Skip to content

Skip to table of contents

BAA ÍHOOʼAAH 18

Jesus Bikééʼ Oodáałgi Ił Naakiísh Ídlı̨́į Doo?

Jesus Bikééʼ Oodáałgi Ił Naakiísh Ídlı̨́į Doo?

“Tʼáá háiida doo bił naaki danilı̨́ı̨́góó shaa nitsídaakeesígíí bikʼidahojidlí.”—MATT. 11:6.

SIN 54 Díí Honítʼiʼii Átʼé

BAA NÁHÓDÓOTʼĮĮŁII *

1. Diyin Bizaad łaʼda bee bił hodiilnih yę́ęgi haitʼéego baa ákoninizı̨́ı̨́ʼ?

TʼÁÁ aaníinii baa haneʼii tʼóó baa ákoninizı̨́ı̨́ʼ yę́ędą́ą́ʼísh béénílniih? Éí doo nantłʼagóó bikʼidiʼnitą́. Yisisdląądígíí diné bee bił hashneʼgo yaa bił dahózhǫ́ǫ doo ninizı̨́ı̨́ʼ. Háálá iiná ił hózhǫ́ áyósin áádóó ił chohooʼı̨́įgo yee ił halneʼ lágo yisínídląąd. (Ps. 119:105) Áko nikʼis áádóó nikʼéí bee bił dahodeeshnih ninizı̨́ı̨́ʼ. Ndi haa daadzaa? Ląʼí doo ná deiniizı̨́įʼ da.

2-3. Jesus índa baa nahojisneʼígíí haitʼéego ląʼí yaa tsídadeezkééz?

2 Jesus tádíghááhą́ądą́ą́ʼ azhą́ Diyin bíká análwoʼgo miracles ádaʼííłʼįįd ndi, diné tʼóó ahayóí doo dabiniizı̨́įʼ da. Łahgo éí Jesus Lázaras ninéidiisá. Hakʼijįʼ danílíinii binááł ninéidiisáa ndi, Mesáíyah jílı̨́įgi doo dayoodlą́ą da. Jesus dóó Lázaras dadiyiilyééł daniizı̨́ı̨́ʼ. (John 11:47, 48, 53; 12:9-11) Nihí ałdóʼ nahaneʼgi diné doo nihá deinízin da doo.

3 Jesus tʼáá íídą́ą́ʼ bił bééhózin ląʼí éí hó Mesáíyah jílı̨́įgi doo dayoodlą́ą da doo. (John 5:39-44) John Taah Iiníiłii bídahoołʼaahii łaʼ Jesus áháłní: “Tʼáá háiida doo bił naaki danílı̨́ı̨́góó shaa nitsídaahkeesígíí bikʼidahojidlí.” (Matt. 11:2, 3, 6) Haʼátʼíí biniinaa ląʼí Jesus doo deiniizı̨́įʼ da?

4. Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

4 Jesus bíyoołkááłdą́ą́ʼ haʼátʼíí biniinaa ląʼí diné doo dabiniizı̨́įʼ da? Nidahwiilneʼgi haʼátʼíí biniinaa ląʼí doo deinízin da? Íiyisígíí éí haʼátʼíí biniyé Jesus yiniidlą́ągo bikééʼ yiidááł dooleełgi doo diniitłʼa da. Díí ałkééʼ honíʼą́ągo baa nídadíitʼįįł.

(1) JESUS YIGÁÁŁDĘ́Ę́ʼ

Jesus yigááłdę́ę́ʼ ńtʼéeʼgo biniinaa doo bidiʼniidzı̨́įʼ da. Díí tʼáá éí haitʼéego łaʼda biniinaa bidínóołtłʼah? (¶5 bił) *

5. Haʼátʼíí biniinaa ląʼí éí Jesus yeeʼ doo Mesáíyah jílı̨́į da dahóʼníí ńtʼééʼ?

5 Jesus yigááłdę́ęʼgi biniinaa diné doo dahoniizı̨́įʼ da. Éí kódahóʼní: Ayóó átʼéego naʼnitinii áádóó miracles ííłʼíinii jílı̨́; carpenter tʼóó baa hojoobaʼíii biyeʼ jílı̨́; doo ayóó ílíinii átʼéego kin dah shijaaʼii Názarethdę́ę́ʼ joogááł. Natháneiyel éí íhoołʼaahii jizlı̨́ı̨́ʼ, áko hó ałdóʼ kójíní: “Daʼ Názarethdóó haʼátʼíhída yáʼátʼéehiísh tʼáá hodooleeł?” (John 1:46) Kweʼé Jesus biyaa hooʼaʼgi Natháneiyel shı̨́ı̨́ doo yáʼátʼééhgóó yaa nitsékees. Doodaiiʼ Micah 5:2gi Mesáíyah éí Béthlehemgi doochííł níigo yaa chʼíhoníʼánę́ę shı̨́ı̨́ baa tsízdeezkéezgo ájíní.

6. Jesus éí Mesáíyah nilı̨́įgi hoł béédahodoozįįłgi haitʼéego háká adoolwoł ńtʼééʼ?

6 Diyin Bizaad éí haʼátʼíí ní? Aizéíyah áníigo Jesus bidaʼanaʼí éí “oochíiłii biiʼ [Mesáíyah] jiinánígíí” tʼáadoo hazhóʼó nidajízkaaʼ da. (Isa. 53:8) Doo hazhóʼó baa ákodazhnízin da dooleeł níigo ání. Díí ląʼídi kótʼéego baa chʼíhootʼą́. Áko hazhóʼó nidaʼjiłkaahgo éí Jesus Béthlehemdi biʼdizhchı̨́ áádóó Naatʼáanii David bitsʼą́ą́dóó oochíiłii nilı̨́įgi baa ídahwiizhdoołʼááł ńtʼééʼ. (Luke 2:4-7) Jesus éí biʼdizhchı̨́įgi Micah 5:2gi ánínę́ęgi yeʼiilaa. Ndi diné éí tsxı̨́įłgo tʼáadoo hazhóʼó ééhóziní tʼóó kótʼé daaní. Áko biniinaa Jesus doo dazhniizı̨́įʼ da.

7. Haʼátʼíí biniinaa ląʼí Jiihóvah bidineʼé dah yikahígíí doo deinízin da?

7 Dííshjı̨́įdiísh tʼáá ákóhootʼé? Aooʼ. Jiihóvah bidineʼé tʼáá ałtso doo ayóó daʼatʼı̨́į da, doodaiiʼ doo éí diné daʼílíinii danilı̨́į da. Áko biniinaa ‘doo hazhóʼó ííłtaʼii índa tʼáá bóhólníhígíí dajílı̨́įgo’ haa nitsáhákees. (Acts 4:13) Łaʼ ádeinízingo Diyin Bizaad baa daʼóltaʼígóó doo dajiiłtaʼ da, áko Diyin Bizaad bee nidíʼnóotı̨́įłgi doo bidajiighah da. Łaʼ ánáádadiʼníigo éí “American religion” átʼé, ndi tʼáá díkwíhí Jiihóvah Yá Dahalneʼé United States yiiʼ kéédahatʼı̨́. Áádóó łaʼ anáádadiʼníigo Jesus doo dayoodlą́ą da. Kʼad díkwíí shı̨́ı̨́ nááhai éí “bilagáana beʼoodląʼ” átʼé daaní. Áádóó “American spies” dajílı̨́ dabidiʼní. Kótʼéego hoł dahaneʼgo Jiihóvah Yá Halneʼé doo deeshłeeł da danízin. Jiihóvah Yá Dahalneʼé doo ayóó yéédahósin da.

8. Acts 17:11 bikʼehgo Jiihóvah bidineʼé bééhodeesįįł jinízingo haʼátʼíí ádazhdoonííł?

8 Haitʼéego éí doo naaki ił ídlı̨́į da doo? Tʼáá aaníí daatsʼí hwiindzingo nidaʼjiłkaah doo. Gospel áyiilaii Luke éí ákóníshtʼée doo nízingo tsídeezkééz. Éí “tʼáá ałtso tʼáá dadeeztʼiʼdóó wóshdę́ę́ʼ hazhóʼó” bikʼidiʼdeeshtı̨́ı̨́ł nízin ńtʼééʼ. Hanaaltsoos dayółtaʼígíí Jesus baa haneʼgi ‘bee hoł dahaneʼígíí tʼáá aaníigo bił béédahózin’ doo nízingo akʼeʼashchı̨́. (Luke 1:1-4) Jew dineʼé ałkʼidą́ą́ʼ Beríyadi kéédahatʼínę́ę Luke ádzaaígíí ádaatʼįįd. Éí Jesus nizhónígo baa haneʼgi tʼóó deidiiztsʼą́ʼígo Hebrewjí saad bee siʼánígíí éí tʼáá daatsʼí áníigo nihił halneʼ danízingo nideiskááʼ. (Acts 17:11 yíníłtaʼ.) Dííshjı̨́įdi tʼáá ákódajitʼı̨́į doo. Éí Diyin bidineʼé yee nidahonitinii Diyin Bizaad áníigi bił ałchʼįʼ nidajinil doo. Áádóó Jiihóvah bidineʼé ádaatʼįįdgi baa dahaneʼígíí ałdóʼ baa ídahojiiłʼaah doo. Áko tʼáá aaníí daatsʼí dazhnízingo nidajiłkaahgo éí oochʼı̨́ı̨́d doodaiiʼ kótʼée yeeʼ dahaʼníigi doo dahonółtłʼa da doo.

(2) JESUS ÉÍ MESÁÍYAH NILĮ́ĮGI MIRACLES TʼÁADOO ÍÍSHJÁNÍ YEE ÁʼDIILYAA DA

Mesáíyah nilı̨́įgi miracles tʼáadoo ííshjání yee áʼdiilyaa da ńtʼéeʼgo biniinaa doo bidiʼniidzı̨́įʼ da. Díí tʼáá éí haitʼéego łaʼda biniinaa bidínóołtłʼah? (¶9-10 bił) *

9. Jesus éí yáʼąąshdę́ę́ʼ bééhózinii doo ííshjání ádeeshlíił da nízingo diné haadaadzaa?

9 Jesus nizhónígo binaʼnitinii diné łaʼ doo bił daahwiih da. Áko honaʼnitin tʼáá náábiláahdi łaʼ honáádayókeedgo éí ‘yáʼąąshdę́ę́ʼ bee adziilii bee ééhózinii’ łaʼ nihił iishjání ánílééh dahałní. (Matt. 16:1) Éí shı̨́ı̨́ Daniel 7:13, 14 áníigi nihił béédahodoozįįł danízingo ádaaní. Éí prophecy ályaa yę́ę éí náasdi índa áhodoonííł ní. Jesus yee naʼnitinii hachʼįʼ ííshjání ííłʼı̨́įgo tʼáá bééhózinígo éí hó Mesáíyah jílı̨́. Ákondi bee ééhózinii nihił ííshjání ánílééh dahałníigi doo íízhnízingóó biniinaa doo dahoniizı̨́įʼ da.—Matt. 16:4.

10. Jesus éí Aizéíyah baa halneʼgi haitʼéego yeʼiilaa?

10 Diyin Bizaad éí haʼátʼíí ní? Aizéíyah éí Mesáíyah kótʼéego yaa hoolneʼ: “Éí doo dilwosh da doo, áádóó biinééʼ doo chánah íidoolíił da; kintah daʼnítiingóó nidi biinééʼ doo łaʼ jididootsʼı̨́įł da.” (Isa. 42:1, 2) Jesus tʼáadoo kótʼéego nahasneʼ da. Temples ayóó ádaníłtsogo doo niyiiznil da. Religious leaders ééʼ ayóó ádanóolinii yee haadadiitʼįįhii tʼáadoo yee hadiidzaa da doodaiiʼ yee ádaʼdójíii doo bee biʼdééjiʼ da. Hánihootʼaahgo Naatʼáanii Hérad miracles yinááł íidoolíiłgi tʼáadoo áʼiilaa da. (Luke 23:8-11) Miracles ádaʼííłʼįįd, ndi bídahoołʼaahii ííłníigo nizhónígo baa haneʼii íiyisíí “biniyé níyá.”—Mark 1:38.

11. Niheʼoodląʼ haitʼéego baa nitsáhákees?

11 Dííshjı̨́įdiísh tʼáá ákóhootʼé? Aooʼ. Sodizin bá dahooghangóó ayóó átʼéego daʼílíinii bee hadadilyaago naaznilgo bił ayóó ádaatʼé. Ákwii religious leaders yízhí ílíinii bee dabiʼdójí áádóó doo oodlání bitsʼą́ą́dóó deítʼéehii baa dahoyoosʼnahígíí bił ayóó ádaatʼé. Kótʼéego oodląʼ biniyé áłah náʼádleehgóó ndaakaigo éí Diyin índa bí yinízinii doo yaa ídahoołʼaah da. Ndi nihí áłah néidleehgi éí Jiihóvah nihá yee hasʼáanii áádóó haitʼéego yiidáał dooleełgi baa ídahwiilʼaah. Kingdom Hall naaznilgóó nizhónígo baa áháyą́ índa nizhónígo naaznil, éí daʼílíinii doo bee hadadilyaa da. Ákwii alą́ąjįʼ naazíinii nidaʼnitinii doo ayóó háádadítʼįįh da, índa titles ádaatʼéii doo bee dabiʼdójíi da. Ákwii bee naʼnitinii áádóó woodlą́ dooleełii éí Diyin Bizaad bitsʼą́ą́dóó bee naʼnitin. Jiihóvah bichʼįʼ dahodíínohsingi doo ayóó ánoolin da, nihidiʼní. Bee nidaʼnitinii índa bí deinízingo deididootsʼı̨́łígíí doo aheełtʼée da danízin.

12. Hebrews 11:1, 6 éí niheʼoodląʼ haitʼéego bidziilgo íidoolííł ní?

12 Haitʼéego éí doo naaki ił ídlı̨́į da doo? Yilʼaadii Paul éí Romedi Oodlání ííłní: “Diyin God bizaad dazdiitsʼaʼígíí bee daʼjoodlą́ągo baa deijólí nidajiileeh.” (Rom. 10:17) Áko Diyin Bizaad yíníiltaʼgo niheʼoodląʼ bidziil doo. Diyin Bizaad doo bikʼehgóó ádaʼoolʼįįłii bee aniitahgo niheʼoodląʼ doo yidínóoséeł da. Ádaʼoolʼįįłii nizhónígo bóhoneedlı̨́įgo ádaʼalʼı̨́ı̨́ shı̨́į ndi, Diyin Bizaad tʼáá aaníigo bibee naʼnitinii baa íhwiilʼaahgo niheʼoodląʼ bidziil doo. Háálá “hweʼoodląʼ tʼáágééd éí Diyin God tsʼídá doo bił hojíshǫ́ǫ leʼ átʼée da.” (Hebrews 11:1, 6 yíníłtaʼ.) Yáʼąąshdę́ę́ʼ bee éédahózinii yidooltséełgo éí tʼáá aaníinii bee naʼnitinii doo nídidiilyéeł da. Diyin Bizaad hazhóʼó neilkaahgo baa ííníiltaʼgo éí bíighah, háálá éí binahjįʼ tʼáá aaníinii bee naʼnitinii nihee hodooleeł áádóó doo naaki ił ídlı̨́į da doo.

(3) JESUS ÉÍ JEW DINEʼÉ BIBEE ÁDAʼOOLʼĮĮŁII LĄʼÍ TʼÁADOO ÁʼIILAA DA

Jew dineʼé bibee ádaʼoolʼįįłii ląʼí tʼáadoo áʼiilaa da ńtʼéeʼgo biniinaa doo bidiʼniidzı̨́įʼ da. Díí tʼáá éí haitʼéego łaʼda biniinaa bidínóołtłʼah? (¶13 bił) *

13. Haʼátʼíí biniinaa ląʼí éí Jesus doo deiniizı̨́įʼ da?

13 John Taah Iiníiłii bídahoołʼaahii éí Jesus bídahoołʼaahii hodílzingo doo adą́ą daaígíí doo ádaʼałʼı̨́į dago biniinaa doo bił ákódaatʼée da. Jesus éí tʼahdii kǫ́ǫ́ naasháago éí hodílzingo doo adą́ą daaígíí doo éʼélʼı̨́į da, doo níigo áníi da. (Matt. 9:14-17) Ákondi Férisiiz índa hakʼijįʼ danílíinii éí Jew dineʼé bibee ádaʼoolʼįįłii doo aʼjíłʼı̨́ı̨́góó biniinaa hachʼįʼ bádahachįʼ. Hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ yoołkááł góneʼ náʼííłdzíiʼgo biniinaa ayóó átʼéego hachʼįʼ bádahazhchįįd. (Mark 3:1-6; John 9:16) Nihí éí hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ ayóó nihił danilı̨́ daaní. Ndi temple góneʼ diné baa nidaʼiiniihgo bá nidahojisʼą́ągo doo hodaʼdiiłʼáa da. Áko Jesus kódanohtʼé hałníigo biniinaa bikʼee bádahóóchįįd. (Matt. 21:12, 13, 15) Áádóó Názarethdi synagogue góneʼ Jesus neinitinígíí ałdóʼ hachʼįʼ bádahóóchįįd, háálá éí Ízrel dineʼé ádáátʼįįd yę́ęgi ádanohtʼé hałní. Tʼáá nihí éí ádaa nitsídaakees índa niheʼoodląʼ ádaadin yidííniid. (Luke 4:16, 25-30) Diné tʼóó ahayóí Jesus doo deiniizı̨́įʼ da, háálá kótʼéego ázhʼdoolííł dahóʼníi ndi, tʼáadoo yikʼehgóó ádzaa da.—Matt. 11:16-19.

14. Diné bibee ádaʼoolʼįįłii éí Diyin Bizaad doo yee naʼnitin dago Jesus haʼátʼíí biniyé yikʼijįʼ haadzííʼ?

14 Diyin Bizaad éí haʼátʼíí ní? Jiihóvah éí Aizéíyah bee kóníigo haadzííʼ: “Díí dineʼé bizaad tʼéí yee áhánígo shaa hakááh, áádóó bizééʼ tʼéí yee shaa dahaniih, nidi bijéí yee doo shitʼáhíjįʼ nitsídaakees da áádóó dasidósinii éí diné binaʼnitin bikʼehgo nidabidiʼnitin.” (Isa. 29:13) Jesus éí bílaʼashdlaʼii bibee ádaʼoolʼįįłii éí Diyin Bizaad doo yee naʼnitin daaígi tʼáá aaníigo yikʼijįʼ haadzííʼ. Łaʼda bílaʼashdlaʼii bibee hazʼáanii índa bibee ádaʼoolʼįįłii éí Diyin Bizaad yiláahgo yaa nitsídaakeesgo Jiihóvah índa Mesáíyah doo dazhnízin da.

15. Haʼátʼíí biniinaa diné tʼóó ahayóí Jiihóvah Yá Dahalneʼé deijoołá?

15 Dííshjı̨́įdiísh tʼáá ákóhootʼé? Aooʼ. Jiihóvah Yá Dahalneʼé díí doo yee daʼatah dago biniinaa ląʼí doo yikʼee ákódaatʼée da: Éí birthdays, Késhmish, holidays ádaatʼéii, patriotic celebrations ádaatʼéégóó, doodaiiʼ łaʼda yóóʼálʼįįhgo bikʼeh ádaʼoolʼįįłii doo yikʼehgóó ádaʼałʼı̨́į dago biniinaa diné bichʼįʼ bánídahachįįh. Áko nihí yeeʼ Diyin bił yáʼátʼéehjįʼ bee worship adeelʼı̨́ danízingo dayoodlą́, ndi Diyin yee hasʼáanii nahjįʼ kódeiłʼı̨́. Ákondi, diné bibee ádaʼoolʼįįłii tʼáá dajótąʼgo Jiihóvah doo bił dahojíshǫ́ǫ da.—Mark 7:7-9.

16. Haʼátʼíí ádiiʼnííł áádóó haʼátʼíí bitsʼąą ániitʼée doo? (Psalm 119:97, 113, 163-165)

16 Haitʼéego éí doo naaki ił ídlı̨́į da doo? Jiihóvah bibee hazʼáanii índa bibikʼehgóó íhooʼaahii ayóóʼííníiʼníigo ádiilnííł. (Psalm 119:97, 113, 163-165 yíníłtaʼ.) Jiihóvah ayóóʼííníiʼníigo éí diné bibee ádaʼoolʼįįłii bitsʼą́ąjįʼ ániitʼée doo índa tʼáadoo haʼátʼííhída neinółtłʼaígo ííníilzin doo.

(4) JESUS ÉÍ BÍLAʼASHDLAʼII BINAHATʼAʼ DOO ADÍÍDEILTʼIʼ DA

Bílaʼashdlaʼii binahatʼaʼ doo adíídeiltʼiʼ da ńtʼéeʼgo biniinaa doo bidiʼniidzı̨́įʼ da. Díí tʼáá éí haitʼéego łaʼda biniinaa bidínóołtłʼah? (¶17 bił) *

17. Mesáíyah éí haʼátʼíí há íidoolííł dazhnízin ńtʼééʼ?

17 Jesus bíyoołkááłdą́ą́ʼ łaʼ éí bílaʼashdlaʼii naatʼáanii łah átʼéhígíí chʼééh deinízin. Háálá Rome hakʼídahwéeʼaahgo atídahodoolííł, áko Mesáíyah nahjįʼ hanihidooʼishgo nihinaatʼáanii dooleeł dazhnízin, ndi Jesus éí doo íinízin da. (John 6:14, 15) Ląʼí éí díí bikʼee bił dahóóyééʼ: Éí Jesus bílaʼashdlaʼii binahatʼaʼ łah áyiilaagoda éí Rome binahatʼaʼ hachʼįʼ bádahodoochįįłgo óhólnííh hąąh nidayiizlaʼ yę́ę haghááh deidiyoodlééł. Áko biniinaa ląʼí Jew dineʼé Jesus doo deiniizı̨́įʼ da.

18. Mesáíyah baa chʼíhwiistʼánę́ę háiidígíí doo baa nitsáhákees da ńtʼééʼ?

18 Diyin Bizaad éí haʼátʼíí ní? Mesáíyah éí Naatʼáanii nílı̨́įgo akʼeh didoodleeł haʼníigo baa chʼíhootʼą́, ndi éí nihibąąhági átʼéii áłtsé nihá biniyé dazhdootsaał ní. (Isa. 53:9, 12) Áko Jew dineʼé éí Mesáíyah ádooníiłgi haʼátʼíí biniyé łah átʼéego bee nidajólí? Éí bee hachʼįʼ ánidahwiiztʼiʼii prophecies tsxı̨́įłgo há hashtʼehodoolííłjí tʼéiyá baa nitsídajikees.—John 6:26, 27.

19. Nihinahaneʼ haʼátʼíí biniinaa doo nidzin da?

19 Dííshjı̨́įdiísh tʼáá ákóhootʼé? Aooʼ. Bílaʼashdlaʼii binahatʼaʼ bił nidahaztʼiʼii doo bee daʼniitah daaígíí biniinaa ląʼí doo danihinízin da. Éí vote ádajiłʼı̨́į doo nihidoʼní. Ákótʼée ndi, Jiihóvah yaa nitsíkeesdę́ęʼgo baa ákodaniidzingo éí bílaʼashdlaʼii nihinaatʼáanii íilyaago Jiihóvah doo niidzingóó íilʼı̨́į doo. (1 Sam. 8:4-7) Daʼóltaʼ índa azeeʼálʼı̨́ı̨́ nidaahnilgo diné bee áká anídeilwoʼ doo nihiʼdóʼní. Nihinahaneʼ doo deinízin da. Nahaneʼgi yéigo bideiiníilníish, bílaʼashdlaʼii bee bichʼįʼ ánidahwiiztʼiʼii hashtʼedoolníiłgi éí ndagaʼ.

20. Matthew 7:21-23 Jesus saad yee haadzíiʼgi haʼátʼíí íiyisíí íiʼníił doo?

20 Haitʼéego éí doo naaki ił ídlı̨́į da doo? (Matthew 7:21-23 yíníłtaʼ.) Jesus éí nidahołneʼ níigo naalnish nihąąh niiníláhígíí éí íiyisíí nihinaanishgo ííníilzin doo. (Matt. 28:19, 20) Bílaʼashdlaʼii bee bichʼįʼ ánidahwiiztʼiʼii hashtʼedoolnííł tʼáadoo niidziní doo. Diné ayóóʼádeíníiʼní áádóó bichʼįʼ nidahwiiʼnáagi baa ákodaniidzin. Áko Diyin biNahatʼaʼ bee naniitingo áádóó Jiihóvah yikʼis dooleełgi bee bíká anéiilwoʼ doo.

21. Haʼátʼíí íiyisíí ádíínííł nínízin?

21 Jesus bíyoołkááłdą́ą́ʼ dı̨́įʼgo biniinaanii doo deiniizı̨́įʼ daaígi áádóó dííshjı̨́įdi Jesus bikééʼ deíkáahii tʼáá ákótʼéego doo deinízin daaígíí baa nídasíitʼįįd. Tʼáásh díí tʼéiyá bitsʼąą ániitʼée doo? Ndagaʼ. Dı̨́ı̨́ʼ áłʼąą átʼéego díí bikééʼdóó łaʼ baa nínáádadíitʼįįł. Áko éí Jesus bikééʼ yiidáałgo niheʼoodląʼ bidziil ííníilzin doo.

SIN 56 Tʼáá Aaníinii Bee Yishááł

^ par. 5 Azhą́ Jesus éí ayóó átʼéii nanitinii jílı̨́įgo tázhdiiyáa ndi, diné tʼóó ahayóí doo dahoniizı̨́įʼ da. Díí biniinaanígíí dı̨́įʼgo baa nídadíitʼįįł. Áádóó dííshjı̨́įdi ląʼí éí Jesus bikééʼ deíkáahii ádaaníigi índa ádaaníiłgi haʼátʼíí biniinaa doo dayíistsʼą́ąʼ da? Áádóó haʼátʼíí biniyé éí yéigo Jesus deiniidlą́ągo doo diníitłʼa daaígíí ałdóʼ baa nídadíitʼįįł.

^ par. 59 EELKIDÍGÍÍ: Jesus éí hadááhgóó sidáago Philip éí Natháneiyel Jesus baa nínááh yiłní.

^ par. 61 EELKIDÍGÍÍ: Nizhónígo baa haneʼii Jesus yaa nahalneʼ.

^ par. 63 EELKIDÍGÍÍ: Diné dahonéłʼı̨́įgo Jesus éí diné léiʼ bílaʼ yá náyiiłzííʼ.

^ par. 65 EELKIDÍGÍÍ: Jesus éí dziłghą́ą́ʼgóó tʼáá sáhí yigááł.