1. Omokonda yatyi tuesukisila okutavela elondolo lya Sesusi?

ETYI Sesusi apopia konthele yetyi matyikamoneka mononthiki mbonthyulilo, walondola okuti: “Muhayekei omitima vienyi vilemenwe . . . notyiho momuenyo [ine “otyiho tyokuvasa onombongo mbutuuka opo tulitekule; omasuka-suka a kese nthiki.” Okatoi kavasiwa mo Mbimbiliya Yokulilongeswa.].” (Luka 21:34) Onthue tuesukisa okutavela elondolo olio. Omokonda yatyi? Omokonda hamwe nonthue tuna ovitateka vakuetu vena.

2. Ovitateka patyi ovakuatate vetu vekahi nokulambela?

² Pamwe tukala novitateka ovinyingi momuvo wike vala. Tala onongeleka mbumwe. Omukuatate umwe utiwa o Suau * uvela otyintheya. Asoyo unene etyi omukai wae emusapo ngwe ankho venale omanima 19 tunde apa velinepa. Konyima ovana vae vevali avayekepo okuumbila Siovaa. Ovalinepi vamwe vatiwa o Suse na Linda vakalele novitateka vielikalela no vya Suau. Aveho avatewa movilinga iya konyima avapolwa ondyuo yavo. Tyihe-otyo vala, ondotolo aipopila Linda okuti ankho una ouvela wo pomutima iya tupu ankho una ouvela omukuavo ukahi nokuhimbika.

3. Oityi Ova Filipu 4:6, 7 itupopila konthele ya Siovaa?

³ Tupondola okukala nonthumbi yokuti Omutungi wetu, Tate yetu woluembia Siovaa, wii nawa oñgeni ovitateka vitukalesa iya uhanda okutukuatesako. (Tanga Ova Filipu 4:6, 7.) Mondaka ya Huku tuvasamo onongeleka ononyingi  mbovaumbili vae vakoleleyile movitateka. Tupu, itupopila oñgeni Siovaa evekuatesileko mu kese tyitateka. Tutalei onongeleka mbumwe.

4. Ovitateka patyi Eliya akalele navio, iya oñgeni ankho atala Siovaa?

⁴ Eliya waumbilile Siovaa momuvo wepuiya, iya mokonda yotyo, wakalele novitateka ovinyingi. Akabe wali umwe po nohamba onondingavivi mbo Isilayeli iya wanepele omukai omukalavi ankho ufenda Baale utiwa o Sesabele. Avayandyanesa efendelo lya Baale iya avaipaa ovauli ovanyingi va Siovaa. Mahi avehetyivili okuipaa omuuli Eliya. Tupu Eliya ahankhi nondyala mokonda wayumbile onthumbi mu Siovaa. (1 Reis 17:2-4, 14-16) Eliya wayumbile onthumbi mu Siovaa etyi elivasa novauli, novafendi va Baale iya alundu ova Isilayeli opo vaumbile vala Siovaa. (1 Reis 18:21-24, 36-38) Eliya wamuene ovipuka ovinyingi vilekesa okuti Siovaa ankho ukahi nokumukuatesako pomuvo oo wepuiya.

5-6. Ngetyi tyipopia 1 Reis 19:1-4, oñgeni Eliya ankho elitehelela iya oñgeni Siovaa alekesile okuti ankho umuhole?

⁵ Tanga 1 Reis 19:1-4. Eliya ankho watila owoma etyi o Nkhai-hamba Sesabele yahandele okumuipaa. Akaholama ko Berseba. Eliya wasoyele unene iya ehimbika “okuita opo ankhie.” Omokonda yatyi elitehelele ngotyo? Omokonda nae ankho “omunthu vala ngonthue,” tyilekesa okuti nae ankho omukuankhali. (Tia. 5:17) Hamwe ankho  wasoya mokonda yovitateka, iya ankho waponua unene. Tupu hamwe welitehelele okuti ononkhono alingile opo akuateseko ovanthu okufenda vala Siovaa, ononkhono-pwila vala. Ankho usoka okuti ovipuka kaviapilulukile iya ankho oe vala uumbila Siovaa mo Isilayeli. (1 Reis 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Hamwe tupondola okuhuva nonkhalelo omuuli oo omukuatyili elitehelele. Mahi Siovaa wanoñgonokele onkhalelo Eliya ankho elitehelela.

⁶ Siovaa katyilikile Eliya okupopia onkhalelo ankho elitehelela. Mahi wemupamekele. (1 Reis 19:5-7) Konyima wemukuatesileko okuviukisa onkhalelo yae yokusoka etyi emulekesa epondolo Liae. Iya emupopila okuti ovanthu vena 7.000 mo Isilayeli kavetavelele okufenda Baale. (1 Reis 19:11-18) Novipuka ovio, Siovaa walekesile Eliya okuti umuhole.

7. Onthumbi patyi tukala nayo tyina tusoka konkhalelo Siovaa akuatesileko Eliya?

⁷ Okuti ukahi nokulambela movitateka? Okunoñgonoka okuti Siovaa ankho wii onkhalelo Eliya elitehelela, tyitupameka unene! Tyitukalesa nonthumbi yokuti Siovaa wii ovitateka vietu. Wii nawa ovipuka tuvila okulinga nevi tuhevili okulinga. Alo umwe wii nawa omalusoke etu nonkhalelo tulitehelela. (Sal. 103:14; 139:3, 4) Inkha tuyumba onthumbi mu Siovaa nga Eliya, metukuatesako okulambela movitateka vitusoyesa. — Sal. 55:22.

8. Oñgeni Siovaa apondola okukukuatesako tyina una ovitateka?

⁸ Tyina tuasoya unene tupondola okusoka okuti ovitateka vietu nalumwe mavipu. Inkha ongotyo ulitehelela, hinangela okuti Siovaa mekukuatesako. Oñgeni metyilingi? Ukukonga opo umupopile etyi tyikusukalalesa iya ngwe makumbulula omalikuambelo ove. (Sal. 5:3; 1 Pet. 5:7) Ngotyo likuambela apeho opo upopile Siovaa ovitateka viove. Siovaa kamekukumbulula ngetyi alingile na Eliya, mahi mapopi no ove pokati Kondaka yae Ombimbiliya, neongano liae. Omahipululo utanga mo Mbimbiliya apondola okukuungumanesa nokukuavela ekevelelo. Tupu ovakuatate vove no nomphange vapondola okukupameka. — Loma 15:4; Heb. 10:24, 25.

9. Oñgeni epanga ewa lipondola okutukuatesako?

⁹ Siovaa wapopilile Eliya opo aavele ovilinga vimwe Eliseu. Siovaa ankho uhanda okuavela Eliya epanga opo limukuateseko pomuvo wovitateka. Tyelifwa notyo, tyina tupopila epanga lietu ovitateka tukahi nokulambela, lipondola okutukuatesako okuhasoyo. (2 Reis 2:2; Pro. 17:17) Pamwe upondola okusoka okuti petupu omunthu ukahi nawa opo umupopile ovitateka viove. Inkha ongotyo ulitehelela, likuambela ku Siovaa okuita opo ekukuateseko okuvasa omukuatate ine omphange wapama motyili upondola okukukuatesako tyina wasoya.

10. Oñgeni etyi tyaendele na Eliya tyituavela ekevelelo? Iya oñgeni omulao tuvasa mu Isaías 40:28, 29 utukuatesako?

¹⁰ Siovaa wakuatesileko Eliya okulambela movitateka viae iya atualako okumuumbila noukuatyili mokueenda kuomanima omanyingi. Etyi tyaendele na Eliya tyituavela ekevelelo. Pamwe matukala novitateka ovinyingi atulitehelela okuti tutupu vali ononkhono mbokutualako. Mahi inkha tuyumba onthumbi mu Siovaa, metuavela ononkhono tuesukisa opo tutualeko okumuumbila. — Tanga Isaías 40:28, 29.

11-13. Oñgeni ovitateka viakalesile ovaumbili vetatu va Siovaa?

¹¹ Pena vali ovanthu ovakuavo vapopiwa mo  Mbimbiliya navo vakalele novitateka. Mongeleka, Ana weihamenenue unene mokonda ankho utupu olutyito iya omunthawa wae ankho umulinga omukuele. (1 Sam. 1:2, 6) Mokonda yokueihamenwa unene, Ana ahimbika okulila iya ankho kahande vali okulia. — 1 Sam. 1:7, 10.

¹² Ovikando vimwe Ohamba Daviti nae wasoyele unene. Soka kovitateka akalele navio. Ankho ulivela onombei mokonda yononkhali ononyingi alingile. (Sal. 40:12) Omona wae Abisalau emutyitukilapo iya konyima aipawa. (2 Sam. 15:13, 14; 18:33) Tupu epanga liae ankho ayumba onthumbi, alimulavisa. (2 Sam. 16:23–17:2; Sal. 55:12-14) Ovipuka ovinyingi Daviti ahoneka mono salmu, vilekesa onkhalelo ankho eihamenwa, nonthumbi ankho ena mu Siovaa. — Sal. 38:5-10; 94:17-19.

¹³ Konyima, omuhoneki umwe wono salmu ahimbika okufeva onkhalelo onondingavivi ankho vatyinda omuenyo. Hamwe ankho watuka meanda lyo mu Levita Asafe iya ankho uundapa “mondyuo ikola ya Huku.” Omuhoneki oo asoyo unene, iya mokonda yotyo pahe ankho ketyivili vali okuhambukilwa ovipuka ankho ena. Alo umwe ahimbika okusoka okuti ovipuka Siovaa ankho emuavela kavituuka. — Sal. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. Oityi tulilongesila konongeleka ombo ononthatu konthele yokuita ekuateso ku Siovaa?

¹⁴ Ovaumbili ovo va Siovaa aveho ankho vemuyumba onthumbi iya otyo tyevelundile okumuita ekuateso. Velikuambelele ku Siovaa opo vemupopile etyi ankho tyivesukalalesa. Vemupopilile omokonda yatyi ankho vasoyela. Tupu vatuaileko okuenda mondyuo yae yefendelo. — 1 Sam. 1:9, 10; Sal. 55:22; 73:17; 122:1.

 ¹⁵ Siovaa nokankhenda akumbulula kese umwe puvo. Ana akala vali nombembwa. (1 Sam. 1:18) Daviti ahoneka okuti: “Ononkhumbi mbomuviuki ononyingi, mahi Siovaa umuyovola mononkhumbi ombo ambuho.” (Sal. 34:19) Iya omuhoneki wono salmu konyima aimbuka okuti Siovaa ankho ‘wakuata okuvoko kwae’ mokumuavela onondonga mbukahi nawa. Waimba okuti: “Ku ame okufuena ku Huku otyiwa. Tatekulu Siovaa otyiholamo tyange.” (Sal. 73:23, 24, 28) Oityi onongeleka ombo mbutulongesa? Pamwe matukala novitateka vipondola okutusoyesa. Mahi tupondola okulitehelela vali nawa inkha tulinga ovipuka evi vitatu: (1) Okuhinangela oñgeni Siovaa akuatesileko vakuetu, (2) okulekesa okuti tumuyumba onthumbi mokulikuambela, (3) okulekesa okuti tumutavela mokulinga etyi ahanda. — Sal. 143:1, 4-8.

16-17. (a) Omokonda yatyi tuhapondola okuyekapo Siovaa novanthu vae? (b) Oityi tyipondola okutukuatesako okukala vali nononkhono?

¹⁶ Onongeleka ombo ononthatu mbutulongesa otyipuka otyikuavo tyakolela unene: Katupondola okuyekapo Siovaa novanthu vae. (Pro. 18:1) Omphange umwe utiwa Nancy, wasoyele unene etyi omulume wae emusapo. Wati: “Ononthiki mbumwe ankho  hihande okulimona nokupopia nomunthu nawike. Mahi okukala tyeliunga ankho tyivilisa-po vala ovitateka.” Ovipuka viapiluluka vala etyi Nancy ahimbika okuovola ononkhalelo mbokukuatesako vakuavo. Wapopia okuti ankho utehelela nawa vakuavo tyina vapopia ovitateka viavo. Wayawisako okuti: “Naimbuka okuti tyina ankho ndyikala nokankhenda na vakuetu, ankho hisoko unene kovitateka viange.”

¹⁷ Okuenda komaliongiyo tyipondola okutukuatesako okukala vali nononkhono. Tyina tuenda komaliongiyo, ngotyo tukahi nokuyawisa komahunga Siovaa ena opo akale “omukuatesiko nomukengeleli” wetu. (Sal. 86:17) Momaliongiyo, Siovaa utuungumanesa pokati kononkhono mbae, Nondaka yae, novaumbili vae. Omaliongiyo etuavela omphitilo ‘yokulipameka pokati.’ (Loma 1:11, 12) Omphange umwe utiwa o Sofia wati: “Siovaa novakuatate vankhuatesako okukoleleya. Otyipuka tyakolela vali ku ame, omaliongiyo. Namona okuti okuundapa unene movilinga viokuivisa, nokukuatesako ewaneno lietu, tyinkhuatesako okutula omutima.”

18. Inkha tuasoya, oityi Siovaa etuavela?

¹⁸ Tyina tuamasoyo, tuhinangelei okuti Siovaa kalaele vala okutupola ovitateka komutwe wandyila, mahi tupu wafuapo opo etukuatesako okulambela movitateka tuna hono. Huku utuavela “ehando liokuundapa nepondolo liokutyilinga.” — Fili. 2:13.

19. Onthumbi patyi Ova Loma 8:37-39, ituavela?

¹⁹ Tanga Ova Loma 8:37-39. Apositolu Paulu wetukalesa nonthumbi yokuti natyike tyilingisisa Siovaa okuyekapo ohole ena nonthue. Oñgeni tupondola okukuatesako ovakuatate no nomphange vasoya? Onthele mailandulako maipopi oñgeni tupondola okuhetekela Siovaa okukala nokankhenda, atukuatesako ovakuatate vetu tyina vena ovitateka.