1. N’oha owaatuhaire okubaasa kw’okugamba?

 OKUBAASA kwaitu kw’okugamba n’ekiconco kuruga ahari Ruhanga orikutukunda. Ahonaaho omuntu w’okubanza Adamu yaaheza kuhangwa, akaba naabaasa kuhurizana na Ishe ow’omu iguru kurabira omu kugamba. Kandi akaba naabaasa n’okuhangusya engamba arikutandikaho ebigambo ebisya. Adamu akakoresa okubaasa okwo kuhikiiriza obujunaanizibwa bwe obw’okuha enyamaishwa amaziina. (Kut. 2:19) Kandi ka aine kuba yaashemereirwe munonga obu yaabanza kugamba n’omukazi we Haawa, omuntu mugyenzi we!—Kut. 2:22, 23.

2. Okuruga ira kuhitsya na hati abantu batwire nibakoresa bata kubi ekiconco ky’okugamba?

² Ekiconco ky’okugamba kikakoresibwa kubi ahonaaho. Sitaane Omuregi akabeiha Haawa, kandi ekyo kikarugiramu abantu okushiisha n’obutahikiirira. (Kut. 3:1-4) Adamu akakoresa kubi orurimi rwe arikwekwatsa Haawa na Yehova ahabw’enshobe ze. (Kut. 3:12) Kaini akabeiha Yehova bwanyima y’okwita omurumuna Abeeli. (Kut. 4:9) Bwanyima, Lameka mwijukuru wa Kaini akahimba ekyevugo ekyabaire nikyoreka obushaarizi obwabaire buriho omu bwire obwo. (Kut. 4:23, 24) Ni mbeera ki eriho obunaku obu? Nitureeba abeebembezi abarikukoresa ebigambo ebirikuhemurana omu rweteeraine. Kandi kigumire kubona vidiyo etarimu ebigambo bibi nari orurimi rubi. Abeegi nibahurira ebigambo birikuhemurana aha ishomero, kandi abakuru nibabihurira aha mirimo. Buzima, abantu okukoresa orurimi rubi nikyoreka oku emitindo y’ensi omu kugamba esiisikariire kimwe.

3. Twine kwegyendesereza kutakora ki, kandi nituza kushwijuma ki omu kicweka eki?

 ³ Twaba tutegyendesereize, naitwe nitubaasa kumanyiira emigambire mibi ei turikukira kuhurira reero tutandikye kugikoresa. Abakristaayo, nitwenda kushemeza Yehova, kandi ekyo nikitwariramu okwetantara kukoresa ebigambo ebirikuhemurana. Nitwenda kukoresa gye ekiconco ky’okugamba omu muringo ogurikushemeza Ruhanga. Omu kicweka eki, nituza kureeba oku turikubaasa kukikora (1) omu buheereza, (2) omu nteerane z’ekibiina, (3) n’omu kugaaniira okwa butoosha. Kwonka, ka tubanze tureebe ahabw’enki Yehova naafayo aha migambire yaitu.

4. Kurugiirira ahari Malaki 3:16, ahabw’enki Yehova naafayo aha igambire yaitu?

⁴ Shoma Malaki 3:16. Noomanya ahabw’enki Yehova naahandiika omu ‘kitabo ekirimu ebirikwijutsya’ amaziina g’abantu abu emigambire yaabo erikworeka ngu nibamutiina, kandi nibateekateeka aha iziina rye? Ebi turikugamba nibyoreka ekiri omu mitima yaitu. Yesu akagira ati: ‘Ebiijwire omutima, akanwa nibyo karikugamba.’ (Mat. 12:34) Ebi turikucwamu kugambaho nibyoreka rukundo ei twiniire Yehova. Kandi Yehova naayenda ngu abarikumukunda beesiimire omu kugira amagara ebiro byona omu nsi ensya.

5. (a) Okuramya kwaitu kwine kakwate ki n’ebi turikugamba? (b) Nk’oku ekishushani kirikworeka twine kumanya ki aha bikwatiraine n’emigambire yaitu?

⁵ Yehova naabaasa kusiima okuramya kwaitu nari kutakusiima kurugiirira aha migambire yaitu. (Yak. 1:26) Abantu abamwe abatarikukunda Ruhanga nibagamba kubi, nibagambisa ekiniga, kandi omu mu muringo gw’okwetunguura. (2 Tim. 3:1-5) Buzima titurikwenda kutwaza nkabo. Nitwenda kushemeza Yehova omu migambire yaitu. Yehova shi naatusiima twaba nitugamba gye omu muringo gw’embabazi omu nteerane z’Ekikristaayo nari omu kubuurira, kwonka twaba turi n’ab’amaka gaitu tukabagambira kubi?—1 Pet. 3:7.

6. Ni birungi ki ebyarugire omu migambire mirungi ya Kimberly?

⁶ Twakoresa gye ekiconco ky’okugamba,  nitworeka ngu nituramya Yehova. Nituhwera abandi kwetegyereza gye entaaniso eri aha gati ‘y’abarikukorera Ruhanga n’abatarikumukorera.’ (Mal. 3:18) Yetegyereze oku eki kyahikire ahari munyaanyazi-itwe Kimberly. b Akashabwa kugira eki yaakora n’omwegi mugyenzi we aha ishomero. Bwanyima y’okukora hamwe, omwegi ogwo akeetegyereza ngu Kimberly n’ow’omutaano aha beegi abandi. Akaba atarikugamba kubi aha bandi baaba batariho, kureka akaba naabagambaho gye, kandi akaba atarikukoresa ebigambo birikuhemurana. Eki kikatangaaza omwegi ogwo, bwanyima akaikiriza kwega Baibuli. Buzima Yehova aine kuba naashemererwa munonga twagamba omu muringo ogurikureetera abantu kukunda amazima!

7. Nooyenda kukoresa ota ekiconco ky’okugamba eki Yehova akuhaire?

⁷ Twena nitwenda kugamba omu muringo ogurikuhaisa Yehova ekitiinisa, kandi ogurikutureetera kwirira haihi ab’eishe-emwe. Hati ka tureebe emiringo mirungi ei turikubaasa kuguma turi “eky’okureeberaho . . . omu kugamba.”

8. Yesu akatuteeraho ky’okureeberaho ki ahabw’emigambire ye omu buheereza?

⁸ Gamba omu muringo gw’embabazi kandi ogw’ekitiinisa baakukora kubi. Obu Yesu yaabaire naaheereza omu nsi, bakamweta omusinzi, omunyamururu, orikujwekyera Omuregi, otarikurinda Sabato, kandi orikurogota ahari Ruhanga. (Mat. 11:19; 26:65; Luk. 11:15; Yoh. 9:16) Kwonka Yesu tarabagarukiremu n’ebigambo bibi. Nka Yesu, naitwe titushemereire kweshashuza baatugambira kubi. (1 Pet. 2:21-23) Amazima gari ngu, okwezibira tikyorobi. (Yak. 3:2) Niki ekirikubaasa kuhwera?

9. Nitubaasa kwerinda tuta omu migambire yaitu twaba turi omu kubuurira?

⁹ Haagira owaakugambira kubi omu buheereza, teeraho kwehuzya emigambire ye. Ow’eishe-emwe Sam naagira ati: “Ninta omutima aha kumanya ngu omuntu ogu aine kuhurira mazima, n’okubaasa kwe kw’okuhinduka.” Obumwe nyineeka naaguubwa kubi ahabw’okugira ngu twija omu bwire bubi. Twagamba n’omuntu oine ekiniga, nitubaasa kutwaza nka munyaanyazi-itwe Lucia. Nitubaasa kushaba Yehova omu bugufu kutuhwera kuguma twikaikaine, n’okwetantara kugamba ekintu kyona ekitari ky’embabazi, kandi ekirikworeka omugayano.

10. Kurugiirira ahari 1 Timoseo 4:13, twine kugira kigyendererwa ki?

¹⁰ Yongyera kuba omwegyesa murungi. Timoseo akaba ari Omukristaayo omubuurizi rugambwa, kwonka nabwo akaba aine kugumizamu naatunguuka omu by’omwoyo.  (Shoma 1 Timoseo 4:13.) Nitubaasa kwongyera tuta kuba abeegyesa barungi omu buheereza? Twine kutebeekanisa gye. Ekirungi, twine ebikoreso bingi eby’okutuhwera kuba abeegyesa barungi. Nikiija kukuhwera kushwijuma akatabo Ba Omweziriki omu Kushoma N’omu Kwegyesa n’ekicweka “Teeraho Kwejumba omu Kubuurira” ekiri omu Obuheereza Bwaitu N’oku Turikutwaza—Akatabo k’Okukoresa. Ebi noobikoresa gye? Twatebeekanisa gye, titurikwija kutiina munonga, kandi nitwija kugamba twine obuhame.

11. Abakristaayo abamwe bakozire ki kubaasa kuba abeegyesa barungi?

¹¹ Kandi nitubaasa kuba abeegyesa barungi twayetegyereza abandi omu kibiina tukabeegyeraho. Sam owaaba yaagambirweho, naakira kwebuuza ekirikureetera Abakristaayo abamwe kuba abeegyesa barungi. Naayetegyereza emyegyeseze yaabo, reero ateeraho kubatooreza. Munyaanyazi-itwe Talia naayetegyereza oku abagambi barungi barikuha embazo zaabo. Omu kukora atyo, ayegire kugamba aha nshonga ezi abantu barikukira kubuuza omu buheereza n’okuzihikaanisaho ebiteekateeko.

12. Abamwe nibagumirwa kukora ki?

¹² Twena nitubaasa kwejumba omu nteerane turikwimutsya amaraka gaitu kweshongorera hamwe, kandi turikugarukamu ebitebeekaniise gye. (Zab. 22:22) Abamwe nibagumirwa kweshongora nari kugarukamu omu nteerane. Nikwo orikwehurira otyo? Kyaba nikwo kiri, okumanya oku abandi babaasize kusingura okutiina okwo nikibaasa kukuhwera.

13. Niki ekirikubaasa kukuhwera kweshongora oyihire aha mutima omu nteerane?

¹³ Yeshongore oyihire aha mutima. Twaba nitweshongora ebyeshongoro by’Obukama, ekigyendererwa kyaitu ekikuru n’okuhimbisa Yehova. Munyaanyazi-itwe Sara tarikuteekateeka ngu n’omweshongozi murungi. Kwonka naaba naayenda kuhimbisa Yehova. N’ahabw’ekyo, naatebeekanisa ebyeshongoro yaaba akiri omuka, nk’oku arikutebeekanisa ebicweka ebindi eby’enteerane. Naayegyeza omu byeshongoro, kandi naateeraho kureeba oku ebigambo byabyo birikuhikaana n’ebicweka by’enteerane. Naagira ati: “Eki nikimpwera kuta omutima aha bigambo by’ekyeshongoro omu mwanya gw’emyeshongorere yangye.”

14. Waaba nooyetiina, niki ekirikubaasa kukuhwera kugarukamu omu nteerane?

¹⁴ Garukamu obutoosha. Buzima, eki nikibaasa kugumira baingi. “N’obu abandi baraabe batarikukireeba, nintiina kugamba naaba ndi omu bantu baingi ahabw’okugira ngu ninyetwara omu kugamba,” Talia nikwo arikugira owaaba yaagambirweho. “N’ahabw’ekyo okugarukamu nikungumira  munonga.” Kwonka, ekyo tikirikuzibira Talia kugarukamu. Yaaba naatebeekanisiza enteerane naaguma naijuka ngu eky’okugarukamu eky’okubanza kiine kuba kigufu kandi kirikugarukaku butunu ekibuuzo. Naagira ati: “Eki nikimanyisa ngu tikiine nshonga naagarukamu omu bugufu, ekyorobi, kandi ekirikuhikira aha nshonga, kasita orikwebembera nikyo arikuba naayenda.”

15. Twine kwijuka ki aha bikwatiraine n’eby’okugarukamu byaitu?

¹⁵ Nangwa n’Abakristaayo abataine nshoni kandi abatarikwetiina nibabaasa kutimwimwa kugarukamu omu nteerane. Ahabw’enki? Munyaanyazi-itwe Juliet naashoboorora ati: “Obumwe nintimwimwa kugarukamu ahakuba nintiina ngu eki ndikuza kugarukamu kyorobi munonga, kandi ti kirungi ekirikumara.” Kwonka ijuka ngu Yehova naayenda ngu tugarukyemu ebirungi ebi turikubaasa. c Naasiima munonga okumariirira kwaitu kumuhimbisa omu nteerane z’ekibiina n’okutaikiriza okutiina kuturemesa kugarukamu.

16. Ni migambire ki ei twine kwetantara?

¹⁶ Yetantare kukoresa ebigambo ‘by’okujumiirana.’ (Efe. 4:31) Nk’oku kyaba kyagambirweho, ebigambo ebirikuhemurana tibishemereire kuruga omu kanwa k’Omukristaayo. Kwonka hariho emigambire mibi endiijo ei twine kwegyendesereza. Nk’eky’okureeberaho, twine kwetantara kugyeragyeranisa abantu b’enganda ezindi, endimi ezindi, nari amahanga agandi, omu muringo mubi. Kandi, nituba tutarikwenda kusaasa abandi turikukoresa ebigambo ebirikucumita. Ow’eishe-emwe omwe naikiriza obweremwa bwe ati: “Obumwe ninkoresa ebigambo ebirikucumita, kandi ebirikukiniika ndikuteekateeka ngu nibishetsya kandi tibiine kabi, kwonka buzima nibiba nibikora kubi ondiijo omu nyehurira. Kumara emyaka omukazi wangye atwire naampwera omu mubonano naaheza kukoresa ebigambo ebitaine muhoho ebirikumusaasa hamwe n’abandi.”

17. Kuhikaana n’Abaefeso 4:29, nitubaasa kwombeka tuta abandi?

¹⁷ Gamba omu muringo ogurikwombeka abandi. Rahuka kusiima abandi omu mwanya gw’okubacwera orubanja nari kubeetomboitera. (Shoma Abaefeso 4:29.) Abaisraeli bakaba baine bingi ebi barikubaasa kusiimira Yehova, kwonka emirundi emingi bakaba nibeetomboita. Omuze gw’okwetomboita niguturira. Ijuka ngu entatsi ikumi ku baareetsire amakuru mabi kikareetera ‘Abaisraeli boona kwetomboitera Musa.’ (Kub. 13:31–14:4) Kwonka okusiima abandi, nikurugamu ebirungi.  Nitubaasa kuhamya ngu muhara wa Yefusa akaguma omu buheereza bwe, ahabw’okugira ngu abaishiki banywani be bakamusiima. (Bar. 11:40) Sara owaaba yaagambirweho, naagira ati: “Twasiima abandi, nitubareetera kwehurira ngu Yehova naabakunda, kandi ngu baine omwanya omu kibiina kye.” N’ahabw’ekyo sherura oburyo bw’okusiima abandi oyihire aha mutima.

18. Kurugiirira ahari Zaaburi 15:1, 2, ahabw’enki twine kugamba amazima, kandi eki nikitwariramu ki?

¹⁸ Gamba amazima. Titurikubaasa kushemeza Yehova twaba tutarikugamba amazima. Naayangira kimwe okubeiha okw’emiringo yoona. (Enf. 6:16, 17) N’obu baingi hati baraabe nibateekateeka ngu okubeiha n’ekya butoosha, itwe nituhamira aha miteekateekyere ya Yehova. (Shoma Zaaburi 15:1, 2.) Buzima, titwine kwetantara kugamba ebishuba kyonka, beitu twine n’okwetantara kureetera abandi kututwara oku tutari.

19. Niki ekindi eki twine kwegyendesereza?

¹⁹ Yetantare kujanjaaza orugambo. (Enf. 25:23; 2 Tes. 3:11) Juliet owaaba yaagambirweho, naashoboorora oku orugambo rurikumureetera kwehurira. Naagira ati: “Okuhurira orugambo nikimaramu amaani, kandi nikindeetera kuteesiga omuntu orikugambuura abandi. Mbwenu shi niimanya nta ngu naanye tarikwija nkungambuura aha bandi?” Waareeba ngu ekigaaniiro kiriyo nikirugamu orugambo, hindura enshonga mugambe aha birikwombeka.—Kol. 4:6.

20. Omaririire kukora ki aha bikwatiraine n’emigambire yaawe?

²⁰ Obu turikutuura omu nsi eijwiremu emigambire mibi, twine kuteeraho munonga kuhamya ngu emigambire yaitu neeshemeza Yehova. Ijuka ngu, okugamba n’ekiconco kuruga ahari Yehova, kandi naafayo oku turikukikoresa. Naija kutuha emigisha twateeraho kukikoresa gye omu buheereza, omu nteerane, n’omu kugaaniira kwaitu. Entebeekanisa y’ensi egi ey’abantu abatarikutiina Ruhanga ku eraahendere, nitwija kworoberwa kuha Yehova ekitiinisa omu migambire yaitu. (Yud. 15) Kwonka hati, mariirira kushemeza Yehova ‘n’ebigambo by’omu kanwa kaawe.’—Zab. 19:14.