1, 2. (a) Jiihóvah ahánígo bił honiidlǫ́ǫgo haʼátʼíí biniyé baa hódzáanii átʼé? (b) Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

JIIHÓVAH ahánígo bił honiidlǫ́ǫgo éí baa hódzáanii átʼé. Tsʼídá tʼáá bí tʼéiyá ayóó ábóodziil, hódzą́ bee hólǫ́, índa ayóóʼóʼóoní bináhaazlá! Áko éí bikééʼ siidzı̨́į doo áádóó bichʼijí niidlı̨́į doo. (Psalm 96:4-6) Ndi łaʼ God deidósin yę́ę díí yee yiʼoh danílı̨́.

² Łaʼ éí Jiihóvah bichʼijí nishłı̨́ daaní, ndi Jiihóvah yijoołáhígíí yaa ndaakai ńtʼééʼ, díí baa nídadíitʼįįł. Díí kótʼéego ádajíítʼįįd yę́ęgi bitsʼą́ą́dóó íhooʼaahgo éí Jiihóvah tʼáá bikééʼ siidzı̨́į dooleełgi yee nihíká adoolwoł.

3. Jiihóvah éí haʼátʼíí biniyé Kéin yíká iilyeed ńtʼééʼ, áádóó éí haʼátʼíí lá yidííniid?

³ Kéin áátʼįįd yę́ęgi baa nitsíníkees. Éí náánáłahdę́ę́ʼ diyinii doo bichʼįʼ hozhdísin da ńtʼééʼ, ndi Jiihóvah éí bichʼįʼ hozhdísingi doo há yiniizı̨́įʼ da. Haʼátʼíí biniinaa? Jiihóvah haa ákoniidzı̨́įʼgo éí doo yáʼáshóonii hajéí biiʼ hólǫ́. (1 John 3:12) Jiihóvah éí Kéin ííłní: “Yáʼátʼééh  íinidzaago nidíʼnóodzįįł. Jó, doo yáʼátʼééh íinidzaagóó éí bąąhágiʼátʼéii nídin nilı̨́įgo chʼéʼétiindę́ę́ʼ naa héestı̨́, nidi bikʼeh dídleeh.” (Genesis 4:6, 7) Jiihóvah áháłníigo Kéin hashtʼeʼnitsínázhníkéezgo éí bichʼijí jílı̨́į doo, áko Jiihóvah ałdóʼ hachʼijí nilı̨́į doo.

4. Kéin éí Jiihóvah bichʼįʼ hozhdísin dooleeł yę́ęgi haa jíítʼįįd?

⁴ Kéin éí hashtʼeʼnitsínázhníkéezgo Jiihóvah bichʼįʼ hozhdísingi bił yáʼátʼéeh doo ńtʼééʼ. Ndi Kéin tʼáadoo God jíistsʼą́ąʼ da. Áko doo yáʼátʼééhgóó tsízdeezkééz índa ádaa tsíhodeeskéezgo biniinaa doo yáʼátʼéhígi ájíítʼįįd. (James 1:14, 15) Kéin éí tʼah ániid nijigháago, Jiihóvah bikʼijįʼ deeshłeeł jinízingo tʼáadoo ndi shı̨́ı̨́ ákótʼéego tsízdeezkéez da. Ndi God yee hachʼįʼ haadzíiʼii tʼóó nahjįʼ kójiilaa, God bikʼijįʼ jizlı̨́ı̨́ʼ, áádóó hatsilí jiisxı̨́!

5. Haitʼéego nitsáhákeesígíí biniinaa Jiihóvah doo nihidínóozįįł da?

⁵ Kéin nahalingo Jiihóvah Yá Halneʼé łaʼ, shí yeeʼ Jiihóvah yéigo bichʼįʼ hodíínísin daaní, ndi Jiihóvah yijoołáhígíí ádaanííł. (Jude 11) Éí nahaneʼgóó índa áłah náʼádleehgóó áłahjįʼ ałnanádááh, ndi tʼóó badaaʼihgo baa ooldahii, áchą́hwíídéeniʼ, doodaiiʼ ajoodlá baa nitsíjíkeesgi hakʼeh didlı̨́. (1 John 2:15-17; 3:15) Kótʼéego nitsáhákees doo yáʼátʼééh góneʼ áʼniiʼááh. Nitsíikeesgi índa íiʼníiłgi doo łaʼda bił bééhózin da, ndi Jiihóvah bił bééhózin. Doo tʼáá íiyisíí bichʼijí niidlı̨́ı̨́góó bił bééhózin.​—Jeremiah 17:9, 10 yíníłtaʼ.

6. Doo yáʼádaatʼéehii baa nitsíikeesgi bikʼeh diidlı̨́įgo Jiihóvah haitʼéego yee nihíká análwoʼ?

⁶ Nidaʼiyiilzííh, ndi Jiihóvah éí doo tʼóó tsı̨́įłgo nihikʼi didoogáał da. Doo yáʼátʼééh góneʼ dah diidáahgo Jiihóvah kónihiłní: “Shaa nánóhkááh; shí ałdóʼ nihaa náhodeeshłeeł.” (Malachi 3:7) Doo bichʼįʼ nihidziilii yéigo bikʼijįʼ neiildzilgo Jiihóvah nihá yaa ákonízin. Yéigo nihidziilgo doo yáʼátʼéehii bitsʼąą ániitʼée doo nihóʼní. (Isaiah 55:7) Áko nihíká análwoʼ índa adziilii yee nihaa joobaʼgo doo yáʼádaatʼéehii baa nitsíikeesgi bikʼeh diidlı̨́.​—Genesis 4:7.

7. Sálaman éí haitʼéego Jiihóvah bikʼis jílínę́ęgi yóóʼazhdííʼą́?

⁷ Sálaman tʼah ániid naagháago nizhónígo Jiihóvah bił kʼé ahizhdiʼníí ńtʼééʼ. God éí Sálaman hojíyą́ągo áhoolaa dóó Jerúsalemgi kin ayóó ánoolingo nidííʼááł hałníigo naanish hąą niinílá. Ndi Sálaman éí Jiihóvah bikʼis jílínę́ęgi yóóʼazhdííʼą́. (1 Kings 3:12; 11:1, 2) God bibee hazʼáanii áníigo naatʼáanii jílı̨́įgo “doo tʼóó ahayóí beʼasdzą́ą da doo, áko [Jiihóvah] doo yitsʼádoogáał da.” (Deuteronomy 17:17) Sálaman díí bee hazʼáanii doo yikʼeh hóółʼįįd da. 700 hweʼasdzą́ą́ dóó 300 haʼákéí hazlı̨́ı̨́ʼ! (1 Kings 11:3) Ląʼígo sáanii déʼéyóní danilı̨́įgo doo Jiihóvah yichʼįʼ dahodísin da. Áko God bibee hazʼáanii ałdóʼ kʼízhnítiʼgo déʼéyóní danilı̨́įgo hweʼasdzą́ą́ ájiilaa.​—Deuteronomy 7:3, 4.

8. Sálaman haʼátʼíí doo yáʼádaashóonii áátʼįįd?

⁸ Sálaman éí Jiihóvah bibee hazʼáanii yę́ę doo hoł nilı̨́į da silı̨́ı̨́ʼ. Áko doo yáʼádaashóonii ájíítʼįįd. Éí Jerúsalem bidáahgi kin biiʼ sohodizin ájiilaa  yę́ęgi diyin bedaʼalyaago ádajiilaa! Áádóó hwedaʼasdzą́ą́ bił doo tʼáá aaníí diyinii bichʼįʼ nahojiłáago baa nízhdiidzá. (1 Kings 11:5-8; 2 Kings 23:13) Sálaman shı̨́ı̨́ nitsíjíkeesgo Jiihóvah bikin biiʼ nááʼiishniihgo doo yáʼádaashóonii baa naasháhígíí doo shá yeinítʼı̨́į da dooleeł jinízin ńtʼééʼ.

9. Sálaman éí hachʼįʼ haʼoodzíiʼgo tʼáadoo akʼeh hojííłʼįįdgóó biniinaa haitʼéego hoł hooʼaʼ?

⁹ Ndi Jiihóvah éí doo yáʼádaashóonii baa joogáałgo doo tʼóó yinéłʼı̨́į da. Diyin Bizaad ání: Jiihóvah “éí Sálaman yichʼįʼ báhóóchįįd, háálá . . . [Jiihóvah] doo jiniizı̨́ı̨́ʼgóó bitsʼázhníyá.” Jiihóvah éí Sálaman chʼééh yíká iilyeed. Jiihóvah éí “naakidi hachʼįʼ yitʼíní íʼdiilyaa . . . áádóó diyin dabidiʼníinii doo bikééʼ dashdidoogááłgóó Bóhólníihii [Jiihóvah] díí yee hachʼįʼ haadzíʼígíí tʼáadoo bikʼeh hojííłʼįįd da.” Áko biniinaa God doo honiizı̨́įʼ da. Jiihóvah éí Sálaman baʼáłchíní náás daʼahideeshchíinii éí Ízrel dineʼé bikʼi hootʼáałgi bighazhdeetʼą́. Áádóó ayóó átʼéego hachʼįʼ nidahwiiʼnáago ląʼí nááhai.​—1 Kings 11:9-13.

10. Nizhónígo Jiihóvah bił kʼé ahidiʼníigi haʼátʼíí yee nihitsʼą́ą́ʼ yihodidoołtʼih?

¹⁰ Jiihóvah bibee hazʼáanii doo yikʼehgo yigáałii bił ahéédiikahgo Jiihóvah bił kʼé ahidiʼníigi nihitsʼą́ą́ʼ yihodidoołtʼihgo átʼé. God doo ayóó yééhósinii índa bibee hazʼáanii doo bił  nilíinii nihikʼis íilyaago doo yáʼátʼéeh da. Kingdom Hallgi bił yah anéijahígíí Jiihóvah yił kʼé ahidiʼníigi doo bidziil daígíí łaʼ shı̨́ı̨́ ákótʼé. Dooda léiʼ Jiihóvah doo yéédahósinii, nihikʼéí, áhánígóó bił kééhwiitʼíinii, bił neiilnishii, doodaiiʼ bił ííníiltaʼii éí nitsíikeesgi índa Jiihóvah nihikʼisgi nihitsʼą́ą́ʼ yidoołchxǫǫł.

11. Nihikʼis dooleeł niidzinígíí haʼátʼíí yee nihíká adoolwoł?

¹¹ 1 Corinthians 15:33 yíníłtaʼ. Diné łaʼ yáʼátʼéehgo ndaakaigo átʼé. Jiihóvah doo yéédahósinii doo yáʼádaashóonii doo áłahájįʼ yaa ndaakai da. Łaʼ shı̨́ı̨́ bééhonísin. Diné ákódaatʼéhígíí bił ahéézhdiikahgoósh yáʼátʼééh? Jiihóvah bił kʼé ahidiʼníigi nitsʼą́ą́ʼísh yihodidoołtʼih? God ahánígo bił nilı̨́į dooígiísh yee nihíká adoojah? Haʼátʼíí shąʼ ílı̨́įgo yaa nitsídaakees? Haʼátʼíísh yaa yádaałtiʼ łeh? Ééʼ nizhónígo bee haʼdítʼéii, béeso, cell phone, honeení, índa haʼátʼíí shı̨́ı̨́ ádaatʼéii tʼéiyá yaa yádaałtiʼ? Áłahájįʼísh náánáłaʼda tʼóó baaʼihgo yá yádaałtiʼ łeh? Tʼóó baaʼihgoósh nidahałtʼiʼ? Jesus ání: “Tʼáá hajéí biiʼ hólónígíí tʼáá éí bee yájíłtiʼ łeh.” (Matthew 12:34) Diné kódaatʼéhígíí bił ahéédiikahgo biniinaa Jiihóvah bił kʼé ahidiʼníigi nitsʼą́ą́ʼ niyiiłchxǫǫhgo baa ákoninizı̨́įʼgo hashtʼenilééh! Tʼáadoo áłahájįʼ béédiilwoʼí, doodaiiʼ tʼáadoo béédiilwoʼí.​—Proverbs 13:20.

12. (a) Ízrel dineʼé tʼóó Ííjipdę́ę́ʼ chʼééjíkaigo Jiihóvah haʼátʼíí hodííniid? (b) God éí tʼáá shikééʼ nisoozı̨́ níigo Ízrel dineʼé haʼátʼíí dadííniid?

¹² Jiihóvah éí Ízrel dineʼé Ííjip binaalteʼ dajílı̨́įgo bitsʼąą hááyííʼeezh yę́ęgi ałdóʼ bitsʼą́ą́dóó íhooʼaahii átʼé. Dził Sáínai bitsı̨́įdi áłah silı̨́įʼgo Jiihóvah ayóó átʼéego hachʼįʼ ádééhooszįįd! Kʼos diłhiłgo, nídajiilgishgo, łid, áádóó daʼdiʼníigo índa deenástsʼaaʼ bideeʼ bee íʼdílzoołí íitsʼaʼ nahalingo ayóó íitsʼaʼgo dazdiiztsʼą́ą́ʼ. (Exodus 19:16-19) Áádóó ńtʼééʼ Jiihóvah ání, Shí éí Jiihóvah “niDiyin God łeʼnízinii [tʼáá shí tʼéiyá shichʼįʼ hodílzinii] nishłı̨́.” Ádee hadoodzíiʼgo éí ayóóʼádashóʼnínígíí áádóó shibikʼeh óʼooʼníiłii yikʼeh dahółʼíinii bikʼijishdlí. (Exodus 20:5, 6 yíníłtaʼ.) Jiihóvah éí Ízrel dineʼé ííłníigo shichʼijí danohłı̨́įgo éí shí ałdóʼ nihichʼijí nishłı̨́į doo. Ákweʼé atah honílǫ́ǫgo Jiihóvah kótʼéego haadzíiʼgi disínítsʼą́ąʼgo haitʼéego baa tsídíníkéez doo ńtʼééʼ? Ízrel dineʼé ádadííniid yę́ęgi shı̨́ı̨́ atah ádííníniid ńtʼééʼ: Jiihóvah “bizaad ánínígíí tʼáá ałtso bikʼeh ádadiiʼnííł.” (Exodus 24:3) Ndi tʼáadoo hodiinaʼí God bikééʼ asdzı̨́į dooleeł yę́ęgi bee bídahoneestą́ą́ʼ. Éísh éí haʼátʼíí?

13. Ízrel dineʼé haʼátʼíí bee bóhoneestą́ą́ʼ?

¹³ Ízrel dineʼé éí Jiihóvah ayóó átʼéego hachʼįʼ ádééhooszįįdgo bikʼee hoł daayééʼ, áko Mózes éí Dził Sáínai góde ajííyáago Jiihóvah bichʼįʼ bá hajoodzííʼ. (Exodus 20:18-21) Mózes doo níjídááhgóó nizaad nihoolzhiizh. Áko naʼaʼeeshii ádingo tʼóó honoojíígóó chʼíjíkai nahalin sílı̨́ı̨́ʼ. Áko haa dazhdoonííł? Mózes tʼéiyá bichʼįʼ dazhdeezʼı̨́įʼgo biniinaa yééʼ dajizlı̨́įʼgo Éran ádeiłní: “Haaʼíshąʼ, diyin nihilą́ąjįʼ hooʼı̨́į dooleełígíí nihá ádíílííł, háálá díí diné éí Mózes joolyéii Ííjip kéyahdę́ę́ʼ chʼínihiníʼeezhígíí háájí  shı̨́ı̨́ dzizlı̨́įʼgo doo nihił béédahózin da.”​—Exodus 32:1, 2.

14. Ízrel dineʼé haʼátʼíí dazhniizı̨́įʼgo ádidazhdeesdloʼ, áádóó Jiihóvah yikʼee haidzaa?

¹⁴ Ízrel dineʼé bił béédahózingo bidaʼalyaii doo ádá ádoolníił da. (Exodus 20:3-5) Ndi tʼáadoo hodiinaʼí óola béégashii yáázh beʼelyaago yichʼįʼ náádaʼiiłniihgo yaa nídiikai! Jiihóvah bibee hazʼáanii doo bikʼeh dahojííłʼįįd dago ádidazhdeesdloʼgo Jiihóvah yeeʼ tʼahdii bichʼijí daniidlı̨́ dazhniizı̨́ı̨́ʼ. Éran éí díí béégashii yáázh beʼelyaaígíí Jiihóvah “bichʼįʼgo dahodíínóhsingo áłah náhdleeh” átʼé yiłní! Áko Jiihóvah haidzaa? Mózes ííłníigo éí díí diné “tʼáá bí ádadoolchxǫʼ,” éí “bee bichʼįʼ haasdzíʼígíí tʼáadoo hodinaʼí yitsʼáhaaskai.” Jiihóvah tʼáá íiyisí hashké niidzı̨́įʼgo tʼáá ájíłtso áhodeeshdįįł niizı̨́ı̨́ʼ.​—Exodus 32:5-10.

15, 16. Mózes dóó Éran éí haitʼéego Jiihóvah bichʼijí jílı̨́įgi ííshjání ájiilaa? (Áłtsé naashchʼąąʼígíí níníłʼı̨́.)

¹⁵ Ndi Jiihóvah éí Diyin joobaʼii nilı̨́. Ízrel dineʼé doo áhodeeshdįįł da niizı̨́ı̨́ʼ. Jiihóvah éí háí lá hachʼijí danilı̨́įgi bééhodoozįįł biniyé hoł ííshjání ádeidoolíiłgo ájiilaa. (Exodus 32:14) Mózes éí béégashii yáázh beʼelyaii bidáahgi diné hahóółʼáago dadilwosh, dahataał, áádóó daʼalzhishgo jiiłtsą́. Áko béégashii yáázh beʼelyaii yidiiłtaaʼgo yidííséí. Áádóó Mózes ázhdííniid: “Háishąʼ Bóhólníihii [Jiihóvah] yichʼijí danilı̨́? Hágo, shaa hohkááh.” Éí “Líívai dineʼé tʼáá ałtso [Mózes binaagóó] haa áłah silı̨́ı̨́ʼ.”​—Exodus 32:17-20, 26.

¹⁶ Éran éí óola bee béégashii yáázh beʼelyaago ájiilaa ndi, hashtʼeʼnitsínáníkééz, éí Ízrel dineʼé ałdóʼ łaʼ Jiihóvah bichʼijí nídajísdlı̨́ı̨́ʼ. Díí éí ííshjání ádajiilaago doo yáʼádaashóonii doo bichʼijí dajílı̨́į da. Baa dahojíyą́ągo ádaa dazhdeestʼą́, háálá tʼahádóó ląʼí éí béégashii yáázh beʼelyaii tʼahdii yichʼįʼ nidahałáhígíí nidabiʼdiztseed. Ndi Jiihóvah yichʼijí danilínę́ę yisdáákaigo bikʼidahojisdliʼ.​—Exodus 32:27-29.

17. Paul éí óola béégashii yáázh beʼelyaa yę́ę yaa haadzı̨́įʼgi haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó baa ídahwiilʼaah?

¹⁷ Díí éí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó baa ídahwiilʼaah? Yilʼaadii Paul ání: Díidíígíí “doo ádaniitʼée da doo biniyé,” áko ‘edaʼalyaii doo bichʼįʼ nidahwiidláa da dadiidleeł.’ Áádóó ání: “Nihí bee nidanihidiʼnitin biniyé bee akʼedaʼashchı̨́, háálá nihí díí hoolzhishígíí kʼadę́ę bił niitʼéehii daniidlı̨́. Éí bąą bíniʼdii tʼáá háiida oodlą́ bee sézı̨́ jiniizı̨́ʼígíí ádaa áhojilyą́ą doo, áko doo tʼą́ą́ʼ anízhdootłish da.” (1 Corinthians 10:6, 7, 11, 12) Paul ánínígi átʼéego Jiihóvah yá naalʼaʼ ndi, łaʼ doo yáʼádaashóonii yee atah yaa nídidoodáałgo átʼé. Jiihóvah yeeʼ tʼahdii shaa bił hózhǫ́ nízin doo. Ndi tʼóó kózhnízinígo éí Jiihóvah doo haa bił hózhǫ́ǫ da.​—1 Corinthians 10:1-5.

18. Haʼátʼíí Jiihóvah bitsʼą́ąjįʼ kónihidoolííł, áádóó bitsʼą́ą́dóó haa diiʼnííł?

 ¹⁸ Mózes éí Dził Sáínaidę́ę́ʼ doo hah níjídááhgóó biniinaa Ízrel dineʼé nitséédaaltłiʼ daazlı̨́ı̨́ʼ. Díí nihił hoogáłígíí doo hah niitʼéeh da niidzingo nihí ałdóʼ nitsínéeltłiʼgo baa nídidíídááł. Jiihóvah tsʼídá nizhónígo nihá áhodeeshłííł nínę́ę doo hah da doodaiiʼ tʼáásh aaníí áhodooníiłgo átʼé niidzingo baa nídidíídááł. Áádóó nihí niidzinii tʼéiyá baa nitsíikeesgo Jiihóvah yinízinii beiidiyiiʼnah. Díí doo bee ádaa áhwiilyą́ą́góogo éí Jiihóvah bitsʼą́ąjįʼ kónihidoolííł dóó tʼáadoo ádiiʼnííł yę́ęgi ádiiʼnííł.

19. Haʼátʼíí áłahjįʼ bénéiilniih doo, haʼátʼíí biniyé?

¹⁹ Jiihóvah éí shikʼeh dahonółʼı̨́ índa tʼáá shí tʼéiyá shichʼįʼ dahodíínóhsin nihiłní. (Exodus 20:5) Haʼátʼíí biniyé kónihiłní? Éí ayóóʼánihóʼní. Jiihóvah ánínígíí doo bikʼeh honiilʼı̨́ı̨́góogo éí Séítan ánínígíí íiʼníił doo, éí atíʼoolíiłii átʼé. Paul ání: “Jiihóvah bibee adlání áádóó demons bibee adlání doo tʼáá áłah bee ajidlą́ą da doo; Jiihóvah bibikááʼadání áádóó demons bibikááʼadání doo tʼáá áłah bikááʼdóó ajiyą́ą da doo.”​—1 Corinthians 10:21, New World Translation.

20. Nidaʼiyiilzíih ndi, Jiihóvah éí haitʼéego nihíká análwoʼ?

²⁰ Kéin, Sálaman, dóó Ízrel dineʼé éí hashtʼeʼtsíńdazhdookosgo há bohónéedzą́ą́ ńtʼééʼ. (Acts 3:19) Niʼiyiilzíih ndi Jiihóvah éí doo tʼóó tsı̨́įłgo nihikʼididoogáał da. Éran asiih yę́ęgi bá yóóʼandootʼą́ągi baa nitsíníkees. Doo yáʼádaatʼéehii doo ádiiʼníił dago Jiihóvah éí tʼáá bítséedi nihichʼįʼ yee hanádzih. Éí Diyin Bizaad, naaltsoos ádeilʼínígíí, índa nihibrothers dóó nihisisters choyoołʼı̨́įgo yee nihíká análwoʼ. Jiihóvah yísíníiltsʼą́ąʼgo nihaa joobaʼgo átʼé.

21. Jiihóvah bichʼijí siidzı̨́įgi bee nihíhoneestą́ʼgo haa diiʼnííł?

²¹ Jiihóvah bibee ajoobaʼ biniyéii hólǫ́ǫgo átʼé. (2 Corinthians 6:1) “Doo Diyin God kʼehgo iináanii índa tsʼísee kʼehgo adáhonooníinii yóóʼadahidiitʼaah” doogo nihá ashjaʼósin. (Titus 2:12, 13 yíníłtaʼ.) Jiihóvah bikééʼ siidzı̨́įgi bee nihídahodínóotahgo átʼé. Áko wołí bee ánítʼéego Jiihóvah bichʼijí sínízı̨́, áádóó béénílniihgo Jiihóvah “nihiDiyin God dadíínóhsin, áádóó tʼáá bí tʼéí bá nidaałʼaʼ, áádóó tʼáá bí tʼéí bąąh dashoojééʼ!”​—Deuteronomy 10:20.