1, 2. Omokonda yatyi Ombimbiliya otyiawa tyimwe tyakolela unene tuapewa?

OÑGENI ove ukala tyina epanga liove likutumikisa otyipuka tyimwe otyiwa? Uhanda okutyitala iya uhambukwa unene mokonda epanga liove liekusoka. Ove umusoka mokonda yetyi ekuavela.

² Ombimbiliya otyiawa tuapewa na Huku. Ipopia ovipuka tuhavasi momikanda omikuavo. Mongeleka, Ombimbiliya itupopila okuti Huku watunga eulu, nohi, nomulume wotete nomukai wotete. Tuvasamo ovitumino vitukuatesako tyina tuna ovitateka. Ombimbiliya itulongesa oñgeni Huku makafuisapo ehando liae, nokulinga ohi omphangu imwe ongwa. Tyotyili Ombimbiliya otyiawa tyimwe tyakolela unene tuapewa!

3. Oityi molilongesa tyina utanga Ombimbiliya?

³ Putyina ulilongesa Ombimbiliya monoñgonoka oityi Huku ahanda ove ulinge opo ukale epanga liae. Putyina ulilongesa konthele yae tupu mokala epanga liae.

4. Oityi tyikuhuvisa konthele Yombimbiliya?

⁴ Ombimbiliya ikahi nokupitiyua momalaka alamba po 2.600. Iya ono Mbimbiliya ononyingi mbukahi nokulingwa. Ovanthu ovanyingi mouye auho vena Ombimbiliya. Kese simanu, ovanthu ovanyingi vekahi nokupewa Ombimbiliya! Kutupu omukanda omukuavo weelekua Nombimbiliya.

5. Omokonda yatyi tupopila okuti Ombimbiliya “yatumwa okuhonekwa na Huku”?

 ⁵ Ombimbiliya “yatumwa okuhonekwa na Huku.” (Tanga 2 Timóteo 3:16.) Mahi ovanthu velipula okuti, ‘inkha Ombimbiliya yahonekwa novanthu, oñgeni ipondola okukala ya Huku?’ Ombimbiliya ikumbulula okuti: “Ovanthu vahoneka onondaka mba Huku nekuateso liospilitu sandu.” (2 Pedro 1:21) Otyo tyelifwa nomuhona utuma omuundapi wae emuhonekeleko omukanda. Olie hekulu yomukanda oo? Omukanda oo, o womuhona, ha womuhoneki. Tupu, Ombimbiliya o ya Huku, ha yovanthu vatumwa veihoneke. Huku wakuatesako ovanthu vahoneke omalusoke ae. Moluotyo, Ombimbiliya “Ondaka umwe ya Huku.”—1 Tessalonicenses 2:13; tala Okatoi 2, konthyulilo yomukanda.

6, 7. Omokonda yatyi tupopila okuti Ombimbiliya aiho yelikuata kumwe?

⁶ Ombimbiliya yahonekwa mokueenda kuomanima alamba 1.600. Ovahoneki vo Mbimbiliya vakaleleko pomivo vielikalaila. Vamwe ankho valongeswa unene mosikola vakuavo kavalongesilwe. Mongeleka, umwe ankho ondotolo. Vakuavo ankho ovalimi, no vafwi-vombisi, no vanthita, novauli, novakoyesi, no nohamba. Namphila ovahoneki ovo ankho velikalaila, mahi ononthele ambuho Mbombimbiliya mbelikuata kumwe. Petupu etyi vapopia mokapitulu kamwe tyelipona novikuavo. *

⁷ Ovikapitulu viotete vio Mbimbiliya vihangununa oñgeni ovitateka viahimbika, iya ovikapitulu vio kuahulilila vitupopila oñgeni Huku makamanako ovitateka ovio pokupilulula ohi opo ikale omphangu yombembwa. Ombimbiliya ipopia ovipuka ovinyingi viapita momuenyo wovanthu kohale iya ilekesa okuti ehando lia Huku apeho lifuisuapo.

8. Popia onongeleka mbulekesa okuti Ombimbiliya ipopia konthele younongo womouye.

⁸ Ombimbiliya hamukandako wokulongesa ounongo womouye, mahi, tyina ipopia konthele younongo oo, apeho otyili. Otyo, otyo tyikevelelwa komukanda wa Huku. Mongeleka, momukanda wa Levítico muna onondonga mba Huku mbo oñgeni ova Isilayeli ankho vapondola okulityilika omauvela. Onondonga ombo mbahonekwa etyi nkhele ovanthu vehene lilongese okuti kuna ovinyama vieta omauvela. Tupu Ombimbiliya  ilongesa nokuayandyuluka okuti ohi kayatenthamene kotyipuka natyike. (Jó 26:7) Iya puetyi ovanthu ankho vasoka okuti o ohi onthanda, Ombimbiliya ankho ipopiale okuti o ohi yelivolonga ngombola.—Isaías 40:22.

9. Oukuatyili wovanthu vahoneka Ombimbiliya utulongesa tyi?

⁹ Etyi Ombimbiliya ipopia konthele yomahipululo apeho otyili. Mahi omikanda ominyingi viouye omahipululo atyo haotyotyiliko mokonda ovanthu vokuevihoneka ha vakuatyili. Mongeleka, kavapopi konthele yomivo omalongo avo vatiliswa kovilwa. Mahi, ovahoneki Vombimbiliya ovakuatyili vahoneka umwe alo etyi ova Isilayeli vatiliswa. Tupu vahoneka alo umwe ononkhali mbavo. Mongeleka, momukanda wa Números, Moisesi wahoneka oviponyo alingile noñgeni Huku emuviyula. (Números 20:2-12) Oukuatyili wovanthu vahoneka Ombimbiliya ulekesa nawa okuti Ombimbiliya omukanda wa Huku. Otyo tyilekesa okuti onthue tupondola okuyumba onthumbi Mombimbiliya.

10. Omokonda yatyi onondonga mbo Mbimbiliya mbutukuatesako hono?

¹⁰ Ombimbiliya “yatumwa okuhonekwa na Huku nokuna esilivilo pala okulongesa, nokuviyula, nokuviukisa ovipuka.” (2 Timóteo 3:16) Tyotyili, onondonga mbo Mbimbiliya mbutukuatesako hono. Jeova utyii oñgeni tualingwa, tupu unoñgonoka omalusoke etu noñgeni tulitehelela. Wii etyi tuesukisa opo tukale nehambu. Tupu, Jeova wii ovipuka patyi vitulinga nawa nevi vitunyona.

11, 12. (a) Onondonga patyi onongwa Jesus aava mbukahi mu Mateus kapitulu 5 no 7? (b) Oityi vali tulilongesa Mombimbiliya?

¹¹ Mokapitulu 5 alo 7 komukanda wa Mateus, tulilongesamo onondonga ononyingi Jesus apopia konthele yo ñgeni tupondola okukala nehambu, no ñgeni tupondola  okutetulula ovitateka pokati ketu, no ñgeni tupondola okulikuambela, no ñgeni tupondola okukala nolusoke luaviuka konthele yomalumono. Namphila onondonga ombo mbaawa omanima 2000 konyima, mahi mbuna epondolo nokutukuatesako hono.

¹² Mombimbiliya, Jeova tupu utulongesa onondonga mbutukuatesako okukala nombunga ina ehambu, nokukala ovaundapi ovawa, nokukala nombembwa navakuetu. Onondonga mbo Mbimbiliya mbutukuatesako, katyesukisile opi tuatunda, noku tukala ine ovitateka patyi tuna.—Tanga Isaías 48:17; tala okatoi 3, konthyulilo yomukanda ou.

13. Oityi Isaia apopia ankho matyimoneka nepundaumbo lio Mbambilonia?

¹³ Omaulo omanyingi Ombimbiliya afuisuapo. Mongeleka, Isaia waulile okuti Ombambilonia maihanyuapo. (Isaías 13:19) Wapopia nawa-nawa oñgeni epundaumbo malihanyua-po. Epundaumbo ankho liyakulilwa nomapito omanene nondongi. Mahi Isaia waula okuti ondongi maikukutiswa ya omapito maavasiwa umbululu. Kamavakalwa pokunyingila mepundaumbo. Isaia alo umwe waulile okuti omulume utiwa Siru makahanyauna-po Ombambilonia.—Tanga Isaías 44:27–45:2; tala okatoi 4, konthyulilo yomukanda ou.

14, 15. Oñgeni eulo lia Isaia liafuiswapo?

¹⁴ Etyi palamba omanima 200 tunde etyi eulo olio liahonekwa, embamba lio mafualali ankho liafuapo opo vanyingile Mombambilonia. Olie omutumini womafualali oo? Ngetyi umwe eulo liapopia, ohamba yoko Persia utiwa Siru. Omuwo ankho wehikapo pala okufuisapo eulo.

 ¹⁵ Motyinthiki otyo, ova Mbambilonia ankho vekahi motyipito. Ankho vasoka okuti vapama, mokonda yondongi novimato ovinene ankho viveamena. Kondye yepundaumbo, Siru no mafualali ae avapendyula omaande ondongi. Omeva atepuluka iya omafualali o Persia avetyivili okuyauka ondongi. Mahi, oñgeni mavatauluka ovimato vio Mbambilonia? Ngetyi eulo liapopia, omapito  epundaumbo veesa umbululu, iya omafualali anyingila mepundaumbo tyahalu.

16. (a) Oityi Isaia aulile konthele yo Mbambilonia? (b) Oñgeni tutyii okuti eulo lia Isaia liafuisuapo?

¹⁶ Isaia waula okuti natyike matyikahupa nomuenyo. Wahoneka okuti: “Kamamukakala vali ovanthu. kamukatunga vali omunthu nawike.” (Isaías 13:20) Okuti onondaka ombo mbafuisuapo umwe? Omphangu ankho pakala Ombambilonia, ivasiwa ono kilometu 50 koutundilo wo Bagda ko Iraque. Hono pomphangu oyo kapakalwa. Jeova wakomba Ombambilonia “nolukateko luehanyauno.”—Isaías 14:22, 23. *

17. Omokonda yatyi tuyumbila onthumbi momilao aviho via Huku?

¹⁷ Okunoñgonoka okuti Omaulo amwe Ombimbiliya afuisuapo, otyo tyituavela ondundo yokuyumba onthumbi komaulo omakuavo maakafuiswapo komutwe. Tupondola okukala nonthumbi yokuti Jeova mafuisapo omulao wae  wokupilulula ohi aikala omphangu yombembwa. (Tanga Números 23:19.) Tyotyili tuna ekevelelo “liomuenyo uhapu, Huku wahakembe alaa tunde kohale.”—Tito 1:2. *

18. Oñgeni apostolu Paulu apopia “Ondaka ya Huku”?

¹⁸ Tuelilongesa okuti Ombimbiliya omukanda welikalela nomikuavo. Ononthele mbayo mbelikuata kumwe iya tyina ipopia konthele younongo nomahipululo, ipopia otyili. Tupu ituavela onondonga iya ina omaulo omanyingi ekahi nokufuisuapo. Mahi Ombimbiliya yapona povipuka ovio aviho. Apostolu Paulu wahoneka okuti: “Ondaka ya Huku ina omuenyo, no nonkhono ononene.” Oityi otyo tyihangununa?—Tanga Hebreus 4:12.

19, 20. (a) Oñgeni Ombimbiliya ipondola okukukuatesako okulinoñgonoka ove muene? (b) Oñgeni upondola okulekesa okuti upanda Ombimbiliya?

¹⁹ Ombimbiliya ipondola okupilulula omuenyo wove. Ipondola okukukuatesako okunoñgonoka onkhalelo watuwa. Tupu ipondola okukukuatesako okunoñgonoka omalusoke ove nonkhalelo ulitehelela. Mongeleka, tupondola okupopia okuti tuhole Huku. Mahi, opo tulekese okuti tumuhole, tuesukisa okuendela muetyi Ombimbiliya ilongesa.

²⁰ Ombimbiliya tyili-tyili omukanda wa Huku. Huku uhanda tutange, nokulilongesa, nokupanda Ombimbiliya. Lekesa okuti wapanda omukanda oo, nokutualako okulilongesa-o. Okulinga ngotyo monoñgonoka nawa ehando lia Huku konthele yovanthu. Mokapitulu makalandulako, matulilongesa konthele yehando olio.