Oityi Ombimbiliya Ipopia?
Etyi Ombimbiliya Ipopia
Ombimbiliya ina omikanda 66, ya yahonekwa mokweenda kwomanima 1.600. M’Ombimbiliya muna ovihonekwa vikola “ondaka ya Huku.” — 1 Ova Tesalonika 2:13.
Monthele ei:
Vimwe vitutisa Ombimbiliya o ya Huku
Olie wahoneka Ombimbiliya? Huku oe Ohekulu y’Ombimbiliya, mahi Ombimbiliya yahonekwa novalume vena 40 velikalaila. Vamwe povalume ovo ovava: o Mwisesi, Ohamba Ndaviti, o Mateusi, o Maluku, o Luka na Swau. a Huku wapakele omalusoke ae movalume ovo, avahoneka Ombimbiliya. — 2 Timotiu 3:16.
Nkhele soka vala: Ñgeno pena Omuhona umwe utuma kovaundapi vae vemuhonekele-ko omukanda. Tyina omukanda oo wamapu, owa-lie? O womuhona, hatyo? Tyelifwa nootyo ovanthu vahoneka Ombimbiliya, mahi etyi vahoneka-mo otya Huku. Naina Huku oe Ohekulu y’Ombimbiliya.
Ondaka “Ombimbiliya” ipopia-tyi? Ondaka “Ombimbiliya,” yatunda mondaka yo Ngeleku biblía ipopia okuti “omikanda omitutu.” Pahe etyi pakala omikanda ovio omitutu avihonyekwa avikala Ombimbiliya.
Ombimbiliya yahonekwa nalupi? Ombimbiliya yahimbikwa okuhonekwa menima 1513 P.K.E, ya aipu okuhonekwa etyi apalamba omanima 1.600, menima 98 P.K.
Omikanda mwene viahonekelwe umwe vilipi? Omikanda apa pahonekelwe umwe tete Ombimbiliya kavimoneka-le vali. Mokonda pomuvo pana ankho vahoneka povipuka viahakolele, ono papilu, no monombwingwa. Mahi Ovahoneki v’Ombimbiliya vakopiyalele umwe Ombimbiliya mokweenda kwomanima, pala ikaleko ava vekeya vekeitange.
Oityi tyitiwa “o Testamendu onkhulu” no “Testamendu Omphe”? Etyi tuti Otestamendu onkhulu omikanda viotete viokwahonekwa mo Hembeleu, tupu vitiwa Ovihonekwa vyo Hembeleu. bEtyi tuti Otestamendu Omphe, omikanda viokwahonekwa mo Ngeleku, tupu vitiwa Ovihonekwa Viovakwa-Kilisitu mo Ngeleku. Ya aviho okuvihonyeka vikala omukanda wike ou utiwa Ombimbiliya Ikola. c
Oityi tyili m’Ombimbiliya? M’Ombimbiliya muna omahipululo, novitumino, nomaulo, nonoñgano, nomihe, noviimbo, nomikanda. — Tala “ Etyi tyipopia omikanda vili m’Ombimbiliya.”
Ovityi Ombimbiliya ipopia?
Ombimbiliya ihimbika nokupopia okuti ponthyimbi Huku watunga eulu noohi. M’Ombimbiliya Huku watumbulamo enyina liae okuti o Siovaa ya apopimo okuti uhanda ovanthu vemunoñgonoke. — Oviimbo 83:18.
Ya tupu Ombimbiliya ipopia opi patuka omatutu konthele ya Huku, neetyi Huku makalinga opo asukule enyina liae ku vana velisilisa.
Ombimbiliya ipopia etyi Huku apangela ovanthu noohi. Ya tupu ipopia okuti Huku meya okuhanyako atyiho tyitweetela ononkhumbi.
Tupu Ombimbiliya ipopia ovipuka vikahi nawa tuna okulinga. Tutalei-po vimwe:
Okulitekula nawa na vakwetu. “Aviho mwahanda vakwenyi vemulinge, noonwe ovio muvelinga. Otyo, otyo tyapopia Ovitumino Novauli.” — Mateusi 7:12.
Oityi onondaka ombo mbuhanda okupopia: Etyi tuhanda vakwetu vetutekule noonthwe otyo tuna okuvetekula.
Otyiho: “Mwahalingei otyiho nonthiki yo muhuka, onthiki yo muhuka maikala notyiho tyayo.” — Mateusi 6:34.
Oityi onondaka ombo mbuhanda okupopia: Katupondola okulinga otyiho novitateka hamwe mavitutumbukila komutwe wandyila, naina hahe tulwe umwe vala novitateka tunavio atuhalingi otyiho neevi vipondola okuya komutwe.
Oñgeni mokala nehambu motyinepo. “Munthu na munthu ahumbe omukai wae ngeetyi ngwe mwene elihole; ou omukai nae alinge onthilo onene omulume wae.” — Ova Efesu 5:33.
Oityi onondaka ombo mbuhanda okupopia: Otyo okuti opo ukale notyinepo tyina ehambu muna okukala nolwembia nokulilinga onthilo.
Okuti Ombimbiliya yapilululwa?
Au. Vokwatanga unene, vaeleka etyi tyipopia Ombimbiliya yo pehepano, neetyi tyipopia onombwingwa mbo kohale mb’Ombimbiliya, avetyimono okuti nii petupu etyi tyapiluluka. Otyipuka otyo katyituhuvisa mokonda ine Huku uhanda ovanthu aveho vatange Ombimbiliya avanoñgonoka etyi ipopia, opo kayeke omunthu nawike apilulule etyi ipopia. d — Isaiya 40:8.
Omokonda yatyi kwakalela on’Ombimbiliya mbelikalela?
Ovanthu ovanyingi vatanga Ombimbiliya hono, kavanoñgonoka elaka ovanthu vahoneka Ombimbiliya vapopia. Mahi Ombimbiliya ina “oviwa ovipe” pala ovanthu “vovilongo aviho, vomihoko aviho, vomalaka aeho.” (Eholololo 14:6) Otyo umwe pahe ovanthu vesukisila okupitiyilwa Ombimbiliya momalaka avo mwene opo vanoñgonoke ondaka ya Huku.
Pena ononkhalelo ononthatu mbokupitiya Ombimbiliya:
Okupitiya Onondaka: Otyo okuti okupitiya ndaka na ndaka.
Okupitiya omalusoke: Okupitiya oko, okupitiya etyi mwene omunthu wokwahoneka Ombimbiliya ankho ahanda okupopia.
Okupitiya otyo uyawisako: Okupitiya oko, okupitiya tyehena otyinkhe oyawisako vali ovipuka ovikwavo opo uhambukiswa ovatangi. Okupitiya ngootyo pamwe tyipilulula etyi mwene wokwahoneka Ombimbiliya ankho ahanda okupopia.
Ombimbiliya yapitiywa nawa, oyoina ipitiywa ndaka na ndaka tyina tyitavela, mahi ivala umwe nawa etyi ipopia kovanthu veitanga. Opo, opo vala maipopi umwe nawa etyi Huku mwene ankho ahanda okupopia. e
Olie wakoya etyi tyina okukala m’Ombimbiliya?
Mokonda Huku oe watuma okuhoneka Ombimbiliya, oe mwene wakoya etyi tyina okukala m’Ombimbiliya. Ombimbiliya ipopia okuti ‘ vatetekela okupewa onondaka mbukola mba Huku,” elongo ly’Ova Isilayeli. — Ova Loma 3:2.
Okuti kuna omikanda vimwe viaomba-mo m’Ombimbiliya?
Au. Petupu omukanda nawike w’Ombimbiliya “waomba-mo”; Omikanda aviho vi’Ombimbiliya o movili. Vamwe vapondola okupopia okuti omikanda vimwe viaholekwa mokweenda kwoomanima omanyingi, navio ovio Ombimbiliya . f Mahi, pena tyimwe tyilekesa ine omukanda umwe wafiminwa na Huku. (2 Timotiu 1:13) Oityi? Ovipuka vipopiwa-mo vina okulifwa neetyi tyipopia omikanda omikwavo vya Huku. Mahi omikanda ovio, ovanthu vapopia okuti navio ovi’Ombimbiliya kavielifwile novikwavo viapopiwa m’Ombimbiliya. g
Oñgeni movasi onovelesikulu mbuli m’Ombimbiliya?
Omikanda Vi’Ombimbiliya
a Opo utale omikanda aviho vi’Ombimbiliya, nonalupi viahonekwa, naava vevihoneka, tala pana pokwati “Omanyina Omikanda vyo Mbimbiliya.”
b Omikanda vimwe vi’Ombimbiliya viahonekwa mo Alamaiku elaka limwe liehelisilepo unene no Hembeleu.
c Ovanthu ovanyingi vokutanga Ombimbiliya, “Ovihonekwa vyo Hembeleu” vevihana okuti Otestamendu Onkhulu, ya “Ovihonekwa Viovakwa-Kilisitu Mo Ngeleku” veviti Otestamendu Omphe. Otyo opala ovanthu vahasoke okuti “Otestamendu Onkhulu” pahe yapingwa “Notestamendu omphe.”
d Tanga onthele yati “Okuti Hamwe Ombimbiliya Yapilululwa?”
e Ovanthu ovanyingi vetyihole tyokutanga Ombimbiliya Ombimbiliya Ikola Yaava Ekevelelo Liouye Omupe, mokonda yapitiywa nawa, yapepuka okwitanga. Tanga onthele yati “A Tradução do Novo Mundo é exata?”
f Omikanda viihanwa okuti Apócrifos. Enciclopédia Britânica yapopia okuti, “Omikanda ovio vipopiwa ngootyo mokonda kavilingi onthele yomikanda vi’Ombimbiliya.
g Opo utyinoñgonoke vali, tanga onthele yati “Evangelhos apócrifos — verdades ocultas sobre Jesus?”