Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Ha Ekitiinisa “Eki Ruhanga Yaateeraine Hamwe”

Ha Ekitiinisa “Eki Ruhanga Yaateeraine Hamwe”

“Eki Ruhanga yaateeraine hamwe, omuntu atarikitaanisa.”​—MAKO 10:9.

EKYESHONGORO: 36, 37

1, 2. Ebiri omu Abaheburaayo 13:4 bishemereire kutuhiga kukora ki?

TWENA nitwenda kuha Yehova ekitiinisa. Tushemereire kumuhimbisa, kandi nawe naaraganisa kutuha ekitiinisa. (1 Samueli 2:30; Enfumu 3:9; Okushuuruurwa 4:11) Kandi naayenda ngu tuhe abantu abandi ekitiinisa, nk’ab’obushoboorozi omu gavumenti. (Abarooma 12:10; 13:7) Kwonka hariho ekindi eki twine kuha ekitiinisa. N’obushwere.

2 Entumwa Paulo akahandiika ati: “Obushwere mwena mubuhe ekitiinisa; kandi ekitabo ky’obushwere kirekye kushiishwa.” (Abaheburaayo 13:4) Paulo akaba atarikugamba bugamba ngu obushwere n’obw’ekitiinisa. Kureka akaba naagambira Abakristaayo ngu baine kuha obushwere ekitiinisa, ekirikumanyisa okubutwara nk’obw’omuhendo. Ku oraabe ori omu bushwere, n’obuha ekitiinisa?

3. Yesu akaha buhabuzi ki bukuru oburikukwata aha bushwere? (Reeba ekishushani aha kutandika.)

3 Ku oraabe nootwara obushwere nk’obw’omuhendo, nootooreza Yesu owaatuteereireho eky’okureeberaho kirungi. Nawe akaba naaha obushwere ekitiinisa. Abafarisaayo ku baamubuurize aha bikwatiraine n’okugaitururwa, akabagambira eki Ruhanga yaagambire obu yaatandikaho obushwere bw’okubanza: “Omushaija nikyo atsigiraho ishe na nyina, akaguma n’omukazi we, n’abo bombi bakahinduka omuntu omwe.” Akoongyeraho ati: “Eki Ruhanga yaateeraine hamwe, omuntu atarikitaanisa.”​—Shoma Mako 10:2-12; Okutandika 2:24.

4. Yehova akaba naayenda ngu abarikuza omu bushwere bamaremu bwire ki?

4 Yesu akaikiriza ngu Ruhanga niwe yaatandikireho obushwere kandi ngu abarikubuzamu tibaine kuburugamu. Obu Ruhanga yaagaita omushaija n’omukazi ab’okubanza Adamu na Haawa, tarabagambiire ngu nibabaasa kugaitururwa. Omu mwanya gw’ekyo, ekigyendererwa kye kikaba kiri ngu bombi bagume kumwe omu bushwere ebiro byona.

EBINTU EBYAHINDWIRE KAKYE ENTEBEEKANISA Y’OBUSHWERE

5. Okufa kukakwata kuta aha bushwere?

5 Kwonka nitukimanya ngu Adamu ku yaasiisire, ebintu bingi bikahinduka omu bushwere. Kimwe aha byahindukire n’okugira ngu abantu bakatandika kufa, kandi ekyo kikakwata aha bushwere. Entumwa Paulo akashoboororera Abakristaayo ngu okufa nikuhendera obushwere, reero orikuguma ahuriire yaayenda naagaruka naaza omu bushwere n’ondiijo.​—Abarooma 7:1-3.

Ebiragiro nibyoreka ngu Ruhanga naatwara obushwere nk’obw’omuhendo munonga

6. Ebiragiro bya Musa nibituhwera bita kureeba oku Ruhanga arikutwara obushwere?

6 Ebiragiro ebi Ruhanga yaahaire Abaisraeli bikaba birimu obuhabuzi bwingi oburikukwata aha bushwere. Nk’eky’okureeberaho, omushaija Omwisraeli akaba naabaasa kugira abakazi abarengire ahari omwe. Entwaza egi ekaba yaatandikire nangwa na Ruhanga atakataireho Ebiragiro. Kwonka Ebiragiro bikaba nibirinda abakazi n’abaana kutatwarizibwa kubi. Nk’eky’okureeberaho, omushaija Omwisraeli ku yaabaire ataaha omu bushwere n’omuzaanakazi reero bwanyima akatunga omukazi wa kabiri, akaba aba aine kuguma naahwera omukazi ow’okubanza omu byetengo bye nk’okubanza. Ruhanga akaba naayenda ngu omushaija ogwo agume naamurinda kandi naamureeberera. (Okuruga 21:9, 10) Hati titurikukuratira Ebiragiro bya Musa. Kwonka nibitwegyesa ngu Ruhanga naatwara obushwere nk’obw’omuhendo munonga. Hatariho kubangaanisa eki nikituhwera kuha obushwere ekitiinisa.

7, 8. (a) Ebiragiro bikaba nibigamba ki aha kugaitururwa kurugiirira aha Eky’Ebiragiro 24:1? (b) Yehova naatwara ata okugaitururwa?

7 Ebiragiro bikaba nibigamba ki aha kugaitururwa? N’obu Yehova araabe atarikwenda ngu omushaija n’omukazi we bagaitururwe, Ebiragiro bikaba nibiikiriza omushaija kugaitururwa n’omukazi we yaashanga “aine emicwe mibi.” (Shoma Eky’Ebiragiro 24:1.) Ebiragiro bikaba bitarikushoboorora ekirikutwarirwa omu ‘micwe mibi.’ Kwonka kishemereire kuba kyabaire kiri ekintu ekirikuhemurana nari enshonga y’amaani kitari kishobyo kikye. (Eky’Ebiragiro 23:14) Eky’obusaasi, obu Yesu yaabaire ari omu nsi, Abayudaaya baingi bakaba nigaitururwa n’abakazi baabo ‘baaba baine eki barikubatura kyona.’ (Matayo19:3) Buzima titurikwenda kugira emiteekateekyere nk’egyo.

8 Omu bunaku bwa nabi Malaki, abashaija bakaba nibakira kugaitururwa n’abakazi baabo ab’okubanza, obundi barikwenda kutaatsya abakazi bato abatarikuheereza Yehova. Kwonka Ruhanga akooreka gye oku yaabaire naatwara okugaitururwa. Akagira ati: ‘Niinyanga okushenda’ nari okugaitururwa. (Malaki 2:14-16) Eki nikihikaana n’eki Ruhanga yaagambire aha bushwere omu kubanza ngu omushaija naija ‘kuguma n’omukazi we; bombi babe omubiri gumwe.’ (Okutandika 2:24) Kandi na Yesu akashagika emiteekateekyere ya Ishe obu yaagira ati: “Eki Ruhanga yaateeraine hamwe, omuntu atarikitaanisa.”​—Matayo 19:6.

ENSHONGA EHIKIRE EY’OKUGAITURURWA

9. Ebigambo bya Yesu ebiri omuri Mako 10:11, 12 nibimanyisa ki?

9 Abamwe nibabaasa kubuuza bati: ‘Hariho enshonga erikubaasa kureetera Omukristaayo kugaitururwa akagaruka akataaha omu bushwere?’ Yetegyereze eki Yesu yaagambire. Akagira ati: ‘Omuntu weena orishenda omukazi we, akashwera ondiijo, biri ashambaine, n’omukazi ku aritaana na iba, yaashwerwa ondi, biri ashambaine.’ (Mako 10:11, 12; Luka 16:18) Buzima, Yesu akaba naaha obushwere ekitiinisa, kandi akaba naayenda ngu abandi nabo bakore nikyo kimwe. Omushaija ku yaabaire abinga omukazi we omwesigwa akataatsya ondiijo, akaba atwarwa nk’enshambani. Nikyo kimwe n’omukazi otaanire na iba. Ekyo kiri kityo ahakuba okugaitururwa kwonka tikurikuhendera obushwere haaba hatabaireho obushambani. Ruhanga naaba naakibareeba ‘nk’omubiri gumwe.’ Kandi Yesu akooreka ngu omushaija yaabinga omukazi we atashambaine, naaba yaamureetera kwohibwa kugwa omu mutego gw’obushambani. Mu muringo ki? Ira, omukazi obingirwe akaba naabaasa kuteekateeka ngu aine kugaruka kutaaha omu bushwere ahabw’enshonga z’eby’entaasya. Omuntu ori omu bushwere nk’obwo akaba atwarwa nk’enshambani.

10. Ni nshonga eki emwe yonka erikubaasa kureetera Omukristaayo kugaitururwa akaikirizibwa kugaruka kutaaha omu bushwere?

10 Yesu akeegyesa ngu hariho enshonga emwe erikubaasa kureetera omuntu kugaitururwa. Akagira ati: ‘Nimbagambira nti: Omuntu weena orikushenda omukazi we atamutuzire bushambani, akashwera ondiijo, naaba ashambaine.’ (Matayo 19:9) Akagamba aha nshonga niyo emwe omu Rubazo rwe orw’aha Rushozi. (Matayo 5:31, 32) Emirundi yombi Yesu akagamba aha ‘bushambani.’ Obushambani nibutwariramu ebibi nk’obwamaraaya, okuteerana kw’omushaija n’omukazi abatakagiire omu bushwere, okuteerana kw’abarikushushanisa obuhangwa, n’okuteerana n’enyamaishwa. Nk’eky’okureeberaho, omushaija ori omu bushwere yaashambana, omukazi we naabaasa kucwamu kugaitururwa nawe nari kuguma nawe. Omukazi we yaacwamu kugaitururwa, Ruhanga naaba atakibareeba nk’abari hamwe omu bushwere.

11. Ahabw’enki Omukristaayo naabaasa kucwamu kutagaitururwa n’obu mutaahi we yaakuba ashambaine?

11 Yetegyereze ngu Yesu taragizire ngu omuntu ori omu bushwere yaashambana, mutaahi we aine kugaitururwa. Nk’eky’okureeberaho, omukazi naabaasa kucwamu kuguma na iba n’obu iba yaakuba ashambaine. Ahabw’enki? Naabaasa kuba naakimukunda kandi ayeteekateekire kumusaasira kugira ngu bakore hamwe kutereeza obushwere bwabo. Kandi yaacwamu kugaitururwa atagarukye kutaaha omu bushwere, naabaasa kutunga oburemeezi butari bumwe na bumwe. Nk’eky’okureeberaho, naija kuhikiiriza ata ebyetengo bye by’omubiri otwariiremu n’eky’okuteerana? Naija kugira eihamba? Okugaitururwa nikwija kukwata kuta aha baana be? Nikiija kumugumira kubakuriza omu mazima? (1 Abakorinso 7:14) Buzima, ori omu bushwere orikwenda kugaitururwa mugyenzi we yaaba ashambaine, naabaasa kutunga oburemeezi bw’amaani.

12, 13. (a) Niki ekyabaireho omu bushwere bwa Hosea? (b) Ahabw’enki Hosea yaagarukaine na Gomeri, kandi nitubaasa kwegyera ki aha bushwere bwe?

12 Ekyahikire ahari nabi Hosea nikitwegyesa bingi aha ku Ruhanga arikutwara obushwere. Ruhanga akagambira Hosea kutaatsya Gomeri, owaabaire naija kuba “omukazi maraaya” kandi akamuzaarira “abaana b’obwamaraaya.” Gomeri na Hosea bakazaara omwana w’omwojo. (Hosea 1:2, 3) Bwanyima, Gomeri akazaara omwishiki, n’ondiijo omwojo, obundi arikubazaarwamu omushaija ondiijo. N’obu Gomeri araabe yaashambaine emirundi erengire ahari gumwe, Hosea akaguma nawe omu bushwere. Bwanyima, akaruga omu ka ya Hosea yaaba omuzaana. Kwonka nabwo Hosea akamugura yaamugarura. (Hosea 3:1, 2) Yehova akakoresa Hosea kworeka oku yaabaire naaguma naasaasira Abaisraeli bwanyima y’okutaba beesigwa n’okuramya ba ruhanga abandi. Nitubaasa kwegyera ki aha bushwere bwa Hosea?

13 Omukristaayo yaashambana, ou ari nawe omu bushwere naaba aine kucwamu. Yesu akagira ngu ogwo otashambaine naaba aine enshonga ehikire kugaitururwa akacwamu kugaruka kutaaha omu bushwere. Kwonka nikiba kitagwire yaacwamu kusaasira mugyenzi we oshambaine. Hosea akagarukana na Gomeri. Ku yaaherize kugaruka, Hosea akamugira ngu tashemereire kuteerana n’ondiijo mushaija weena. Hosea tarateeraine na Gomeri kumara obwire. (Hosea 3:3) Kwonka bwanyima, Hosea ashemereire kuba yaagarukire kuteerana n’omukazi we. Eki kikaba nikijwekyera oku Ruhanga yaabaire ayeteekateekire kwakiira Abaisraeli, kandi akaguma aine omukago nabo. (Hosea 1:11; 3:3-5) Eki nikitwegyesa ki aha bushwere obunaku obu? Omuntu otashambaine yaatandika kuteerana n’ou ari nawe omu bushwere oshambaine, ekyo nikiba nikimanyisa ngu amusaasiire. (1 Abakorinso 7:3, 5) Nihaba hatakiriho nshonga ehikire y’okugaitururwa. Bwanyima y’ekyo, omushaija n’omukazi we bashemereire kuhwerahwerana kureeba obushwere nk’oku Ruhanga arikubureeba.

HA OBUSHWERE EKITIINISA N’OBU BWAKUBA BURIMU OBUREMEEZI BW’AMAANI

14. Kurugiirira aha 1 Abakorinso 7:10, 11, niki ekirikubaasa kubaho omu bushwere?

14 Abakristaayo boona baine kuha obushwere ekitiinisa nka Yehova na Yesu. Kwonka abamwe tibarikukora eki, ahabw’okugira ngu twena tituhikiriire. (Abarooma 7:18-23) N’ahabw’ekyo titushemereire kutangaara ngu n’Abakristaayo ab’omu kyasha ky’okubanza bakaba baine oburemeezi omu bushwere. Paulo akahandiika ngu “omukazi arekye kutaana na iba.” Kwonka obumwe eki nikibaho.​—Shoma 1 Abakorinso 7:10, 11.

Omushaija n’omukazi we nibabaasa kurinda bata obushwere bwabo? (Reeba akacweka 15)

15, 16. (a) Omushaija n’omukazi bashemereire kugira kigyendererwa ki obushwere bwabo bwaba burimu oburemeezi, kandi ahabw’enki? (b) Nibabaasa kutwaza bata omwe aharibo yaaba atarikuheereza Yehova?

15 Paulo taragambire aha mbeera ezaabaire nizireetera abari omu bushwere kutaana. Kwonka nitumanya ngu akaba atarikugamba aha bintu nk’omushaija kushambana. Ku kyakubaire kityo, omukazi we akaabaire aine enshonga ehikire kugaitururwa akagaruka kutaaha omu bushwere. Paulo akahandiika ngu omukazi yaataana na iba “agumire aho atashwerwa ondiijo, nari shi agarukane na iba.” Eki nikimanyisa ngu Ruhanga akaba naakibareeba nk’abari kumwe omu bushwere. Paulo akagira ngu n’obu baakuba baine buremeezi ki, kwonka hatariho oshambaine aharibo, bashemereire kugarukana, ekirikumanyisa okushoboorora oburemeezi bwabo bakaguma hamwe. Nibabaasa kushaba abareeberezi obuhwezi. Abareeberezi tibaine kugwera orubaju, kwonka nibabaasa kubaha obuhabuzi oburikukora kuruga omu Baibuli.

16 Kandi shi Omukristaayo ku yaakuba ari omu bushwere n’otarikuheereza Yehova? Obushwere bwabo bwabamu oburemeezi, okutaana nikuba nikwikirizibwa? Nk’oku kyaba kyagambirwe, Baibuli neegira ngu obushambani bwonka niyo nshonga ehikire ey’okugaitururwa. Kwonka Baibuli terikworeka enshonga erikubaasa kureetera abari omu bushwere kutaana. Paulo akahandiika ati: “Omukazi weena, oine iba otarikwikiriza, iba yaakunda kuguma nawe, omukazi ogwo ataritaana n’omushaija we.” (1 Abakorinso 7:12, 13) Eki nikikora na hati.

17, 18. Ahabw’enki Abakristaayo abamwe nibaguma omu bushwere n’obu bwakuba burimu oburemeezi bw’amaani?

17 Kwonka obumwe ebikorwa by’omushaija otari mu mazima nibibaasa kureetera omukazi Omukristaayo kureeba ngu tashemereire kuguma n’omushaija ogwo. Nk’eky’okureeberaho, iba naabaasa kuba naamutwariza kubi, areebe ngu amagara ge gari omu kabi. Omushaija naabaasa kwanga kureeberera omukazi we n’abandi omu ka ye omu by’omubiri nari amuremese kuheereza Ruhanga. Kyaba kityo, omukazi Omukristaayo naabaasa kureeba ngu nikyetengyesa kutaana ahabw’ebikorwa bibi bya iba. Kwonka Abakristaayo abamwe abari omu mbeera nk’ezo bacwiremu kuguma n’abu bari nabo omu bushwere. Nibagumisiriza bateeraho kukora n’amaani kutereeza obushwere bwabo. Ahabw’enki nibacwamu kukora batyo?

18 Omushaija n’omukazi baataana ahabw’embeera nk’ezi, nibaba nibakibarwa nk’abari omu bushwere, kandi nibabaasa kutunga oburemeezi obu twaba twagambireho. Entumwa Paulo akaha enshonga endiijo erikureetera omushaija n’omukazi kuguma hamwe. Akahandiika ati: “Omushaija otarikwikiriza ayezibwa ahabw’omukazi we; n’omukazi otarikwiriza ayezibwa ahabw’ow’eishe-emwe ogwo. Kuri kitari kityo, abaana baanyu bakaabaire abatashemeziibwe, kwonka hati n’abarikwera.” (1 Abakorinso 7:14) Abakristaayo baingi bacwiremu kuguma n’abakundwa baabo abatarikuheereza Yehova n’obu embeera zirikuba zigumire. Nibashemererwa ahabw’okwefeerereza omu muringo ogwo, bwanyima baareeba abu bari nabo omu bushwere barikuheereza Yehova.​—Shoma 1 Abakorinso 7:16; 1 Petero 3:1, 2.

19. Ahabw’enki omu kibiina Ekikristaayo harimu obushwere burungi?

19 Yesu akaha obuhabuzi oburikukwata aha kugaitururwa, kandi Paulo akaha oburikukwata aha kutaana. Bombi bakaba nibenda ngu abaheereza ba Ruhanga bahe obushwere ekitiinisa. Omu bibiina Ebikristaayo ebiri omu nsi yoona, harimu obushwere bwingi oburimu okushemererwa. Obundi nooreeba abari omu bushwere abashemereirwe omu kibiina kyawe, abashaija barikukunda abakazi baabo, n’abakazi barikuha baibabo ekitiinisa. Boona nibooreka ngu obushwere n’obw’ekitiinisa. Kandi nitushemererwa kureeba abashaija n’abakazi baingi barikugyendera aha bigambo bya Ruhanga ebi: “Nikyo omushaija atsigiraho ishe na nyina, akateeranwa n’omukazi we, bombi bakaba omubiri gumwe.”​—Abaefeso 5:31, 33.