jesus hąą níyá. Éí azhą́ Lázaras náábizhdidoołáałgo átʼée ndi, hó ałdóʼ “hanákʼeeshtoʼ deeznaʼ.” (John 11:​17, 33-35, New World Translation) Jesus ákódzaago éí Lázaras daaztsą́ągi Jiihóvah ałdóʼ tʼáá ákótʼéego bidiisnááʼ. Akʼéí danilíinii éí Jesus binákʼeeshtoʼ deeznaʼgo dayiiłtsą́ągo éí Jesus ayóóʼábóʼníí lá daniizı̨́ı̨́ʼ, áko Mary dóó Martha yee haʼoosnííʼ. Tʼáá ákótʼé, chʼééná naagháii ayóóʼííníiʼníigo baa nitsíikeesgo átʼéegi nihá yaa ákonízin doo. Áko doo tʼáá sáhí nishłı̨́į da, shikʼis ayóóʼádashóʼnínígíí shinaagóó tʼóó ahayóí nízin doo.

19. Nihibrother doodaiiʼ nihisister łaʼ chʼééná nilı̨́įgo Ecclesiastes 3:7 haitʼéego bee bíká adiilwoł?

19 “Adéesyéél baa hwiilzhíísh áádóó yátiʼ baa hwiilzhíísh.” (Eccl. 3:7) Náánáłahgo nihibrother doodaiiʼ nihisister chʼééná nilı̨́įgo éí tʼóó yísíníiltsʼą́ąʼ doo. Bíniʼdii yáłtiʼ, áádóó “tʼáá naʼníleʼdii” hahadziih ndi tʼáadoo bikʼee haadanítʼéhí. (Job 6:​2, 3) Bikʼéí doo Jiihóvah Yá Halneʼí danilínígíí yéigo shı̨́ı̨́ bichʼįʼ nidahwiiłnáago átʼé. Tʼóó bił sodilzin doo. “Sodizin yidiitsʼaʼii” nilíinii éí adziilii índa hazhóʼó nitsáhákees baa nileeh diníigo bá néinikąąh. (Ps. 65:2) Bá bíighahgo éí Diyin Bizaad doodaiiʼ Jiihóvah bidineʼé naaltsoos ádayiilaaígíí łaʼ bił yídííłtah. Éí bee adziil dooleełgo bee ádaa haneʼgo ályaaígíida łaʼ.

20. Díí bikééʼdóó haʼátʼíí baa ídahwiidiilʼááł?

20 Anoonééł índa ádaadinę́ę bá ił chohooʼı̨́įgi tʼáá aaníigo baa haneʼgi nihił béédahoozingi baa ahééh daniidzin! (John 5:​28, 29) Nihizaad índa íitʼįįłgi tʼáadoo bee tʼą́ą́ʼ niidlíní doo. Diyin Bizaad tʼáá aaníinii yee naʼnitingi bee siidzı̨́įgo nihá ashja ánáʼiilʼįįhgo baa dahwiilneʼ doo. Séítan haitʼéego tʼáá aaníinii bee naʼnitinii diné yitsʼą́ąjįʼ kwííłʼı̨́įgi díí bikééʼdóó baa ínáádahwiidiilʼááł. Éí demons yee ídaʼíleehgo bee ádaʼoolʼįįłii áádóó bee ákʼidahaltaʼii bitsʼą́ą́ʼ ániitʼée dooígi baa ídahwiidiilʼááł.

SIN 24 Come to Jehovah’s Mountain

^ par. 5 Séítan dóó demons yił, éí diné łaʼda ádin yileehgo áádóó háájí yileehgi yee yoochʼííd ádeiłʼı̨́. Áko biniinaa Diyin Bizaad éí anoonééł hazhóʼó yee naʼnitingi bitsʼą́ąjįʼgo diné yee iiniiʼááh. Kódaatʼéégóó ádaʼoolʼįįłii bee anítah hodiʼníi ndi, éí haitʼéego Jiihóvah doo bitsʼą́ąjįʼ dah didiidáał dago baa ídahwiidiilʼááł.

^ par. 10 Spanish Inquisition éí ánihwiitʼaahii átʼéé ńtʼééʼ. Éí ląʼí nááhai yę́ędą́ą́ʼ łaʼda Church binaʼnitinii bikʼijįʼ jílı̨́įgo díí ánihwiitʼaahii doo aa daastiʼgóó diné atídeiłʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ.

^ par. 56 EELKIDÍGÍÍ: Jiihóvah Yá Halneʼé nidiltʼéego éí bikʼéí nilı̨́įgo łaʼ ayóóʼáyóʼnínę́ę bitsʼą́ą́ʼ ádingo éí haʼjólníi doo biniyé yaa níʼáázh.

^ par. 58 EELKIDÍGÍÍ: Ádaadinę́ę bá ádaʼoolʼįįłgi éí Diyin Bizaad haitʼéego yeinítʼı̨́įgi hazhóʼó nijiłkaah, áádóó éí joodlą́ągi hakʼéí hazhóʼó bee bił hojilneʼ.

^ par. 60 EELKIDÍGÍÍ: Brother nilı̨́įgo ayóóʼáyóʼnínę́ę bitsʼą́ą́ʼ ádin, áko haʼjólníi doo biniyé elders łaʼ baa níʼáázh.