Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

ESHUURA 7

Nootooreza Ruhanga Oha Amagara Ekitiinisa?

Nootooreza Ruhanga Oha Amagara Ekitiinisa?

‘Ahu ori niho enshuro y’amagara eri.’​—ZAABURI 36:9.

1, 2. Ni kiconco ki eky’omuhendo eki Yehova yaatuhaire?

YEHOVA ahaire buri omwe ahariitwe ekiconco ky’omuhendo, nikyo kiconco ky’amagara. (Okutandika 1:27) Naayenda ngu tugire amagara agarikukirayo oburungi. N’ahabw’ekyo atuhaire emisingye erikutuhwera kumanya oku turikubaasa kucwamu gye. Emisingye egi eshemereire kutuhwera “kutaanisa ekirungi n’ekibi.” (Abaheburaayo 5:14) Twakora tutyo, nituba nitwikiriza Yehova kututendeka kuteekateeka gye. Twagyendera aha misingye ya Baibuli kandi tukareeba oku erikutuhwera, nitwetegyereza oku eri ey’omuhendo buzima.

2 Embeera nizibaasa kuguma munonga. Obumwe nihabaho embeera kandi oshanga hatariho kiragiro ekirikugigambaho butunu omu Baibuli. Nk’eky’okureeberaho, nikibaasa kutwetengyesa kucwamu aha bikwatiraine n’obujanjabi oburikutwariramu okukoresa eshagama. Nitubaasa kucwamu tuta ebirikushemeza Yehova? Baibuli erimu emisingye erikutwegyesa oku Yehova arikutwara amagara n’eshagama. Twayetegyereza emisingye egi, nitucwamu gye kandi nituguma twine omuntu w’omunda omurungi. (Enfumu 2:6-11) Hati ka tushwijume emwe aha misingye egyo.

RUHANGA NAATWARA ATA AMAGARA N’ESHAGAMA?

3, 4. (a) Ruhanga akooreka ata oku arikutwara eshagama? (b) Eshagama neejwekyera ki?

3 Baibuli neeyegyesa ngu eshagama n’erikwera ahakuba neejwekyera amagara. Kandi amagara n’ag’omuhendo ahari Yehova. Bwanyima ya Kaini kwita omurumuna, Yehova akamugira ati: “Eiraka ry’eshagama ya murumuna waawe nirimpururiza omu itaka.” (Okutandika 4:10) Eshagama ya Abeeli ekaba neejwekyera amagara ge, n’ahabw’ekyo Kaini ku yaitsire Abeeli, akaita amagara ge.

4 Bwanyima y’Omwegyemure omu bunaku bwa Noa, Ruhanga akaikiriza abantu kurya enyama. Kwonka akabagambira butunu ati: “Mutarirya enyama n’amagara gaayo, niyo shagama yaayo.” (Okutandika 9:4) Ekiragiro eki kikaba nikikwata ahari baijukuru ba Noa boona, otwariiremu naitwe. Hatariho kubangaanisa, Yehova naareeba ngu eshagama neejwekyera amagara. Naitwe nikwo tushemereire kureeba tutyo eshagama.​—Zaaburi 36:9.

5, 6. Ebiragiro bya Musa bikaba nibyoreka bita oku Yehova arikutwara amagara n’eshagama?

5 Omu Biragiro ebi Yehova yaahaire Musa, akagira ati: ‘Omuntu weena ku araarye eshagama [y’omuringo gwona, niinyija kumwanga,] mmucwe omu ihanga rye. Mumanye ngu amagara g’omubiri gari omu shagama.’​—Abaleevi 17:10, 11.

6 Ebiragiro bya Musa bikaba nibigira ngu omuntu yaita enyamaishwa arikuza kugirya, aine kushuka eshagama yaayo ahansi. Eki kikaba nikyoreka ngu amagara g’enyamaishwa gagarurirwa Omuhangi waayo, Yehova. (Eky’Ebiragiro 12:16; Ezekieli 18:4) Kwonka Yehova akaba atarikwenda ngu Abaisraeli barengyesereze baaba nibabaaga enyamaishwa. Ku baabaire bakora kyona ekirikubaasika kwiha eshagama omu nyama, bakaba bagirya baine omuntu w’omunda omurungi. Ku baabaire banga kurya eshagama y’enyamaishwa, bakaba booreka ngu nibaha ekitiinisa Yehova enshuro y’amagara. Kandi Ebiragiro bikaba nibyoreka ngu Abaisraeli baine kuhayo ebitambo by’enyamaishwa kubaasa kusaasirwa ebibi byabo.​—Reeba Ebirikukiraho 19 na 20.

7. Daudi akooreka ata ngu naatwara eshagama nk’ey’omuhendo?

7 Nitubaasa kureeba omugasho gw’eshagama kurugiirira aha kintu eki Daudi yaakozire obu yaabaire naarwana n’Abafilistia. Abashaija abu Daudi yaabaire ari nabo bakareeba aine eiriho ringi, n’ahabw’ekyo bakata amagara gaabo omu kabi baaza omu kicweka ky’eihe ry’abazigu baabo kumwihirayo amaizi. Kwonka ku baareeteire Daudi amaizi ago, akanga kuganywa “yaagashuka omu maisho ga” Yehova. Daudi akagira ati: “Ai [Yehova nikikabure] nyowe okukora eki. Nimbaasa kunywa eshagama y’abashaija abaayoga amagara gaabo?” Daudi akaba naayetegyereza oku amagara n’eshagama biri eby’omuhendo ahari Ruhanga.​—2 Samueli 23:15-17.

8, 9. Abakristaayo baine kureeba bata eshagama obunaku obu?

8 Ekibiina Ekikristaayo kirikuza kutandika, abaheereza ba Ruhanga bakaba batakihayo ebitambo by’enyamaishwa. Kwonka bakaba baine kugira emiteekateekyere ehikire aha shagama. Okwetantara eshagama kikaba kiri kimwe aha Biragiro ebi Yehova yaabaire naayenda ngu Abakristaayo boorobere. Eki kikaba kiri kikuru nk’okwetantara obushambani nari okuramya ebishushani.​—Ebyakozirwe 15:28, 29.

Nimbaasa kushoboorora nta okucwamu kwangye aha bikwatiraine n’okukoresa obucweka bw’eshagama obukye?

9 Nikyo kimwe n’obunaku obu. Itwe Abakristaayo nitumanya ngu Yehova niwe Bukomooko bw’amagara kandi ngu byona ebiine amagara n’ebye. Okwongyera ahari ekyo, nitwetegyereza ngu eshagama n’erikwera kandi ngu neejwekyera amagara. N’ahabw’ekyo twine kushwijuma emisingye ya Baibuli twaba nitucwamu ebirikukwata aha bujanjabi oburikutwariramu okukoresa eshagama.

ENKORESA Y’ESHAGAMA OMU BY’OBUJANJABI

10, 11. (a) Abajurizi ba Yehova nibatwara bata okuteebwamu eshagama n’ebicweka byayo bina ebikuru? (b) Ni nshonga ki ezi buri Mukristaayo aine kwecweramu?

10 Abajurizi ba Yehova nibamanya ngu ‘okureka eshagama’ nikitwariramu ekirikukira aha kutagirya nari kuginywa. Nikimanyisa ngu titwine kuteebwamu eshagama, titwine kuha abandi eshagama, kandi ngu titwine kubiika eshagama eyaitu reero bakagitutamu. Kandi nikimanyisa n’okutaikiriza ebicweka by’eshagama bina ebikuru, obutafaari oburikutukura, obutafaari oburikwera, ebirikureetera eshagama kwekwata, n’orwizi rw’eshagama.

11 Ebicweka bina by’eshagama ebikuru nibibaasa kwihwamu obucweka bukye obundi. Buri Mukristaayo aine kucwamu yaaba araikirize obucweka bukye bw’eshagama obu. Eki nikikwata n’aha miringo y’okujanjaba erikutwariramu okukoresa eshagama y’omurwaire. Buri omwe aine kwecweramu oku eshagama ye eraakoresibwe omu bwire bw’okushemezibwa, omu kukyeberwa, nari omu kujanjabwa.​—Reeba Ebirikukiraho 21.

12. (a) Ahabw’enki Yehova arikufayo aha nshonga ezi turikucwamu turikwihirira aha muntu waitu w’omunda? (b) Nitubaasa kucwamu gye tuta aha bikwatiraine n’emiringo y’obujanjabi?

12 Mbwenu shi buzima Yehova naafayo aha nshonga ezi twine kwecweramu turikwihirira aha muntu waitu w’omunda? Eego, naafayo. Yehova naaba naayenda kumanya ebiteekateeko n’ebigyendererwa byaitu. (Shoma Enfumu 17:3; 24:12.) N’ahabw’ekyo, twaba nitucwamu aha bikwatiraine n’obujanjabi, twine kushaba Yehova kutuha obuhabuzi, kandi tukacondooza aha muringo gw’obujanjabi. Bwanyima y’ekyo, nitucwamu turikwihirira aha muntu waitu w’omunda otendekirwe Baibuli. Titushemereire kubuuza abandi eki baakukozire ku ogire ngu bari omu mbeera nk’eyaitu, kandi n’abandi tibashemereire kuteeraho kwetaatsyataatsya omu kucwamu kwaitu. Buri Mukristaayo naija ‘kwekorera’ omugugu gwe wenka.​—Abagalatia 6:5; Abarooma 14:12.

EBIRAGIRO BYA YEHOVA NIBYOREKA RUKUNDO EI ATWINIIRE

13. Emisingye n’ebiragiro ebirikukwata aha shagama nibitwegyesa ki ahari Yehova?

13 Buri kimwe eki Yehova arikutushaba kukora n’eky’oburungi bwaitu, kandi nikyoreka ngu naatukunda. (Zaaburi 19:7-11) Kwonka titurikumworobera ahabw’okugira ngu ebiragiro bye nibitugasira. Nitumworobera ahabw’okugira ngu nitumukunda. Rukundo ei twiniire Yehova neetuhiga kwetantara kuteebwamu eshagama. (Ebyakozirwe 15:20) Kandi eki nikiturinda kuguma twine amagara marungi. Abantu baingi nibamanya akabi akarikubaasa kuruga omu kuteebwamu eshagama, kandi abashaho baingi nibaikiriza ngu okushemeza omurwaire batamuteiremu shagama ni kirungi aha magara ge. Nikireebwa butunu ngu emiringo ei Yehova arikukoramu ebintu n’ey’obwengye kandi n’eya rukundo.​—Shoma Isaaya 55:9; Yohaana 14:21, 23.

14, 15. (a) Yehova akaha abantu biragiro ki kubarinda? (b) Noobaasa kugyendera ota aha misingye eri omu biragiro ebyo?

14 Ebiragiro bya Ruhanga bitwire biri eby’oburungi bw’abaheereza be. Yehova akaha Abaisraeli ebiragiro kubarinda butandu z’amaani. Nk’eky’okureeberaho, ekiragiro kimwe kikaba nikigira ngu omuntu yaayombeka enju ateho akasiika kagufu aha mutwe gw’enju ye ahatereire kugira ngu hatagira omuntu owaahanantukayo akagwa. (Eky’Ebiragiro 22:8) Ekiragiro ekindi kikaba nikikwata aha nyamaishwa. Omuntu oine enimi erikucumita, akaba aba aine obujunaanizibwa bw’okugirinda kugira ngu etacumita omuntu nari ekamwita. (Okuruga 21:28, 29) Omwisraeli ku yaabaire ayehuzya ebiragiro ebi reero hakagira owaafa, akaba agiibwaho orubanja.

15 Kurugiirira aha biragiro ebi nitubaasa kureeba ngu amagara n’ag’omuhendo ahari Yehova. Okumanya eki nikitukwataho kita? Twine kworeka ngu nituha amagara ekitiinisa turikureeberera amaka gaitu, emotoka zaitu, turikufayo aha mivugire yaitu, n’oku turikutoorana eby’okweshemeza. Abantu abamwe, na munonga eminyeeto, nibateekateeka ngu tihaine kintu kibi ekiraababeho, n’ahabw’ekyo nibakora ebintu batafiireyo, kandi beehuzya n’akabi akarikubaasa kurugamu. Kwonka okwo tikwo Yehova arikwenda ngu tutwaze. Naayenda ngu tutware amagara gaitu n’ag’abandi nk’ag’omuhendo.​—Omubuurizi 11:9, 10.

16. Yehova naatwara ata okwihamu enda?

16 Buri magara g’omuntu n’ag’omuhendo ahari Yehova. Nangwa n’omwana otakazairwe naaba eri ow’omuhendo ahariwe. Omu Biragiro bya Musa, omuntu ku yaabaire ahutaaza omukazi oine enda atakigyendereire, reero omukazi ogwo akafa nari omwana akarugamu akafa, Yehova akaba areeba omuntu ogwo nk’omwitsi. Eki kikaba nikimanyisa ngu n’obu eraabe yaaba eri butandu, ahabw’okugira ngu omuntu yaafa haine kubaho enshumbuushano y’amagara. (Shoma Okuruga 21:22, 23.) Omu maisho ga Ruhanga, omwana otakazairwe naingana n’omuntu mukuru ohuriire. Bwanyima y’okumanya eki, nooteekateeka ngu Ruhanga naatwara ata okwihamu enda? Nooteekateeka ngu naayehurira ata yaareeba abaana nyamwingi abatakazairwe nibaitwa buri mwaka?

17. Niki ekirikubaasa kuhuumuriza omukazi owaihiremu enda otakamanyire Yehova?

17 Kwonka shi omukazi ku yaakuba yaihiremu enda atakamanyire oku Yehova arikureeba okwihamu enda? Aine kugira obuhame ngu Yehova naabaasa kumusaasira arikwihirira aha kitambo kya Yesu. (Luka 5:32; Abaefeso 1:7) Omukazi owaihiremu enda atakeegire mazima taine kuguma naayeshinja yaaba yaayeteisize aihire aha mutima. Yehova “n’omunyambabazi kandi omusaasizi . . . Nk’oburugwa-izooba oku eri hare n’oburengyerwa-izooba, nikwo atwaire atyo hare eby’okushiisha byaitu.”​—Zaaburi 103:8-14.

YETANTARE EBITEEKATEEKO BYA RWANGO!

18. Ahabw’enki twine kukora kyona ekirikubaasika kweihamu ebiteekateeko bya rwango?

18 Okusiima ekiconco kya Ruhanga eky’amagara nikutandikira omu mutima gwaitu. Nikutwariramu emiteekateekyere ei twine aha bandi. “Weena orikwanga mwene ishe n’omwitsi,” nikwo entumwa Yohaana yaahandiikire. (1 Yohaana 3:15) Okugiirira omuntu eihari nikibaasa kurugamu rwango tutakimanyire. Rwango neebaasa kuremesa omuntu kuha abandi ekitiinisa, kubabeiherera, nangwa n’okubendeza rufu. Yehova naamanya enyehurira ezi twiniire abantu abandi. (Abaleevi 19:16; Eky’Ebiragiro 19:18-21; Matayo 5:22) Twashanga ngu twiniire omuntu ebiteekateeko bya rwango, twine kukora munonga kweihamu ebiteekateeko ebyo.​—Yakobo 1:14, 15; 4:1-3.

19. Oku Yehova arikureeba obushaarizi kushemereire kutukwataho kuta?

19 Hariho ekindi eki turikubaasa kukora kworeka ngu nitutwara amagara nk’ag’omuhendo. Omuri Zaaburi 11:5, nitureeba ngu Yehova naayanga omuntu weena orikukunda eby’obushaarizi. Twacwamu kwejumba omu by’okweshemeza ebirimu eby’obushaarizi, nitubaasa kuba nitworeka ngu nitukunda obushaarizi. Buzima titurikwenda ngu ebiteekateeko byaitu bizemu ebigambo nari ebishushani by’obushaarizi. Omu mwanya gw’ekyo, nitwenda kugira ebiteekateeko birungi, kandi eby’obusingye.​—Shoma Abafilipi 4:8, 9.

YETAANISE AHA BIBIINA EBITARIKUHA AMAGARA EKITIINISA

20-22. (a) Yehova naareeba ata ensi eri omu butegyeki bwa Sitaane? (b) Abaheereza ba Ruhanga nibabaasa kworeka bata ngu “ti b’ensi”?

20 Abantu b’ensi erikwebemberwa Sitaane tibarikuha amagara ekitiinisa, kandi Yehova naareeba ngu baine orubanja rw’eshagama, nirwo orubanja rw’okwita. Okumara ebyasha bingi, ab’eby’obutegyeki bareeteire abantu baingi kufa, otwariiremu n’Abaheereza ba Yehova. Omu Baibuli ebibiina by’obutegyeki ebi nari gavumenti nizigambwaho nk’enyamaishwa zirikutiinisa, kandi enshaarizi. (Danieli 8:3, 4, 20-22; Okushuuruurwa 13:1, 2, 7, 8) Omu nsi obunaku obu, eby’okurwanisa biine akatare k’amaani. Abantu nibakora amagoba maingi barikuguza eby’okurwanisa eby’akabi. Hatariho kubangaanisa, ‘ensi yoona eri omu butegyeki bw’omubi.’​—1 Yohaana 5:19.

21 Kwonka Abakristaayo ab’amazima “ti b’ensi.” Abajurizi ba Yehova tibarikwejwanzya omu by’obutegyeki n’omu ntaro. Nk’oku batarikubaasa kwita, tibarikushagika ekigombe kyona ekirikwita abantu. (Yohaana 15:19; 17:16) Abakristaayo baahiiganisibwa, tibarikuba enshaarizi reero bakahoora enzigu. Yesu akeegyesa ngu twine n’okukunda abazigu baitu.​—Matayo 5:44; Abarooma 12:17-21.

22 Ediini nazo zitwire ziine akakwate n’okwitwa kw’abantu nyamwingi. Baibuli ku erikuba neegamba ahari Babulooni Orurembo Orukuru orurikujwekyera ediini z’ebishuba, neegira eti: “N’eshagama ya baanabi n’abarikwera n’eya boona abaitsirwe omu nsi ekashangwa omuri orwo rurembo.” Hati waayetegyereza ahabw’enki Yehova naaturagiira ati: “Mururugyemu imwe bantu bangye ‘mwe”? Abarikuramya Yehova tibarikukwatanisa n’ediini y’ebishuba.​—Okushuuruurwa 17:6; 18:2, 4, 24.

23. ‘Okuruga’ omuri Babulooni orurembo Orukuru nikitwariramu ki?

23 Okuruga omuri Babulooni orurembo Orukuru nikitwariramu okworeka butunu ngu tokikwatanisa n’ediini y’ebishuba yoona. Nk’eky’okureeberaho, nikibaasa kukwetengyesa kwiha eiziina ryawe omu diini egyo kutagaruka kubarwa nk’omwe aharibo. Kwonka n’eki tikirikumara. Oine n’okwanga ebintu bibi ebi ediini y’ebishuba erikukora kandi okabyetantara. Ediini y’ebishuba neikiriza ebikorwa by’obushambani, eby’obutegyeki, n’omururu gw’ebintu, kandi neebishagika. (Shoma Zaaburi 97:10; Okushuuruurwa 18:7, 9, 11-17) Kumara obwire buraingwa, ebi byona birugiiremu abantu nyamwingi kufeerwa amagara gaabo.

24, 25. Okumanya Yehova nikutuhwera kuta kugira obusingye hamwe n’omuntu w’omunda omurungi?

24 Buri omwe ahariitwe atakamanyire Yehova, naabaasa kuba yaabaire naashagika ebintu ebirikukorwa omu nsi eri omu butegyeki bwa Sitaane. Kwonka tukahinduka. Tukaikiririza omu kitambo, kandi twayehayo ahari Yehova. Kandi Yehova akatuhwera ‘kugaruka busya.’ Twine obusingye n’omuntu w’omunda omurungi, ahabw’okumanya ngu nitumushemeza.​—Ebyakozirwe 3:19; Isaaya 1:18.

25 N’obu turaabe twabaire turi omu bigombe ebitarikuha amagara ekitiinisa, Yehova naatusaasira arikwihirira aha kitambo. Buzima nitusiima ekiconco ky’amagara eki Yehova atuhaire. Nitworeka ngu nitusiima Yehova turikukora kyona ekirikubaasika kuhwera abandi kwega ebirikumukwataho, reero bakaruga omu nsi erikwebemberwa Sitaane, kandi bakagira omukago murungi na Yehova.​—2 Abakorinso 6:1, 2.

GAMBIRA ABANDI AHA BUKAMA BWA RUHANGA

26-28. (a) Yehova akaha Ezekieli murimo ki ogw’omutaano? (b) Yehova naatushaba kukora ki obunaku obu?

26 Ira omuri Israeli, Yehova akagambira nabi Ezekieli kurabura abantu ngu juba Yerusaalemu neija kucwekyerezibwa, kandi abeegyese n’eki baabaire baine kukora kucungurwa. Ezekieli kuri atarafiireyo kurabura abantu, Yehova akaba naija kumujunaana ahabw’amagara gaabo. (Ezekieli 33:7-9) Ezekieli akooreka ngu naaha amagara ekitiinisa arikukora kyona eki arikubaasa kurangirira obutumwa bukuru obwo.

27 Yehova atuhaire omurimo gw’okurabura abantu ngu ensi egi eri omu butegyeki bwa Sitaane juba neija kucwekyerezibwa, n’okubahwera kumanya Yehova kugira ngu baije bacungurwe baze omu nsi ensya. (Isaaya 61:2; Matayo 24:14) Nitwenda kukora kyona ekirikubaasika kumanyisa abandi obutumwa obu. Twine amatsiko ngu nitwija kugamba nk’oku Paulo yaagizire ati: “Ndi mwere ahabw’eshagama y’abantu boona; ahakuba tindatiinire kubagambira naama yoona eya Ruhanga.”​—Ebyakozirwe 20:26, 27.

28 Twine kuba abashemeire n’omu mbeera ezindi. Nituza kugamba aha mbeera ezi omu kicweka ekirikukurataho.