Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

Okuti Ankho Utyiyale?

Okuti Ankho Utyiyale?

Ondyuo Yokufendela Kotyita tyo Tete Olutalatu olu lutukuatesako okunoñgonoka oñgeni onondyuo mbokufendela ankho mbukahi. Ovipuka vimwe ankho vikahi monondyuo mbokufendela tuevinoñgonoka etyi tuavasa omatunthu mepunda-umbo lyo Gamala. Epunda-umbo olio likala onokilometulu 10 okutunda Melunga lyo Galileia.

Onondyuo Mbokufendela Mbatukapi?

ONDAKA “ondyuo yokufendela” (sinagoga) yatuka mo Gregu iya ihangununa “okuliongiya.” Enyina olio likahi nawa mokonda tunde kohale ova Sundeu veliongiya monondyuo ombo opo velilongese, nokufenda Huku. Movihonekwa vyo Hebeleu ondaka oyo kayapopilwe nawa, mahi Ovihonekwa vyo Gregu viyandyulula nawa okuti motyita tyo tete P.K onondyuo ombo ankho mbakaka unene.

Ovanongo ovanyingi vapopia okuti onondyuo mbokufendela mbahimbika pomuvo ova Sundeu vatualwa koukonde Kombambilonia. Omukanda umwe wati: “Mokonda ova Sundeu ankho vekahi kotyilongo otyikuavo iya tyihena Ondyuo ya Huku, ankho vesukisa okuungumaneswa. Ngotyo, ankho pamwe veliongiya opo vatange Ovihonekwa, tyafuile ankho vetyilinga mo Tyasapalo.” Alo umwe etyi vayovoka koukonde, ova Sundeu tyafuile vatuaileko okuliongiya opo velikuambele, nokutanga Ovihonekwa. Ankho vatunga onondyuo mbokufendela kese oku venda nako.

Motyita tyo tete P.K ova Sundeu ankho veliyandyana ko Mediterraneo, noko Oriente Médio noko Isilayeli ankho veliongiya haunene monondyuo ombo opo vafende Huku nokuliwaneka na vakuavo. Omulongesi Lee Levine wati: “Monondyuo ombo ankho velilongesila-mo, nokulinga ovipito viakolela, nokukoyesa onomphela, nokulinga oviawa, nomaliongiyo opulitika.” Tupu wayawisako okuti: “Mahi haunene ankho mulingwa ovipuka vielikuata nefendelo liavo.” Otyo tyitukuatesako okunoñgonoka omokonda yatyi apeho Sesusi ankho aila monondyuo mbokufendela. (Malu. 1:21; 6:2; Luka 4:16) Ankho omo Sesusi alongesila ovanthu, nokuvelondolo, nokuvepameka. Etyi ewaneno lyo Vakilisitau liahimbika, apositolu Paulu nae waivisile unene monondyuo mbokufendela. Ovikando ovinyingi tyina apositolu Paulu ankho anyingila momapunda-umbo, otyipuka tyo tete ankho alinga okunyingila monondyuo ombo opo alongese ovanthu mokonda ankho muvasiwa vana vahanda okunoñgonoka Huku. — Ovil. 17:1, 2; 18:4.