Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Eki Waaba Nookimanya?

Eki Waaba Nookimanya?

Abantu bakaba nibashashura mishoro ki omu bwire bwa Yesu?

KURUGA ira, Abaisraeli bakaba nibahayo sente kushagika okuramya okw’amazima. Kwonka omu bwire bwa Yesu enshonga y’okushashura omushoro ekagumira Abayudaaya kandi yaaba nk’omugugu.

Abayudaaya abakuru boona bakaba baine kushashura ekicweka kya shekeli nari (rupiiha ebiri nari drachma ibiri) kushagika okuramya okw’amazima aha hekalu ya Ruhanga. Omu kyasha ky’okubanza, esente ezo bakaba nibazikoresa kugura ebitambo n’okureeberera hekalu eyayombekirwe Heroode. Abayudaaya abamwe bakabuuza Petero yaaba Yesu yaabaire naashashura omushoro, kandi Kristo taragizire ngu kigwire kushora. Nangwa, akaragiira Petero kutunga ekinushu akashashura omushoro ogwo.​—Mat. 17:24-27.

Kandi abaheereza ba Ruhanga ira bakaba nibahayo omushoro ogundi ogurikwetwa kimwe kya ikumi, eky’ebihingwa byabo nari entaatsya yaabo. (Lev. 27:30-32; Kub. 18:26-28) Abeebembezi b’ediini bakaba nibagyemesereza abantu ngu baine kufayo munonga kuhayo kimwe kya ikumi aha buri mboga, nangwa n’aha ‘shogi, na anisi, na kumino.’ Yesu tarabacwerereire rubanja, kwonka akooreka ngu abahandiiki n’Abafarisaayo bakaba nibakoresa ekiragiro ky’okuhayo kimwe kya ikumi omu muringo gw’oburyarya.​—Mat. 23:23.

Kwonka omu bwire obwo, Abarooma abaabaire nibabategyeka bakataho emishoro etari emwe n’emwe. Abaabaire baine eitaka bakaba nibashashura omushoro barikuhayo esente nari ebintu. Nikiteberezibwa ngu bakaba nibahayo omushoro ogurikwingana ebicweka 20 kuhika 25 ahari igana. Kandi buri Muyudaaya akaba naahayo n’omushoro gw’omutwe. Ogu nigwo mushoro ogu Abafarisaayo baabuurizeho Yesu. Omu bugufu akooreka emiteekateekyere mirungi aha mushoro arikugira ati: “Ebya Kaisaari mubihe Kaisaari, n’ebya Ruhanga mubihe Ruhanga.”​—Mat. 22:15-22.

Kandi hakaba hariho n’omushoro gw’ebintu ebirikureetwa omu disiturikiti nari ebirikutwarwa aheeru yaayo. Bakaba nibashorooza omushoro ogu aha nyambukiro, entindo, entaagurikano z’emihanda, amarembo g’etauni, nari omu butare.

Okutwarira hamwe omushoro gwona ogwabaire nigushashurwa omu butegyeki bwa Rooma gukaba guri omugugu gw’amaani. Kurugiirira ahari Tacitus omunyabyafaayo Omurooma, omu butware bw’omutegyeki Tiberio obu Yesu yaabaire ari omu nsi, “Siria na Buyudaaya, bakeeshengyereza ngu babatuubize aha mushoro ogwabaire gubaberaire omugugu.”

Omuringo ogu baabaire nibashoroozamu omushoro ogwo, nagwo gukaba guri omugugu ogundi. Omurimo gw’okushorooza gukaba niguheebwa orikuhayo esente nyingi. Abaine esente bakaba bapatana omurimo gw’okushorooza omushoro, reero bataho abahooza b’okwiha empoza aha bantu kandi nabo batungaho amagoba. Nikireebeka Zakaayo akaba aine abantu nk’abo abu yaataireho kuhooza. (Luk. 19:1, 2) Niyo nshonga ahabw’enki abantu bakaba batarikukunda abahooza.