Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Gira Okwikiriza Kandi Oyorobere Yehova nka Noa, Danieli na Yobu

Gira Okwikiriza Kandi Oyorobere Yehova nka Noa, Danieli na Yobu

“Noa, Danieli na Yobu . . . bakaakiza amagara gaabo bonka ahabw’okuhikiirira kwabo.”​—EZEKIELI 14:14.

EKYESHONGORO: 6, 54

1, 2. (a) Ahabw’enki nikigaruramu amaani kushwijuma ebirikukwata ahari Noa, Danieli, na Yobu? (b) Ezekieli akaba ari mu mbeera ki obu yaahandiika ebiri omu Ezekieli 14:14?

MBWENU shi nooraba omu mbeera zigumire ahabw’okurwara, obworo, nari ahabw’okuhiiganisibwa? Obumwe nikikugumira kugira okushemererwa omu kuheereza Yehova? Waaba nooyehurira otyo, okushwijuma ebirikukwata ahari Noa, Danieli, na Yobu nikibaasa kukugaruramu amaani. Abashaija aba bakaba bari abatahikiriire, kandi bakaba baine oburemeezi nk’obu twine obunaku obu. Obumwe, bakaba bashanga amagara gaabo gari omu kabi. Kwonka bakaguma bahamiire ahari Yehova, nawe akareeba ngu nibamworobera kandi baine okwikiriza.​—Shoma Ezekieli 14:12-14.

2 Ezekieli akahandiika ekyahandiikirwe kikuru eky’ekicweka eki, ari omuri Babulooni omu gwa 612 Yesu atakazairwe. * (Reeba obugambo obw’ahansi.) (Ezekieli 1:1; 8:1) Akahandiika ebi, Yerusaalemu eherize kucwekyerezibwa omu gwa 607. Obwire obwo abantu bakye omuri Yerusaalemu nibo baabaire bari abeesigwa, kandi barikworobera Yehova nka Noa, Danieli, na Yobu kandi nibo baahonokireho. (Ezekieli 9:1-5) Yeremia, Baruki, Ebedimeleki, na Abarekabu bakaba bari bamwe aharibo.

3. Nituza kwega ki omu kicweka eki?

3 N’obunaku obu, abantu abu Yehova arikureeba nk’abahikiriire abari nka Noa, Danieli, na Yobu nibaija kuhonokaho ensi egi embi yaaba neecwekyerezibwa. (Okushuuruurwa 7:9, 14) Mbwenu ka tureebe ahabw’enki abashaija aba bashatu nibagambwaho nk’abaakozire ebihikire omu maisho ga Yehova. Nituza kureeba (1) embeera ezigumire ezi buri omwe yaarabiremu (2) oku turikubaasa kubatooreza omu kworobera Yehova n’okugira okwikiriza.

NOA AKOOROBERA YEHOVA KANDI YAABA OMWESIGWA KUMARA EMYAKA ERENGIRE 900!

4, 5. Noa akaba ari mu mbeera ki egumire, kwonka niki ekirikutangaaza ahariwe?

4 Noa akaba aine mbeera ki ezigumire? Omu bwire bwa ishenkuruza Noa orikwetwa Enoka, abantu bakaba baatandikire kuba babi. Bakaba nibagamba ahari Yehova “ebigambo ebigumire” nari ebirikuhemurana. (Yuda 14, 15) Abantu obwire obwo bakaba nibeeyongyera kuba enshaarizi. Omu biro bya Noa, ensi ekaba “eijwire eiraro” nari obushaarizi. Baamaraika ababi bakaija omu nsi, baagira emibiri nk’ey’abantu, kandi baashwera abakazi. Abaana abu baazaire bakaba bari ebihanda kandi bari enshaarizi. (Okutandika 6:2-4, 11, 12) Kwonka buri omwe akaba naareeba ngu Noa n’ow’omutaano. Baibuli neegira ngu Noa akaba naasiimwa Yehova. Okutaana n’abantu abandi, Noa akaba naakora ebihikire. ‘Noa akaguma naagyenda na Ruhanga.’​—Okutandika 6:8, 9.

5 Ebigambo ebyo nibitumanyisa ki ahari Noa? Eky’okubanza, teekateeka aha bwire obu Noa yaamazire naaheereza Yehova omu bwesigwa, omu nsi mbi Omwegyemure gutakaizire. Taramazire emyaka 70 nari 80 yonka omu mbeera egyo, beitu emyaka nka 600! (Okutandika 7:11) Ekya kabiri, ijuka ngu akaba ataine kibiina ekirikumuhwera, kandi kikamuhiga nk’oku twine ebibiina obunaku obu. Kandi nikireebeka na beene-ishe na banyaanya tibaramushagikire. *​—Reeba obugambo obw’ahansi.

6. Noa akooreka ata obumanzi bw’amaani?

6 Noa akaba atarikuteekateeka ngu nikimara okuba omuntu murungi. Akaba aine obumanzi bw’okugambira abandi aha kwikiriza kwe omuri Yehova. Baibuli neemweta “omurangi w’okuhikiirira.” (2 Petero 2:5) Entumwa Paulo akagamba ahari Noa ngu “akasingisa ensi orubanja.” (Abaheburaayo 11:7) Hatariho kubanganisa abantu bakamushekyerera kandi baateeraho kumuremesa. Obundi nibabaasa n’okuba baamutiinatiiniise kumukora kubi. Kwonka Noa akaba atarikutiina bantu. (Enfumu 29:25) Kureka, akaba aine okwikiriza, n’ahabw’ekyo Yehova akamuha obumanzi. Kandi n’abaheereza be abeesigwa obunaku obu naabaha obumanzi nk’obwo.

7. Hakaba hariho embeera ki ezigumire obu Noa yaabaire naayombeka emeeri?

7 Noa akaba amazire emyaka erikurenga 500 ari omwesigwa, obu Yehova yaamugambira kwombeka emeeri mpango. Ekaba eri ey’okujuna abantu abamwe n’enyamaishwa kutaitwa Omwegyemure. (Okutandika 5:32; 6:14) Okwombeka emeeri mpango nk’egyo nikibaasa kuba kyabaire kigumiire Noa. Kandi buzima ashemereire kuba yaamanyire ngu abantu nibaija kwongyera kumujuma, kandi boongyere kugumisa embeera ye. Kwonka Noa akaba aine okwikiriza kandi akoorobera Yehova. Akakora kyenyine eki yaashabirwe kukora.​—Okutandika 6:22.

8. Noa akeesiga ata Yehova kubaisaho eka ye?

8 Noa akaba aine embeera endiijo egumire. Akaba aine kubaisaho omukazi we n’abaana be. Omwegyemure gutakaizire, abantu bakaba nibakora n’amaani maingi kubaasa kuhinga eby’okurya. Nikyo kimwe na Noa. (Okutandika 5:28, 29) Kwonka, taraikiriize ebyetengo by’eka ye kumwerarikiriza munonga. Okuheereza Yehova butoosha nikyo yaabaire naatwara nka kikuru. N’obu Noa araabe yaabaire aine omurimo muhango gw’okwombeka emeeri kumara emyaka nka 40 nari 50, akaguma ataire omutima aha kuheereza Yehova. Kandi akongyera yaakikora kumara emyaka endiijo nka 350 bwanyima y’Omwegyemure. (Okutandika 9:28) Noa akataho eky’okureeberaho kirungi eky’okwikiriza n’okworobera Yehova.

9, 10. (a) Nitubaasa kworobera tuta Yehova kandi tukagira okwikiriza nka Noa? (b) Noobaasa kugira buhame ki, waamariirira kworobera ebiragiro bya Ruhanga?

9 Nitubaasa kworobera tuta Yehova kandi tukagira okwikiriza nka Noa? Eki nitukikora twashagika emiteekateekyere ya Yehova aha kihikire, tutarikuba ab’ensi, kandi turikwebembeza okuheereza Yehova. (Matayo 6:33; Yohaana 15:19) Kandi buzima twakora tutyo, ensi terikwija kutukunda. Nk’eky’okureeberaho, ahabw’okugira ngu tumaririire kworobera ebiragiro bya Ruhanga ebirikukwata aha kuteerana n’obushwere, abantu nibabaasa kutugambaho ebitahikire aha mikura y’empurizana. (Shoma Malaki 3:17, 18.) Nka Noa, naitwe titurikutiina abantu. Nitutiina Yehova, ekirikumanyisa ngu nitumuha ekitiinisa kingi, kandi titurikwenda kumureebya. Nitumanya ngu niwe wenka orikubaasa kutuha amagara agatahwaho.​—Luka 12:4, 5.

10 Yebuuze oti: ‘Ninyija kuguma ninkora ekihikire omu maisho ga Ruhanga, n’obu abandi baraabe nibanshekyerera nari nibaancwera orubanja? Nyine obwesigye ngu Yehova naabaasa kubaisaho eka yangye, n’obu kyakuba kitoorobi?’ Waayesiga Yehova kandi okamworobera nk’oku Noa yaakozire, noobaasa kuhamya ngu naija kukureeberera.​—Abafilipi 4:6, 7.

DANIELI AKABA OMWESIGWA KANDI YAAYOROBERA YEHOVA OMU RUREMBO RUBI

11. Danieli na banywani be bashatu omuri Babulooni bakaba baine mbeera ki ezigumire? (Reeba obugambo obw’ahansi.)

11 Danieli akaba aine mbeera ki ezigumire? Danieli akagyemwa kutuura omuri Babulooni, orurembo orwabaire rurimu baaruhanga b’ebishuba n’eby’obufumu. Abantu ba Babulooni bakaba nibanga Abayudaaya, kandi bakaba nibabajuma hamwe na Ruhanga waabo, Yehova. (Zaaburi 137:1, 3) Eki kishemereire kuba kyabaire nikigwisa kubi Danieli n’Abayudaaya abandi abaabaire nibakunda Yehova! Kandi abantu baingi bakaba batarikukunda Danieli, na banywani be bashatu Hanania, Mishaeli, na Azaria hakuba bakaba nibatendekwa kukorera omugabe wa Babulooni. Bakaba nibaragiirwa kurya aha by’okurya by’omugabe, ebyabaire nibitwariramu eby’okurya ebi Yehova yaabaire atarikwenda ngu abaheereza be barye. Kwonka Danieli akanga kweshiisha “n’eby’okurya by’omugabe.”​—Danieli 1:5-8, 14-17.

12. (a) Danieli akaba ari omuntu wa muringo ki? (b) Yehova akaba naareeba ata Danieli?

12 Danieli akaba aine embeera endiijo, omu kubanza eyaabaire neereebeka nk’egumire munonga. Akaba aine obwengye bwingi, kandi ahabw’enshonga egi, omugabe akamuha obujunaanizibwa bw’omutaano. (Danieli 1:19, 20) Kwonka nabwo, Danieli taragizire mwetunguuro nari kuteekateeka ngu ekiteekateeko kye butoosha nikyo kirikuba kihikire. Akaguma ari omucureezi kandi aine emiteekateekyere eringaniire. Akaba akira kugira ngu Yehova niwe yaamubaasisa kuba omusinguzi. (Danieli 2:30) Teekateeka ahari eki: Yehova arikugamba ahari Danieli, akagamba n’ahari Noa na Yobu nk’abu twine kutooreza. Omu bwire obwo, Noa na Yobu bakaba baamazire obwire buraingwa barikuheereza Yehova omu bwesigwa kandi baafiire, kwonka Danieli akaba akiri omutsigazi. Yehova akaba aine obwesigye omuri Danieli! Kandi eki kikahikiirira, ahakuba Danieli akaguma ari omwesigwa, kandi arikworobera Ruhanga ebiro byona eby’amagara ge. Obu Danieli yaabaire aine emyaka nka 100, maraika wa Ruhanga akagamba ebigambo by’embabazi ebi: “Iwe Danieli, omushaija orikukundwa munonga.”​—Danieli 10:11.

13. Ni nshonga ki emwe erikubaasa kuba yaareeteire Yehova kuhwera Danieli kutunga omwanya gw’ahaiguru?

13 Ahabw’obuhwezi bwa Yehova, Danieli akaba omwebembezi mukuru, omu butegyeki bwa Babulooni kandi bwanyima omu bwa Bumeedi na Buperesi. (Danieli 1:21; 6:1, 2) Yehova naabaasa kuba yaahwereire Danieli kutunga obujunaanizibwa obu, kugira ngu ahwere Abayudaaya bagyenzi be, nk’oku Yosefu yaakozire omuri Misri na Esteeri na Morodekai omuri Buperesi. * (Reeba obugambo obw’ahansi.) (Danieli 2:48) Noobaasa kuteebereza oku Ezekieli n’Abayudaaya abandi enkwatwa baayehuriire ku baareebire oku Yehova yaakoreise Danieli kubahwera? Eki kishemereire kuba kyabagumize munonga!

Nituba ab’omuhendo ahari Yehova twaguma tumuhamiireho (Reeba akacweka 14, 15)

14, 15. (a) Embeera yaitu neeshushana eta n’eya Danieli? (b) Abazaire obunaku obu nibabaasa kwegyera ki aha bazaire ba Danieli?

14 Nitubaasa kworobera tuta Yehova kandi tukagira okwikiriza nka Danieli? Ensi ei turikutuuramu hati eijwiremu ebikorwa by’obushambani n’okuramya kw’ebishuba. Abantu nibatooreza emitwarize ya Babulooni Orukuru, ediini y’ebishuba, ei Baibuli erikweta “obutaaho bwa baadaimoni.” (Okushuuruurwa 18:2) Kwonka turi nk’abashuhuuki omu nsi egi. N’ahabw’ekyo, abantu nibareeba ngu turi ab’omutaano, kandi nibatushekyerera. (Mako 13:13) Kwonka, nka Danieli, twine kwirira haihi Ruhanga waitu Yehova. Twaba turi abacureezi, turikwesiga Yehova, kandi turikumworobera, naitwe naija kututwara nk’ab’omuhendo.​—Hagai 2:7.

15 Abazaire nibabaasa kwegyera aha bazaire ba Danieli eishomo rikuru. Obu Danieli yaabaire ari omwojo muto omuri Yuda, abantu baingi bakaba bari babi. Kwonka, akakura arikukunda Yehova. Mbwenu shi eki kikabaho bubaho? Ngaaha. Abazaire be baine kuba bamwegyeise ebirikukwata ahari Yehova. (Enfumu 22:6) Nangwa n’eiziina Danieli, eriine amakuru ngu “Omuramuzi Wangye ni Ruhanga,” niryoreka ngu abazaire be bakaba nibakunda Yehova. N’ahabw’ekyo, abazaire mugumisirize mwaba nimwegyesa abaana baanyu ebirikukwata ahari Yehova. Mutabahugaho nari kuruha. (Abaefeso 6:4) Mushabe nabo, kandi mubashabire. Mukore kyona ekirikubaasika kubeegyesa kukunda ebihikire, kandi Yehova naija kukuha emigisha mingi.​—Zaaburi 37:5.

YOBU AKOOROBERA YEHOVA KANDI YAABA OMWESIGWA OMU BUGAIGA N’OMU BWORO

16, 17. Yobu akahikwaho mbeera ki ezigumire omu bwire butarikushushana?

16 Yobu akaba aine mbeera ki ezigumire? Yobu akahikwaho empindahinduka nyingi. Omu kubanza, Yobu akaba “ari omushaija rugambwa orikukira abashaija boona ab’omu nsi z’oburugwa-izooba.” (Yobu 1:3) Akaba ari omugaiga munonga, abantu baingi bakaba nibamumanya kandi barikumuha ekitiinisa. (Yobu 29:7-16) Oyihireho ebi byona, Yobu tarateekateekire ngu naakira abandi nari ngu tarikwetenga Ruhanga. Eki nitukimanya ahakuba Yehova akamweta “omwiru wangye” kandi akamugambaho ati: ‘Taine kabara kandi ahikiriire, omushaija orikuntiina kandi orikwetantara ekibi.’​—Yobu 1:8.

17 Kwonka ahonaaho embeera za Yobu zikahindukira kimwe. Akafeerwa buri kimwe, kandi akagira amaganya maingi yaahika n’aha kwenda kufa. Obunaku obu, nitumanya ngu ni Sitaane owaabaire naamureetera oburemeezi. Sitaane akagira ngu Yobu akaba naaheereza Yehova ahabw’okweyendeza kwonka. (Shoma Yobu 1:9, 10.) Yehova akatwara orubanja oru Sitaane yaamutaireho nk’orw’amaani. Akaba naija kukora ki kworeka ngu Sitaane n’omunyabishuba orengyesereize? Akaha Yobu omugisha gw’okworeka ngu ahamiire ahari Ruhanga, kandi ngu naamuheereza ahabw’okumukunda.

18. (a) Niki ekirikukushemeza ahari Yobu? (b) Nitwega ki ahari Yehova kurugiirira aha ku yaatwariize Yobu?

18 Sitaane akataahirira Yobu emirundi etari emwe n’emwe, kandi akamureetera kuteekateeka ngu okutaahirira oku nikuruga ahari Ruhanga. (Yobu 1:13-21) Bwanyima abashaija bashatu abaabaire nibeeyeta banywani ba Yobu bakamugambira ebigambo birikucumita. Bakagira ngu akaba ari mubi, kandi ngu Ruhanga akaba ariyo naamufubira. (Yobu 2:11; 22:1, 5-10) Oyihireho ebi byona, Yobu akaguma ahamiire ahari Yehova. N’eky’amazima obumwe Yobu akagamba ebintu by’obushema. (Yobu 6:1-3) Kwonka Yehova akeetegyereza ngu Yobu akabigamba ahabw’okugira ngu akaba aine obusaasi n’amaganya. Yehova akareeba ngu Yobu taramurugireho, n’obu Sitaane ori nk’omurahuzi yaagumire naabonabonesa Yobu emirundi mingi. Bwanyima y’embeera mbi egi kuhwaho, Yehova akaha Yobu ebintu yaabazamu kabiri aha bi yaabaire aine, kandi yaamwongyeraho n’emyaka 140 endiijo. (Yakobo 5:11) Omu bwire obwo, Yobu akagumizamu naaheereza Ruhanga n’omutima gwe gwona. Eki nitukimanya tuta? Ahakuba ebiri omu Ezekieli 14:14, ekyahandiikirwe kikuru ky’ekicweka eki, kikahandiikwa bwanyima y’emyaka mingi Yobu aherize kufa.

19, 20. (a) Nitubaasa kworobera tuta Yehova kandi tukagira okwikiriza nka Yobu? (b) Nitubaasa kugirira tuta abandi embabazi nka Yehova?

19 Nitubaasa kworobera tuta Yehova kandi tukagira okwikiriza nka Yobu? N’obu twakuba turi mu mbeera ki, butoosha nitwenda kuhamya ngu Yehova niwe turikukirayo kutwara nka mukuru. Nitwenda kumwesiga kandi tukamworobera n’omutima gwaitu gwona. Twine enshonga nyingi z’okukikora kukira Yobu. Teekateeka aha ki turikumanya obunaku obu. Nitumanya bingi ahari Sitaane n’emiringo ei arikukoresa. (2 Abakorinso 2:11) Ahabw’okugira ngu twine Baibuli na munonga ekitabo kya Yobu, nitumanya ahabw’enki Ruhanga akirekireho okubonabona. Kuruga omu bunabi bwa Danieli, nitumanya ngu Obukama bwa Ruhanga ni gavumenti eyaabuzima erikwebemberwa Yesu Kristo. (Danieli 7:13, 14) Kandi nitumanya ngu Obukama obu nibwija kutegyeka ensi yoona buhezeho n’okubonabona kwona.

20 Ebyahikire ahari Yobu kandi nibitwegyesa kugirira ab’eishe-emwe embabazi baaba nibabonabona. Nka Yobu, nibabaasa kugamba eby’obushema. (Omubuurizi 7:7) Kwonka titushemereire kubagiraho emiteekateekyere egwire nari kubacwera orubanja ahabw’okukora ekigwire. Kureka, tushemereire kuteeraho kubetegyereza. Twakora tutyo, obwo nitwija kuba nka Tataitwe Yehova oine rukundo n’embabazi.​—Zaaburi 103:8.

YEHOVA NAIJA KUKUHA “AMAANI”

21. Ebiri omu 1 Petero 5:10 nibitwijutsya bita ebyahikire ahari Noa, Danieli, na Yobu?

21 Noa, Danieli, na Yobu bakabaho omu bwire butarikushushana omu byafaayo, kandi bakaba baine oburemeezi butarikushushana. Kwonka, boona bakagumisiriza omu mbeera ezo. Ebi baarabiremu nibitwijutsya eki entumwa Paulo yaagambire ati: “Ruhanga ow’embabazi zoona . . . ku muriheza kubonabonesibwa akaanya kakye, aryabagarura busya, abagumye, abahe amaani.”​—1 Petero 5:10.

22. Nituza kwega ki omu kicweka ekirikukurataho?

22 Ebiri 1 Petero 5:10 nibikwata n’aha baheereza ba Ruhanga obunaku obu. Yehova naatuhamiza ngu naija kugumya abaheereza be, kandi abahe n’amaani. Twena nitwenda ngu Yehova atugumye, tutugume tuhami kandi turi abeesigwa ahariwe. Niyo nshonga ahabw’enki nitwenda kworobera Yehova, kandi tukagira okwikiriza nk’okwa Noa, Danieli, na Yobu. Omu kicweka ekirikukurataho, nituza kwega ngu abashaija aba bakaguma bari abeesigwa ahari Yehova ahabw’okugira ngu buzima bakaba nibamumanya. Nangwa bakabaasa ‘kumanya byona’ ebi yaabaire naayenda ngu bakore. (Enfumu 28:5) Kandi naitwe nitubaasa kukikora.

^ kacw. 2 Ezekieli akatwarwa omuri Babulooni omu gwa 617 Yesu atakazairwe. Akahandiika ebigambo ebiri omuri Ezekieli 8:1–19:14 omuri 612, “omu mwaka gwa mukaaga” aherize kutwarwayo.

^ kacw. 5 Ishe Noa orikwetwa, Lameka, akaba naaheereza Ruhanga kwonka nikireebeka akafa harikuburayo emyaka etaano Omwegyemure gukaija. Nyina Noa, beene-ishe, na banyaanya ku baraabe baabaire bakiriho obu Omwegyemure gwatandika, tibarahonokireho.

^ kacw. 13 Yehova naabaasa kuba yaakozire nikyo kimwe ahari Hanania, Mishaeli, na Azaria kugira ngu nabo bahwere Abayudaaya.​—Danieli 2:49.