1-3. Omokaleya patyi onthue atuho tukahi? Oñgeni Jeova metuyovola?

SOKA ñgeno ukahi nokunakelwa omanima mokala mokaleya mokonda yotyipuka uhalingile. Tyina utala ngoti kumayovoka. Tupu ngoti utupu ekevelelo iya utupu etyi upondola okulinga opo uliyovole. Putyina usoka ngotyo, unoñgonoka okuti kuna omunthu umwe una epondolo utyivila okukuyovola iya walaa okukukuatesako! Oñgeni molitehelela?

² Atuho tukahi mokaleya kononkhia. Tutupu etyi tupondola okulinga opo tuliyovole. Mahi, Jeova una epondolo liokutuyovola kononkhia. Iya walaa okuti: “Ononkhia, ondyale yokuahulililako maikanyimuako.”—1 Coríntios 15:26.

³ Soka kehambu mokala nalio tyina wamayovoka! Mahi Jeova kamamaneko vala ononkhia, tupu matutilisa vana vokuankhia. Soka oityi otyo tyihangununa kuove. Jeova walaa okuti “vokuankhia” mavakakala vali nomuenyo. (Isaías 26:19) Otyipuka otyo Ombimbiliya ityiihana okuti etutilo.

4. (a) Oityi tyipondola okutupameka tyina umwe mombunga yetu ine epanga amankhi? (b) Ovalie ankho omapanga omanene a Jesus?

⁴ Putyina umwe mombunga yetu ine epanga lietu amankhi, tyituihama unene komutima. Tulitehelela  okuti tutupu vali ekevelelo. Tutupu etyi tupondola okulinga opo tukondolele omunthu omuenyo. Mahi Ombimbiliya itupameka. (Tanga 2 Coríntios 1:3, 4.) Tutalei ongeleka imwe ilekesa okuti Jeova na Jesus vahanda okukondolela omuenyo ovanthu vetu tuhole vokuankhia. Etyi Jesus ekahi pano pohi, ankho ukapililapo Lasalu no nomphange mbae Marta na Maliya. Aveho ankho omapanga a Jesus. Ombimbiliya ipopia okuti: “Jesus ankho uhole Marta nondenge yae na Lasalu.” Mahi nthiki imwe Lasalu ankhi.—João 11:3-5.

5, 6. (a) Oñgeni Jesus akala etyi avasa ombunga ya Lasalu nomapanga ae vekahi nokulila? (b) Omokonda yatyi tyitupameka okunoñgonoka oñgeni Jesus elitehelela konthele yononkhia?

⁵ Jesus ankho uhanda okupameka Marta na Maliya. Etyi Marta eiva okuti Jesus ukahi nokuya, aende kondye yepundaumbo opo ahonyene nae. Etyi elivasa na Jesus ahambukwa, mahi emupopila okuti: “Inkha wali pano, ñgeno omphange yange kankhile.” Marta ankho wasoka okuti Jesus waseta unene. Konyima Jesus amono ondenge ya Marta, Maliya ulila. Etyi emutala, atyimuihama iya nae alili. (João 11:21, 33, 35) Jesus wakalele noluihamo tukala nalwo tyina tuamankhisa omunthu tuhole.

⁶ Okunoñgonoka okuti Jesus utyii oñgeni tulitehelela tyina tuhiwapo tyitupameka. Jesus ukahi nga Tate yae. (João 14:9) Jeova una epondolo liokumanako ononkhia pala apeho, iya otyo makalinga apa katutu.

7, 8. Omokonda yatyi ankho Marta kahandele vapolepo emanya pelangalo lia Lasalu mahi oityi Jesus alinga?

⁷ Etyi Jesus ehika melangalo apa, papakwa olutu lwa  Lasalu avasi pombundi papakwa emanya limwe enene. Jesus apopi okuti: “Poleipo emanya.” Mahi Marta aanye. Olutu lwa Lasalu ankho lukahi melangalo ononthiki ononkhuana. (João 11:39) Mahi ankho ketyii etyi Jesus ahanda okulinga opo akuateseko omphange yae.

⁸ Jesus aihana Lasalu okuti: “Tundamo!” Konyima etyi Marta na Maliya vamona tyihuvisa unene. “Omulume ankho wankhia, atundumo otyo ovikalo nomavoko viawingwa novinyanga.” (João 11:43, 44) Lasalu ankho una vali omuenyo! Ankho welivasa vali nombunga yae, nomapanga ae. Mahi, pahe ankho vapondola okumukuata nokutomphola nae. Otyo ankho ehuviso! Jesus walingile ehuviso etyi atutilisa Lasalu.

9, 10. (a) Olie waavela Jesus epondolo liokututilisa? (b) Omokonda yatyi omahipululo etutilo ahonekelwa Mombimbiliya?

⁹ Okuti Jesus ankho ututilisa ovanthu kepondolo liae muene? Au. Etyi ehenetutilise Lasalu, Jesus welikuambela ku Jeova iya Jeova emuavela epondolo liokututilisa Lasalu. (Tanga João 11:41, 42.) Lasalu hae vala Jesus atutilisile. Ombimbiliya itupopila omukainthu womanima 12 ankho wavelele unene. Tate yomukainthu oo, Jailu, ankho wehulilwa unene, iya akaita Jesus opo eye okumuhakula. Jailu ankho utupu vali omona omukuavo. Puetyi ankho ekahi nokupopia na Jesus, omulume umwe eya emupopila okuti: “Omona wove wankhia! Omulongesi muyeka.” Mahi Jesus apopila Jailu okuti: “Uhatile owoma, kala vala nekolelo omona  vove matutila.” Jesus aende na Jailu keumbo liae. Puetyi vehungi peumbo, apa Jesus apondola okumona nokuiva ovanthu valila. Evepopila okuti: “Muhalilei vali mokonda kankhile mahi ulele.” Ovohe yomona tyafuile velipulile oityi Jesus ahanda okupopia. Jesus aiti aveho valupuke pondye, aiti he na ina yomona vanyingile mondyuo mukahi omona. Jesus akuate komutwe womukainthu apopi okuti: “Mukainthu, ndyikupopila okuti: ‘pindukapo!’” Soka kehambu ovohe yomona vakala nalio etyi omona wavo apindukapo ahimbika okuenda! Jesus watutilisa omona wavo. (Marcos 5:22-24, 35-42; Lucas 8:49-56) Okuhimbikila ponthiki oyo, tyina vatala omona wavo, ankho vahinangela etyi Jeova evelingila menyina lia Jesus. *

¹⁰ Ovanthu vana vatutilisilwe na Jesus, konyima vankhia vali. Mahi etyi tutanga konthele yovanthu tyikahi Mombimbiliya mokonda tyituavela ekevelelo. Jeova uhanda okututilisa ovanthu, iya meketyilinga.

11. Oityi Eclesiastes 9:5 itulongesa konthele ya Lasalu?

¹¹ Ombimbiliya ipopia nokuayandyuluka okuti vokuankhia “kavei vali natyike.” Etutilo lia Lasalu lietyilekesa nawa. (Eclesiastes 9:5) Ngetyi Jesus apopia, ongatyina Lasalu ankho elele. (João 11:11) Puetyi ankho ekahi melangalo, Lasalu ankho “kei vali natyike.”

12. Oñgeni tutyii okuti etutilo lia Lasalu tyili-tyili liaendeleko?

¹² Etyi  Jesus atutilisa Lasalu ovanthu ovanyingi vetyimuene. Alo umwe onondyale mba Jesus, ankho vetyii okuti walinga ehuviso olio. Lasalu ankho una vali omuenyo, iya otyo atyilekesa umwe okuti watutilisua. (João 11:47) Tupu, ovanthu ovanyingi vaile okukatala Lasalu, moluotyo, avahimbika okutavela okuti Jesus watumua umwe na Huku. Onondyale mba Jesus avehetyihande avaovola okuipaa Jesus na Lasalu.—João 11:53; 12:9-11.

13. Omokonda yatyi tuna onthumbi yokuti Jeova makatutilisa vokuankhia?

¹³ Jesus wapopia okuti “aveho vekahi momalangalo,” mavakatutiliswa. (João 5:28) Otyo tyilekesa okuti aveho vana Jeova ahinangela mavakala vali nomuenyo. Mahi opo Jeova atutilise omunthu una okuhinangela atyiho konthele yomunthu oo. Oñgeni etyilinga? Meulu muna ononthungululu ononyingi-yingi. Mahi Ombimbiliya ipopia okuti Jeova wii enyina lia kese nthungululu. (Tanga Isaías 40:26.) Inkha uhinangela enyina lia kese nthungululu, otyo tyituavala onthumbi yokuti tupu tyimupepukila okuhinangela ovipuka aviho konthele yomunthu makatutilisa. Tyakolela vali, Jeova walinga ovipuka aviho, ngotyo onthue tutyii okuti una epondolo liokukondola ovanthu komuenyo.

14, 15. Oityi onondaka mba Job mbutulongesa konthele yetutilo?

¹⁴ Omulume wekolelo Job ankho utavela ketutilo. Wapulile okuti: “Inkha omunthu unkhia, okuti upondola okukala vali nomuenyo?” Konyima apopila Jeova okuti: “Ove moihana, iya ame andyikutavela. Moivaluka ovilinga waundapa nomaoko ove.” Enga Job  ankho utyii okuti Jeova ukevelela unene omuwo makatutilisa ovanthu vokuankhia.—Jó 14:13-15.

¹⁵ Oñgeni ulitehelela tyina usoka ketutilo? Hamwe ulipula okuti, ‘Ombunga yange nomapanga ange vokuankhia, okuti navo mavakatutila?’ Tyitupameka okunoñgonoka okuti Jeova tyili-tyili uhanda okukondolela omuenyo ovanthu vokuankhia. Tutale oityi Ombimbiliya ipopia konthele yapa mavakakala iya olie makatutiliswa.

16. Omuenyo patyi maukakala na vana mavakatutiliswa opo vakale pano pohi?

¹⁶ Kohale ovanthu vana vatutilisilwe, vakalele vali pano pohi no nombunga mbavo no mapanga avo. Ongotyo matyikamoneka komutwe, mahi monkhalelo imwe ikahi vali nawa. Omokonda yatyi? Mokonda vana mavakatutila kamavakankhia vali, mavakakala nomphitilo yokukala nomuenyo uhapu. Mavakala mouye welikalela unene nou tukahi hono. Kamavakala vali mouye weyula ovita, noungangala, nomauvela.

17. Ovalie mavakatutiliswa?

¹⁷ Ovalie mavakatutiliswa? Jesus wati “aveho vekahi mehinangelo lia Huku mavekeiva ondaka yae iya avatundu-mo.” (João 5:28, 29.) Tupu, Revelação 20:13 yati: “Elunga liaava vana vankhilamo. Ononkhia no Hades ine elangalo viaava vana vankhilamo.” Ovanthu ovanyingi mavakakala vali nomuenyo. Apostolu Paulu tupu wati tyilinge “ovaviuki, na vana vehevaviuki” mavakatutiliswa. (Tanga Atos 24:15.) Otyo tyihangununa tyi?

18. Ovalie “ovaviuki” mavakatutiliswa?

¹⁸ “Ovaviuki” muakutikinya ovaumbili vekolelo vakaleleko etyi Jesus eheneye pano pohi. Ovanthu ovo vamwe o Noe, na Abraiau, na Sara, na Moisesi, na Rute, na Ester, mavakatutiliswa opo vakakale pano pohi. Upondola okutanga konthele yovalume ovo novakai mu Hebreu mokapitulu 11. Iya ovaumbili va Jeova vekolelo  vankhia mononthiki mbuno? Navo “ovaviuki” mavakatutiliswa.

19. Ovalie “vehevaviuki”? Omphitilo patyi Jeova eveavela?

¹⁹ Vana “vehevaviuki” muakutikinya ovanthu ovanyingi vokuankhia, ankho vahaumbila Jeova nokumutavela. Namphila vankhiale, mahi Jeova kevelimbilwe. Navo mavakatutiliswa, opo vakapewe omphitilo yokulilongesa konthele ya Huku nokumuumbila.

20. Omokonda yatyi ha aveho mavakatutiliswa?

²⁰ Okuti otyo tyilekesa okuti ovanthu aveho vokuankhia mavakatutila? Au. Jesus wapopia okuti ovanthu vamwe kamavakatutiliswa. (Lucas 12:5) Olie makatokola inkha omunthu makatutiliswa ine kamakatutiliswa? Jeova Omukoyesi wavilapo mahi tupu waavela epondolo Jesus “liokukoyesa vana vokuna omuenyo na vana vokuankhia.” (Atos 10:42) Aveho vana valinga ovivi avehelivele kamavakatutiliswa.​—Tala okatoi 19 konthyulilo yomokanda ou.

21, 22. (a) Oityi tyihangununa okututiliswa nomuenyo wo keulu? (b) Olie omunthu wotete watutiliswa nomuenyo wo keulu?

²¹ Ombimbiliya itupopila okuti ovanthu vamwe mavakakala keulu. Tyina omunthu atutiliswa opo akakale keulu, kakakala vali nolutu ankho ena. Ututiliswa nolutu luokukala keulu.

²² Jesus oe watetekela okututiliswa monkhalelo oyo. (João 3:13) Etyi palamba ononthiki ononthatu tunde etyi Jesus aipawa, Jeova emututilisa. (Salmo 16:10; Atos 13:34, 35) Jesus katutilisilwe nolutu ngo luovanthu. Apostolu Petulu wahangununa okuti “waipaua nolutu luopahitu, mahi atutiliswa nomuenyo wo keulu.”  (1 Pedro 3:18) Jesus watutiliswa nomuenyo no nonkhono ononene mbomunthu wopaspilitu. (1 Coríntios 15:3-6) Mahi Ombimbiliya ipopia okuti haeko vala mapiti metutilo olio.

23, 24. Ovalie “votyunda otyitutu” Jesus apopia iya veñgapi?

²³ Etyi nkhele ehenenkhie, Jesus wapopila ovalongwa vae vekolelo okuti “ndyienda opo ndyikemupongiyile omphangu.” (João 14:2) Otyo tyihangununa okuti vamwe povalongwa vae mavatutiliswa opo vakakale nae keulu. Veñgapi? Jesus wapopia okuti ovanthu vehehi, “otyiunda otyitutu.” (Lucas 12:32) Apostolu João wapopia otyifwe tyombalulo yavo etyi amona Jesus “Ondyona itai [keulu] komphunda Siau, kumwe novanthu 144.000.”​—Revelação 14:1.

²⁴ Onalupi Ovakristau ovo 144.000, mavatutiliswa? Ombimbiliya itupopila okuti matyimoneka tyina Kristu amehimbika okutumina keulu. (1 Coríntios 15:23) Tukahi momuvo Kristu ekahi nokutumina keulu, iya ovanyingi vo 144.000, vekahi nokututiliswa okuenda keulu. Vana nkhele vekahi pano pohi iya vankhia mononthiki mbuno vatutiliswa liwa-liwa nomuenyo wo keulu. Mahi, otyinyingi tyovanthu mavatutiliswa opo vakakale nomuenyo uhapu Momphangu Yombembwa pano pohi.

25. Oityi matukelilongesa mokapitulu makalandulako?

²⁵ Apa katutu, Jeova makayovola ovanthu aveho kononkhia iya ononkhia kamambukakala ko vali! (Tanga Isaías 25:8.) Mahi, vana venda keulu oityi mavakalinga ko? Ombimbiliya ihangununa okuti mavakatumina na Jesus moutumini Wouhamba? Matulilongesa vali konthele youtumini oo mokapitulu makalandulako.