1, 2. (a) Ádaa áháyą́ ádingo haitʼéego hazʼą́ą doo? (b) Haʼátʼíí biniyé ádaa áháyą́ baa nídadíitʼįįł?

ÁDAA ÁHÁYĄ́ bee ániitʼée dooígi Jiihóvah yee nihíká análwoʼ. (Galatians 5:22, 23) Jiihóvah éí nizhónígo ádaa ákondzin. Nihí doo ákódaniitʼée da háálá biʼoh daniidlı̨́. Dííshjı̨́įdi ádaa áháyą́ ádin. Biniinaa tʼóó ahayóígóó achʼįʼ anáhóótʼiʼ dahólǫ́. Éí daʼílíinii ádadoolnííł yę́ęgi tʼóó nahjįʼ kólʼı̨́į łeh índa óltaʼgi doodaiiʼ naʼanishgi doo hazhóʼó éʼélʼı̨́ı̨́góó hoł hooʼaah. Bikʼeʼdiniihgo yátiʼ, wáin bee tsiʼnaʼadá, atéʼélʼı̨́, agéehgi ałtsʼáʼátʼash, tʼóó bóhólnííhgóó ąą hadaajil, tʼáadoo leʼé baa nináʼdinídáahgi, awáalya, yínííł, ąą naałniihii, índa doo idíʼnéestsąął da ńtʼééʼ hwiindzingo ádaatʼéé góneʼ áʼniiʼááh.—Psalm 34:11-14.

² Diné éí ádaa áháyą́ bee ádaadingo biniinaa yee achʼįʼ nahwiiłná. Tʼáadoo bahatʼaadí diné tʼóó yówehda kótʼéego deíkááh. Díí éí doo bikʼee haadaniitʼée da, háálá Diyin Bizaad tʼáá íídą́ą́ʼ áníigo “nihoogháahjįʼ yoołkáałgo” diné kódaatʼée doo.—2 Timothy 3:1-3.

3. Haʼátʼíí biniyé ádaa áháyą́ bídin hwiindzin?

³ Haʼátʼíí biniyé ádaa áháyą́ bídin hwiindzin? Áłtsé éí, diné bintsíkees dóó bíniʼ siláagi yee ádaa ákondzingo éí doo ayóó bichʼįʼ anáhóótʼiʼ da. Éí nizhónígo diné yił ałchʼooʼní,  áháchįʼ, nitsééjíltłiʼ, doodaiiʼ yínííł doo bá ndanitłʼagóó yitsʼąą ádaatʼée łeh. Naaki góneʼ éí, God tʼáá bikʼis niidlı̨́į doogo éí bidádahonooníinii índa doo yáʼádaatʼéehii bitsʼąą ániitʼée doo. Éí Ádam dóó Íiv tʼáadoo kójiidzaa da. (Genesis 3:6) Dííshjı̨́įdi ląʼí diné tʼáá ákódaatʼé, háálá ádaa ákwiindzin bee ádaadingo achʼįʼ nidahwiilná.

4. Ádaa áháyą́ągi łaʼda bá nantłʼago haʼátʼíí bíká adoolwoł?

⁴ Jiihóvah bił bééhózin, nidaʼiyiilzíhígíí biniinaa ádaa ákwiindzingi nihá ndanitłʼah. Áko éí doo yáʼátʼéehii bidáhonooníigi bitsʼąą éʼétʼée dooígi bee nihíká adeeshwoł nízin. (1 Kings 8:46-50) Jiihóvah Akʼis ayóóʼóóʼníinii háíshı̨́ı̨́ bintsíkees dóó bíniʼ siláagi yee ádaa áhályą́ągi bá nantłʼago éí hazhóʼó yee yichʼįʼ yáłtiʼ. Jiihóvah nihinááł ádaa áháyą́ągi áátʼįįd yę́ę kʼad bídahwiidiilʼááł. Diyin Bizaad biiʼ doo yáʼátʼééhgóó índa tʼáá ákogi ádaatʼįįdgo baa dahaneʼ yę́ę dóó haʼátʼíí íitʼı̨́įgo bee nihíká aʼdoowołgi baa nídadíitʼįįł.

5, 6. Jiihóvah éí haitʼéego bee ádaa áháyáanii nihinááł yee áʼiilaa?

⁵ Bee ádaa áháyáanii Jiihóvah nizhónígo yee áánííł, háálá Bí tʼáá ałtsojįʼ hadíłtʼéii nilı̨́. (Deuteronomy 32:4) Nihí nidaʼiyiilzííh. Áko Bí ádaa ákondzingi bedaʼiilʼı̨́į doo. Haʼátʼíí shı̨́ı̨́ bikʼee niháháchįįhgo éí haitʼéego yáʼátʼééhjígo beʼdiilníiłgi yee nihíká adoolwoł. Ádaa áháyą́ągi haitʼéego Jiihóvah łaʼ nihinááł áʼiilaa?

⁶ Séítan éí Íídendi Jiihóvah yitsʼą́ąjįʼ náhaasdzáago, Jiihóvah yikʼee ádzaagi baa nitsíníkees. God tʼahdii bikééʼ naazínę́ę Séítan kódzaagi yikʼee dadeesyiz, bádahóóchįįd, dóó deijoołáago yaa tsídadeezkééz. Tʼáá átʼé bee achʼįʼ nidahwiiʼnáanii Séítan hayííłtʼiʼígíí baa nitsíníkeesgo ni shı̨́ı̨́ ałdóʼ ákónítʼé. Jiihóvah éí tʼáadoo yikʼee ayóó ádzaa da, ndi tʼáá ákóhígi átʼéego áʼiilaa. Séítan hatsʼą́ąjįʼ náhaayáago tʼáadoo bikʼee báhóóchįįd da ndi hazhóʼó hashtʼedoolnííł niizı̨́įʼgo yaa tsídeezkééz. (Exodus 34:6; Job 2:2-6) Áko haʼátʼíí biniyé Jiihóvah éí tʼóó kótʼéego hazʼą́ągo áyiilaa? Jó, doo łaʼ dazhdootsaał da nízin, nidi “tʼáá ádzíłtso łahgo átʼéego tsíńdazdookosgo habąąhági átʼéii bitsʼáhizhdookah hóʼní.”—2 Peter 3:9.

7. Jiihóvah nihinááł áʼiilaagi haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bóhooʼaah?

⁷ Jiihóvah nihinááł áʼiilaagi binahjįʼ nanihinitin. Hahiidziihgi áłtsé hazhóʼó baa nitsíikees doo. Doo éí tʼáádoo hooyání hadiidzih dóó áʼdiilníił da. Áko haʼátʼíí shı̨́ı̨́ bee nihodiníʼaahgo, áłtsé baa ntsídííkos. Ádideeshniiłgi dóó ádeeshníiłgi hódzą́ bee ákódeeshłííł diníigo bíká sodilzin doo. (Psalm 141:3) Niháháchįįhgo éí hazhóʼó nitsáhákees yę́ę ádin yileeh. Áko éí biniinaa doo yáʼátʼééhgóó saad yee hadahaasdzííʼ dóó  ádaatʼįįd yę́ęgi yąąh dabíniʼ łeh!—Proverbs 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Ádaa ádahályáanii nizhónígo nihinááł ádaʼiilaii haaʼígi łaʼ bikʼídíníítááł? (b) Jóseph éí bidáhodínóoniiłii yitsʼą́ąjįʼ ádzaagi haʼátʼíí bee bíká eelwod? (Áłtsé naashchʼąąʼígíí níníłʼı̨́.)

⁸ Diyin Bizaad biiʼdę́ę́ʼ haneʼ háí lá ádaa áháyą́ągi nizhónígo nihinááł áʼiilaa? Łaʼ éí Jéíkab biyeʼ Jóseph. Éí Féro bisiláo binanitʼaʼí Pátifer bá naalʼaʼí jílı̨́įgo bidáhodínóoniiłii yitsʼą́ąjįʼ sílı̨́ı̨́ʼ. Pátifer beʼasdzą́ą́ hadánoosʼnííʼ, háálá “diné bíiyisii nilı̨́ áádóó baa dzólní,” áko shił níteesh hałníigo haatįįh nádááh. Jóseph éí bidáhodínóoniiłii yitsʼą́ąjįʼ ádzaagi haʼátʼíí bee bíká eelwod? Díí asdzání yichʼįʼ lą́ asłı̨́įʼgo éí tʼáá bítséedi shı̨́ı̨́ áhodooníiłgi hazhóʼó yaa nitsézkééz. Áko haʼééʼ yąąh dah neeshjı̨́įdgo bitsʼą́ąjįʼ chʼíjílwod. Kójíní: “Áko haʼátʼéegoshąʼ díí tsʼídá doo yáʼáshónígi ádeeshnííł, áádóó ałdóʼ Diyin God bichʼįʼ ádił adeesih?”—Genesis 39:6, 9; Proverbs 1:10 yíníłtaʼ.

9. Bidáhodínóoniiłii bitsʼąą éʼétʼé dooígi haitʼéego biniyé hashtʼedadíníitʼée doo?

⁹ Jóseph nizhónígo nihinááł áátʼįįdgi haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bóhooʼaah? God bibee hazʼáanii łaʼ kʼídeeshtih niidzingo bitsʼąą ániitʼée doo. Łaʼ tʼah doo Jiihóvah Yá Halneʼé yileehgóó éí ayą́ tʼéí yaa naaghá, ayóó naʼadląʼ, náʼátʼoh, azeeʼ dóó naʼageh bee tsiʼnaʼadá, doodaiiʼ haʼátʼíí shı̨́ı̨́ ádaatʼéii bee bichʼįʼ anáhóótʼiʼ ńtʼééʼ. Azhą́ baptize ábiʼdiilyaa ndi, díí tʼahdii yidánánoolníigo átʼé. Díí kónéinítʼįįhgo, ńtʼééʼ biniinaa nikʼeh deesdlı̨́įʼgoda, Jiihóvah bił kʼé ahidiʼníigi haitʼéego nitsʼą́ą́ʼ yidoołchxǫǫłgi hazhóʼó baa tsídidííkos. Biniinaa kónéinítʼįįhgi hazhóʼó ił ííshjání ádíílííł áádóó haitʼéego bitsʼą́ą́ʼ ánítʼée doo. (Psalm 26:4, 5; Proverbs 22:3) Kótʼéego hóhodiʼneestą́ąʼgo, éí bitsʼąą áníshtʼée doogo éí hódząʼ dóó ádaa áháyą́ dooígi Jiihóvah bíídííkił.

10, 11. (a) Ániid nidaakaii daʼółtaʼgi haʼátʼíí bee bichʼįʼ anáhóótʼiʼ? (b) God bibee hazʼáanii kʼídeeshtih danízingi éí yitsʼąą átʼée doogo haʼátʼíí bíká adoolwoł?

¹⁰ Jiihóvah Yá Dahalneʼé ániid nidaakaiígíí łaʼ Jóseph ábiʼdiilyaa yę́ęgi átʼéego bił hazʼą́. Łaʼ éí Kim jolyéego bił daʼjółtaʼígíí áłahjįʼ ił eshtéézh yaa naakaigo yee ádaa dahalneʼ. Kim éí kótʼéego łaʼ bee ádaa hozhdoolnihgi hwee ádin. Ájíníigo, tʼáá hó tʼéiyá łahgo ájítʼéegi biniinaa “doo shidiʼnídzin da índa tʼáá sáhí nishłı̨́” jinízingo łahda ádaa nitsíjíkees łeh. Bił daʼjółtaʼígíí éí doo áhojilyą́ą da dahóʼní, háálá hweʼashkii ndi ádin. Ndi Kim hojíyą́. Ániid naʼadáago éí ił eshtéézh bidáhonooníigi bidziilii átʼéego hoł bééhózin. (2 Timothy 2:22) Bił daʼjółtaʼígíí éí tʼah doósh ił eshtéézh áníléeh da, dahałníigo áłahjįʼ yíndahódíłkid ńtʼééʼ. Ákódahałníigo há ashjaʼ áyiiłʼįįhgo binahjįʼ ił eshtéézh doo baa  níjítʼı̨́į daígi hazhóʼó bee ádaa náhojilnih. Díí ániid nidaakaiígíí ił eshtéézh wołí bee yitsʼąą ádaatʼéegi baa hózhǫ́. Jiihóvah ałdóʼ yaa bił hózhǫ́!

¹¹ Naʼageh bee tsiʼnaʼadá tʼáadoo yitsʼą́ąjįʼ ádaadzaaígíí Diyin Bizaad yaa halneʼ. Éí doo bitsʼąą ádaa áháyą́ą́góó doo yáʼátʼéehii yee ádidahodiiltʼiʼgo baa haneʼ. Kim abiʼdoolʼįįdígi átʼéego áníʼdiilʼįįgo Proverbs 7 góneʼ dinééh léiʼ doo áhályą́ą́góó baa haneʼ yę́ę baa nitsíníkees. Ámnan áátʼįįd áádóó bitsʼą́ą́dóó yee ádihodiiltʼiʼ yę́ęgi baa nitsíníkees. (2 Samuel 13:1, 2, 10-15, 28-32) Azhéʼé dóó amá éí family worship ádaałéehgo ádaa áháyą́ dóó hódząʼ bee nihaʼáłchíní nidanohtin.

12. (a) Jóseph éí hánaaí nijiiłtsą́ągo haitʼéego ádaa áháyą́ bee ázhdiilyaa? (b) Haitʼéego nihił hooʼaahgo bee ádaa áhwiilyą́ą doo?

¹² Jóseph éí náánáłahgo ádaa áháyą́ągi nizhónígo nihinááł ánááʼiidlaa. Éí bínaaí Ííjipdi chʼiyáán nahidoonih biniyé beíkai. Haitʼéego lá nitsídaajíkees jinízingo Jóseph éí bitsilí jílı̨́įgi tʼáadoo bichʼįʼ ádééhojooszįįd da. Éí ayóó átʼéego bikʼee cha níjídleehgo haaʼída deeshchah jinízingo hánaaí bitsʼą́ąjįʼ dashdiiyá. (Genesis 43:30, 31; 45:1) Áko nihibrother doodaiiʼ nihisister łaʼ haʼátʼííshı̨́ı̨́ bikʼee náhóółchįįdgo, Jóseph beʼdiilnííł, éí saad nichxǫ́ʼígíí doodaiiʼ doo yáʼátʼééhgóó ádííníiłgi doo bąąh níniʼ da doo. (Proverbs 10:19; 17:27) Doodaiiʼ nikʼéí łaʼ disfellowship ályaagoda, éí tʼáadoo biniyéhígóó bił ahéédiitʼash dooígi bee ádaa áhwiilyą́ą doo. Díí nantłʼaii átʼé. Ndi éí doo nantłʼago átʼé, háálá Jiihóvah nihinááł áátʼįįdgi dóó tʼáadoo ádaatʼíní nihił níigi béédeilniih doo.

13. Naatʼáanii David áátʼįįd yę́ęgi haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bíhooʼaah?

¹³ Naatʼáanii David nihinááł áátʼįįdgi ałdóʼ bitsʼą́ą́dóó íhooʼaah. Saul dóó Shímiyai éí David chʼééh yáháłchįįh ńtʼééʼ. Azhą́ David óhólnííh bąąh siláa ndi tʼáadoo bee atíjiilaa da. (1 Samuel 26:9-11; 2 Samuel 16:5-10) David éí Bath-shííba bił azhdíílá dóó Néíbal hachʼįʼ aa níchįʼgo biniinaa áʼjiilaaígi, baa daʼííníiltaʼgo binahjįʼ nihił béédahózingo ádaa áháyą́ doo áłahjįʼ bee ájítʼée da ńtʼééʼ. (1 Samuel 25:10-13; 2 Samuel 11:2-4) David bitsʼą́ą́dóó íhooʼaahii átʼé. God bidineʼé yikʼidadéezʼı̨́įʼii óhólnííh hálákʼee naazláagi bee ádaa ádahojilyą́ą doo. Bidáhonooníinii doo shikʼeh didoodleeł da jinízingo doo bee ádeijódlíi da doo.—1 Corinthians 10:12.

14. Luigi haabiʼdiilyaa, nihí ałdóʼ ákonihiʼdiilyaago haʼátʼíí biniyé tʼáá ákótʼéego ádiiʼnííł?

¹⁴ Haitʼéego ádaa áháyą́ągi bee hazhóʼó ániitʼée doo? Luigi baa haneʼ. Hachidí bikéédę́ęʼgo hóʼdeezgoh. Hastiin hóʼdeesgohígíí atʼı̨́į ndi,hachʼįʼ dilwoshgo chʼééh hakʼiilyeed. Áko kʼé ashíínísin bijiníigo Jiihóvah bichʼįʼ sozdoolzin.  Hastiin éí tʼah áłtsé chʼééh bijiní. Ndi tʼóó hachʼįʼ dilwosh. Luigi éí hastiin bichidí béeso bee bikʼéstiʼígíí naaltsoos bikááʼ ájiilaa, áádóó hastiin tʼahdii dilwoshgo tʼóó bitsʼą́ąjįʼ dashdiiyá. Tʼááłáʼí damóo azlı̨́įʼgo Luigi éí asdzánígo łaʼ Diyin Bizaad bee bił nááhozhdoolnih biniyé baa nínáájídzá. Ńtʼééʼ hastiin hóʼdeesgoh yę́ę díí asdzání bá hastiin lá! Hastiin tʼóó ádaa yániizı̨́ı̨́ʼ áko kʼé náhodooʼniid. Luigi bichidí tsı̨́įłgo bá ánídoolnííł nízingo bichidí béeso bee bikʼéstiʼígíí ná bichʼįʼ hodeeshnih hodííniid. Diyin Bizaad baa nídajitʼı̨́įgi díí hastiin hwíiyáago yínéésdlįįd. Áko Luigi baa nitsíjíkeesgo, hóʼdeezgoh yę́ędą́ą́ʼ tʼáá ákónéehee tʼáadoo háhóóchįįd da. Ákójiidzaago éí doo tsʼíí áhóótʼįįd da doo ńtʼééʼ.—2 Corinthians 6:3, 4 yíníłtaʼ.

15, 16. Diyin Bizaad bíhooʼaahgo haitʼéego ádaa áháyą́ bee éʼétʼéego áʼósin doo?

¹⁵ Tʼáá ałhąąh hazhóʼó Diyin Bizaad jółtaʼgo ádaa áháyą́ bee éʼétʼéego áʼósin.  God éí Jáshowa áyidííniid yę́ę bénéiilniih doo: “Díí naaltsoos biyiʼ bee hazʼáanii bee akʼeʼashchínígíí tsʼídá bee yáníłtiʼ doo, nidi hazhóʼó nabikʼítsíníłkeesgo iʼiiʼaahdóó niyiiłkaah dooleeł; kótʼéego hazhóʼó ádaa nilzįįhgo bee akʼeʼashchínígíí bikʼehgo tʼáá átʼé bikʼeh ánítʼée doo, áko yáʼátʼéehgo ná áhooníiłgo hinínáago ádiʼdíílnííł, índa baa nanináii tʼáá ałtso yáʼátʼéehgo łaʼ danileʼ doo.” (Joshua 1:8) Áko Diyin Bizaad bóhołʼaahgo haitʼéego ádaa áháyą́ bee ánítʼéego ánósin doo?

¹⁶ Diyin Bizaad biiʼdę́ę́ʼ nihinááł ádaatʼįįdii baa dahaneʼii binahjįʼ ídahwiilʼą́ą́ʼ. Éí ádaa áháyą́ nihíká análwoʼ áádóó éí nihee ádingo bee achʼįʼ náhwiilnáago átʼé. Jiihóvah éí biniiyée hólǫ́ǫgo biniyé bee akʼedaʼashchı̨́įgo áyiilaa. (Romans 15:4) Áko baa honiidzą́ągo baa ííníiltaʼ, baa íhwiidiilʼááł dóó hazhóʼó nabikʼítsíilkees doo. Tʼáá ni dóó nighandóó bił, haaʼígi lá bee ádaniitʼée doo nínízingo yíníłtaʼ doo. Jiihóvah Bizaad biiʼ bibee hazʼáanii bikʼeh áníshtʼée doo bidiníigo bichʼįʼ sodilzin. Ádaa áháyą́ągi biʼoh nilı̨́ı̨́ lágo bee ádaa ákonínízingo, tʼáadoo tʼóó ákótʼéhí. Éí biniyé sodidíílzįįł, áádóó haitʼéego lá hashtʼedeeshłííł nínízingo hashtʼedíílííł. (James 1:5) Jiihóvah bidineʼé naaltsoos ádayiilaaígíí biiʼdę́ę́ʼ naʼnitin łaʼ níká adoolwołígíí hádidííʼįįł.

17. Haʼátʼíí bee nihaʼáłchíní ádaa áháyą́ yee ádaatʼée doo?

¹⁷ Ádaa áháyą́ągi áłchíní haitʼéego bee bíká adiilwoł? Nihił bééhózingo nihaʼáłchíní díí doo bił nidabiʼdiichíi da. Áko tʼáá nihí hazhóʼó nihaʼáłchíní binááł ádaatʼįįłgi bee nidanohtin. (Ephesians 6:4) Nihaʼáłchíní éí ádaa áháyą́ doo yee átʼéégóó baa ákónohsingo, tʼáásh shí binááł ákóníshtʼé nínízingo bee ádinínílʼı̨́. Díí binááł ánítʼı̨́, tʼáá ałhąąh Diyin Bizaad baa nahólneʼ, áłah náʼádleehgóó áłnánídááh, dóó family worship binááł aʼíłʼı̨́. Tʼáadoo tʼą́ą́ʼ nílínígo naʼáłchíní łahda dooda nabidiʼniih! Jiihóvah éí Ádam dóó Íiv łahgóó tʼáadoo tʼóó yá hoołʼaʼ da. Díí binahjįʼ Jiihóvah bóhólníihgi hoł nílı̨́įgo bíhwiizhdoołʼááł. Tʼáá ákótʼé, azhéʼé dóó amá baʼáłchíní nideinitin dóó hazhóʼó binááł ádajítʼéego éí haʼáłchíní hódahółníihgo ádaa áháyą́ yee ádaatʼée doo.—Proverbs 1:5, 7, 8 yíníłtaʼ.

18. Nihikʼis ádiilníiłgi haʼátʼíí biniyé baa honiidzą́ą doo?

¹⁸ Tʼáá áníiltso baa dahoniidzą́ągo nihikʼis ádeelneʼ doo. Éí Jiihóvah ayóóʼáyóʼníigo yáʼátʼéehii binahatʼá yee nihíká análwoʼ, índa doo yáʼádaatʼéehii yitsʼąą yee nihaa áhályą́ą doo. (Proverbs 13:20) Nihinááł ádaa áháyą́ yee átʼéego shí ałdóʼ ákóníshtʼé niidzin doo. Áádóó bí ałdóʼ nizhónígo ánítʼéegi yooʼı̨́įgo yaa bił hózhǫ́ǫ doo. Ádaa áháyą́ bee ániitʼéego éí God nihaa bił hózhǫ́, iiná baa nihił hózhǫ́, índa ayóóʼadeiyíníʼnínígíí baa hózhǫ́ǫgo bił kʼé ahidiʼníi doo.