Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 21

Otahabisibwa “Obwengye bw’Ensi Egi”

Otahabisibwa “Obwengye bw’Ensi Egi”

“Obwengye bw’ensi egi n’obushema ahari Ruhanga.”​—1 KOR. 3:19.

EKYESHONGORO 98 Ebyahandiikirwe​—Bikahandiikisibwa Ruhanga

EBIRAAGAMBWEHO *

1. Ekigambo kya Ruhanga nikitugasira kita?

NITUBAASA kusingura buri mbeera egumire, ahabw’okugira ngu Yehova n’Omwegyesa waitu Orikukirayo. (Isa. 30:20, 21) Ekigambo kye nikituha buri kimwe eki turikwenda ‘kuba abahikire buzima,’ kandi abaine “ebishemereire omurimo gwona omurungi.” (2 Tim. 3:17) Twagyendera aha nyegyesa za Baibuli, nituba abanyabwengye kukira abarikwebembeza “obwengye bw’ensi egi.”​—1 Kor. 3:19; Zab. 119:97-100.

2. Nituza kushwijuma ki omu kicweka eki?

2 Nk’oku turikuza kureeba, obwengye bw’ensi nibwenegyeza ebyetengo by’omubiri. N’ahabw’ekyo nikibaasa kutugumira kwangira emiteekateekyere y’ab’ensi n’okwanga kutwaza nkabo. Ahabw’enshonga egyo, Baibuli neegira eti: “Mwerinde hatagira omuntu owaabanyagisa obwengye bw’abantu n’oburyarya obutaine mugasho, omu kukuratira emigyenzo y’abantu.” (Kol. 2:8) Omu kicweka eki, nituza kushwijuma oku ebishuba bibiri byabaasize kujanjaara munonga. Omu buri nshonga, nituza kureeba oku obwengye bw’ensi buri obushema n’oku obwengye bw’Ekigambo kya Ruhanga buri obw’ahaiguru munonga kukira ekintu kyona eki ensi erikubaasa kutuha.

EMPINDUKA AHA BIKWATIRAINE N’EBY’OKUTEERANA

3-4. Hakabaho mpinduka ki omuri United States aha gati ya 1900 na 1930?

3 Ekyasha kya 20 kirikutandika, omuri United States hakabamu empinduka y’amaani omu miteekateekyere y’abantu aha bikwatiraine n’omutindo gw’okuteerana. Ira, baingi bakaba nibaikiriza ngu okuteerana n’enshonga y’abari omu bushwere bonka etaine kugambwaho omu bantu. Kwonka emitindo egi ekaguma neehinduka, okushwekyerera ebikorwa bibi kwajanjaara.

4 Aha gati ya 1900 na 1930, oku abantu baabaire nibatwaza n’emiteekateekyere ei baabaire baine aha kuteerana ekahinduka munonga bwanyima y’okuhendera kw’Orutaro rw’Ensi orw’Okubanza. “Vidiyo, emizaano, ebyeshongoro, ebitabo, n’ebirango by’obushuubuzi bakatandika kubitamu ebirikukwata aha by’okuteerana,” omucondooza omwe nikwo yaagizire. Omu myaka egyo oku abamwe baabaire nibazina kukaba nikureetera abantu kuteekateeka aha kuteerana, n’emishono y’ebijwaro ekatandika kuba mbi. Nk’oku Baibuli yaagambire kare aha biro by’emperu, abantu bakaba nibaija kweyongyera kuba “abarikukunda kweshemeza.”​—2 Tim. 3:4.

Abaheereza ba Yehova tibarikuhabisibwa emitindo mibi y’ensi ey’emicwe (Reeba akacweka 5) *

5. Kuruga omu myaka ya 1960, emiteekateekyere y’abantu b’ensi etwire neehinduka eta aha bikwatiraine n’okuteerana?

5 Omu myaka ya 1960, ebikorwa nk’omushaija n’omukazi kutuura hamwe batagaitsirwe, obutiingwa, n’okugaitururwa bikakanya munonga. Omu by’okweshemeza bingi, bakatandika kworeka okuteerana butunu. Omu myaka egi, abantu nibahikwaho oburemeezi bwingi oburikuruga omu micwe mibi. Omuhandiiki omwe akahandiika ngu “okusiisikara kw’emicwe y’abantu erikukwata aha kuteerana” kurugiremu okushenyuka kw’amaka, amaka agarimu omuzaire omwe, okugira amaganya, emize y’okureeba ebirikwitsa enshoni, n’ebindi bintu bibi. Okujanjaara kw’endwara z’obushambani nka siriimu, n’akamanyiso kamwe ngu obwengye bw’ensi egi n’obushema.​—2 Pet. 2:19.

6. Omuringo ogu abantu b’ensi barikutwaramu okuteerana nikushemeza kuta Sitaane?

6 Sitaane naakunda omuringo ogu abantu b’ensi barikutwaramu okuteerana. Hatariho kubangaanisa, nikishemeza Sitaane kureeba abantu nibakoresa kubi ekiconco eki Ruhanga yaabahaire eky’obushwere n’okuteerana. (Efe. 2:2) Obushambani tiburikuhaisa ekitiinisa ekiconco kirungi eky’okuzaara eki Yehova ahaire abantu, kandi abarikubwejumbamu nibubaasa kubaremesa kuhungura amagara agatahwaho.​—1 Kor. 6:9, 10.

OKU BAIBULI ERIKUGAMBA AHA KUTEERANA

7-8. Baibuli neeshoboorora eta gye aha bikwatiraine n’okuteerana?

7 Abantu abarikukuratira obwengye bw’ensi nibajuma emitindo ya Baibuli, barikugira ngu n’amaremesa. Abantu nk’abo nibabaasa kubuuza bati: ‘Ruhanga naabaasa ata kutuhanga twine ekyetengo ky’okuteerana kandi akatugambira kwezibira kuteerana?’ Ekibuuzo ekyo nikyegamira aha nyikiriza egwire ngu abantu baaba nibenda kukora ekintu bashemereire kukikora. Kwonka Baibuli neegamba ekirikutaana n’ekyo. Neegira ngu titwine kworobera buri nyehurira ei twine, kureka ngu twine obushoboorozi bw’okutegyeka ebyetengo bibi. (Kol. 3:5) Kandi Yehova akaha abantu ekiconco ky’obushwere ahu ekyetengo ky’okuteerana kirikubaasa kwigutsibwa omu muringo oguhikire. (1 Kor. 7:8, 9) Omu ntebeekanisa egi, omushaija n’omukazi nibateerana bashemereirwe bataine kwefuuza n’okutiina, ebirikukira kutungwa abarikushambana.

8 Okutaana n’obwengye bw’ensi egi, Baibuli neeyoreka emiteekateekyere ehikire aha kuteerana. Neeyoreka ngu okuteerana nikubaasa kureeta okushemererwa. (Enf. 5:18, 19) Kwonka neegaruka egira eti: “Omuntu weena omuriimwe amanye kutegyeka omubiri gwe omu kwera n’omu kitiinisa, ti mu mururu gw’okurigira okubi nk’abanyamahanga abatarikumanya Ruhanga.”​—1 Tes. 4:4, 5.

9. (a) Abaheereza ba Yehova omu kyasha kya 20 bakahigwa bata kukuratira obwengye bw’ahaiguru obw’Ekigambo kya Ruhanga? (b) Ni buhabuzi ki obw’obwengye oburi omu 1 Yohaana 2:15, 16? (c) Ni bikorwa ki bibi ebiri omu Abarooma 1:24-27, ebi twine kwetantarira kimwe?

9 Ekyasha kya 20 kitandikire, abaheereza ba Yehova tibarahabisiibwe emiteekateekyere y’abantu abaabaire “bari nk’ebiti” nari bataine micwe na kakye. (Efe. 4:19) Bakateeraho kuhamira aha mitindo ya Yehova. Watch Tower ey’Okwakataano 15, 1926, ekagira ngu “omushaija nari omukazi ashemereire kuba oshemeire nari oshugaine omu biteekateeko n’omu bikorwa, na munonga aha bikwatiraine n’abu atarikushushanisa nabo obuhangwa.” N’obu abantu baraabe baabaire nibakuratira emiteekateekyere y’ensi, abaheereza ba Yehova bakaba nibakuratira obwengye bw’Ekigambo kya Ruhanga obw’ahaiguru. (Shoma 1 Yohaana 2:15, 16.) Ka nitusiima munonga Ekigambo kya Ruhanga! Naitwe nitusiima Yehova ahabw’okutuha eby’okurya by’omwoyo omu bwire obuhikire kutuhwera kutabeihwabeihwa obwengye bw’ensi egi oburikukwata aha micwe. *​—Shoma Abarooma 1:24-27.

EMPINDUKA AHA BIKWATIRAINE N’OKWEKUNDA

10-11. Baibuli ekarabura ngu niki ekirikwija kubaho omu biro by’emperu?

10 Baibuli ekarabura ngu omu biro by’emperu, abantu nibaija kuba “abarikwekunda.” (2 Tim. 3:1, 2) Tikirikututangaaza kureeba ensi neeyenegyeza emiteekateekyere y’okwekunda. Ekitabo kimwe nikigira ngu omu myaka ya 1970 “hakaba hariho ebitabo bingi ebirikuha obuhabuzi omu kuba omusinguzi.” Ebitabo ebimwe bikaba “nibihiga abashomi kwemanya, kweyikiririzamu, n’okwesiimira omu mbeera ei barimu.” Yetegyereze ebigambo bimwe ebiri omu kitabo kimwe aharibyo: “Yekunde ahakuba niiwe muntu orikukirayo kubonera kandi orikushemeza oraabaireho.” Ekitabo ekyo nikihiga omuntu kugira “ediini eye ahu arikubaasa kwecweramu emicwe ei arikwenda, arikwihirira aha muntu we ow’omunda n’ebiragiro ebye ebirikumukorera.”

11 Emiteekateekyere nk’egi oragihuriireho? Sitaane akahiga Haawa kukora ekintu nk’ekyo. Sitaane akagira ngu Haawa naabaasa ‘kuba nka Ruhanga, amanye oburungi n’obubi.’ (Kut. 3:5) Obunaku obu, baingi nibeetunguura, nibareeba ngu nangwa na Ruhanga taine kubagambira ekihikire n’ekigwire. Nk’eky’okureeberaho, emiteekateekyere egyo okukira munonga neereebekyera omu ku abantu barikureeba obushwere.

Omukristaayo naayebembeza ebyetengo by’abandi okukira munonga eby’omukundwa we (Reeba akacweka 12) *

12. Ensi neeyenegyeza miteekateekyere ki egwire?

12 Baibuli neehiga omushaija n’omukazi kuhaana ekitiinisa n’okurinda ebiragaano byabo eby’obushwere. Neehiga abari omu bushwere kuhamiranaho bakaguma kumwe, erikugira eti: ‘Omushaija naija kutsigaho ishe na nyina, agume n’omukazi we; bombi babe omubiri gumwe.’ (Kut. 2:24) Okutaana n’ekyo, abaine omwoyo gw’ensi baine emiteekateekyere erikutaana n’egyo. Nibagira ngu buri omwe aha bari omu bushwere aine kuta omutima aha byetengo ebye. Ekitabo kimwe ekirikugamba aha kugaitururwa nikigira kiti: “Aha mikoro emwe, ekiragaano ky’obushwere eky’obuhangwa ekirikugira ngu ‘twena twaba tukiri abahuriire’ kikahindurwa hati nikigira ngu ‘twena twaba nitukikundana.’” Emiteekateekyere mibi egi erikukwata aha bushwere areeteire amaka maingi kushenyuka, kandi yaareetera n’abantu baingi kugira amaganya. Hatariho kubangaanisa, emiteekateekyere y’ensi etarikuhaisa obushwere ekitiinisa n’enyegyesa y’obushema.

13. Ni nshonga ki emwe erikureetera Yehova kutwara ab’amaryo nk’ekirikunugwa?

13 Baibuli neegira ngu “omuntu weena ow’amaryo g’omu mutima n’ekirikunugwa ahari” Yehova. (Enf. 16:5) Ahabw’enki Yehova naareeba abantu b’amaryo nk’ekirikunugwa? Enshonga emwe eri ngu abo abarikwekunda kandi bakeenegyeza omutwarize ogwo nibagira obuhanda nk’obwa Sitaane. Kiteekateekyeho, Sitaane akaba naateekateeka ngu Yesu ou Ruhanga yaakoreise kuhanga ebintu byona aine kwinama ahansi amuramye! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Abo abaine emiteekateekyere nk’egyo ey’okwetwara nk’ab’omuhendo nibahamiza kimwe ngu obwengye bw’ensi n’obushema ahari Ruhanga.

EKI BAIBULI ERIKUGAMBA AHA KWETUNGUURA

14. Abarooma 12:3 nihatuhwera hata kwegiraho emiteekateekyere eringaniire?

14 Baibuli neetuhwera kwegiraho emiteekateekyere eringaniire. Neegira ngu kihikire omuntu okwekunda omu muringo oguringaniire. Yesu akagira ati: “Okunde mutaahi waawe, nk’oku” orikwekunda, ekirikworeka ngu tushemereire kufayo aha byetengo byaitu omu muringo oguringaniire. (Mat. 19:19) Kwonka, Baibuli terikwegyesa ngu twine kwetunguurira aha bandi. Omu mwanya gw’ekyo, neegira ngu “mutarikora ekintu kyona ahabw’okurwanira orubaju nari okwekuza, kureka omu bucureezi” mutware abandi nk’abarikubakira.​—Fil. 2:3; shoma Abarooma 12:3.

15. Ahabw’enki nooteekateeka ngu obuhabuzi bwa Baibuli oburikukwata aha kwetunguura nibukora?

15 Obunaku obu, abantu baingi abarikutwarwa nk’abanyabwengye nibagaya obuhabuzi bwa Baibuli oburikukwata aha kwetunguura. Nibabaasa kuteekateeka ngu waatwara abandi nk’abarikukukira, nikireetera abandi kukwozyamu amaisho. Kwonka shi buzima, niki ekirugire omu miteekateekyere erikwenegyezibwa abantu b’ensi erikwebemberwa Sitaane? Iwe oreebire ki? Mbwenu shi abantu abarikweyendeza bashemereirwe? Baine amaka agarimu okushemererwa? Baine abanywani abaabuzima? Mbwenu shi baine omukago murungi na Ruhanga? Kurugiirira aha ki orikureeba, niki ekirikurugamu ebirungi? Tugire ngu shi n’okukuratira obwengye bw’ensi nari obwengye oburi omu Kigambo kya Ruhanga?

16-17. Niki ekirikutureetera kwesiima, kandi ahabw’enki?

16 Abarikukuratira obuhabuzi bw’abantu abarikutwarwa nk’abanyabwengye omu nsi, nibashushana n’abarambuzi abarikuhabuza abarambuzi bagyenzi baabo abu bahabire nabo. Yesu obu yaabaire ari omu nsi akagamba aha “banyabwengye” nk’abo ati: “N’abeebembezi empumi, haza nabo bahumire. Mumanye ngu empumi ku eyebembera endiijo, zombi zigwa omu kiina.” (Mat. 15:14) Buzima, obwengye bw’ensi egi n’obushema ahari Ruhanga.

Abakristaayo nibareeba okushemererwa oku baabaire baine barikuheereza Yehova (Reeba akacweka 17) *

17 Obuhabuzi bwa Baibuli butwire bwine “omugasho gw’okwegyesa omuntu, n’okumuhana, n’okumuhabura, n’okumutendeka omu by’okuhikiirira.” (2 Tim. 3:16) Nikitushemeza kureeba ngu Yehova aturinzire kutahabisibwa obwengye bw’ensi egi kurabira omu kibiina kye! (Efe. 4:14) Eby’okurya by’omwoyo ebi arikutuha nibituha amaani agu turikwenda kubaasa kuhamira aha mitindo eri omu Kigambo kye. Ka n’omugisha gw’amaani kwebemberwa obwengye bw’omuhendo oburi omu Baibuli!

EKYESHONGORO 54 “Ogu Nigwo Muhanda”

^ kacw. 5 Ekicweka eki nikiza kwongyera kutuhamiza ngu Yehova niwe wenka orikukomookwaho obuhabuzi oburikwesigwa. Kandi nikiza n’okworeka ngu okukuratira obwengye bw’ensi nikirugamu ebintu bibi munonga, kwonka ngu okugyendera aha bwengye bw’Ekigambo kya Ruhanga n’eky’omugasho.

^ kacw. 9 Nk’eky’okureeberaho, reeba akatabo Questions Young People Ask​Answers That Work, aka 1, eshu. 24-26, n’aka 2, eshu. 4-5.

^ kacw. 50 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Nitureeba bimwe ebi omushaija n’omukazi we baarabiremu enyima. Ow’eishe-emwe na munyaanyazi-itwe bari omu kubuurira omu myaka ya 1960.

^ kacw. 52 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omu myaka ya 1980, omushaija naareeberera omukazi we orwaire obwo muhara waabo ariyo naabareeba.

^ kacw. 54 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Hati, omushaija n’omukazi we nibareeba ebishushani ebirikworeka okushemererwa oku baabaire baine barikuheereza Yehova. Muhara waabo n’ab’eka ye nibashemererwa hamwe nabo.