Onombisi mbutiwa Golfinho mbuhika omiielwa mononkhalelo mbelikalaila. Pahe ambutehelela otyiningo tyatyo, opo mbutyivili okunoñgonoka apa mbuli. Ovanongo vekahi nokuhetekela omuelwa wombisi (Tursiops truncatus) oyo opo valinge onomakina mbuundapa momaande.

 Tala Otyipuka Tyimwe: Omuelwa wombisi Golfinho ukuatesako okuvasa onombisi mbaholama nokunoñgonoka inkha ombisi, ine emanya. Ngetyi tyapopia Keith Brown, omulongesi umwe wosikola Heriot-Watt, mo Edimburgo ko Escócia, wapopia okuti ombisi itiwa golfinho “ityivila okuimbuka ponthele pena omaande omondongi na apa pena omaande omelunga, tupu no pomaande pena o petololiu otyikambo onomelutu 10.” Ovanongo vahanda okulinga onomakina nambo mbutyivila okulinga ngotyo.

 Ovanongo ovanyingi vatala onkhalelo ombisi itiwa Golfinho itehelela no momielwa ihika. Mokonda yotyo kualingwa otyipuka tyimwe tyokuhika omuelwa tyapangiwa nawa, atyipakwa motyipuka tyikahi ngoneka. Ponthele yotyipuka otyo apapakwa embuneka limwe lihetekela opo likongolole ovipuka vikahi kohi yelunga, atyihesukisa okufuena povipuka ovio. Ovanthu vokuahinda ovipuka ovio vati otyipuka otyo tyipondola okuundapeswa mokulinga o petololiu. Omuelwa wombisi itiwa Golfinho utyivila okuvasa ovipuka ovinyingi vali tyipona onomakina ombo. Tupu otyo matyikuatesako ovanongo okunoñgonoka opi vapondola okupaka ovipuka viavo melunga. Tyihe-otyo vala matyivekuatesako okuvasa apa pateka monomakina mbavo namphila okamunkhia katyo kelifwe noluhuki monomakina mbokulinga o petololiu. Nokuvasa ominkhia mo notupu.

 Oityi Ove Usoka? Okuti omuelwa wombisi itiwa Golfinho weya vala awike? Ine pena ou weutunga?