Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 12

Obwire bw’Okugamba Obuhikire ni Buuha?

Obwire bw’Okugamba Obuhikire ni Buuha?

‘Hariho obunaku bw’okuhunama n’obunaku bw’okugamba.’​—MUB. 3:1, 7.

EKYESHONGORO 124 Tugume Tuhamiire Ahari Yehova

EBIRAAGAMBWEHO *

1. Nitwega ki omu Omubuurizi 3:1, 7?

BAMWE ahariitwe nitugamba munonga. Kandi abandi bahunami. Nk’oku ekyahandiikirwe kikuru ky’ekicweka eki kirikworeka, hariho obwire bw’okugamba n’obw’okuhunama. (Shoma Omubuurizi 3:1, 7.) Kwonka, obumwe nituba nitwenda ngu Abakristaayo abamwe barekye kuhunama munonga, kandi abandi batuubye aha kugamba kwabo.

2. N’oha oine kututeeraho emitindo erikworeka obu twine kugamba n’oku twine kugamba?

2 Okugamba n’ekiconco kuruga ahari Yehova. (Kur. 4:10, 11; Kush. 4:11) Kurabira omu Kigambo kye, naatuhwera kwetegyereza oku twine kukoresa gye ekiconco eki. Omu kicweka eki, nituza kureeba bamwe abarikugambwaho omu Byahandiikirwe kutuhwera kumanya obu twine kugamba n’obu twine kuhunama. Kandi nituza n’okureeba oku Yehova arikutwara ebi turikugambira abandi. Ka tubanze tureebe obu twine kugamba.

NI RYARI OBU TWINE KUGAMBA?

3. Kurugiirira aha Abarooma 10:14, ni ryari obu twine kugamba?

3 Butoosha tushemereire kuba tweteekateekire kugamba ahari Yehova n’Obukama bwe. (Mat. 24:14; shoma Abarooma 10:14.) Omu kukora tutyo, nitutooreza Yesu. Emwe aha nshonga ahabw’enki Yesu yaizire omu nsi n’okugambira abandi amazima agarikukwata ahari Ishe. (Yoh. 18:37) Kwonka twine kumanya ngu oku turikugamba nakwo ni kukuru. N’ahabw’ekyo twaba nitugambira abandi ebirikukwata ahari Yehova, nitukikora omu ‘bucureezi,’ kandi turikworeka ngu nitubaha ekitiinisa turikufayo aha nyehurira zaabo n’enyikiriza zaabo. (1 Pet. 3:15) Twine kukora ekirikukira aha kugamba, omu mwanya gw’ekyo, twine kubeegyesa kandi tukabahika aha mutima.

4. Kuhikaana n’Enfumu 9:9, okugamba kwaitu nikubaasa kuhwera kuta abandi?

4 Abareeberezi tibaine kweziringa kugira eki baagamba, baareeba ngu ow’eishe-emwe aine kuhaburwa. Kwonka nibaba baine kugamba omu bwire obuhikire kugira ngu batagamba omu muringo oguraamuhemure. Nibaba baine kugaaniira n’omuntu ogwo omu mwanya ogwehereire. Abareeberezi butoosha nibateeraho kugamba n’omuntu omu muringo ogurikumureetera kuguma aine ekitiinisa kye. Kwonka kandi, tibarikutiina kworeka abandi emisingye ya Baibuli erikubahwera kutwaza omu muringo gw’obwengye. (Shoma Enfumu 9:9.) Ahabw’enki ni kikuru kugira obumanzi bw’okugamba kyaba nikyetengyesa? Ka tureebe eby’okureeberaho bibiri ebirikutaana. Omu ky’okubanza, omushaija akaba aine kuhana abatabani, kandi omu kya kabiri, omukazi akabugana buso bwa ntaama ogwo owaabaire naija kuba omugabe.

5. Ni ryari obu Omunyamurwa Omukuru Eli yaaremwa kugamba omu bwire obuhikire?

5 Omunyamurwa Omukuru Eli akaba aine abatabani babiri abu yaabaire naakunda munonga. Kwonka, batabani be abo bakaba batarikuha Yehova ekitiinisa. Bakaba baine obujunaanizibwa bw’amaani barikuheereza nk’abanyamurwa aha ihema. Beitu bakaba nibakoresa kubi obushoboorozi bwabo, bakaba batarikuha ekitiinisa ebitambo ebirikuheebwayo ahari Yehova, kandi bakaba nibakora ebihagaro by’amaani eby’obushambani. (1 Sam. 2:12-17, 22) Kurugiirira aha Biragiro bya Musa, batabani ba Eli bakaba bashemeire kwitwa, kwonka Eli akashwekyerera ebibi byabo yaabahana atafiireyo, kandi yaabareka baagumizamu nibaheereza aha ihema. (Bir. 21:18-21) Yehova akareeba ata omuringo ogu Eli yaakwatsiremu enshonga ezo? Akagambira Eli ati: “Okaha batabani baawe ekitiinisa okunkira.” N’ahabw’ekyo Yehova akaba amaririire kumaraho abashaija abo.​—1 Sam. 2:29, 34.

6. Niki eki turikwegyera ahari Eli?

6 Eli nitumwegyeraho eishomo rikuru. Twamanya ngu omunyabuzaare nari munywani waitu ahenzire ekiragiro kya Ruhanga, obwo nibuba buri obwire buhikire bw’okugamba nawe, turikumwijutsya emitindo ya Yehova. Bwanyima nituba twine kuhamya ngu abashaija abu Yehova atooraine, baamuha obuhwezi oburikwetengyesa. (Yak. 5:14) Titurikwenda kuba nka Eli, tukaha munywani waitu ekitiinisa nari omunyabuzaare kukira Yehova. Okuturukirira omuntu okozire enshobe nikyetengyesa obumanzi, kwonka okukikora nikurugamu ebirungi. Yetegyereze oku entwaza ya Eli erikutaana n’ey’omukazi Omwisraeli orikwetwa Abigaili.

Abigaili akataho eky’okureeberaho kirungi arikusherura obwire buhikire obw’okugamba (Reeba akacweka 7-8) *

7. Ahabw’enki Abigaili yaagambire na Daudi?

7 Abigaili akaba ari muka omushaija omugaiga orikwetwa Nabali. Obu Daudi n’abashaija be baabaire nibahunga Omugabe Saulo, bakamara obwire n’abariisa ba Nabali, kandi bakarinda amatungo ga Nabali kutaibwa abashuma. Mbwenu shi Nabali akasiima obuhwezi bwabo? Ngaaha. Daudi ku yaashabire Nabali kuha abashaija be eby’okurya bikye n’amaizi, Nabali akagira ekiniga yaabahera arikubajuma. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) N’ekyarugiremu, Daudi akamariirira kwita buri mushaija omu ka ya Nabali. (1 Sam. 25:13, 22) Mbwenu shi akagwe ako kakaba nikabaasa kwetantarwa kata? Abigaili akamanya ngu n’obwire buhikire obw’okugamba, n’ahabw’ekyo akagira obumanzi bw’okubugana abashaija 400 abaabaire baine enjara, ekiniga, n’eby’okurwanisa arikuza kugamba na Daudi.

8. Nitwegyera ki ahari Abigaili?

8 Abigaili ku yaabugaine Daudi, akagamba aine obumanzi, omu muringo ogurikworeka ngu naamuha ekitiinisa, kandi akaikiririsa Daudi. N’obu Abigaili araabe tiwe yaareetsireho embeera mbi egyo, akashaba Daudi okusaasirwa. Akagamba aha mitwarize mirungi ya Daudi, kandi yaayesiga Yehova kumuhwera. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Nka Abigaili, twine kutunga obumanzi bw’okugamba twareeba omuntu ayorekyeire okugwa omu kabi. (Zab. 141:5) Twine kuha abandi ekitiinisa twaba nitugamba nabo, kwonka kandi twine kuba emanzi. Twaha abantu obuhabuzi omu muringo gwa rukundo, nitworeka ngu turi banywani baabo abaabuzima.​—Enf. 27:17.

9-10. Abareeberezi baine kwijuka ki baaba nibaha abandi obuhabuzi?

9 Okukira munonga abareeberezi baine kugira obumanzi bw’okugambira ab’eishe-emwe abarikuba bateishukire omu muhanda oguhikire. (Gal. 6:1) Abareeberezi omu bucureezi nabo nibamanya ngu tibahikiriire, kandi nabo obumwe nibaba baine kuheebwa obuhabuzi. Kwonka ekyo tikirikubaremesa kuteisa abo abarikuba baine kuhanwa. (2 Tim. 4:2; Tit. 1:9) Baaba nibaha omuntu obuhabuzi, nibagumisiriza baamuhwera barikukoresa ekiconco kyabo ky’okugamba n’omwoga gw’okwegyesa. Nibaba nibakunda ow’eishe-emwe mugyenzi waabo, kandi rukundo egyo neebahiga kugira eki baakora. (Enf. 13:24) Kwonka ekigyendererwa kyabo ekikuru n’okuha Yehova ekitiinisa barikuhamira aha mitindo ye, kandi bakarinda n’ekibiina kutahikwaho akabi.​—Byak. 20:28.

10 Hati, twaheza kushwijuma obu turikuba twine kugamba. Kwonka, hariho obu turikuba twine kuhunama tukeetantara kugamba ekintu kyona. Ni buremeezi ki oburikubaasa kubaho omu mbeera nk’ezo?

NI RYARI OBU TWINE KUHUNAMA?

11. Yakobo akakoresa ky’okureeberaho ki, kandi ahabw’enki kihikire?

11 Nikibaasa kuguma kurinda emigambire yaitu. Omuhandiiki wa Baibuli Yakobo akakoresa eky’okureeberaho kihikire kworeka oku eki kigumire. Akagira ati: “Omuntu weena otashobya omu kugamba, ogwo n’omuntu ohikire, naabaasa kutegyeka n’omubiri gwona.” (Yak. 3:2, 3) Enkoba nizikomwa aha mutwe gw’embaraasi n’omunwa gwayo kuhwera omuvugi waayo. Omuvugi w’embaraasi ku arikunyurira enkoba ezo naabaasa kuhabura embaraasi nari kugyemereza. Omuvugi yaaba atakwatsire gye enkoba ezo akazihamya, embaraasi neebaasa kwiruka nk’engweiraro etungye butandu hamwe n’omuvugi waayo. Omu muringo nigwo gumwe, twaba tutarinzire emigambire yaitu, nitubaasa kwereetera oburemeezi bw’amaani. Ka tureebe embeera zimwe obu turikuba twine kurinda orurimi rwaitu tukeezibira kugamba.

12. Ahabw’enki obumwe nituba twine kwerinda tukeezibira kugamba?

12 Noija kutwaza ota waaba noomanya ngu ow’eishe-emwe nari munyaanyazi-itwe aine obutumwa obu atashemereire kugambira buri omwe? Nk’eky’okureeberaho, ka tugire ngu waabugana ow’eishe-emwe orikutuura omu ihanga ahu omurimo gwaitu gwemereziibwe, noija kwohibwa kumushaba kukugambira obushonshorekye bwona oku omurimo gurikukorwa omu ihanga eryo? Hatariho kubangaanisa nooba oine ebigyendererwa birungi. Nitukunda ab’eishe-emwe bagyenzi baitu, kandi nitufayo kumanya embeera ezi barikurabamu. Kandi nituba nitwenda kugamba aha mbeera zaabo twaba nitubashabira. Kwonka obu nibwo bwire obu turikuba twine kwerinda tukeezibira kugamba. Twagyemesereza omuntu oine amakuru agu atashemereire kugambira buri omwe, nitworeka ngu titurikukunda ow’eishe-emwe ogwo n’abandi abarikumwesiga ngu tarikwija kugamba ebirikubakwataho. Buzima, tihaine n’omwe omuriitwe oine kwongyera aha mugugu gw’ab’eishe-emwe abarikutuura omu mahanga ahu omurimo gwaitu gwemereziibwe. Omu muringo nigwo gumwe, tihaine ow’eishe-emwe ori omu ihanga nk’eryo oshemereire kugamba buri kimwe ekirikukwata aha ku Abajurizi ba Yehova omu ihanga eryo barikuhikiirizamu obuheereza bwabo bw’Ekikristaayo.

13. Nk’oku kiri omu Enfumu 11:13, abareeberezi baine kukora ki, kandi n’ahabw’enki?

13 Okukira munonga abareeberezi bashemereire kugyendera aha musingye gwa Baibuli oguri omu Enfumu 11:13, batarikushohoza amakuru agu bataine kugambira buri omwe. (Kishome.) Eki nikibaasa kuguma, na munonga omureeberezi yaaba aine omukazi. Omushaija n’omukazi we nibahamya omukago gwabo barikugaaniira hamwe aha nshonga zaabo ez’omunda, enyehurira zaabo, n’ebirikubeerarikiriza. Kwonka omureeberezi naamanya ngu taine kugamba “emibonano” y’ab’omu kibiina. Yaakora atyo, naashiisha obwesigye obu bamwinemu n’eiziina rye rirungi. Abarikutooranwa kuza omu myanya y’obujunaanizibwa omu kibiina tibaine kuba ‘abarikugambira habiri,’ nari kugamba ebirikuhabya. (1 Tim. 3:8) Ekirikumanyisa ngu tibaine kugamba ebishuba nari kugambuura abandi. Omureeberezi yaaba naakunda omukazi we, tarikwija kumurutsya arikumugambira amakuru agu atashemereire kumanya.

14. Muka omureeberezi naabaasa kumuhwera ata kurinda eiziina rye rirungi?

14 Omukazi naahwera iba kuguma aine eiziina rirungi atarikumugyemesereza kumugambira enshonga ezishemereire kurindwa nk’ez’omubonano. Muka omureeberezi yaakuratira obuhabuzi obu, naayoreka ngu naashagika iba, kandi ngu naaha ekitiinisa abo abarikwesiga iba bakamugambira enshonga zaabo. Kandi ekikuru munonga, naashemeza Yehova ahakuba naaba naayongyera aha busingye n’obumwe bw’ekibiina.​—Rom. 14:19.

YEHOVA NAATWARA ATA EBI TURIKUGAMBA?

15. Yehova akeehurira ata ahabw’ebi banywani ba Yobu bashatu baagambire, kandi n’ahabw’enki?

15 Nitubaasa kwega bingi omu kitabo kya Baibuli ekya Yobu aha bikwatiraine n’obu twine kugamba n’oku twine kugamba. Yobu ku yaaherize kuhikwaho obugwe bukurataine, abashaija bana bakaija kumugumya n’okumuha obuhabuzi. Abashaija abo bakamara obwire bwingi bahunami. Kwonka kurugiirira aha bigambo ebyagambirwe abashaija bashatu Elifaazi, Biludaadi, na Zofari nibyoreka gye ngu tibaramazire obwire bwabo barikuteekateeka aha ku baraahwere Yobu. Omu mwanya gw’ekyo, bakaba nibateekateeka aha ku baraahamize Yobu ngu akozire ekibi. Haine ebihikire ebi baagambire, kwonka ebingi ebi baagambire ahari Yobu na Yehova bikaba bigwire nari bitari by’embabazi. Bakacwera Yobu orubanja ngu n’omushaija mubi. (Yob. 32:1-3) Yehova akabakorera ki? Bonshatu akabagirira ekiniga. Yehova akabeeta abashema, reero yaashaba Yobu kubashabira.​—Yob. 42:7-9.

16. Eky’okureeberaho kibi kya Elifaazi, Biludaadi, na Zofari nitukyegyeraho ki?

16 Eky’okureeberaho kibi kya Elifaazi, Biludaadi, na Zofari nitukyegyeraho amashomo maingi. Eky’okubanza, titwine kucwera ab’eishe-emwe orubanja. (Mat. 7:1-5) Omu mwanya gw’ekyo, twine kubahurikiza gye tutakagambire. Obwo nibwo turikubaasa kwetegyereza gye embeera zaabo. (1 Pet. 3:8) Ekya kabiri, twagamba, twine kuhamya ngu ebigambo byaitu n’eby’embabazi kandi bihikire. (Efe. 4:25) Kandi ekya kashatu, Yehova naafayo munonga aha bi turikugambirana.

17. Niki eki turikwegyera ahari Elihu?

17 Omushaija wa kana owaataayaayiire Yobu ni Elihu, omunyabuzaare wa Abrahamu. Akahurikiza gye obu abashaija bashatu na Yobu baabaire nibagamba. Hatariho kubangaanisa akata omutima aha byabaire nibigambwa ekyamubaasiise kugamba omu muringo gw’embabazi n’okuha Yobu obuhabuzi obwamuhwereire kuhindura emiteekateekyere ye. (Yob. 33:1, 6, 17) Elihu akaba naafayo munonga kuhimbisisa Yehova, kutari kwehimbisa nari ondiijo muntu. (Yob. 32:21, 22; 37:23, 24) Nitwegyera ahari Elihu ngu hariho obwire bw’okuhunama tukahurikiza. (Yak. 1:19) Kandi nitwega ngu twaba nituha abandi obuhabuzi, ekigyendererwa kyaitu ekikuru kishemereire kuba okuhimbisisa Yehova, beitu kutari kwehimbisa.

18. Nitubaasa kworeka tuta ngu nitutwara ekiconco ky’okugamba nk’eky’omuhendo?

18 Nitubaasa kworeka ngu nitusiima ekiconco ky’okugamba turikukuratira obuhabuzi bwa Baibuli oburikukwata aha bwire obu twine kugamba n’oku twine kugamba. Omugabe omunyabwengye Sulemaani akahandiika ati: “Ekigambo kihikire, ekigambirwe omu bunaku bwakyo, ni nk’amapeera g’ezaabu agari omu kiibo ky’efeeza.” (Enf. 25:11) Twahunama tukahurikiza gye eki abandi barikugamba, ebigambo byaitu nibibaasa kuba birungi kandi eby’omuhendo nk’amapeera nari apo z’ezaabu. Reero obwo, yaaba twagamba bikye nari bingi, emigambire yaitu neija kwombeka abandi, kandi Yehova naija kutusiima. (Enf. 23:15; Efe. 4:29) Buzima tihariho muringo murungi gw’okworekamu okusiima kwaitu nk’okukoresa gye ekiconco eki kuruga ahari Ruhanga!

EKYESHONGORO 82 ‘Jwisa Omushana Gwawe’

^ kacw. 5 Ekigambo kya Ruhanga kirimu emisingye erikubaasa kutuhwera kumanya obu twine kugamba n’obu twine kuhunama. Twamanya eki Baibuli erikugamba kandi tukakigyenderaho, emigambire yaitu neija kushemeza Yehova.

^ kacw. 62 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omu bwire buhikire Abigaili ariyo naagamba na Daudi, kandi haarugamu ebirungi.

^ kacw. 64 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Munyaanyazi-itwe yaareeba ngu nikyetengyesa kuha ondiijo obuhabuzi.

^ kacw. 66 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Ow’eishe-emwe naaha obuhabuzi aha bikwatiraine n’obwecumi.

^ kacw. 68 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omushaija n’omukazi we nibeetantara kugamba obushonshorekye oburikukwata aha murimo gwaitu omu ihanga ahu gwemereziibwe.

^ kacw. 70 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omureeberezi naayegyendesereza kureeba ngu ebigambo bye ebirikukwata aha nshonga z’omubonano ez’ekibiina tibyahurirwa abandi.