Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 2

Noobaasa Kuba Omuhuumuriza Murungi

Noobaasa Kuba Omuhuumuriza Murungi

‘Aba n’abakozi bagyenzi bangye abu ndikukora nabo omurimo gw’Obukama bwa Ruhanga, abo nibo bonka abaampuumuriize.’​—KOL. 4:11.

EKYESHONGORO 90 Tugumyane

EBIRAAGAMBWEHO *

1. Ni mbeera ki ez’enaku ezi abaheereza ba Yehova abeesigwa barikurabamu?

OMU nsi yoona, abaheereza ba Yehova baingi nibaraba omu mbeera zigumire, kandi ez’obusaasi. Embeera nk’ezi ozireebire omu kibiina kyawe? Abakristaayo abamwe baine endwara z’amaani nari bafeereirwe abakundwa. Abamwe baine obusaasi bw’okureeba ow’omu ka yaabo nari omunywani naaruga omu mazima. Abamwe nibabonabona ahabw’okuhikwaho ebihikiirizi. Ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe nkabo baine kuhuumurizibwa. Nitubaasa kubahwera tuta?

2. Ahabw’enki obumwe entumwa Paulo yaabaire aine kuhuumurizibwa?

2 Entumwa Paulo akaraba omu mbeera zigumire emirundi mingi. (2 Kor. 11:23-28) Kandi akagumira “eihwa omu mubiri,” obundi erikubaasa kuba yaabaire eri endwara. (2 Kor. 12:7) Kandi akaba aine n’okwemera enaku ahabw’omukozi mugyenzi we Deema kumureebya akamutsigaho “ahabw’okukunda eby’ensi eby’ebiro ebi.” (2 Tim. 4:10) Paulo akaba ari Omukristaayo oshukirweho omwoyo gurikwera owaabaire naahwera abandi, kwonka obumwe nawe akaba naahurira ahwairemu amaani.​—Rom. 9:1, 2.

3. Ni baahi abaashagikire Paulo bakamugumya kandi bakamuhuumuriza?

3 Paulo akatunga obushagiki n’okuhuumurizibwa ebi yaabaire naayenda. Mu muringo ki? Yehova buzima akakoresa omwoyo gwe gurikwera kumugumya. (2 Kor. 4:7) Kandi Yehova akamuhuumuriza arikukoresa Abakristaayo bagyenzi be. Paulo akagamba aha baheereza bagyenzi be abamwe ngu bakamuhuumuriza gye. (Kol. 4:11) Bamwe abu yaagambire amaziina gaabo ni Aristariiko, Tukiko, na Mako. Bakamuhuumuriza baamuhwera kugumisiriza. Ni mitwarize ki eyaabaasiise Abakristaayo aba kuba abahuumuriza barungi? Nitubaasa kubatooreza tuta twaba nituhuumurizana kandi nitugumyana?

HAMIRA AHA BANDI NKA ARISTARIIKO

Nka Aristariiko, nitubaasa kuhamira aha b’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe omu bwire bugumire (Reeba akacweka 4-5) *

4. Aristariiko akooreka ata ngu ni munywani wa Paulo omuhamiireho?

4 Aristariiko akaba ari Omukristaayo kuruga Tesalonika omuri Makedonia, owaahamiire ahari munywani we Paulo. Aristariiko naabanza kugambwaho obu Paulo yaabaire ataayaayire omuri Efeso aha rugyendo rwe rwa kashatu orw’obumiisani. Obu Aristariiko yaabaire ashendekyereize Paulo, abantu bakeesharinga baamukwata. (Byak. 19:29) Ku baamurekwire, taratiinire kabi akahunga, kureka akaguma na Paulo yaamuhamiraho. Bwanyima y’ameezi makye, Aristariiko akaba ari omuri Bugriika aineyo Paulo n’obu abazigu baabaire nibakiteeraho kwita Paulo. (Byak. 20:2-4) Omu mwaka nk’ogwa 58 Y.A.K. obu Paulo yaayoherezibwa kukomerwa omuri Rooma, Aristariiko akamushendekyereza omu rugyendo ruraingwa orwo, kandi omu kugyenda emeeri ekatunga butandu. (Byak. 27:1, 2, 41) Ku baahikire omuri Rooma, obundi naabaasa kuba yaamazire obwire omu kihome hamwe na Paulo. (Kol. 4:10) Buzima tikirikutangaaza kureeba ngu akagarukwamu amaani ahabw’okugira omunywani nk’ogwo owaamuhamiireho!

5. Kurugiirira aha Enfumu 17:17, nitubaasa kworeka tuta ngu tuhamiire ahari banywani baitu?

5 Nka Aristariiko nitubaasa kuhamira aha b’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe babe banywani baitu omu bwire oburungi n’omu “bihikiirizi.” (Shoma Enfumu 17:17.) Nangwa na bwanyima y’oburemeezi kuhendera, ow’eishe-emwe nari munyaanyazi-itwe naabaasa kuba naakyenda kuhuumurizibwa. Frances, * ou abazaire be bombi baitsirwe ekookoro omu bwire bwa ameezi ashatu bakurataine, naagira ati: “Ninteekateeka ngu okugyezibwa kugumire oku nikutureetera obusaasi kumara obwire buraingwa. Ninsiima munonga banywani bangye abampamiireho abarikuguma nibaijuka ngu nkiine obusaasi, n’obu haraabe hahingwireho obwire kuruga obu abazaire bangye baafa.”

6. Twaba tuhamiire ahari banywani baitu ekyo nikiija kutureetera kukora ki?

6 Abanywani abaabuzima nibashagika ab’eishe-emwe na banyaanyabo. Nk’eky’okureeberaho, ow’eishe-emwe orikwetwa Peter bakamucebera baashanga aine endwara y’akabi munonga. Omukazi we orikwetwa Kathryn, naagira ati: “Ow’eishe-emwe n’omukazi we omu kibiina bakatutwara kureeba omushaho, kandi obwo nibwo twamanya endwara ya Peter. Eizooba eryo bakacwamu ngu tibarikwija kutureka kuraba omu busaasi obu twenka, kandi bakatuguma aha rubaju eshaaha yoona obu twabaire nitubenda.” Ka nikihuumuriza kugira abanywani abaabuzima abarikutuhwera kugumisiriza omu kugyezibwa!

BA OMWESIGWA NKA TUKIKO

Nka Tukiko, nitubaasa kuba abanywani abarikwesigwa, abandi baaba baine oburemeezi (Reeba akacweka 7-9) *

7-8. Kurugiirira aha Abakolosai 4:7-9, Tukiko akooreka ata ngu n’omwesigwa?

7 Tukiko, Omukristaayo kuruga omu disiturikiti ya Rooma omuri Asia, akanywana Paulo kandi yaamuhamiraho. (Byak. 20:4) Omu mwaka nk’ogwa 55 Y.A.K., Paulo akatebeekanisa kurundaanira Abakristaayo ba Buyudaaya esente z’okubahwera, kandi naabaasa kuba yaashabire Tukiko kumuhwera omu murimo mukuru ogu. (2 Kor. 8:18-20) Bwanyima, obu Paulo yaabaire akomiirwe omuri Rooma omurundi gw’okubanza, Tukiko akaguma naakora nk’entumwa ye. Akaba naatwara amabaruha n’obutumwa bw’okuhuumuriza ebibiina omuri Asia.​—Kol. 4:7-9.

8 Tukiko akaguma ari munywani wa Paulo omwesigwa. (Tit. 3:12) Ti Bakristaayo boona ab’obunaku obwo ngu bakaba nibeesigwa nka Tukiko. Omu mwaka nk’ogwa 65 Y.A.K., obu Paulo yaakomwa omurundi gwa kabiri, akahandiika ngu Abakristaayo baingi omuri Asia bakaba nibamwetantara, obundi ahabw’okutiina abahakanisa. (2 Tim. 1:15) Kwonka, Paulo akaba naabaasa kwesiga Tukiko kandi akamuha obujunaanizibwa obundi. (2 Tim. 4:12) Paulo buzima akashemererwa ahabw’okugira Tukiko munywani we murungi.

9. Nitubaasa kutooreza tuta Tukiko?

9 Nitubaasa kutooreza Tukiko turikuba abanywani abeesigwa. Nk’eky’okureeberaho, titurikuraganisa buraganisa ngu nituza kuhwera ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe abaine eki bakyenire, beitu nitugira n’eki twakora kubahwera. (Mat. 5:37; Luk. 16:10) Abaine eki bakyenire baamanya ngu nibabaasa kutwesiga, ekyo nikibahuumuriza. Munyaanyazi-itwe omwe naashoboorora enshonga ahabw’enki. Naagira ati: “Torikwongyera kutunga amaganya orikwebuuza yaaba omuntu owaaraganisa kukuhwera naaza kwija omu bwire kukora eki yaaraganisa.”

10. Nk’oku kiri omu Enfumu 18:24, ni baahi abarikubaasa kuhuumuriza abarikugyezibwa nari abahwairemu amaani?

10 Abarikuba nibagyezibwa nari bahwairemu amaani butoosha nibashanga kirikuhuumuriza kutunga obuhungiro omu banywani abu barikwesiga. (Shoma Enfumu 18:24.) Bwanyima ya Bijay kutamwa embeera ahabw’omutabani kubingwa omu kibiina, akagira ati: “Nkaba niinyenda kugira ou naagambira enyehurira zangye ou ndikubaasa kwesiga.” Carlos akafeerwa obujunaanizibwa bwe omu kibiina ahabw’okukora enshobe. Naagira ati: “Nkaba niinyenda ‘obuhungiro burungi’ kubaasa kugamba ntarikutiina ngu omuntu naaza kuncwera orubanja.” Carlos akatunga obuhungiro burungi omu mureeberezi, owaamuhweraire kuraba omu buremeezi bwe. N’ekindi, kikamugumya kumanya ngu abareeberezi n’abanyabwengye, kandi ngu nibaija kurinda ebihama bye ebi yaabagambiire.

11. Nitubaasa kuba tuta abanywani abeesigwa kandi abahuumuriza?

11 Twine kuba abagumisiriza kubaasa kuba abanywani barungi kandi abahuumuriza. Bwanyima ya Zhanna kutsigwaho iba, akagira obugwagye ahabw’okugambira banywani be ab’aha mara enyehurira ze. “Bakagumisiriza barikumpurikiza,” Zhanna nikwo arikugira, “n’obu ndaabe naagumire ningarukamu ebigambo nibyo bimwe.” Naiwe noobaasa kworeka ngu ori omunywani omwesigwa orikuba omuhurikiza murungi.

BA OYETEEKATEEKIRE KUHEEREZA NKA MAKO

Ebikorwa bya Mako eby’embabazi bikahwera Paulo kugumisiriza, naitwe nitubaasa kuhwera ab’eishe-emwe baagwerwa akagwe (Reeba akacweka 12-14) *

12. Mako akaba ari oha, kandi akooreka ata ngu aine omutima gw’okwefeerereza?

12 Mako akaba ari Omukristaayo Omuyudaaya kuruga Yerusaalemu. Omunyabuzaare we Barunaba akaba ari omumiisani orikumanywa gye. (Kol. 4:10) Nikireebeka eka ya Mako bakaba bari abagaiga, kwonka Mako akaba atarikwebembeza eby’obugaiga. Mako akooreka ngu aine omutima gw’okwefeerereza omu buheereza bwe bwona. Akaba naakunda kuheereza abandi. Nk’eky’okureeberaho, obwire butari bumwe na bumwe Mako akakora n’entumwa Paulo na Petero omu buheereza bwabo, obundi arikukora aha byetengo byabo eby’omubiri. (Byak. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Paulo akagamba ahari Mako nk’omwe aha ‘bakozi bagyenzi be abu arikukora nabo omurimo gw’Obukama bwa Ruhanga,’ kandi ‘omuhuumuriza.’​—Kol. 4:10, 11.

13. Ebiri omu 2 Timoseo 4:11 nibyoreka bita ngu Paulo akasiima Mako ahabw’okuheereza omu bwesigwa?

13 Mako akaba munywani wa Paulo ow’aha mara. Nk’eky’okureeberaho, obu Paulo yaabaire akomirwe omurundi gw’aha muheru omuri Rooma, nk’omu gwa 65 Y.A.K., akahandiikira Timoseo ebaruha ya kabiri. Omu baruha egyo, Paulo akashaba Timoseo kwija Rooma na Mako. (2 Tim. 4:11) Hatariho kubangaanisa Paulo akasiima obuheereza bwa Mako obw’enyima, n’ahabw’ekyo akamushaba ngu abe nawe omu bwire bukuru obwo. Mako akahwera Paulo omu miringo erikumugasira, obundi arikumuha eby’okurya nari eby’okukoresa omu kuhandiika. Obushagiki n’okuhuumurizibwa ebi Paulo yaatungire bikamuhwera kugumisiriza omu biro bye ebyahererukireyo arikuza kwitwa.

14-15. Nitwega ki omuri Matayo 7:12 aha bikwatiraine n’okuhwera abandi omu miringo yenyini erikwetengyesa?

14 Shoma Matayo 7:12. Twaba nituraba omu mbeera egumire, ka nitusiima munonga abarikutuhwera omu miringo erikutugasira! “Hariho ebintu bingi ebi turikuba twine kukora buri izooba ebirikureebeka nk’ebitarikubaasika twaba twine obusaasi,” nikwo Ryan arikugira ou ishe yaafeereire omuri butandu kitaraariire. “Obuhwezi oburikwetengyesa n’obu bwakuba nibureebeka nka bukye, nibukora kihango munonga.”

15 Twaba nitufayo kwetegyereza embeera, nitubaasa kutunga oburyo buhikire obw’okuhwera abandi. Nk’eky’okureeberaho, munyaanyazi-itwe omwe akacwamu kuhwera Peter na Kathryn abaaba baagambirweho kuza kureeba omushaho kutunga obujanjabi. Peter na Kathryn bombi bakaba batakibaasa kuvuga emotoka. N’ahabw’ekyo munyaanyazi-itwe ogwo akakora entebeekanisa, kugira ngu baanyekundiire omu kibiina, bagume nibaihaihana omu kubavuga. Mbwenu shi entebeekanisa egi ekahwera? Kathryn naagira ati: “Okaba nooshusha ngu baatwihaho ekintu ekiremeire munonga aha mabega gaitu.” Toshemereire kwebwa ngu ekikorwa kyawe kikye, kwonka ekirikwetengyesa nikibaasa kuhuumuriza omuntu.

16. Ni ishomo ki rikuru eri turikwegyera ahari Mako aha bikwatiraine n’okuhuumuriza?

16 Mako omwegi wa Yesu omu kyasha ky’okubanza buzima akaba ari Omukristaayo omweziriki. Akaba aine obujunaanizibwa bw’amaani obw’eby’omwoyo, otwariiremu n’okuhandiika ekitabo ky’Engiri ekirikwetererwa eiziina rye. Kwonka Mako akatunga obwire bw’okuhuumuriza Paulo, kandi Paulo kikaba nikimworobera kushaba Mako kumuhwera. Angela, owaagumisiriize obusaasi ahabw’omuntu omu ka ye kwitwa omu muringo gw’obushaarizi, akasiima munonga abaabaire beeteekateekire kumuhuumuriza. “Abanywani baaba beeteekateekire kukuhwera, nikikworobera kubagambira eki orikwenda,” nikwo arikugira. “Nibaba batarikureebeka nk’abatarikwenda kukuhwera kandi tibarikweziringa waagira ei waabashaba kukukorera.” Noobaasa kwebuuza oti: ‘Niimanywa nk’omuntu orikuba ayeteekateekire kuhuumuriza ab’eishe-emwe bagyenzi bangye omu miringo erikwetengyesa?’

MARIIRIRA KUHUUMURIZA ABANDI

17. Twateekateeka aha 2 Abakorinso 1:3, 4 nikituhiga kita kuhuumuriza abandi?

17 Kyorobi kutunga ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe abarikwenda kuhuumurizibwa. Nangwa omu kuhuumuriza omuntu, nitubaasa kukoresa ebiteekateeko ebi abandi baakoreise kutuhuumuriza. Munyaanyazi-itwe Nino owaafeereirwe nyinenkuru, naagira ati: “Yehova naabaasa kutukoresa kuhuumuriza abandi, twayoreka ngu tweteekateekire kuhwera.” (Shoma 2 Abakorinso 1:3, 4.) Frances owaaba yaagambirweho naagira ati: “Ebigambo ebiri 2 Abakorinso 1:4 buzima bihikire. Obutumwa obu turikutunga bukatuhuumuriza nitubaasa kubuha abandi.”

18. (a) Ahabw’enki abamwe nibabaasa kutiina kuhuumuriza abandi? (b) Nitubaasa kuba tuta abasinguzi omu kuhuumuriza abandi? Ha eky’okureeberaho.

18 Twine kusherura oburyo bw’okuhwera abandi n’obu twakuba tutiinire. Nk’eky’okureeberaho, nitubaasa kutiina ahabw’okutamanya eky’okugamba nari eky’okukorera orikuganya. Omureeberezi orikwetwa Paul naijuka oku abandi baafiireyo kumuhwera obu ishe yaafa. “Nkaba nimbaasa kureeba ngu tikiboorobeire kugamba naanye,” nikwo arikugira. “Bakaburwa eby’okugamba. Kwonka nabwo nkasiima ahabw’okufayo kwabo kwenda kuungumya n’okunshagika.” Nikyo kimwe, n’ow’eishe-emwe orikwetwa Tajon, bwanyima y’omutsitsa gw’amaani, akagira ati: “Okuba ow’amazima tindikubaasa kwijuka obutumwa obu buri omwe yaanyoherereize omu biro ebyakuratsireho bwanyima y’omutsitsa, kwonka ninyijuka ngu bakafayo munonga kuguma nibaija kundeeba.” Nitubaasa kuba abahuumuriza barungi twayoreka ngu nitufayo.

19. Ahabw’enki omaririire kuguma ‘noohuumuriza’ abandi?

19 Twaguma nitweyongyera kuhika haihi n’emperu y’obusingye obu, embeera niziija kweyongyera kusiisikara n’okuguma. (2 Tim. 3:13) Kandi nitwija kweyongyera kugira ekyetengo ky’okuhuumurizibwa ahabw’okugira ngu turi abatahikiriire kandi nituguma nitukora enshobe. Entumwa Paulo akabaasa kugumisiriza omu bwesigwa kuhitsya aha kufa, ahabw’okugira ngu Abakristaayo bagyenzi be bakaguma nibamuhuumuriza. Ka tuteereho kuhamira aha b’eishe-emwe nk’oku Aristariiko yaakozire, tube abarikwesigwa nka Tukiko, kandi tube tweteekateekire kuheereza nka Mako. Twakora tutyo, nitubaasa kuhwera ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe kuguma bahamire omu kwikiriza.​—1 Tes. 3:2, 3.

^ kacw. 5 Entumwa Paulo akatunga oburemeezi bwingi. Obu yaabaire ari omu buremeezi, abaheereza ba Ruhanga bagyenzi be bakakora kihango kumugumya. Nituza kureeba emitwarize eshatu eyaareeteire abakozi bagyenzi be kuba abahikire kumugumya. Kandi nituza n’okureeba oku turikubaasa kubatooreza omu miringo erikwetengyesa.

^ kacw. 5 Amaziina agamwe gahindwirwe.

EKYESHONGORO 111 Ebirikutureetera Kushemererwa

^ kacw. 56 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Aristariiko na Paulo bakagumisiriza hamwe butandu y’emeeri.

^ kacw. 58 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI:Paulo akeesiga Tukiko kutwara amabaruha ge omu bibiina.

^ kacw. 60 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Mako akahwera Paulo omu miringo erikugasha.