Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 48

EKYESHONGORO 97 Ekigambo kya Ruhanga Nikibaisaho Amagara

Okutunga Emigaati omu Muringo Gw’eky’Okutangaaza

Okutunga Emigaati omu Muringo Gw’eky’Okutangaaza

‘Niinye mugaati gw’amagara, orikwija ahariinye, tarikwija kugira enjara.’YOH. 6:35.

ENTIMA

Okushwijuma ebiri omuri Yohaana eshuura 6, erikugamba oku Yesu yaakanyisiza abantu baingi omugaati n’eby’enyanja, n’eki turikukyegyeraho.

1. Omugaati gukaba guri mukuru guta omu bwire bwa Baibuli?

 OMU bwire bwa Baibuli, omugaati kikaba kiri eky’okurya kya butoosha. (Kut. 14:18; Luk. 4:4) Nangwa, Baibuli obumwe neekoresa ekigambo “omugaati” kumanyisa eby’okurya. (Byak. 20:7) Kandi na Yesu akakoresa emigaati omu by’okutangaaza bibiri ebirikumanywa gye. (Mat. 16:​9, 10) Kimwe aha by’okutangaaza ebyo nikishangwa omuri Yohaana eshuura 6. Twaba nitweyijutsya ebiri omu shuura egyo, nituza kusherura amashomo agu turikubaasa kugyenderaho obunaku obu.

2. Ni mbeera ki eyaareeteire haabaho ekyetengo ky’eby’okurya?

2 Entumwa za Yesu ku baarugire omu kubuurira, Yesu akagyenda nabo omu bwato baayambuka Enyanja ya Galilaaya kuza kuhuumuraho. (Mak. 6:​7, 30-32; Luk. 9:10) Bakaza omu mwanya ogwehereire omu kicweka kya Besesaida. Kwonka, omu kaire kakye abantu baingi bakabashangayo baabeehinguririza. Yesu tarabehugize, kureka akateeraho kubeegyesa aha Bukama, kandi yaakiza abarwaire. Ku bwatandikire kwira, abeegi be bakatandika kwebuuza oku abantu abo baabaire nibaija kutunga eky’okurya. Obundi bamwe aha bantu abo bakaba bataine eby’okurya birikumara, kandi baingi bakaba baine kuza omu byaro kugura eby’okurya. (Mat. 14:15; Yoh. 6:​4, 5) Mbwenu shi Yesu akaba naija kukora ki?

EKY’OKUTANGAAZA KY’OKUHA ABANTU EMIGAATI

3. Yesu akooreka ata ngu naafayo aha byetengo by’abantu baingi abo? (Reeba n’ekishushani .)

3 Yesu akagambira entumwa ze ati: “Tihariho kirikubatwara, mubagaburire.” (Mat. 14:16) Kwonka ekyo kikaba kigumire, ahakuba hakaba hariho abashaija nka 5,000. Kandi waabariramu abakazi n’abaana, abantu abaabaire baine kurya bakaba nibahika nka 15,000. (Mat. 14:21) Anderea akagira ati: “Aha hariho omwojo oine emigaati ya sayiri etaano n’eby’enyanja bibiri, kwonka ebyo nibigasira ki abantu abarikwingana bati?” (Yoh. 6:9) Emigaati ya sayiri ekaba neekira kuriibwa abooro n’abandi, kandi eby’enyanja nibibaasa kuba byabaire birimu omwonyo, kandi byomire. Kwonka nabwo ebi omwojo ogwo yaabaire aine, bikaba bitarikubaasa kumara abantu baingi abo.

Yesu akafayo aha byetengo by’abantu, eby’omwoyo n’eby’omubiri (Reeba akacweka 3)


4. Nitubaasa kwega ki omuri Yohaana 6:​11-13? (Reeba n’ebishushani.)

4 Yesu akooreka obufura abantu, arikubagambira kushutama omu kacwamba omu za guruupu. (Mak. 6:​39, 40; shoma Yohaana 6:​11-13.) Reero akasiima Ishe ahabw’emigaati n’eby’enyanja. Buzima, kikaba kihikire kusiima Ruhanga owaabaire ari obukomooko bw’eby’okurya ebyo. Ekyo nikitwijutsya ngu ni kikuru kutooreza Yesu turikushaba tutakariire, yaaba turi twenka nari turi n’abandi. Bwanyima akagambira entumwa ze kugabura eby’okurya, kandi abantu boona bakarya baahaaga. Haine n’ebyatsigaireho, ebi Yesu yaabaire atarikwenda bife busha. N’ahabw’ekyo, akabagambira kurundaana ebyatsigaireho, obundi kugira ngu bikoresibwe bwanyima. Yesu akatuteeraho eky’okureeberaho ky’okukoresa gye ebi twine. Waaba ori omuzaire, teeraho kugaaniira n’abaana baawe aha ky’okutangaaza eki, kandi mugambe aha mashomo agu murikubaasa kwega aha kushaba, obufura, n’okugaba.

Yebuuze oti: ‘Niintooreza eky’okureeberaho kya Yesu ndikushaba ntakariire?’ (Reeba akacweka 4)


5. Abantu bakatwaza bata ahabw’eki Yesu yaakozire eizooba eryo, kandi we akatwaza ata?

5 Abantu bakatangaarira omuringo ogu Yesu yaabaire naayegyesamu, n’eby’okutangaaza ebi yaakozire. Ahabw’okugira ngu bakaba nibamanya ngu Musa akaraganisa ngu Ruhanga akaba naija kutuma nabi w’omutaano, nibabaasa kuba baateekateekire ngu Yesu niwe nabi ogwo. (Bir. 18:​15-18) N’ahabw’ekyo, bakaba nibareeba ngu Yesu naija kuba omutegyeki murungi, obundi orikubaasa kuha eihanga ryona emigaati. Niyo nshonga ahabw’enki abantu baabaire nibenda ‘kumukwatsa amaani kumugira omugabe.’ (Yoh. 6:​14, 15) Kuri noogira ngu Yesu akaikiriza, akaba naija kuba yaayejwanzya omu butegyeki bw’Abayudaaya abaabaire bari ahansi y’obutware bw’Abarooma. Mbwenu shi nikyo yaakozire? Ngaaha. Baibuli neeyoreka ngu ‘akabarugamu mpora, yaagaruka omu bibungo.’ N’obu araabe yaabaire naagyemeserezibwa abandi, tarejwangize omu by’obutegyeki. Ekyo ka nitukyegyeraho eishomo rikuru!

6. Nitubaasa kworeka tuta ngu nitwenda kutooreza Yesu? (Reeba n’ekishushani.)

6 Itwe nibabaasa kutatushaba kukanyisa emigaati, kukiza abarwaire omu muringo gw’eky’okutangaaza, nari kutugyema kutegyeka. Kwonka nibabaasa kwenda ngu twejumbe omu by’obutegyeki nk’okuteera akaruru, nari okushagika ou barikuteekateeka ngu naabaasa kureetaho empinduka. Eky’okureeberaho kya Yesu nikyoreka butunu eki twine kukora. Akanga kwejwanzya omu by’obutegyeki, kandi bwanyima akagira ati: “Obugabe bwangye ti bw’ensi egi.” (Yoh. 17:14; 18:36) Abakristaayo obunaku obu nibateeraho kuteekateeka n’okutwaza nka Yesu. Nitushagika Obukama bwe, tubujuririra, kandi tushaba ngu bwije. (Mat. 6:10) Ka tugarukye tugambe aha ky’okureeberaho kya Yesu eky’okukanyisa emigaati, kandi tureebe ekindi eki turikubaasa kukyegyeraho.

Yesu akateeraho abakuratsi be eky’okureeberaho, atarikwejwazya omu by’obutegyeki bw’Abayudaaya nari obw’Abarooma (Reeba akacweka 6)


EKI EMIGAATI ERIKUMANYISA

7. Yesu akakora ki, kandi entumwa bakatwaza bata? (Yohaana 6:​16-20)

7 Yesu ku yaaherize kuriisa abantu baingi, akagambira entumwa ze kugaruka Kaperenaumu barikukoresa obwato, reero we yaaza omu bibungo, kugira ngu abantu batamuhindura omugabe. (Shoma Yohaana 6:​16-20.) Entumwa ze ku baabaire bari omu bwato, eihunga rikareeta omuyaga gw’amaani n’ebingonzi. Yesu akaija ahu baabaire bari arikugyendera aha maizi. Kandi, akagambira entumwa Petero kukora nikyo kimwe. (Mat. 14:​22-31) Yesu ku yaagire omu bwato, omuyaga gukatuuza. Ekyo kikabareetera kugira bati: “Buzimazima ori omwana wa Ruhanga.” a (Mat. 14:33) Kwonka nabwo, tibaretegyereize akakwate akaabaire kari aha gati y’eky’okutangaaza eki, n’eky’okukanyisa emigaati. Mako akoongyeraho akashonshorekye akandi ati: ‘[Entumwa] bakatangaarira kimwe, kwonka tibarashoborokyeirwe by’emigaati, ahabw’okuba emitima yaabo ekaba egangaire.’ (Mak. 6:​50-52) Bakaremwa kumanya ngu Yehova akaba ahaire Yesu amaani g’okukora eby’okutangaaza ebyo. Bwanyima, Yesu akabaijutsya eky’okutangaaza ky’emigaati, kandi akagamba eki turikubaasa kukyegyeraho.

8-9. Ahabw’enki abantu baagiire kusherura Yesu? (Yohaana 6:​26, 27)

8 Abantu abu Yesu yaariisize bakaba bataire omutima aha kuhaazya ebyetengo byabo by’omubiri. Mu muringo ki? Eizooba eryakuratsireho, bakamanya ngu Yesu n’entumwa ze bagyenzire. N’ahabw’ekyo bakaza omu maato agandi agarugire Tiberia, baaza Kaperenaumu kusherura Yesu. (Yoh. 6:​22-24) Mbwenu shi bakakora ekyo barikwenda kwongyera kuhurira ebirikukwata aha Bukama? Ngaaha. Bakaba bataire omutima aha kyetengo kyabo ky’omubiri, barikwenda emigaati. Ekyo nitukimanya tuta?

9 Yetegyereze ekyabaireho ku baamubwoine haihi na Kaperenaumu. Yesu akagamba butunu ngu ekigyendererwa kyabo kikaba kiri eky’okwigutsya ebyetengo byabo by’omubiri. Akabagira ati: “Muriire emigaati, mwaiguta . . . eby’okurya ebirikuhwaho.” Akabahiga kuhendekyera “eby’okurya ebirikugumaho okuhitsya aha magara agatahwaho.” (Shoma Yohaana 6:​26, 27.) Yesu akagira ngu Ishe akaba naija kubaha eby’okurya ebyo. Okugira ngu eby’okurya nibibaasa kuhitsya omu magara agatahwaho nikibaasa kuba kyabatangaarize. Ni by’okurya ki ebyabaire nibibaasa kukora ekyo, kandi abaabaire bamuhurikiize bakaba nibaija kubitunga bata?

10. ‘Omurimo gwa Ruhanga’ ogu abantu baabaire baine kukora ni guuha?

10 Abayudaaya abo baine kuba baateekateekire ngu baine kugira ebi bakora nari ebi baahikiiriza kubaasa kutunga eby’okurya ebyo. Nibabaasa kuba baateekateekire aha “mirimo” y’Ebiragiro bya Musa. Kwonka, Yesu akabagira ati: “Ogu nigwo murimo gwa Ruhanga, imwe okwikiriza ogwo ou yaatumire.” (Yoh. 6:​28, 29) Kubaasa kutunga “amagara agatahwaho,” nikyetengyesa okwikiririza omuri ogwo orikujwekyera Ruhanga. Nangwa, ekyo Yesu akaba yaakigambireho enyima. (Yoh. 3:​16-18, 36) Kandi akagaruka yaagamba aha ku turikubaasa kutunga amagara agatahwaho.—Yoh. 17:3.

11. Abayudaaya bakooreka bata ngu bakaba bataire omutima aha kwigutsibwa omugaati? (Zaaburi 78:​24, 25)

11 Abayudaaya abo bakanga kwikiriza enyegyesa ya Yesu eyaabaire neekwata aha “murimo gwa Ruhanga” omusya. Bakamubuuza bati: “Mbwenu nookora kamanyiso ki, aku twakureeba, tukakwikiriza?” (Yoh. 6:30) Bakagira ngu baishenkurubo omu bwire bwa Musa bakatunga emaanu, eyaabaire neebaasa kushushanisibwa n’omugaati. (Neh. 9:15; shoma Zaaburi 78:​24, 25.) Buzima, bakaba bakitaire omutima aha kwigutsibwa omugaati gwenyine. Kandi omurundi ogundi, Yesu ku yaagambire aha ‘mugaati gw’amazima ogurikuruga omu iguru,’ ogwabaire guri nk’emaanu erikuha amagara, tibaramugambiire kubashoboororera. (Yoh. 6:32) Bakaba bataire omutima aha byetengo byabo by’omubiri, omu mwanya gw’okuguta aha mazima g’eby’omwoyo agu Yesu yaabaire naateeraho kubagambira. Ebyo nitubaasa kubyegyeraho ki?

ENSHONGA ENKURU

12. Yesu akooreka ata eki twine kutaho omutima?

12 Nitwega eishomo rikuru aha biri omu Yohaana eshuura 6. Enshonga nkuru ei twine kutaho omutima n’ebyetengo byaitu by’eby’omwoyo. Ijuka ngu Yesu akahamya enshonga egyo obu yaayangira omutego gwa Sitaane. (Mat. 4:​3, 4) Kandi omu rubazo rwe orw’aha rushozi, akahamisiriza enshonga y’okugira enjara y’eby’omwoyo. (Mat. 5:3) Kuhikaana n’ekyo, nitubaasa kwebuuza tuti: ‘Mbwenu shi ebi ndikukora nibyoreka ngu ninta omutima aha kwigutsa ekyetengo kyangye ky’eby’omwoyo, okukira eby’omubiri?’

13. (a) Ahabw’enki kihikire kwesiima ahabw’eby’okurya? (b) Ni kurabura ki oku twine kutaho omutima? (1 Abakorinso 10:​6, 7, 11)

13 Kihikire kushaba aha bikwatiraine n’ebyetengo byaitu eby’omubiri, kandi tukabyesiimiramu. (Luk. 11:3) Okukora n’amaani okurikutubaasisa ‘kurya n’okunywa’ nikureeta okushemererwa, kandi ‘nikuruga omu mikono ya Ruhanga.’ (Mub. 2:24; 8:15; Yak. 1:17) Kwonka, twine kureka ebyetengo by’omubiri omu mwanya gwabyo. Entumwa Paulo akakigambaho arikuhandiikira Abakristaayo abaabaire bariho obu entebeekanisa y’Ekiyudaaya yaabaire eri haihi kuhendera. Akagamba aha byabaire aha Baisraeli, otwariiremu n’ebyabaireho haihi n’Orushozi Sinai. Akarabura Abakristaayo ‘kutetenga ebibi nk’oku [Abaisraeli] baabyetengire.’ (Shoma 1 Abakorinso 10:​6, 7, 11.) Abaisraeli bakakunda munonga eby’okurya kyabareetera kureeba ebi Yehova yaabahaire omu muringo gw’eky’okutangaaza nka ‘bibi.’ (Kub. 11:​4-6, 31-34) Obu baakora akanyana k’ezaabu, bakarya, baanywa, kandi bazaana. (Kur. 32:​4-6) Paulo akagamba aha byabaire aha Baisraeli kurabura Abakristaayo abaabaire bariho entebeekanisa y’Ekiyudaaya etakahendeire omu gwa 70 Y.A.K. Hati turi haihi n’emperu y’entebeekanisa y’obusingye obu, n’ahabw’ekyo twine kureeba obuhabuzi bwa Paulo nka bukuru.

14. Aha bikwatiraine n’eby’okurya, nitubaasa kugirira ki ekihika?

14 Obu Yesu yaagamba aha ‘by’okurya by’obutoosha,’ akagamba n’aha bwire obu ebi Ruhanga arikukunda byabaire nibiija kukorwa ‘omu nsi nk’oku birikorwa omu iguru.’ (Mat. 6:​9-11) Niki ekirikwija omu biteekateeko byawe waateekateeka aha bwire obwo? Baibuli neeyoreka ngu ebi Ruhanga arikukunda eby’omu nsi nibitwariramu eby’okurya birungi. Kuhikaana n’ebiri omuri Isaaya 25:​6-8, nihaija kubaho eby’okurya bingi omu Bukama bwa Yehova. Zaaburi 72:16 neeraganisa eti: ‘Nihaija kubaho omweru mwingi omu nsi, emyaka neija kukondakonda omu misiri omu bibungo.’ Oine ekihika ky’okuteeka eby’okurya ebi orikukunda, nari ebi otakateekahoga? Okwongyera ahari ekyo, noija kwesiima orikurya ebijuma by’emizaabibu ei oraabyare. (Isa. 65:​21, 22) Kandi noija kuba otari wenka.

15. Ni bwegyese bwa muringo ki oburaabeho omu kuzooka okuraabeho? (Yohaana 6:35)

15 Shoma Yohaana 6:35. Ni matsiko ki agariho ahabw’abo abaariire emigaati, n’eby’enyanja ebi Yesu yaabahaire? Omu kuzooka okuraabeho, noobaasa kwija kubugana bamwe aharibo. N’obu baraabe bataraikiririize omuri Yesu, nibabaasa kwija kuzooka. (Yoh. 5:​28, 29) Abantu abo nibaija kuba baine omugisha gw’okwetegyereza amakuru g’ebigambo bya Yesu ebi: “Niinye mugaati gw’amagara, orikwija ahariinye, tarigira njara.” Nibaija kuba baine kwikiririza omu kitambo kya Yesu, eki yaahaireyo ahabwabo. Omu bwire obwo, nihaija kubaho entebeekanisa y’eby’omwoyo y’okwegyesa abaraazookye, n’abaana abaraazaarwe omu bwire obwo. Ka nitwija kushemererwa kwejumba omu ntebeekanisa egyo! Okukora ekyo nikiija kutureetera okushemererwa kwingi munonga okurikukira okurya emigaati. Buzima, eby’omwoyo nibyo biraabe biri bikuru.

16. Niki ekindi eki turaashwijume?

16 Twashwijuma bimwe aha biri omuri Yohaana eshuura 6, kwonka hariho ebindi bingi ebi Yesu yaayegyeise ebirikukwata aha ‘magara agatahwaho.’ Bikaba biri bikuru aha Bayudaaya abo, kandi ni bikuru n’ahariitwe. Nitwija kugumizamu kushwijuma Yohaana eshuura 6 omu kicweka ekirikukurataho.

EKYESHONGORO 20 Okahayo Omwana Waawe ow’Omuhendo

a Kumanya ebirikukiraho aha ky’okutangaaza eki, reeba ekitabo Jesus—The Way, the Truth, the Life, rup. 131, na Imitate Their Faith, rup. 185.