1, 2. (a) Haʼátʼíí bee ádíhwiidiyiilʼááł, éí haʼátʼíí biniyé? (b) Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

TʼÁÁ áníiltso éí haʼátʼíhída baa hodiitsʼı̨́įhgo hazhóʼó baa ntsídiikos áádóó baa honiidzą́ągo kótʼéego lá ání diiʼníigo bee ádíhodiyiilʼaah doo. (Proverbs 3:21-23; 8:4, 5) Doo ákwíitʼı̨́ı̨́góó éí Séítan áádóó biyaadóó dahólóonii nihintsékees nihitsʼą́ą́ʼ yihodidoołtʼih. (Ephesians 5:6; Colossians 2:8) Áko kótʼéego lá ání diiʼníigo baa honiidzą́ą doogo éí tʼáá aaníigo áháʼníigi hazhóʼó nihił bééhodoozįįł. Proverbs 18:13 ání: “Diné haʼátʼíhída tʼáadoo hazhóʼó yidiitsʼı̨́hí, Kótʼéego lá átʼée ni, níinii éí doo áháyąʼ átʼé índa tʼóó haa yáhásingo áhodoolííł.”

² Tʼáá aaníigo áháʼníigi hazhóʼó nihił bééhodoozįįł áádóó kótʼéego lá ání diiʼníigo baa honiidzą́ą dooleeł yę́ęgi daʼnółtłʼa dooígíí baa nídadíitʼįįł. Diyin Bizaad binahjįʼ bee naʼnitinii áádóó nihinááł ádaatʼįįdii binahjįʼ haitʼéego éí haʼátʼíhída baa hodiitsʼı̨́įhgo hazhóʼó baa nitsáhákees dooleełgi ałdóʼ baa ídahwiidiilʼááł.

3. Haʼátʼíí biniyé Proverbs 14:15 bikʼeh ániitʼée doo? (Áłtsé naashchʼąąʼígíí níníłʼı̨́.)

³ Dííshjı̨́įdi éí baa hodíʼdóotsʼįįłii ląʼígóó daʼníłtsʼą́ą́dę́ę́ʼ dadiitsʼaʼ. Éí Internet, níłchʼi naalkidí, índa ałʼąą ádaatʼéego bee haneʼii. E-mails, text bee haneʼ ádaatʼéii nihikʼis yee nihił dahalneʼ. Baa hodoonihii doo óodįįł átʼée da nahalin. Áko éí bąą bee ádaa áhwiilyą́ą doo. Nihikʼis shı̨́ı̨́ éí yáʼátʼéehgo haneʼ bee nił hodeeshnih nízin, ndi łaʼ éí tʼáá ákódaanéehgo yoochʼíidgo haneʼ ádeiileʼ. Nidaʼdíitsʼįįhii hazhóʼó baa ákoniidzin doo biniyé háiidígíí Diyin Bizaad binahjįʼ naʼnitinii nihíká adoolwoł? Proverbs 14:15 ání: “Diné doo hóyáanii éí saad tʼáá ałtso yoodlą́, nidi diné hóyáanii éí yigááłgóó álą́ąjįʼ déezʼı̨́ı̨́ʼ.”

4. Yídííłtahii éí Philippians 4:8 haitʼéego nihíká adoolwoł? Haʼátʼíí biniyé tʼáá aaníí haneʼii nihił bééhózin doo? (“ Łaʼ Ádaalyaago Binahjįʼ Tʼáá Aaníí Dahaneʼ” ałdóʼ níníłʼı̨́.)

⁴ Yáʼátʼéehgo ádá nahwiitʼáa doogo éí tʼáá aaníí haneʼii baa nitsíikees doo. (Philippians 4:8 yíníłtaʼ.) Internet biiʼ haneʼ ádaatʼéii doodaiiʼ yoochʼííd bił e-mails nihichʼįʼ ádaalʼínígíí éí tʼáadoo biniyéhígóó yíníiltaʼ doo. Íiyisígíí éí apostates yoochʼííd ádeileʼii bitsʼąą ádaa áhwiilyą́ą doo. Éí God bidineʼé bidaʼoodląʼ yitsʼą́ą́ʼ doo bidziilgóó ádadiilnííł danízingo ádaatʼı̨́. Yoochʼííd ádaatʼéii éí doo yáʼáshǫ́ǫ́góó ádá nahatʼá. Shí yeeʼ doo ákóshidiʼdoolníił da, doo jinoozı̨́ı̨́ʼ átʼée da.​—1 Timothy 6:20, 21.

5. Ízrel dineʼé éí haitʼéego yoochʼííd haneʼ dajoosdląąd, áádóó bikʼee haa dajiidzaa?

⁵ Yoochʼíidgo haneʼ biniinaa doo yáʼátʼééhgóó hooʼaah. Mózes bíyoołkááłdą́ą́ʼ, 12 naalchiʼí danilı̨́įgo kéyah hóóʼ dadooleeł haʼnínę́ę hadajíísid. Neeználtʼéego éí haneʼ doo yáʼátʼééhgóó nideizʼą́. (Numbers 13:25-33) Éí tʼáá ádzaagóó haneʼ ádayiilaago biniinaa Jiihóvah bidineʼé nídaasdzííd. (Numbers 14:1-4) Haʼátʼíí biniinaa diné kódadzaa? Éí haneʼ nátʼánígíí tʼáá aaníí dazhniizı̨́ı̨́ʼ, háálá neeználtʼéego naalchiʼí tʼáá aheełtʼéego dahalneʼ. Áko łahjí nidiltʼéego naalchiʼí nilínígíí yáʼátʼéehgo haneʼ néiníʼą́ą ndi doo dayíistsʼą́ąʼ da. (Numbers 14:6-10) Tʼáá aaníigo haneʼii índa Jiihóvah badaʼjólíi dooleeł yę́ę niʼ, doo ádahojilyą́ą́góó doo yáʼátʼééhgóó haneʼ yę́ęda dajoosdląąd.

6. Jiihóvah bidineʼé tʼáá ádzaagóó baa dahaneʼgo dadiitsʼaʼgo haʼátʼíí biniyé doo bikʼee haadaniitʼée da doo?

⁶ Jiihóvah Yá Dahalneʼé baa dahaneʼgi  nídadiitsʼı̨́įhgo bee ádaa áhwiilyą́ą doo. Béédeilniihgo Séítan éí “nihikʼisóó yikʼi hodiiʼaahii” bidiʼní. (Revelation 12:10) Jesus éí “woochʼííd badaaʼihii tʼáá ałtso yee nihaa nidahalneʼgo” nihikʼijįʼ danilı̨́į doo níigo tʼáá íídą́ą́ʼ yee haadzííʼ. (Matthew 5:11) Jiihóvah bidineʼé tʼáá ádzaagóó baa dahaneʼgo dadiitsʼaʼgo Jesus tʼáá aaníígóó áníí lá, niidzin doo.

7. Haʼátʼíí naʼídíkid shı̨́ı̨́ baa nitsíikees doo?

⁷ Nikʼis bichʼįʼ e-mails dóó text ádaníłʼı̨́įgoósh ayóó bínindlı̨́? Haʼátʼíí shı̨́ı̨́ haneʼ baa honeenigo diitsʼı̨́įhgo, haneʼ nideiʼáii nahalingo tʼáá ákǫ́ǫ́ tsı̨́įłgo łaʼda bee bił hodeeshnihísh nínízin łeh? Díí tʼahdoo e-mail doodaiiʼ text ánílééhgóó, díí áłtsé baa ntsídiikos: ‘Díí haneʼésh tʼáá aaníigo haneʼii átʼé? Tʼáásh aaníigo átʼéego shił bééhózin?’ Doo hazhóʼó nił bééhózingóogo aseezı̨́ hadííłtʼihgoda átʼé. Áko tʼááká e-mail doodaiiʼ text oolééł lágo, tʼóó nahjįʼ kódíílííł!

8. Łaʼ kéyah daabiiʼgóó nihikʼijįʼ danílíinii haʼátʼíí ádaanííł? Haitʼéego bitsʼąą ádaa áhwiilyą́ą doo?

⁸ Náánáłahgo tʼáadoo hazhóʼó baa nitsáhákeesí e-mails doodaiiʼ text ádaalʼı̨́ı̨́góó baa siitiʼ doo. Łaʼ kéyah dah náhástʼą́ą́góó Diyin Bizaad baa nidahwiilneʼ yę́ęgóó nihichʼįʼ baa hóchįʼ doodaiiʼ nihitsʼą́ą́ʼ neʼ ádaalyaa. Díí kéyah biiʼ nihikʼijįʼ danílínígíí éí nídazhdooldzííł doodaiiʼ ahił ayahoolni dazhdooleeł danihóʼníigo tʼáá ákódaanéehgo yoochʼíidgo haneʼ ádeiileʼ. Soviet Union wolyéé ńtʼééʼ yę́ę bisiláo KGB bidiʼníinii éí nihibrothers ayóó béédahoʼdílzinii yę́ę Jiihóvah yitsʼá haskai daaníigo yoochʼííd ádayiilaa. * (Footnote níníłʼı̨́.)  Ląʼí nihibrothers díí yoochʼííd dayoosdląądgo biniinaa Jiihóvah yitsʼá haskai. Ákondi ląʼí tʼą́ą́ʼ nináhaaskai, łaʼ éí tʼáadoo da. Yoochʼííd dajoosdląądgo biniinaa hweʼoodląʼ daachxǫʼ. (1 Timothy 1:19) Niheʼoodląʼ doo nihitsʼą́ą́ʼ doochǫǫłgóogo haitʼéego bee ádaa áhwiilyą́ą doo? Doo yáʼátʼééhgóó doodaiiʼ doo bééhózingóó dahaneʼii tʼáadoo baa nahólneʼí. Tʼáá ałtso nídiitsʼı̨́hígíí tʼáadoo yinídlání, díí haneʼ daatsʼí tʼáá áníigo haneʼii átʼéegi áłtsé nił bééhoyoozįįh.

9. Tʼáá aaníí haneʼii didíítsʼı̨́ı̨́ł yę́ęgi haʼátʼíí neinółtłʼah łeh?

⁹ Haneʼ ałtah áátʼeełii łahda doo hazhóʼó baa dahaneʼ da łeh. Áko biniinaa tʼáá daatsʼí aaníí haneʼii átʼé jinízin doo. Haneʼ ałtah áátʼeełii doo hazhóʼó baa haneʼgóogo doo yiniidlą́ą da doo! Áko nahagiz haneʼ ádaatʼéii haitʼéego bitsʼąą ádaa áhwiilyą́ą doo?​—Ephesians 4:14.

10. Haʼátʼíí biniinaa Ízrel dineʼé éí kʼasdą́ą́ʼ bikʼis yikʼiijééʼ, áádóó haitʼéego tʼáadoo da?

¹⁰ Jáshowa bíyoołkááłdą́ą́ʼ, Jórdan tooh nílínígíí eʼeʼaahjígo Ízrel dineʼé kéédahatʼínę́ę ábiʼdilyaa yę́ęgi bitsʼą́ą́dóó íhooʼaahii átʼé. (Joshua 22:9-34) Jórdan tooh nílínígíí haʼaʼaahjígo Ízrel dineʼé kéédahatʼínę́ę éí tooh bibąąhgi bikááʼ nááʼiiniihii nitsxaago ádayiilaago yaa dahodiiztsʼą́ą́ʼ. Díí éí tʼáá aaníígóó haneʼii átʼé, ndi doo tʼáá átʼé baa haneʼ da. Áko biniinaa eʼeʼaahdę́ę́ʼ kéédahatʼínę́ę éí hakʼis haʼaʼaahdę́ę́ʼ kéédahatʼínę́ę Jiihóvah yikʼijįʼ daazlı̨́ı̨́ʼ lá, dazhniizı̨́ı̨́ʼ. Áádóó áłah dzizlı̨́įʼgo bichʼįʼ anaaʼ dazhniizı̨́ı̨́ʼ. (Joshua 22:11, 12 yíníłtaʼ.) Ndi eʼeʼaahdę́ʼígíí éí áłtsé hazhóʼó ééhodoozįįł biniyé ákǫ́ǫ́ hastóí łaʼ adeisʼaʼ. Díí hastóí haʼátʼíí bił béédahoozin? Éí haʼaʼaahdę́ʼígíí éí bikááʼ nááʼiiniihii ádayiilaa yę́ę éí doo tʼáá aaníinii diyin bichʼįʼ nááʼiiniih dooleełgi, doo biniyé ádayiilaa da. Éí Jiihóvah yichʼįʼ dahodísinii danilı̨́įgi bee bééhózin doo biniyé ádayiilaa. Áko Ízrel dineʼé éí bikʼis tʼáadoo yikʼiijééʼgóó biniinaa yaa bił dahóózhǫǫd, háálá tʼáá daatsʼí aaníí danízingo áłtsé hazhóʼó yíndaʼídééłkid.

11. (a) Miifíbosheth haabiʼdiilyaa? (b) David éí Miifíbosheth haitʼéego baa tsízdookos ńtʼééʼ?

¹¹ Łaʼda doo tʼáá aaníígóó nihaa halneʼgo bikʼee yínííł diidleeł. Miifíbosheth ákóbiʼdilyaa. Naatʼáanii David éí bił hadleeʼgo Saul bikéyah yę́ę tʼáá átʼé Miifíbosheth yeidiníʼą́. (2 Samuel 9:6, 7) Ńtʼééʼ tʼahádóó David éí doo yáʼáshǫ́ǫ́góó Miifíbosheth yaa hodiiztsʼą́ą́ʼ. David éí tʼáadoo hazhóʼó bínaʼízhdíłkidí, Miifíbosheth kéyah baazhdiníʼánę́ę baa náázhdiitʼą́. (2 Samuel 16:1-4) Áádóó David éí tʼahádóó Miifíbosheth yichʼįʼ haadzíiʼgo éí hó ajisiih lágo baa ákozhniizı̨́ı̨́ʼ. Áko éí kéyah yę́ę łaʼ baa nizhdiníʼą́. (2 Samuel 19:24-29) David tʼáá íídą́ą́ʼ hazhóʼó bínaʼízhdééłkidgo Miifíbosheth doo kótʼéego bee bichʼįʼ nahojiisnáaʼ da doo ńtʼééʼ.

12. Jesus yoochʼííd bee baa haneʼgo haidzaa?

¹² Łaʼda tʼáá ádzaagóó naa halneʼgo haa díínííł? Jesus dóó John Taah Iiníiłii ákóbiʼdiilyaa. (Matthew 11:18, 19 yíníłtaʼ.) Jesus éí haajiidzaa? Díí doo tʼáá aaníi da, doo níigo yiniyé tádííyáa da. Ndi, tʼáá aaníi daatsʼígo áłtsé hazhóʼó danółʼı̨́ níigo diné yichʼįʼ hahasdzííʼ. Diné éí ájooníiłgi dóó bee nazhnitingi  baa nitsídajikees doo hóʼníí ńtʼééʼ. Jesus ání: “Hódzą́ éí yee ááníiłii binahjįʼ tsʼídá tʼáá ákogi átʼéego bee bééhózin.”

13. Nihí łaʼda yoochʼííd yee nihaa halneʼgo haa diiʼnííł?

¹³ Jesus bitsʼą́ą́dóó yáʼádaatʼéehii baa ídahwiidiilʼáałgo átʼé. Diné éí łaʼda doo yáʼátʼééhgóó nihaa yádaałtiʼ doo, áádóó éí biniinaa yáʼátʼéehgo bee shééhoʼdílzin yę́ęgi doochxǫǫł niidzin doo. Ndi tsʼídá ániitʼéiigi éí niheʼiinaʼ yiiltʼihígi bee bééhózin. Jesus nihinááł áátʼįįd yę́ęgi baa ídahwiilʼą́ąʼgo éí yoochʼííd bee nihaa dahaneʼgo ániitʼéiigi bee ííshjání ádeilʼı̨́.

14, 15. Haʼátʼíí biniyé éí nihił bééhózinii tʼáadoo baʼííníidlíhí doo?

¹⁴ Tʼáá daatsʼí aaníí haneʼgi hazhóʼó ił bééhodoozįįłgi tʼáá nantłʼago átʼéegi baa ákódaniidzı̨́ı̨́ʼ. Łahgo nááná éí nidaʼiyiilzíihgi ałdóʼ neinółtłʼahgo ííłʼı̨́. Ląʼí nááhai Jiihóvah bá nideilʼaʼgo, áko ląʼígóó shı̨́ı̨́ hódzą́ nihee hazlı̨́ı̨́ʼ. Yáʼátʼéehgo nitsíikees siidlı̨́įʼgo biniinaa łahdę́ę́ʼ shı̨́ı̨́ ił ídlı̨́ yee danihinéłʼı̨́. Ákoósh díí nanihinóhtłʼah dooleeł?

¹⁵ Aooʼ. Tʼáá nihí nitsíikeesgi baʼííníidlíigo ánihidoolííł. Íiniidzinii índa nitsíikeesgi nanihiloʼgo ádiilnííł. Azhą́ doo nihił bééhózin da ndi, shí yeeʼ shił bééhózin niidzingo nitsíikees doo. Díí doo yáʼátʼééhgóó nitsáhákeesii átʼé! Tʼáadoo bahatʼaadí Diyin Bizaad áníigo éí tʼáá ni nił bééhózinii tʼáadoo baʼíínílíhí.​—Proverbs 3:5, 6; 28:26.

16. Daʼadą́ą́ góneʼ haa hóótʼįįd, áádóó Tom éí haitʼéego tsídeezkééz?

¹⁶ Ląʼí nááhai elder nilı̨́įgo Tom wolyéego daʼadą́ą́ góneʼ yah ííyáá lá jiní. Ńtʼééʼ náánáłaʼ elder nilı̨́įgo John wolyé, éí doo beʼasdzą́ą́góó asdzání léiʼ yił sikéego yiyiiłtsą́. Ayóó átʼéego ałhínéedlíigo siké, anádloh áádóó ahinínáchiʼ. Áádóó biniinaa nitsééjíltłiʼgo kwíizhnízingo baa nízhdiidzá: ‘John dóó beʼasdzą́ą́ daatsʼí díí biniinaa  ałtsʼádootʼash? Baʼáłchíníshąʼ?’ Tom éí díkwíidi shı̨́ı̨́ kódaatʼéégóó hanááł ádahóótʼįįd. Kótʼéego ninááł kóhóótʼįįdgo haitʼéego baa tsídííkos?

17. Tom éí haʼátʼíí tʼahádóó hoł bééhoozin, áádóó haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó íhooʼaah?

¹⁷ Azhą́ shı̨́ı̨́ Tom éí John beʼasdzą́ą́ yinaʼaloʼ jiniizı̨́įʼ ndi, tʼáá daatsʼí aaníí ákótʼéego hoł bééhózin? Tʼah iʼííʼą́ągo, Tom éí John yichʼįʼ hoolneʼ, ńtʼééʼ hoł bééhoozingo asdzánígíí nízaadę́ę́ʼ haa níyáago éí John bilah átʼı̨́ı̨́ lá. Ląʼí nááhai tʼáá ahíjooʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Áádóó tʼóó kóníshgháníjįʼ jiníyáago biniinaa daʼjiyánídi ahíjiiʼáázh. Hweʼasdzą́ą́ ałdóʼ bił dazhdooyı̨́įłgi tʼáadoo bá bíighah da silı̨́ı̨́ʼ. Tom éí baa tsízdeezkééz yę́ęgi tʼáadoo łaʼda bee bił hojoolneʼ dago hoł yáʼátʼééh! Díí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó baa ídahwiilʼą́ą́ʼ? Azhą́ shı̨́ı̨́ díkwíí shı̨́ı̨́ nááhai Jiihóvah bá nideilʼaʼ ndi, áłtsé éí haʼátʼíhída baa hodiitsʼı̨́įhgo hazhóʼó baa ntsídiikos áádóó kótʼéé lá niidzin doo.

18. Haʼátʼíí biniinaa nihikʼis łaʼ doo yáʼátʼééhgóó baa tsídííkos?

¹⁸ Nihikʼis łaʼ doo ayóó bił ahídiniilnánígíí hazhóʼó baa ntsídiikosgi ałdóʼ tʼáá nantłʼago átʼé. Biniinaanii bikʼee doo ałchʼįʼ ákónóhtʼéhígíí tʼéiyá baa nitsóhkeesgo nihikʼisda baa ayahwííníilníi diidleeł. Haʼátʼíhída doo yáʼátʼééhgóó baa hodiitsʼı̨́įhgo, éí tʼáá daatsʼí aaníí ákóhóótʼįįdgi doo bééhózin da ndi, tʼáá aaníí ákótʼé díníidzįįł. Díí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bíhooʼaah? Nihikʼis doo yáʼátʼééhgóó bá nitsíikeesgo éí doo tʼáá aaníinii ádaatʼéii bee níilʼı̨́įgo ánihidoolííł. (1 Timothy 6:4, 5) Oochʼı̨́ı̨́d ádaatʼéii tʼáadoo danihiyiʼí. Jiihóvah éí nihikʼis ayóóʼádeíníiʼníigo ahá yóóʼanídahidohʼaah nihóʼníigi tʼááká baa dayoonééh.​—Colossians 3:13, 14 yíníłtaʼ.

19, 20. (a) Haʼátʼíí Diyin Bizaad binahjįʼ naʼnitinii áká adoolwołgo tʼáá daatsʼí aaníí haneʼgi baa ákodíníidzįįł? (b) Haʼátʼíí baa nínáádadíitʼįįł?

¹⁹ Haʼátʼíhída baa hozhdiitsʼı̨́įhgo áádóó tʼáá daatsʼí aaníí jinízingo baa tsóhodookosgi tʼáá nantłʼago átʼé. Haʼátʼíí biniinaa? Éí tʼáadoo ałtso bee ił hóoneʼ da doodaiiʼ tʼáá ałníʼídóó tʼáá aaníigo baa hóoneʼ, áádóó baa nitsíikeesgi bee niʼiyiilzííh. Haʼátʼíí nihíká adoolwoł? Diyin Bizaad binahjįʼ naʼnitinii lą́ą! Łaʼ éí, haʼátʼíhída tʼáadoo hazhóʼó yidiitsʼı̨́hí áádóó kótʼé ní, níinii éí doo áháyąʼ átʼé ní. (Proverbs 18:13) Łaʼ nihíká anáádoolwołígíí éí tʼáá ałtso nídadiitsʼı̨́įhii tʼáadoo hazhóʼó nihił bééhoozįįhí éí tʼáadoo tʼáá aaníí lá niidziní doo. (Proverbs 14:15) Haa shı̨́ı̨́ nizaagóó Jiihóvah bá neilʼaʼ shı̨́ı̨́ ndi, tʼáá nihí nihił bééhózinii tʼáadoo baʼííníidlíhí doo. (Proverbs 3:5, 6) Diyin Bizaad binahjįʼ naʼnitinii éí tʼáá daatsʼí aaníí ákótʼé niidzingi yee nihíká análwoʼ. Tʼáá aaníigo haneʼ átʼéiigi nihił bééhoyoozįįh áádóó baa honiidzą́ągo ádá nahwiitʼáa doo.

²⁰ Náánáłahgo biniinaanii éí tʼáá daatsʼí aaníí átʼéiigi hoł bééhodoozįįłgi tʼáá nantłʼaii átʼé. Tʼóó yiiltséhígíí tʼéiyá binahjįʼ tsı̨́įłgo éí bee kótʼéé lá diiʼníił łeh. Éí díí haitʼéego doo ákódiiʼníił daaígi áádóó bitsʼą́ą́ʼ ániitʼée dooleełígi díí bikéédóó baa nídadíitʼįįł.