Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 20

Okuhuumuriza Abatorobozibwe

Okuhuumuriza Abatorobozibwe

‘Ruhanga ow’okuhuumuriza kwona naatuhuumuriza omu busaasi bwaitu bwona.’​—2 KOR. 1:3, 4.

EKYESHONGORO 134 Abaana n’Obuhunguzi Kuruga Ahari Ruhanga

EBIRAAGAMBWEHO *

1-2. (a) Ni ky’okureeberaho ki ekirikworeka ngu omu buhangwa twine ekyetengo ky’okuhuumurizibwa n’obushoboorozi bw’okuhuumuriza abandi? (b) Abaana abamwe nibaguma nibateganisibwa nyehurira ki?

OMU buhangwa, abantu baine ekyetengo ky’okuhuumurizibwa, kandi baine n’obushoboorozi bw’okuhuumuriza abandi. Nk’eky’okureeberaho, omwana yaagwa ahansi arikuzaana akahonoka okuju, naabaasa kuhungira ahari nyina nari ishe arikurira. Abazaire tibarikubaasa kukiza obuhuta bwe, kwonka nibabaasa kumuhuumuriza. Nibabaasa kumubuuza ekyabaho, bamuragaze amarira, bamurembesereze, bamuteho n’omubazi aha buhuta bwe nari bamushembe. Bwanyima y’akaire kakye, omwana naarekyera aho kurira kandi naabaasa kugarukayo azaane. Haahinguraho obwire, ekironda kye nikikira.

2 Kwonka obumwe, omwana naabaasa kutwarizibwa omu muringo mubi munonga nk’okutorobozibwa. Naabaasa kutorobozibwa omurundi gumwe, nari agume naatorobozibwa kumara obwire buraingwa. Omu mbeera ezi zombi, omwana otoroboziibwe naaguma naayehurira kubi. Obumwe orikutoroboza omwana naabaasa kukwatwa afubirwe. Kwonka obundi, noobaasa kushusha ngu otoroboize tafubiirwe. Kwonka otoroboize omwana n’obu yaakufubirwa ahonaaho, omwana otoroboziibwe naabaasa kugumizamu aine amaganya.

3. Nk’oku kirikworekwa omu 2 Abakorinso 1:3, 4, Yehova naayendeza ki abaheereza be, kandi nituza kushwijuma bibuuzo ki?

3 Omukristaayo owaatoroboziibwe akiri muto kandi okiine amaganya, naabaasa kuhwerwa ata? (Shoma 2 Abakorinso 1:3, 4.) Buzima Yehova naayenda ngu abaheereza be beehurire ngu nibakundwa, kandi batungye n’okuhuumurizibwa okurikwetengyesa. N’ahabw’ekyo ka tushwijume ebibuuzo bishatu ebi: (1) Ahabw’enki abaatoroboziibwe bakiri bato baine kuhuumurizibwa? (2) Ni baahi abarikubaasa kubahuumuriza? (3) Nitubaasa kubahuumuriza gye tuta?

AHABW’ENKI OKUHUUMURIZIBWA NIKWETENGYESA?

4-5. (a) Ahabw’enki ni kikuru kumanya ngu abaana nibataana aha bantu bakuru? (b) Omwana yaatorobozibwa naabaasa kugira miteekateekyere ki aha bandi?

4 Abamwe abaatoroboziibwe bakiri bato, nibabaasa kuba nibakyetenga kuhuumurizibwa na bwanyima y’emyaka mingi. Ahabw’enki? Kubaasa kwetegyereza enshonga egi, twine kubanza kumanya ngu abaana nibataana aha bantu bakuru. Omwana yaatwarizibwa kubi naateganisibwa munonga kukira oku omuntu mukuru arikuteganisibwa. Yetegyereze eby’okureeberaho ebimwe.

5 Abaana baine kwesiga abarikuboorora kandi bakagira omukago murungi nabo. Omukago nk’ogwo niguhwera omwana kuhurira aine oburinzi, n’okwesiga abantu abu arikuha ekitiinisa. (Zab. 22:9) Eky’obusaasi, abaana nibakira kutorobozibwa abanyabuzaare n’abanywani baaba bari owaabo omuka. Omwana yaatorobozibwa omuntu ou arikwesiga, nikimugumira munonga kwesiga abandi, na bwanyima y’emyaka mingi.

6. Ahabw’enki okutoroboza kiri ekikorwa ky’akabi kandi eky’obwinazi?

6 Abaana tibarikubaasa kwerinda, kandi okubatoroboza n’ekikorwa ky’akabi kandi eky’obwinazi. Okugyemesereza abaana kwejumba omu by’okuteerana batakakuzire omu nyehurira n’omu biteekateeko kubaasa kutaaha omu bushwere, nikibateganisa munonga. Abaana baatorobozibwa, nikibareetera kwetamwa, kugira emiteekateekyere mibi aha kuteerana, n’okuteesiga omuntu weena orikwenda kubanywana.

7. (a) Ahabw’enki abarikutoroboza abaana nikiboorobera kubabeihabeiha, kandi nibakikora bata? (b) Niki ekirikubaasa kuruga omu bishuba nk’ebyo?

7 Abaana nibaba batakakuzire omu kuteekateeka kwabo, n’omu kwetegyereza kwabo, batarikumanya n’okwetantara akabi. (1 Kor. 13:11) Nikiba kyorobi abantu kubabeihabeiha reero bakabatoroboza. Abarikutoroboza nibabaasa kubeiha abaana ngu nibo baine orubanja, ngu baine kukihunamira, ngu tihaine oraabaikirize nari oraabahwere, nari ngu abantu bakuru nibateerana n’abaana kworeka ngu nibakundana. Ebishuba nk’ebi nibibaasa kureetera omwana kugira emiteekateekyere egwire n’okutamanya mazima kumara obwire buraingwa. Omwana nk’ogwo naabaasa kukura arikwereeba nk’otashemeire nari oine akamogo, otorikubaasa kukundwa nari kuhuumurizibwa.

8. Ahabw’enki nituhamya ngu Yehova naahuumuriza abatwariziibwe omu muringo mubi?

8 N’ahabw’ekyo tikirikutangaaza kureeba ngu okutoroboza nikureetaho akabi k’obutwire. Okutoroboza ka n’ekihagaro ky’obwinazi! Okujanjaara munonga kw’ekihagaro eki n’obuhame ngu buzima turi omu biro by’emperu, obu abantu batarikukundana n’obu ‘abantu babi, abarikwegira oku batari, barikweyongyera kuba babi.’ (2 Tim. 3:1-5, 13) Obukoryo bwa Sitaane buzima ni bubi, kandi n’eky’obusaasi abantu kutwaza omu muringo ogurikushemeza Omuregi. Kwonka Yehova naakiriza kimwe Sitaane amaani n’abo abarikumushagika. Yehova butoosha naaba naamanya obukoryo bwa Sitaane. Nitubaasa kuhamya ngu Yehova naamanya gye obusaasi obu twine, kandi naatuhuumuriza omu muringo oguhikire. Twine omugisha gw’okuheereza ‘Ruhanga ow’okuhuumuriza kwona, orikutuhuumuriza omu busaasi bwaitu bwona, ngu naitwe tubone kuhuumuriza abo abari omu busaasi bwona, nitubahuumuriza n’obuhuumure obu turikuhuumurizibwa.’ (2 Kor. 1:3, 4) Kwonka shi Ruhanga naakoresa baahi kutuhuumuriza?

NI BAAHI ABARIKUBAASA KUHUUMURIZA ABATOROBOZIIBWE?

9. Kurugiirira aha bigambo by’Omugabe Daudi ebiri omu Zaaburi 27:10, Yehova naahwera ata abatsigirweho abakundwa baabo?

9 Abaana abatararinzirwe abazaire baabo kutatorobozibwa, nari abaatoroboziibwe abantu abu barikumanya, okukira munonga nibaba baine kuhuumurizibwa. Omuhandiiki wa zaaburi Daudi akaba naamanya ngu Yehova niwe arikukirayo kuhuumuriza omu muringo murungi. (Shoma Zaaburi 27:10.) Daudi akaba aine obwesigye ngu Yehova naija kwakiira nari kwanduura abatsigirweho abakundwa baabo. Ekyo Yehova naakikora ata? Naakoresa abaheereza be abeesigwa. Abaheereza ba Yehova bagyenzi baitu n’eka yaitu ey’eby’omwoyo. Nk’eky’okureeberaho, Yesu akeeta abo abaamwegaitsireho omu kuramya Yehova barumuna be, banyaanya, na nyina.​—Mat. 12:48-50.

10. Entumwa Paulo akashoboorora ata aha bujunaanizibwa bwe bw’obureeberezi?

10 Yetegyereze eky’okureeberaho eky’eka nk’egyo omu kibiina Ekikristaayo. Entumwa Paulo akaba ari omureeberezi omweziriki. Akataho eky’okureeberaho kirungi, kandi akahwerwa Ruhanga kugambira abandi kumutooreza nk’oku we yaatooreize Kristo. (1 Kor. 11:1) Yetegyereze oku Paulo rimwe yaashobooroire aha bujunaanizibwa bwe bw’obureeberezi. Akagira ati: “Tukatwaza gye omuriimwe, nk’oku omurezi arera abaana be.” (1 Tes. 2:7) Abareeberezi abeesigwa obunaku obu nabo nibakoresa ebigambo by’embabazi baaba nibakoresa Ebyahandiikirwe kuhuumuriza abaine enaku.

Banyaanyazi-itwe abakuzire omu by’omwoyo nibamanya kuhuumuriza gye abandi (Reeba akacweka 11) *

11. Niki ekirikworeka ngu abareeberezi tibo bonka abaine kuhuumuriza abandi?

11 Mbwenu shi abareeberezi nibo bonka abarikubaasa kuhuumuriza abatoroboziibwe? Ngaaha. Twena twine obujunaanizibwa ‘bw’okuhuumurizana.’ (1 Tes. 4:18) Okukira munonga abakazi Abakristaayo abakuzire omu by’omwoyo nibabaasa kuhwera munonga omu kuhuumuriza banyaanyazi-itwe abandi. Kihikire Yehova kwegyeragyeranisa n’omukazi omuzaire orikuhuumuriza omwana we. (Isa. 66:13) Baibuli neegamba aha bakazi abaahuumuriize abantu abaabaire baine amaganya. (Yob. 42:11) Yehova ka aine kuba naashemererwa obunaku obu ku arikureeba banyaanyazi-itwe barikuhuumuriza abaine amaganya! Obumwe omureeberezi nari abareeberezi babiri omu muringo gw’obwengye, nibashaba munyaanyazi-itwe kuhwera omukazi mugyenzi we orikuganya. *

NITUBAASA KUHUUMURIZA TUTA ABANDI?

12. Twine kwegyendesereza kutakora ki?

12 N’amazima, nituba twine kwegyendesereza kuteetaatsyataatsya omu bihama by’Abakristaayo bagyenzi baitu. (1 Tes. 4:11) Kwonka shi nitubaasa kukora ki kuhwera abo abaine kuhuumurizibwa? Ka tureebe emiringo etaano ei turikubaasa kuhuumurizamu abandi turikukoresa Ebyahandiikirwe.

13. Nk’oku kiri omu 1 Abagabe 19:5-8, maraika wa Yehova akakorera ki Eliya, kandi nitubaasa kutooreza tuta maraika ogwo?

13 Ha obuhwezi oburikukora. Obu nabi Eliya yaabaire naahunzya amagara ge, akaba ahwairemu amaani arikwenda n’okufa. Yehova akoohereza maraika w’amaani kumugumya. Maraika ogwo akamuha obuhwezi obu yaabaire naayenda. Akaha Eliya eby’okurya birikwotsya kandi yaamuhiga kurya. (Shoma 1 Abagabe 19:5-8.) Ekyo nikyoreka ngu obumwe ekikorwa kikye eky’embabazi nikibaasa kuhwera omuntu. Obundi eky’okurya, ekiconco kiringaniire, nari kaada eriho obutumwa, nibibaasa kuhamiza ow’eishe-emwe nari munyaanyazi-itwe ngu noomukunda kandi noomufaho. Kyaba nikitugumira kugamba aha nshonga z’abantu ezirikubakwataho nari aha busaasi bwabo, nabwo nitubaasa kubahwera omu muringo oguhikire.

14. Nitubaasa kwegyera ki aha byahikire ahari nabi Eliya?

14 Hwera abaine amaganya kuhurira baine oburinzi kandi baikaikaine. Hariho ekindi eki turikubaasa kwegyera aha byahikire ahari Eliya. Omu muringo gw’eky’okutangaaza Yehova akaha nabi Eliya amaani g’okugyenda orugyendo ruraingwa kuza aha Rushozi Horebu. Eliya akaba naahurira aine oburinzi omu mwanya gwa hare ogu, ahu Yehova yaabaire yaakoreire endagaano n’Abaisraeli. Hati naabaasa kuba yaahuriire ngu ari hare munonga n’abazigu be tibarikubaasa kumuhikaho kumukora kubi. Eki nitubaasa kukyegyeraho ki? Twaba nitwenda kuhuumuriza abatoroboziibwe, nituba twine kubanza kubahwera kwikaikana n’okuhurira baine oburinzi. Nk’eky’okureeberaho, abareeberezi baine kuguma nibaijuka ngu munyaanyazi-itwe oine amaganya naabaasa kwikaikana, kandi ahurire aine oburinzi yaaba naanywa ekikopo kya chai ari omu ka owe omu mwanya gw’okugaaniira nawe aha Kyombeko ky’Obukama. Ondiijo we naabaasa kuba naayenda ngu bagaaniire nawe aha Kyombeko ky’Obukama.

Nitubaasa kuhwera omuntu kwehurira gye twamuhurikiza gye, tukashaba nawe twihire aha mutima, tukatoorana n’ebigambo birungi (Reeba akacweka 15-20) *

15-16. Niki ekirikutwarirwa omu kuba omuhurikiza murungi?

15 Ba omuhurikiza murungi. Baibuli neeha obuhabuzi obu: “Omuntu weena arahukye kuhurira, kwonka atarahukiiriza kugamba.” (Yak. 1:19) Mbwenu shi turi abahurikiza barungi? Nitubaasa kuteekateeka ngu okuba omuhurikiza murungi n’okuguma nooreeba omuntu arikugamba otaine eki orikumugarukamu. Kwonka okuba omuhurikiza murungi nikikira ahari ekyo. Nk’eky’okureeberaho, Eliya akarugaho yaagambira Yehova enyehurira ze, kandi buzima Yehova akamuhurikiza. Yehova akeetegyereza ngu Eliya akaba atiinire, ataine kihwera, kandi arikureeba ngu naahendekyera busha. Omu muringo gwa rukundo Yehova akamuhwera kusingura enyehurira ezo. Akooreka ngu buzima akahurikiza Eliya.​—1 Bag. 19:9-11, 15-18.

16 Twaba nituhurikiza ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe, nitubaasa kworeka tuta ngu tubainiire rukundo, embabazi, n’esaasi? Obumwe, ebigambo bikye eby’obwengye nibibaasa kworeka oku turikwehurira. Noobaasa kugira oti: “Ninshaasha munonga kureeba ngu ekyo kikuhikireho! Tihaine omwana oshemereire kutwarizibwa atyo!” Obundi noobaasa kubuuza ekibuuzo kimwe nari bibiri kuhamya ngu nooyetegyereza eki munywani waawe oine amaganya arikugamba. Noobaasa kubuuza oti: “Noobaasa kumpwera kwetegyereza eki waamanyisa?” nari “Obu waagira oti, naayetegyereza ngu . . . Nikwo kiri?” Ebigambo by’embabazi nk’ebyo, nibibaasa kuhamiza omuntu ngu noomuhurikiza, kandi ngu oriyo nooteeraho kwetegyereza embeera ye.​—1 Kor. 13:4, 7.

17. Ahabw’enki twine kugumisiriza kandi tukareka ‘kurahukiiriza kugamba’?

17 Kwonka yegyendesereze, ‘otarahukiiriza kugamba.’ Otamushara ekirimi kumuha obuhabuzi, nari kumuhabura ahabw’okugira emiteekateekyere egwire. Mugumisiririze! Obu Eliya yaagambira Yehova oku arikwehurira, akaba aine amaganya maingi n’obusaasi. Bwanyima ya Yehova kuhwera Eliya kuhamya okwikiriza kwe, Eliya akagaruka yaamugambira obusaasi bwe arikukoresa ebigambo nibyo bimwe. (1 Bag. 19:9, 10, 13, 14) Eki nitukyegyeraho ki? Obumwe abaine amaganya nibabaasa kugamba obusaasi bwabo omurundi ogurengire ahari gumwe. Naitwe nka Yehova, twine kuhurikiza n’obugumisiriza. Omu mwanya gw’okubagambira oku baine kusingura oburemeezi bwabo, nitworeka ngu nitubafaho kandi tubainiire esaasi.​—1 Pet. 3:8.

18. Twine kushaba mu muringo ki kubaasa kuhuumuriza omuntu oine obusaasi?

18 Shaba kuruga aha mutima n’ogwo oine obusaasi. Omuntu oine amaganya naabaasa kwehurira ngu taine gashaba. Naabaasa kwehurira ngu tashemereire kugamba na Yehova. Omuringo gumwe ogw’okuhuumuriza omuntu nk’ogwo, n’okushaba orikugamba eiziina rye. Omu kushaba nitubaasa kugambira Yehova oku omuntu ogwo ari ow’omuhendo ahariitwe n’ekibiina. Nitubaasa kushaba Yehova kuhwera omuheereza we kugira okwikaikana n’obuhuumure. Okushaba okw’omuringo nk’ogwo nikubaasa kuba okw’omugasho munonga omu kuhuumuriza omuntu.​—Yak. 5:16.

19. Nitubaasa kwetebeekanisa tuta kuhuumuriza omuntu?

19 Koresa ebigambo ebirikureeta obugwagye kandi ebirikuhuumuriza. Teekateeka otakagambire. Okugamba otabandize kuteekateeka nikwongyerera amaganya. Ebigambo by’embabazi nibitamba. (Enf. 12:18) Shaba Yehova kukuhwera kukoresa ebigambo by’embabazi, ebirikuhuumuriza, kandi ebirikureeta obugwagye. Guma noijuka ngu tihariho bigambo ebirikubaasa kugira amaani kukira ebya Yehova ebiri omu Baibuli.​—Heb. 4:12.

20. Embeera ei abatoroboziibwe barikurabamu neebaasa kubareetera kwehurira bata, kwonka nituba twine kubahamiza ki?

20 Abatoroboziibwe, nibabaasa kwetamwa, kuhurira ngu tibashemeire, ngu tibarikukundwa, kandi ngu tibahikire kukundwa. Buzima nibaba batahikire kwehurira batyo. N’obu kiraabe kiri kityo, koresa Ebyahandiikirwe kwijutsya omuntu ngu n’ow’omuhendo omu maisho ga Yehova. (Reeba akabokusi “ Ebyahandiikirwe Ebirikuhuumuriza.”) Ijuka oku maraika yaagumize nabi Danieli obu yaabaire ataine maani kandi aine n’amaganya. Yehova akaba naayenda kuhamiza omushaija ogwo omwesigwa ngu n’ow’omuhendo. (Dan. 10:2, 11, 19) Naitwe tushemereire kuhamiza ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe ngu n’ab’omuhendo ahari Yehova!

21. Niki ekirikwija kuhika ahari abo boona abarikukora ebihagaro bakanga kweteisa, kwonka ekyo kitabaireho twine kumariirira kukora ki?

21 Twahuumuriza abandi, nituba nitubaijutsya ngu Yehova naabakunda. Kandi titushemereire kwebwa ngu Yehova ni Ruhanga oine oburingaaniza. Tihariho kikorwa ky’obwinazi ekisherekirwe omu maisho ge. Yehova naareeba buri kimwe, kandi abainazi abarikwanga kweteisa naija kubafubira. (Kub. 14:18) Ekyo kitakabaireho, ka tukore kyona ekirikubaasika kworeka ngu nitukunda abo abatwariziibwe omu muringo gutari gw’oburingaaniza. Kandi ka nikihuumuriza kumanya ngu Yehova naija kukiriza kimwe abo abatwariziibwe kubi Sitaane n’abarikumushagika! Juba, ebintu ebi ebirikutureetera obusaasi tibirikwija kugaruka kwijukwa n’okuteebwaho omutima.​—Isa. 65:17.

EKYESHONGORO 109 Tukundane Munonga Twihire aha Mutima

^ kacw. 5 Abantu abaatoroboziibwe omu buto nibabaasa kuteganisibwa okwehurira kubi na bwanyima y’emyaka. Ekicweka eki nikiza kutuhwera kwetegyereza ahabw’enki nibeehurira batyo. Kandi nituza n’okureeba ni baahi abarikubaasa kubahuumuriza. Bwanyima, nituza kushwijuma oku turikubaasa kubahuumuriza kurungi.

^ kacw. 11 Omuntu otoroboziibwe niwe aine kwecweramu yaaba aine kuza kureeba abashaho abahangu.

^ kacw. 76 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Munyaanyazi-itwe okuzire omu by’omwoyo naahuumuriza mugyenzi we oine amaganya n’obusaasi.

^ kacw. 78 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Abareeberezi babiri baataayaayira munyaanyazi-itwe orikuganya. Yaayeta munyaanyazi-itwe okuzire omu by’omwoyo nawe kuba ariho.