Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 22

Gumizamu Noogyendera omu ‘Muhanda Ogurikwera’

Gumizamu Noogyendera omu ‘Muhanda Ogurikwera’

Nihaija kubaho omuhanda rugyendwa, . . . Omuhanda Ogurikwera.’—ISA. 35:8.

EKYESHONGORO 31 Gyenda Hamwe na Ruhanga!

EBIRAAGAMBWEHO a

1-2. Abayudaaya abaabaire nibatuura Babulooni bakaba baine kucwamu aha nshonga ki? (Ezera 1:2-4)

 OMUGABE akaba yaaherize kuranga! Abayudaaya abaabaire bari enkwatwa omuri Babulooni kumara emyaka nka 70, bakaikirizibwa kugaruka owaabo, Israeli. (Shoma Ezera 1:2-4.) Yehova niwe wenka owaabaire naabaasa kuhikiiriza eki. Ahabw’enki nitubaasa kugira tutyo? Babulooni ekaba etarikukira kurekura enkwatwa zaayo. (Isa. 14:4, 17) Kwonka ekaba yaaherize kusingurwa kandi omutegyeki musya akaba yaagambiire Abayudaaya kuruga omu ihanga. N’ekyarugiremu, buri Muyudaaya na munonga emitwe y’amaka bakaba baine enshonga nkuru y’okucwamu, yaaba kuruga Babulooni nari kugumayo. Eki kikaba kitoorobi kucwamu. Ahabw’enki?

2 Baingi nibabaasa kuba baabaire bakuzire omu myaka batarikubaasa kugyenda orugyendo ruraingwa orwo. Kandi ahabw’okugira ngu Abayudaaya abarikukira obwingi bakaba bazaariirwe Babulooni, nigwo mwanya gwonka ogu baabaire nibamanya. Bakaba nibateekateeka ngu Israeli n’omwanya gwa baishenkurubo. Abayudaaya abamwe bakaba bari abagaiga omuri Babulooni, n’ahabw’ekyo nikibaasa kuba kyabagumiire kutsigaho amaka gaabo marungi nari eby’obushuubuzi byabo kuza kutuura omu mwanya ogu baabaire batamanyiriire.

3. Abayudaaya abeesigwa bakaba nibaija kutunga mugisha ki baagaruka Israeli?

3 Kwonka Abayudaaya abeesigwa bakaba nibamanya ngu emigisha ei baabaire nibaza kutunga baagaruka Israeli, neekirira kimwe okwefeerereza kwabo kwona. Omugisha ogurikukirayo gukaba nigutwariramu okuramya kwabo. N’obu Babulooni eraabe yaabaire erimu hekalu z’abakaafiire ezirikurenga omuri 50, hakaba hatariyo hekalu ya Yehova omu rurembo orwo. Abaisraeli bakaba bataine mwanya gw’okutambiramu ebitambo ebyabaire nibyetengyesa omu Biragiro bya Musa, kandi hakaba hatariho banyamurwa b’okuhayo ebitambo ebyo. Ekindi, abaheereza ba Yehova bakaba bari bakye waabagyeragyeranisa n’abakaafiire, abaabaire batarikuha mitindo ya Yehova ekitiinisa. N’ahabw’ekyo Abayudaaya enkumi n’enkumi abarikutiina Ruhanga bakaba baine ekihika ky’okugaruka owaabo kugira ngu bagarureho okuramya okushemeire.

4. Ni buhwezi ki obu Yehova yaaraganiise Abayudaaya abaabaire nibagaruka Israeli?

4 Orugyendo rw’okuruga Babulooni kuhika Israeli rukaba nirubaasa kutwara ameezi nk’ana, kwonka Yehova akaraganisa ngu kyona kyabaire nikibaasa kubaremesa kugarukayo nikiija kwihwaho. Nabi Isaaya, akahandiika ati: ‘Mushemeze omuhanda gwa [Yehova] omu ihamba, mugororere [Yehova] omuhanda rugyendwa omu ihamba ry’omusheenyi. . . . Ebitegami nibiija kugororwa, n’emyanya etaringaniire neija kuringanizibwa.’ (Isa. 40:3, 4) Teera akashushani, orikureeba omuhanda guteereire gurikuraba omu ihamba ry’omusheenyi. Abantu bakaba nibaija kushemererwa kugyendera omu muhanda ogwo. Kikaba nikiija kuboorobera kugyenda omu muhanda ogugororokire kitarikubeetengyesa kutemba, kushuma nari kwetoorora enshozi n’empanga. Bakaba nibaija kurahuka kuhika ei barikuza.

5. Omuhanda gw’akamanyiso ogw’okuruga Babulooni kuza Israeli gukaheebwa eiziina ki?

5 Obunaku obu, emihanda erikukira obwingi neeheebwa amaziina nari enamba. Omuhanda gw’akamanyiso ogu Isaaya yaahandiikireho nagwo gwine eiziina. Akahandiika ati: ‘Nihaija kubaho omuhanda rugyendwa, gwetwe Omuhanda Ogurikwera. Abatashemeire tibarigurabamu.’ (Isa. 35:8) Ekiraganiso eki kikaba nikimanyisa ki aha Baisraeli obwire obwo? Kandi nikimanyisa ki ahariitwe?

“OMUHANDA OGURIKWERA” OMU BWIRE BWA IRA NA HATI

6. Ahabw’enki omuhanda ogu gwayetsirwe ogurikwera?

6 “Omuhanda Ogurikwera,” eryo ka n’eiziina rirungi! Ahabw’enki omuhanda ogwo gwayetsirwe ogurikwera? Omuyudaaya “otashemeire” owaabaire naayejumba omu bikorwa bibi nk’obushambani, okuramya ebishushani n’ebindi bibi by’amaani owaabaire naija kwikirizibwa kutuura omu ihanga rya Israeli. Abayudaaya abaagarukire Israeli bakaba nibaija kuba “eihanga eryereziibwe” Ruhanga waaryo. (Bir. 7:6) Kwonka ekyo tikirikumanyisa ngu Abayudaaya abaarugire Babulooni, kikaba kitarikubeetengyesa kukora empinduka kubaasa kusiimwa Yehova.

7. Ni mpinduka ki ezi Abayudaaya abamwe baabaire baine kukora? Ha eky’okureeberaho

7 Nk’oku kyaba kyagambirweho, Abayudaaya baingi bakazaarirwa Babulooni, kandi bakaba baatandikire kuteekateeka n’okutwaza nk’Abababulooni. Bwanyima y’emyaka mingi Ezera akeetegyereza ngu bamwe aha Bayudaaya abaabandize kugaruka Israeli, bakaba bataahire omu bushwere n’abakazi abanyamahanga. (Kur. 34:15, 16; Ezr. 9:1, 2) Kandi bwanyima, Omukungu Nehemia akatangaara ku yaamanyire ngu abaana abaazaariirwe omuri Israeli bakaba batarikumanya orurimi rw’Abayudaaya. (Bir. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24) Mbwenu shi abaana abo bakaba nibaija kwega bata kukunda Yehova kandi bakamuramya, baaba batarikwetegyereza Oruheburaayo orurimi rukuru oru Ekigambo kya Ruhanga kyabaire kihandiikirwemu? (Ezr. 10:3, 44) Abayudaaya abo bakaba baine kukora empinduka z’amaani, kwonka kikaba nikiija kuborobera ahabw’okutuura omuri Israeli, ahu okuramya okushemeire kwabaire nikugarurwaho mporampora.—Neh. 8:8, 9.

Kuruga 1919 Y.A.K., abashaija, abakazi n’abaana nyamwingi barugire omuri Babulooni Orukuru baatandika kugyendera omu ‘Muhanda Ogurikwera’ (Reeba akacweka 8)

8. Ahabw’enki ebyabaireho emyaka mingi enyima birikutukwataho? (Reeba ekishushani ekiri aha kipampagare.)

8 Bamwe nibabaasa kugira bati: ‘Ebyo buzima nibishemeza, kwonka shi ebyahikire aha Bayudaaya ira munonga itwe nibitukwataho?’ Eego, ahakuba naitwe turi omu ‘Muhanda Ogurikwera.’ Yaaba turi entoore nari ‘ab’entaama ezindi’ twine kuguma nitugyendera omu ‘Muhanda Ogurikwera’ ogurikuturabya omu paradiso y’eby’omwoyo kandi oguraatuhitsye aha migisha y’Obukama. b (Yoh. 10:16) Kuruga 1919 Y.A.K., abashaija, abakazi, n’abaana baingi barugire omuri Babulooni Orukuru, ediini zoona z’ebishuba, baaza omu muhanda ogu ogw’akamanyiso. Naiwe noobaasa kuba ori omwe aharibo. N’obu abantu baraabe baatandikire kugyendera omu muhanda ogu emyaka nka 100 enyima, omurimo gw’okugutebeekanisa gukatandika ebyasha bingi enyima.

OKUTEBEEKANISA OMUHANDA

9. Okuhikaana na Isaaya 57:14, niki ekikozirwe kutebeekanisa “Omuhanda Ogurikwera”?

9 Yehova akahamya ngu Abayudaaya abaabaire nibaruga Babulooni tihagira kyabateganisa. (Shoma Isaaya 57:14.) Kandi shi “Omuhanda Ogurikwera” ogw’omu bunaku obu? Ebyasha bingi omwaka 1919 gutakahikire, Yehova akakoresa abashaija abaabaire nibamutiina kuhwera abandi kuruga omuri Babulooni Orukuru. (Gyeragyeranisa Isaaya 40:3.) Baakakora emirimo yoona eyaabaire neeyetengyesa kutebeekanisa omuhanda gw’eby’omwoyo kugira ngu abantu ab’emitima eshemeire barugye omu Babulooni Orukuru baze omu paradiso y’eby’omwoyo, nikwo kuramya okushemeire okwabaire kugarwirweho. Omurimo gw’okutebeekanisa omuhanda gukaba nigutwariramu ki? Ka tureebe emwe aha mirimo eyaakozirwe.

Kumara ebyasha bingi, abashaija abarikutiina Ruhanga bakahwera omu kutebeekanisa omuhanda gwÆokuruga omu Babulooni Orukuru (Reeba akacweka 10-11)

10-11. Okuteera Baibuli n’okugivunuura kukahwera kuta kujanjaaza obwengye bwa Baibuli? (Reeba n’ekishushani.)

10 Okuteera ebitabo. Kuhika aha gati y’ekyasha 15, Baibuli ekaba neekopoororwa n’engaro. Omurimo ogwo gukaba nigutwara obwire bwingi, Baibuli zikaba zitari nyingi kandi zirikugura esente nyingi. Kwonka ku haabaireho ebyoma by’okuteera Baibuli, Baibuli nyingi zikateerwa kandi zaagabwa.

11 Okuvunuura. Kumara ebyasha bingi, Baibuli ekaba eriho omu Rulaatini, orurimi orwabaire nirubaasa kwetegyerezibwa abantu abashomire gye bonka. Okuteera ebitabo ku kwayongyeire kukanya, abantu abaabaire nibatiina Ruhanga bakoongyera kuvunuura Baibuli omu ndimi ezirikumanywa abantu. Ekyo kikabaasisa abarikushoma Baibuli kugyeragyeranisa ebi abeebembezi b’ediini baabaire nibabeegyesa n’eki Baibuli buzima erikwegyesa.

Abashaija abarikutiina Ruhanga bakahwera omu kutebeekanisa omuhanda gwÆokuruga omu Babulooni Orukuru (Reeba akacweka 12-14) c

12-13. Ha eky’okureeberaho ekirikworeka oku abeegi ba Baibuli ab’ekyasha 19 baatandikire kusheeshuura enyegyesa z’ebishuba.

12 Eby’okukoresa omu kwegyesa. Abeegi ba Baibuli bakeega bingi omu bi baashomire omu Kigambo kya Ruhanga. Kwonka abeebembezi b’ediini bakagirira abeegi ba Baibuli ekiniga ahabw’okugambira abandi ebi baabaire nibeega. Nk’eky’okureeberaho, omu kyasha 19, abashaija abo abeesigwa bakatandika kuteera turakiti ezaabaire nizisheeshuura enyegyesa z’ediini z’ebishuba.

13 Omuri 1835, Henry Grew omushaija owaabaire naatiina Ruhanga akashohoza turakiti eyaabaire neekwata aha mbeera y’abafu. Omu turakiti egyo, akooreka obuhame kuruga omu Byahandiikirwe ngu okutafa n’ekiconco eki turikuheebwa Ruhanga, beitu titurikuzaarwa nakyo, nk’oku amadiini maingi gaabaire nigegyesa. Omuri 1837, George Storrs omwebembezi w’ediini akatunga turakiti egyo obu yaabaire ari omu gaari y’omwika. Ku yaagishomire akahamiza kimwe ngu aboine amazima makuru. Akacwamu kugambira abandi ebi yaayegire. Omuri 1842 akaha embazo ezaabaire zikurataine eziine omutwe gurikushemeza ogurikugira ngu, “Mbwenu shi Ababi Nabo Baine Okutafa?” Ebihandiiko bya George Storrs bikakwata aha mutsigazi owaabaire naayetwa Charles Taze Russell.

14. Ow’eishe-emwe Russell na bagyenzi be bakagasirwa bata omu muhanda gw’eby’omwoyo ogu baashangireho? (Reeba n’ekishushani.)

14 Niki eki ow’eishe-emwe Russell n’abagyenzi be baakozire kugasirwa omu muhanda gw’eby’omwoyo ogu baashangireho? Omu kwega kwabo, bakabaasa kukoresa ebitabo by’okucondoozamu n’envunuura za Baibuli nyingi ezaabaire ziriho omu bwire bwabo. Kandi bakagasirwa n’omu bi abashaija nka Henry Grew, George Storrs, n’abandi baacondoorize ahari Baibuli. Ow’eishe-emwe Russell n’abagyenzi be bakakora kihango omu murimo gw’okutebeekanisa omuhanda gw’eby’omwoyo barikushohoza ebitabo bingi na turakiti nyingi ebyabaire nibyoreka eki Baibuli erikwegyesa.

15. Ni mpinduka ki z’amaani ezaabaireho omuri 1919?

15 Omuri 1919, abantu ba Ruhanga bakaruga omu Babulooni Orukuru. Omu mwaka ogwo, ‘omwambari omwesigwa kandi ow’obwengye’ akatandika kwakiira abantu b’emitima eshemeire omu ‘Muhanda Ogurikwera’ omusya. (Mat. 24:45-47) Ahabw’omurimo ogu abashaija abo abeesigwa baakozire kutebeekanisa omuhanda ogwo, abantu abaagugyendeiremu bakabaasa kwongyera kwega ebirikukwata ahari Yehova n’ebigyendererwa bye. (Enf. 4:18) Bakabaasa kukora empinduka omu mitwarize yaabo kuhikaana n’ebi Yehova arikwenda. Yehova tarikwenza abaheereza be kukora empinduka ezirikwetengyesa zoona omurundi gumwe. Kureka, mporampora atwire naashemeza abantu be. (Reeba akabokusi “ Mporampora Yehova Naashemeza Abantu Be.”) Ka nitwija kushemererwa ku turaije kubaasa kushemeza Ruhanga omuri byona ebi turikukora!—Kol. 1:10.

“OMUHANDA OGURIKWERA” GUKIIGWIRE

16. Kuruga 1919, hatwire nihakorwa murimo ki gw’okureeberera “Omuhanda Ogurikwera”? (Isaaya 48:17; 60:17)

16 Buri muhanda niguba gwine kureebererwa. Kuruga 1919, “Omuhanda Ogurikwera” gutwire nigutebeekanisibwa, kugira ngu abantu baingi bagumizemu nibaruga omu Babulooni Orukuru. Omwambari omwesigwa kandi ow’obwengye akatandikiraho kukora, n’ahabw’ekyo omuri 1921, bakashohoza ekitabo ekyabaire kitebeekanisiibwe kwegyesezamu abantu Baibuli. Kopi nk’obukaikuru mukaaga ez’ekitabo The Harp of God zikashohozibwa omu ndimi 36, kandi abantu baingi bakeegyera amazima omu kitabo eki. Hati, twine ekitabo kirungi ekisya Yesiimire Amagara Ebiro Byona! ky’okwegyesezamu abantu Baibuli. Omu biro by’emperu, Yehova atwire naakoresa ekibiina kye kugumizamu naatuha eby’okurya by’omwoyo kutuhwera kuguma nitugyendera omu ‘Muhanda Ogurikwera.’—Shoma Isaaya 48:17; 60:17.

17-18. “Omuhanda Ogurikwera” niguhitsya nkahi?

17 Nitubaasa kugira ngu omuntu yaikiriza kwega Baibuli, naaba aine omugisha gw’okuza omu ‘Muhanda Ogurikwera.’ Abamwe nibagyendera omu muhanda ogu obwire bukye, reero bagurugamu. Abandi bamariire kugumizamu nibagugyenderamu kuhitsya baahika ei barikuza. Kwonka shi nigubahitsya nkahi?

18 Abaine amatsiko g’okuza omu iguru, “Omuhanda Ogurikwera” nigubahitsya “omuri paradiso ya Ruhanga” omu iguru. (Kush. 2:7) Kandi abaine amatsiko g’okutuura omu nsi, omuhanda ogwo nigubahitsya aha muheru gw’emyaka 1,000 obu buri omwe araabe ahikiriire. Ku oraabe oriyo noogyendera omu muhanda ogu, otaranzya enyima. Kandi otagurugamu kuhitsya obu oraaze omu nsi ensya. Nitukwendeza “orugyendo rurungi.”

EKYESHONGORO 24 Ija aha Rushozi rwa Yehova

a Yehova akeeta omuhanda rugyendwa ogw’akamanyiso ogw’okuruga Babulooni kuza Israeli “Omuhanda Ogurikwera.” Mbwenu shi Yehova ateeraireho abaheereza be ab’obunaku obu omuhanda? Eego! Kuruga 1919 Y.A.K., abantu nyamwingi barugire omu Babulooni Orukuru batandika kugyendera omu ‘Muhanda ogurikwera.’ Twena twine kuguma omu muhanda ogwo kuhitsya twahika ei turikuza.

c ENSHOBOORORA Y’EKISHUSHANI: Ow’eishe-emwe Russell na bagyenzi be nibakoresa eby’okucondoozamu ebi baashangireho.