1. Jiihóvah bił hadleeʼ haitʼéego nihił béédahózin?

AŁKʼIDĄ́Ą́ʼ, Jiihóvah tʼáá sáhí hojílǫ́ ńtʼééʼ. Áádóó diyingo ndaalʼaʼí yáʼąąshdi hólǫ́ǫgo índa bílaʼashdlaʼii nahasdzáán bikáaʼgi ájiilaa. Jiihóvah éí Diyin bił hózhóonii nilı̨́. Bee ayóóʼóʼóʼniʼ hólǫ́ éí niháí dooleeł. (James 1:17) Nihił dahózhǫ́ǫ doo niidzin. Éí nihił dahadleeʼ yee nanihinitin.—Romans 1:20.

2, 3. (a) Nihił dahadleeʼgo haʼátʼíí biniyé nihił dahózhǫ́? (b) Haʼátʼíísh bídahwiidiilʼááł?

² God éí diné tʼáá bináłtʼéego áyiilaa. (Genesis 1:27) Jiihóvah tʼáá bí nitsékeesígíí átʼéego ánihiilaa. Nihił dahózhǫ́ǫgo ánihósin dóó Jiihóvah éí yee nihikʼijisdliʼ, áko átʼéhígíí niidzin. Nihídóʼ náánáłahjįʼ diné bíniidlı̨́įgo bichʼįʼ nihił dahadleeʼ doo. (Philippians 2:3, 4; James 1:5) Haʼátʼíí biniyé? Háálá ákótʼéego Jiihóvah ánihiilaa. Azhą́ shı̨́ı̨́ nidaʼiilzíih ndi, Jiihóvah beʼiilʼı̨́įgo nihił dahadleeʼ.

 ³ Kodóó łaʼ baa nídadíitʼįįł Diyin Bizaad biiʼdę́ę́ʼ nadihidinootįįł éí ił hadleeʼ. Díí bídahodiilʼáłígíí: nihił dahadleeʼgo éí Jiihóvah bił honiilzhǫ́ǫgo ííníilzin doo, Jiihóvah naanish nihaidiníʼánígíí éí nihił dahadleeʼgo bindeiilnish, áádóó nihił dahózhǫ́ yee nihíká análwoʼ. Áádóó tʼáá náásgóó nihił dahadleeʼgo baa nínáádíitʼįįł.

4, 5. Haitʼéego Jiihóvah dóó Jesus bił hadleeʼ, áádóó haʼátʼíí biniyé nihí ałdóʼ beʼiilʼı̨́į doo?

⁴ Jiihóvah shadaʼołįįgo nihainízin nihidííniid. Nihił dahadleeʼ yee nihiniłı̨́įgo yaa bił hózhǫ́. (Ephesians 5:1) Jiihóvah éí bílaʼashdlaʼii bił dahózhǫ́ǫgo yá yinízin. God ánihiilaii dóó tʼáá átʼé nihinaagóó áyiilaaígíí bééhózínígo yiitʼı̨́ dóó bílaʼashdlaʼii bił dahózhǫ́ǫgo yinízin. (Psalm 104:24; 139:13-16) Náánáłahjįʼ bichʼįʼ nihił dahózhǫ́ǫgo éí Jiihóvah baa dahwiiʼniih.

⁵ Jesus éí nizhónígo ííshjání íʼiilaa éí bílaʼashdlaʼii ałdóʼ bił dahadleeʼ doo. Éí ání: “Diné Silı̨́įʼii doo bá naʼalʼaʼ da, nidi á naalʼaʼ doo, índa beʼiinaʼ ninéidiníʼą́ągo daaztsánígíí yee ląʼí ninéidiyoołnih yiniyé níyá.” (Matthew 20:28) Yilʼaadii Paul éí Oodlání hadaʼíínółní yiłní: “Tʼáá Christ Jesus aa nitsíkees yę́ęgi átʼéego nihí ałdóʼ ákótʼéego ahaa nitsídaahkees. . . . Éí tʼóó átsééd nahjįʼ nizhdiníʼą́, áádóó á naalʼaʼí ízhʼdiilyaago nihokááʼ dineʼé ahoolchíłígi átʼéego hoʼdizhchı̨́.” (Philippians 2:5, 7) Tʼáá nihí ádaa naʼídíłkid, ‘Jesus bikééʼ yisháał doo nihaa ííshjání áyiilaaígíí bee deeshłííłísh?’​—1 Peter 2:21 yíníłtaʼ.

6. Díí Samériya dineʼé baa haneʼ éí haʼátʼíísh Jesus yee naʼneeztą́ą́ʼ? (Áłtsé naashchʼąąʼígíí níníłʼı̨́.)

⁶ Jiihóvah dóó biYeʼ beʼiilʼı̨́įgo yaa bił hózhǫ́. Díí átʼéego íʼiilʼı̨́įgo éí diné bíniidlı̨́įgo áádóó haʼátʼíí shı̨́ı̨́ bee bichʼįʼ anáhóótʼiʼígíí bee bíká adiilwoł. Jesus díí nihichʼįʼ ííshjání áyiilaaígíí éí ílı̨́įgo łaʼ Samériya dineʼé baa haneʼígíí ayóóʼáyóʼníigo éí déʼéyóní bichʼįʼ ííshjání áyiilaa. (Luke 10:29, 30, 33-35 yíníłtaʼ.) Bikééʼ nidaakaígíí neineeztą́ą́ʼ náánáłahjįʼ bíká anídaajah, azhą́ déʼéyóní danilı̨́į ndi. Haʼátʼíí biniinaa Jesus díí yaa hólneʼ, béénílniihísh? Jew dineʼé léiʼ naʼídééłkid: “Ákoshąʼ háí bił kééhashtʼíinii nilı̨́?” Jesus nátʼą́ą́ʼ yee nahonitinígíí éí Samériya dineʼé nahalingo, nihí ałdóʼ ákótʼéego nihił dahadleeʼ éí Jiihóvah bił honiilzhǫ́ǫgo ííníilzin.

7. Jiihóvah íinízinii yiniidlą́ yáʼátʼéehgo íʼiilʼı̨́į doo haitʼéego ííshjání ííníilzin? Łaʼ baa chʼíhoníʼaah.

⁷ Dáʼákʼeh Íídengi áhóótʼįįd yę́ę baa nitsíníkees. Séítan ání, Ádam dóó Íiv éí Jiihóvah doo bikʼeh hojíłʼı̨́ı̨́góó tʼáá hó tʼéí ádaa nitsísíkéezgo hoł hózhǫ́ǫ doo. Íiv éí tʼáá shí tʼéiyá nízin áádóó God nahonishłin doo nízin. (Genesis 3:4-6) Ájíítʼįįdígíí éí bikʼee yéigo achʼįʼ anáhóótʼiʼ ázhdiilyaa. Tʼáá shí tʼéí jinízin éí doo hoł hózhǫ́ǫ da. Doo tʼáá shí tʼéí jinízingóó índa nihił dahadleeʼgo, Jiihóvah íinízinígíí yiiniidlą́ągo bee yáʼátʼéehgo íʼdiilnííł.

8. Haʼátʼíí biniinaa Ádam dóó Íiv náánáłaʼ baa tsízdeezkééz?

⁸ Ádam dóó Íiv éí Dáʼákʼeh Íídengi tʼáá sáhí hojílǫ́ ńtʼééʼ. Haʼátʼíí biniinaa náánáłaʼ baa tsízdeezkééz? Jiihóvah naanish haidiníʼą́. Nahasdzáán bikáaʼgi éí nihaʼáłchíní hodooleeł bił áłʼąą dínóhtʼįįh hodooʼniid. (Genesis 1:28) Ádam dóó Íiv éí náásgóó nihaʼáłchíní hodooleełgo ił hózhǫ́ bá jinízin doo ńtʼééʼ. Jiihóvah átʼéego tʼáá ájíłtso hoł dahózhǫ́ǫ doo ńtʼééʼ. Tʼáá ájíłah dóó tʼáá ájíłtso éí díí nahasdzáán tʼáá honíłtʼéél ńtʼééʼ ayóó áhonóolingo ázhdoolííł ńtʼééʼ. Tʼóó ahayóí naʼanish!

9. Haʼátʼíí biniinaa bílaʼashdlaʼii nahasdzáán ayóó áhonóolingo ádazhdoolííł yę́ę baa hoł dahózhǫ́ǫ doo ńtʼééʼ?

⁹ Ádam, Íiv, dóó haʼáłchíní éí tʼáá áhą́dígo Jiihóvah bił nidajilnish dóó nahasdzáán ayóó áhonóolingo Jiihóvah íinízinígíí bikʼehgo ádazhdoolííł ńtʼééʼ. Bił dahózhǫ́ǫgo nahasdzáán ayóó áhonóolingo ádazhdoolííł yę́ę éí baa nitsíníkees! Doo tʼáá bí tʼéí ádaa nitsékees dóó náánáłahjįʼ bichʼįʼ ajoobaʼ éí Jiihóvah yee ayóó hakʼihojisdliʼ doo ńtʼééʼ.

10, 11. Nidahwiilneʼ dóó ídahoołʼaahii ádeilneʼgo haʼátʼíí nihíká adoolwoł?

¹⁰ Dííshjı̨́įdi, Jiihóvah naanish nihaidiníʼą́. Nidahołneʼ dóó ídahoołʼaahii  ádaahłeʼ nihiłní. Díí naanish ádiilníiłgo éí íiyisíí diné ayóó baa jiiniibaʼ doo. Jiihóvah dóó diné ayóóʼííníiʼníigo éí díí bindeiilnish doo.

¹¹ Paul ání, bí dóó ałkʼidą́ą́ʼ Oodlání danilı̨́įgo “God bił deíníilníísh” éí biniinaa nidahojilneʼ dóó tʼáá aaníinii diné bee nidazhʼnitin. (1 Corinthians 3:6, 9) Dííshjı̨́įdi, nihí ałdóʼ “God bił deíníilníísh” nihił dahadleeʼgo nihidziil bee tʼáá bídaneelʼánígíí dóó tʼáá nihí nihinaalyeʼé chodeiniilʼı̨́įgo nidaʼniitin. Díí ayóó nihił ílı̨́!

12, 13. Bídahoołʼaahii ádeilneʼígíí haitʼéego baa nitsíníkees?

¹² Nidahwiilneʼ dóó nidaʼniitingo baa nihił dahózhǫ́ azhą́ shı̨́ı̨́ nantłʼa ndi. Nihibrothers dóó nihisisters Diyin Bizaad yee nidaʼnitinii éí tʼáá aaníí ákótʼé, daaní. Diyin Bizaad yídahoołʼaahígíí akʼidaʼdiitįįhgo yaa bił dahózhǫ́, bedaʼoodląʼ niłdzil ádeileʼ, beʼiinaʼ łahgo átʼéego ádeileʼ, áádóó yídahoołʼaahígíí náánáłaʼ yił dahalneʼ. Jesus ałdóʼ ayóó bił hózhǫ́ 70 nidahalneʼé ayiisʼaʼ yę́ę “hoł dahózhǫ́ǫgo níjíkai” yáʼátʼéehgo ádaʼjiilaa yę́ę baa chʼídahojiizʼą́.​—Luke 10:17-21.

¹³ Nihibrothers dóó nihisisters tʼáá náhwiistʼą́ą́ ńtʼééʼ Diyin Bizaad diné yee yíká anídaajahgo yaa bił dahózhǫ́. Nihisister, Anna, ániid naaghá léiʼ Jiihóvah ląʼígo bá naashʼaʼ doo nízin. * (Footnote níníłʼı̨́.) Eastern Europedi nidaʼnitinígíí bídį hóyéeʼgo akǫ́ǫ́ jiníná. Kójíníigo ájiilaa: “Tʼóó ahayóí Diyin Bizaad nídínóotʼı̨́įłii hólǫ́ dóó éí ayóó shił yáʼátʼééh. Hashneʼgo ayóó baa shił hózhǫ́. Hooghandi náshdáahgo tʼáá shił áhootʼéhígíí éí doo baa nitséskees da. Nanishtinígíí baa nitséskees łeh—bichʼįʼ anídahaztʼiʼígíí dóó bide ádahootʼéhígíí. Haaléitʼéego bee haʼahóní bee bíká adeeshwoł nisin łeh. Díí éí yéigo shił bééhózin, ‘Tʼáadoo leʼé azhʼníláii éí haa yílyáii bilááh átʼéego baa hózhǫ́.’”​—Acts 20:35.

14. Diné doo danihíistsʼą́ąʼ da ndi haitʼéego nidahwiilneʼígíí éí tʼáá baa nihił dahózhǫ́?

¹⁴ Jiihóvah baa dahwiilneʼgo doo tʼáá ałtso danihíistsʼą́ąʼ da. Haneʼ yáʼátʼéhígíí deidiiztsʼą́ąʼgo éí biniinaa baa nihił dahózhǫ́. Jiihóvah ánihiłnínígíí beʼiilʼı̨́į doo, Iizííkiyel ábiʼdooʼniid yę́ęgi átʼéego: “Daʼíistsʼą́ąʼgo, éí doodaléiʼ doo daʼíistsʼą́ąʼ da nidi, kodóó bee bichʼįʼ hadíídzih nidishnínígíí bee bichʼįʼ yáníłtiʼ.”(Ezekiel 2:7; Isaiah 43:10) Diné doo danihíistsʼą́ąʼ da ndi Jiihóvah ánihiłníinii íidzaago bił hózhǫ́. (Hebrews 6:10 yíníłtaʼ.) Łaʼ nihibrother nidahalneʼii ání: “Kʼidaʼdíílyá, dóó tó bił nidahiikaah, áádóó Jiihóvah deidínóosééł daniidzingo bá sodadiilzin.”​—1 Corinthians 3:6.

15. Diné nihichʼįʼ ahééh daníziniísh tʼéiyá bichʼįʼ nihił dahadleeʼ doo? Laʼ baa chʼíhoníʼaah.

¹⁵ Jesus nihił dahadleeʼ nihóʼní éí biniinaa nihił dahózhǫ́ǫ doo. Nihił dahadleeʼgo, ląʼí diné ałdóʼ nihichʼįʼ bił dahadleeʼ doo. Áko haʼííníilníigo ánihósin: “Nihił dahadleeʼ, áko nihadaʼdoodił; leʼdółtʼeʼgo daneelʼą́ągo áádóó níłkʼíbíʼneesʼniiʼgo áádóó yaa yisdzidgo índa wóʼąhazhóoshgo bił áłká dasoołzaaz doo. Háálá tʼáá łaʼ bá ídaʼnóołʼąąd yę́ęgi ánéeltʼeʼgo nihá ínídadíʼnóolʼąął.” (Luke 6:38) Nił hadleeʼ ndi doo tʼáá átʼé diné yaa ahééh danízin da. Ákondi tʼáá nihił dahadleeʼ azhą́ shı̨́ı̨́ doo ákódaatʼée da ndi. Tʼááłaʼí łaʼ bichʼįʼ nihił dahadleeʼ ndi ląʼígo shı̨́ı̨́ yáʼátʼéehgo íʼiinilaa.

16. Háishąʼ bichʼįʼ nihił dahadleeʼ, dóó haʼátʼíí biniyé?

¹⁶ Diné tʼáá aaníí bił hadleeʼii éí doo nátʼą́ą́ʼ shá nidooleeł nízin da. Jesus ání: “Ádaʼíínísįįdgo, badahojoobáʼíígíí áádóó bąąh dah nidahazʼánígíí áádóó nidaʼniłhodígíí índa doo daʼooʼíinii bidaʼdííłnih, áko nikʼihojidlíi dooleeł, háálá éí tʼáadoo yee kʼéédadóʼneʼí da.” (Luke 14:13, 14) Diyin Bizaad ałdóʼ ání: “Diné bił hadleeʼii bikʼihojidlíi doo,” áádóó “Diné badahojoobáʼíii yaa nitsíkeesii éí bikʼihojidlí!” (Proverbs 22:9; Psalm 41:1) Náánáłaʼ bichʼįʼ nihił dahadleeʼgo tʼáá íiyisíí bíká adeishwoł daniidzin.

17. Haitʼéegoshąʼ łaʼ baa íʼiinilaaígíí éí baa nił hózhǫ́ǫ doo?

¹⁷ Paul éí Jesus yee haadzííʼígíí yaa yáłtiʼ “tʼáadoo leʼé azhʼníláii éí haa yílyáii bilááh átʼéego baa hózhǫ́,”  naalyéhé aazhʼniláhígíí éí doo yaa yáłtiʼ da. Nihí ałdóʼ Diyin Bizaad biiʼdę́ę́ʼ haʼoodzíʼígíí yee haʼólní bee bíká adiilwoł dóó tʼáá leʼé bíninilʼánígíí bee bíká adiilwoł. (Acts 20:31-35) Paul yee haadzííʼ yę́ę dóó ájíítʼįįdígíí, ílı̨́įgo nanihizhneeztą́ą́ʼ nihił dahadleeʼgo nihidziil bee tʼáá bídaneelʼánígíí, dóó bił ádahootʼéhígíí baa ákodaniidzin, áádóó ayóóʼádeíníiʼní.

18. Ndaʼałkaahii haitʼéego ił hadleeʼ yaa yádaałtiʼ?

¹⁸ Ndaʼałkaahii éí díí łaʼ yikʼídaneeztą́ą́ʼ háida bá jileehgo éí baa hózhǫ́, daaní. Łaʼ naaltsoos bikááʼ, diné bił dahadleeʼígíí náánáłaʼ yaa daʼaleehgo éí yaa bił dahózhǫ́ǫ łeh. Ndaʼałkaahii náánáłahjįʼ bíká adiilwoł éí binahjįʼ tʼáá ákónéehee niheʼiinaʼ bee bíká adiilwoł daaní. Łaʼ diné ánáádadiʼní éí tʼáá jííkʼe áká anídaalwoʼígíí bee bitah yaa ádahootʼéii dóó bił dahózhǫ́. Díí tʼáá ałkʼidą́ą́ʼ áko daaní. Nihił bééhózingo éí háida baa jileehgo baa hózhǫ́ háálá Jiihóvah tʼáá íídą́ą́ʼ ákóniitʼée doo nihiłní.​—2 Timothy 3:16, 17.

19, 20. Haʼátʼíísh biniyé nihił dahadleeʼ doo?

¹⁹ Diné nihinaagóó tʼáá shí tʼéí danízingo nitsídaakees biniinaa nihił dahadleeʼ doo yę́ę nihá nantłʼa. Jesus yéénihiyiiłnííh éí díí naaki aláahgo bee hazʼáanii éí nijéí tʼáá átʼé bee, níniʼ tʼáá átʼé bee, índa neʼadziil tʼáá átʼé bee Jiihóvah ayóóʼííníʼní dóó tʼáá ni ádííníʼnínígi átʼéego bił kééhótʼíinii ayóóʼííníʼní. (Mark 12:28-31) Díí baa hóóneʼígíí bídahwiilʼą́ą́ʼ binahjįʼ éí Jiihóvah ayóóʼádeíníiʼníigo bedaʼiilʼı̨́. Jiihóvah dóó Jesus tʼáá áłah bił hadleeʼ. Éí biniinaa bedaʼiilʼı̨́į doo nihóʼní nihił hózhǫ́ǫ dooleełígíí bił bééhózin. God dóó bił kéédahooniitʼínígíí bichʼįʼ nihił dahadleeʼgo éí Jiihóvah nihił nilı̨́įgo áádóó náánáłahjįʼ yee nihíká adoolwoł.

²⁰ Tʼáá aaníí tʼáá íídą́ą́ʼ náánáłaʼ bichʼįʼ nihił dahadleeʼ, nihibrothers dóó nihisisters aláahdi bíká anánílwoʼ. (Galatians 6:10) Tʼáá ákónítʼı̨́įgo éí diné naa ahééh danízin dóó ayóóʼádanóʼníi doo, éí baa nił hózhǫ́ǫ doo. Diyin Bizaad ání: “Diné bił hadleeʼii éí bikʼináhozhdoodliił, áádóó tó aa jiikaahii tʼáá hó ałdóʼ tó haa dookááł.” (Proverbs 11:25) Niheʼiinaʼ bee dóó nidahwiilneʼgóó, ląʼígo ałʼąą átʼéego nihił dahadleeʼ índa jiiniibaʼ doo. Díí bikéédóó łaʼ baa nínáádadíitʼįįł.