1, 2. (a) Yesu akagarukamu ata Petero ku yaamugizire ngu taraahikweho kabi koona? (Reeba ekishushani aha kutandika.) (b) Ahabw’enki Yesu yaagarukiremu atyo?

YESU ku yaagambire abeegi ngu akaba naija kubonabonesibwa kandi aitwe, bakatangaara ahakuba bakaba nibateekateeka ngu naija kugaruraho obugabe bwa Israeli. Entumwa Petero niwe yaabandize kugira ngu “nikikabure, Mukama wangye! ekyo tikirikwija kukubaho na kakye.” Yesu akamugarukamu ati: “Garuka enyima yangye Sitaane! Wambeera enkongi ahabw’okuba torikuteekateeka bya Ruhanga, kureka eby’abantu.”​—Matayo 16:21-23; Ebyakozirwe 1:6.

² Yesu okugamba atyo, akakyoreka gye ngu emiteekateekyere ya Yehova neetaanira kimwe aha y’ensi egi erikutegyekwa Sitaane. (1 Yohaana 5:19) Petero akahiga Yesu kugira emiteekateekyere y’okweyendeza ei abantu baingi omu nsi baine. Kwonka Yesu akaba naamanya ngu Yehova naayenda ayetebeekanisiize okubonabona okwabaire nikwija kurugamu n’okufa. Oku Yesu  yaagarukiremu kukooreka ngu akaba aine emiteekateekyere nk’eya Yehova, kandi arikwanga ey’ensi.

3. Ahabw’enki kitoorobi kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova n’okwetantara ey’ensi?

³ Kandi shi itwe? Nituteekateeka nka Yehova, nari nk’abantu b’ensi? Nituteeraho munonga kuhamya ngu ebi turikukora nibishemeza Ruhanga. Kandi shi emiteekateekyere yaitu? Nituteeraho munonga kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova, ekirikumanyisa okureeba enshonga nk’oku arikuzireeba? Okukora ekyo nikyetengyesa okuteeraho munonga. Kwonka, kyorobi kuteekateeka nk’abantu ab’ensi. Ahabw’okuba omwoyo gw’ensi guri buri hamwe. (Abaefeso 2:2) Kandi, abantu omu nsi nibeefaho bonka, n’ahabw’ekyo nitubaasa kwohibwa kugira emiteekateekyere nk’eyaabo. Buzima, kigumire kuteekateeka nka Yehova, kwonka kyorobi kuteekateeka nk’abantu b’ensi.

4. (a) Niki ekirikwija kubaho twaikiriza emiteekateekyere y’ensi kutuhabisa? (b) Nituza kwega ki omu kicweka eki?

⁴ Twaikiriza ensi ekabumba emiteekateekyere yaitu, nitubaasa kuba abarikweyendeza kandi twende kwecweramu ekihikire n’ekitahikire. (Mako 7:21, 22) N’ahabw’ekyo ni kikuru ngu twegye kugira ‘ebiteekateeko ebya Ruhanga’, beitu bitari “eby’abantu.” Ekicweka eki nikiza kutuhwera kukora ekyo. Nituza kureeba ahabw’enki okureeba enshonga nk’oku Yehova arikuzireeba kitagumire munonga beitu kiri eky’omugasho. Nituza n’okureeba oku turikubaasa kwetantara kubumbwa ensi nari kuhabisibwa emiteekateekyere yaayo. Omu kicweka ekirikukurataho, nituza kwega oku turikubaasa kumanya emiteekateekyere ya Yehova aha nshonga ezimwe, n’oku turikubaasa kugira emiteekateekyere nk’eye.

5. Ahabw’enki abantu abamwe batarikwenda kukuratira emiteekateekyere y’omuntu weena?

⁵ Abantu abamwe nibaba batarikwenda kukuratira emiteekateekyere y’omuntu weena. Nibagira ngu, “ninyeteekateekyera.” Obundi nibaba nibamanyisa ngu nibenda kwecweramu, kandi ngu baine obugabe bw’okwecweramu. Nibaba batarikwenda omuntu weena kubahabura nari kubagyema kuba nk’abandi. * (Reeba obugambo obw’ahansi.)

6. (a) Yehova naatuha bugabe ki? (b) Mbwenu shi obu n’obugabe obutaine bugarukiro?

⁶ Ni kirungi kumanya ngu twagira emiteekateekyere nk’eya Yehova, nabwo nituguma nitwecweramu. Omu 2 Abakorinso 3:17 nihagira ngu ahu omwoyo gwa Yehova guri, niho obusingye buri. Yehova naatuha obugabe bw’okuba kyona eki turikwenda kuba. Twine obugabe bw’okutoorana ebi turikukunda n’ebirikutushemeza. Okwo nikwo Yehova yaatuhangire. Kwonka eki tikirikumanyisa ngu twine obugabe obutaine bugarukiro. (Shoma 1 Petero 2:16.) Twaba nitwenda kumanya ekihikire nari ekigwire, Yehova naayenda ngu tukorese Ekigambo kye kitwebembere. Mbwenu shi eki kigumire munonga, nari nikitugasira?

7, 8. Mbwenu shi kigumire munonga kureeba enshonga nk’oku Yehova arikwenda ngu tuzireebe? Ha eky’okureeberaho.

⁷ Nitubaasa kukishoboorora tuti. Abazaire nibateeraho kwegyesa abaana baabo emicwe mirungi. Nibabaasa kubeegyesa kuba abeesigwa, kukora n’obweziriki, n’okufayo  aha bandi. Ebintu ebi tibigumire munonga. Omu mwanya gw’ekyo, abazaire nibaba nibeegyesa abaana baabo kuba ab’omugasho. Abaana baakura bakaruga omu ka, nibagira obugabe bw’okwecweramu eki barikwenda kukora. Baatoorana ebirikuhikaana n’emitindo mirungi ei abazaire baabo baabeegyeise, nibacwamu kurungi reero beetantara oburemeezi bwingi, okwerarikirira, n’okwefuuza.

⁸ Yehova okushushana n’omuzaire murungi, naayenda ngu abaana be batungye okumarwa nk’oku kirikubaasika. (Isaaya 48:17, 18) N’ahabw’ekyo, naatwegyesa emisingye erikukwata aha mitwarize n’oku twine kutwariza abandi. Naayenda ngu tureebe enshonga nk’oku arikuzireeba kandi tugyendere aha mitindo ye. Eki tikigumire munonga. Omu mwanya gw’ekyo, nikituhwera kuba abanyabwengye, kandi tucwamu gye. (Zaaburi 92:5; Enfumu 2:1-5; Isaaya 55:9) Nabwo nituguma twine ebi turikukunda, kandi nituguma nitucwamu ebirikutureetera okushemererwa. (Zaaburi 1:2, 3) Twaba twine emiteekateekyere nk’eya Yehova, nitugasirwa omu miringo mingi!

9, 10. Niki ekirikuhamya ngu emiteekateekyere ya Yehova neekirira kimwe ey’ensi?

⁹ Enshonga endiijo ahabw’enki nitwenda kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova, n’ahabw’okugira ngu emiteekateekyere ye neekirira kimwe ey’ensi. Ab’ensi nibaha obuhabuzi aha bikwatiraine n’emitwarize, okushemererwa omu ka, okugira omurimo murungi, n’ebindi ebirikukwata aha mbeera z’abantu. Kwonka obuhabuzi bwabo obwingi tiburikuhikaana n’emiteekateekyere ya Yehova. Nk’eky’okureeberaho, ab’ensi nibakira kuhiga abantu kwesherurira ebyabo, n’okureeba eby’obushambani nk’ebirikwikirizibwa. Kandi obumwe ab’ensi nibagira ngu omushaija n’omukazi we nibagira okushemererwa baayangana, nari baagaitururwa ahabw’obushonga bukye. Obuhabuzi obu nibuhakanisa eki Baibuli erikwegyesa. Kwonka shi obuhabuzi bw’ensi nibukora gye kukira obwa Baibuli?

¹⁰ Yesu akagira ngu “obwengye busiimirwa aha mirimo yabwo.” (Matayo 11:19) N’obu ensi eraabe etunguukire munonga kandi eyetegyereize, abantu tibabaasize kwihaho oburemeezi bw’amaani, nk’entaro, okushoroora omu rangi, n’okukora emishango, ebirikuturemesa kutunga okushemererwa. Okwongyera ahari ekyo, ab’ensi nibareeba eby’obushambani nk’ebirikwikirizibwa. Kwonka abantu baingi nibaikiriza ngu eki nikisheenya amaka, nikireeta endwara, n’ebindi bintu bibi. Kandi shi bwo obuhabuzi bwa Yehova? Abakristaayo abaikiriize emiteekateekyere ya Yehova baine amaka agarimu okushemererwa, baine amagara marungi, kandi baine omukago murungi n’Abakristaayo bagyenzi baabo omu nsi yoona. (Isaaya 2:4; Ebyakozirwe 10:34, 35; 1 Abakorinso 6:9-11) Eki nikyoreka gye ngu emiteekateekyere ya Yehova neekirira kimwe ey’ensi.

11. N’oha owaahweraire Musa kugira emiteekateekyere mirungi, kandi hakarugamu ki?

 ¹¹ Abaheereza ba Yehova abeesigwa aba ira bakaba nibamanya ngu emiteekateekyere ya Yehova n’ey’ahaiguru munonga. Nk’eky’okureeberaho, n’obu Musa araabe yaabaire ayegyesiibwe “obwengye bwona obw’Abanyamisri,” akaba naamanya ngu obwengye obwabuzima niburuga ahari Yehova. (Ebyakozirwe 7:22; Zaaburi 90:12) N’ahabw’ekyo akashaba Yehova ati: “Onyorekye enaama zaawe.” (Okuruga 33:13) Ahabw’okugira ngu Musa akaikiriza Yehova kubumba emiteekateekyere ye, Yehova akamukoresa omu muringo gw’omutaano kuhikiiriza ekigyendererwa kye, kandi yaamuha ekitiinisa arikumweta omushaija w’okwikiriza kw’amaani.​—Abaheburaayo 11:24-27.

12. Paulo akaba acwamu arikwihirira ahari ki?

¹² Entumwa Paulo akaba ari omunyabwengye, ashomire munonga, kandi akaba naagamba endimi nk’ibiri. (Ebyakozirwe 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Kwonka akangira emiteekateekyere y’ensi, kandi akaba acwamu arikwihirira aha Kigambo kya Ruhanga. (Shoma Ebyakozirwe 17:2; 1 Abakorinso 2:6, 7, 13.) N’ekyarugiremu, obuheereza bwe bukarugamu ebirungi, kandi yaategyereza ekihembo ekyabaire nikiija kugumaho ebiro byona.​—2 Timoseo 4:8.

13. N’oha oine obujunaanizibwa bw’okuhindura emiteekateekyere yaitu kureeba ebintu nk’oku Yehova arikubireeba?

¹³ Buzima, emiteekateekyere ya Ruhanga neekirira kimwe ey’ensi. Twagyendera aha mitindo ya Ruhanga, nitwija kuba abasinguzi kandi tushemererwe omu bwijwire. Kwonka Yehova tarikwija kutugyema kuteekateeka nkawe. ‘Omwambari omwesigwa kandi ow’obwengye’ tarikutugyema kukuratira emiteekateekyere ye, nikyo kimwe n’abareeberezi. (Matayo 24:45; 2 Abakorinso 1:24) Buri omwe ahariitwe aine obujunaanizibwa bw’okuhindura emiteekateekyere ye kugira ngu tureebe ebintu nk’oku Yehova arikubireeba. Ekyo nitubaasa kukikora tuta?

14, 15. (a) Twine kuta omutima ahari ki kubaasa kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova? (b) Ahabw’enki tutashemereire kwikiriza emiteekateekyere y’ensi kutaaha omu biteekateeko byaitu? Ha eky’okureeberaho.

¹⁴ Abarooma 12:2 nihagira ngu ‘mutashushanisibwa n’ab’obusingye obu, kureka muhindurwe basya ahabw’okugarurwa busya omu biteekateeko byanyu, mubone kumanya gye ebi Ruhanga akunda, oku biri birungi, ebirikusiimwa, kandi ebihikire buzima.’ Ekyahandiikirwe eki nikitwegyesa ngu n’obu twakuba twahabisiibwe emiteekateekyere mibi tutakeegire mazima, nitubaasa kugihindura ebe nk’eya Ruhanga. N’obu akarande n’ebi twarabiremu birikubaasa kukwata aha miteekateekyere yaitu, nitubaasa kugumizamu nitugihindura. Kandi okukira munonga neeguma neehinduka kurugiirira aha bi turikucwamu kuteekateekaho. Twata omutima aha biteekateeko bya Yehova, nitwija kukireeba ngu emiteekateekyere ye butoosha neeba ehikire. Reero obwo, nitwija kwenda kureeba enshonga nk’oku arikuzireeba.

¹⁵ Kwonka kubaasa kuhindura emiteekateekyere yaitu ekaba nk’eya Yehova, twine kurekyera aho ‘kushushanisibwa n’ab’obusingye obu’ nari kubumbwa ensi egi. Eki nikimanyisa ngu twine kwetantara ekintu kyona ekirikuhakanisa emiteekateekyere ya Ruhanga, nk’ebi turikushoma, nari ebi turikuhurikiza. Kubaasa kutuhwera kureeba oku eki kiri kikuru, teekateeka aha ky’okureeberaho  ky’eby’okurya. Omuntu orikwenda kugira amagara marungi, naabaasa kucwamu kuguma naarya eby’okurya birungi. Kwonka okuteeraho kwe nikubura omugasho, obwire obwingi yaaguma naarya n’eby’okurya ebijunzire! Omu muringo nigwo gumwe, okuteeraho kwaitu kwona kwega emiteekateekyere ya Yehova nikwija kufa busha, twaikiriza emiteekateekyere y’ensi kutaaha omu biteekateeko byaitu.

16. Niki eki twine kwetantara?

¹⁶ Mbwenu shi nitubaasa kwetantarira kimwe emiteekateekyere y’ensi? Ngaaha! Nituguma nituhurira emiteekateekyere y’ensi ahakuba nitutuura omu nsi. (1 Abakorinso 5:9, 10) N’obu turikuba nitubuurira, nituhurira abantu abaine emiteekateekyere n’enyikiriza ezigwire. Kwonka n’obu turaabe tutarikubaasa kwetantarira kimwe emiteekateekyere egwire, titwine kuguma nitugiteekateekaho nari kugiikiriza. Nka Yesu, twine kurahuka kwetantara emiteekateekyere ei Sitaane arikwenda ngu tugire. Kandi nitubaasa kwerinda turikwetantara kwehitsya haihi n’emiteekateekyere y’ensi tukigyendereire.​—Shoma Enfumu 4:23.

17. Nitubaasa kwetantara tuta okwehitsya haihi nkana n’emiteekateekyere y’ensi?

¹⁷ Nk’eky’okureeberaho, twine kusherura banywani baitu n’obwegyendesereza. Baibuli neerabura ngu twanywana abantu abatarikuramya Yehova, nitwija kutandika kuteekateeka nkabo. (Enfumu 13:20; 1 Abakorinso 15:12, 32, 33) Kandi twine kwegyendesereza omu kutoorana eby’okweshemeza. Twayanga eby’okweshemeza ebirikushagika enyikiriza erikugira ngu ebintu bikaruga omu bindi, obushaarizi, nari eby’obushambani, nituba nitwetantara kutokooza ebiteekateeko byaitu turikutamu emiteekateekyere erikuhakanisa “okumanya Ruhanga.”​—2 Abakorinso 10:5.

18, 19. (a) Ahabw’enki twine kwetantara emiteekateekyere y’ensi etarikurahuka kureebwa? (b) Nitubaasa kwebuuza bibuuzo ki, kandi ahabw’enki?

¹⁸ Kandi twine kwetantara emiteekateekyere ei ab’ensi barikwenegyeza omu miringo etarikurahuka kureebwa. Nk’eky’okureeberaho, ab’amakuru abamwe nibagamba omu  muringo ogurikworeka ngu nibagwera orubaju omu by’obutegyeki. Kandi ebirikwizira omu makuru ebimwe nibishagika obusinguzi n’ebigyendererwa by’ensi. Vidiyo n’ebitabo ebimwe nibyenegyeza emiteekateekyere y’okwebembeza ebyaitu nari eby’amaka gaitu, reero ereebeka nk’ey’oburyo, erikushemeza, kandi ehikire. Kwonka emiteekateekyere egi, terikuhikaana n’ebiri omu Baibuli. Ebiri omu Baibuli nibyoreka ngu nitwija kutunga okushemererwa okwabuzima twaba nitukunda Yehova okukira ekindi kintu kyona. (Matayo 22:36-39) Kandi vidiyo zaakatuuni n’eby’okweshemeza by’abaana ebimwe n’obu biraabe bitarikuzibirwa, nibibaasa kureetera abaana kusiisikara omu micwe omu miringo etarikurahuka kureebwa.

¹⁹ Eki tikirikumanyisa ngu kigwire okweshemeza omu muringo murungi. Kwonka twine kwebuuza tuti: ‘Omu by’okweshemeza nindeebamu emiteekateekyere y’ensi n’obu eraabe etarikureebwa butunu? Niinyerinda kandi ndiinda n’abaana bangye kutareeba puroguraamu za tiivi ezimwe n’okutashoma ebintu ebimwe? Nimpwera abaana bangye kureeba enshonga nk’oku Yehova arikuzireeba kugira ngu batahabisibwa emiteekateekyere y’ensi omu bi barikuhurikiza n’ebi barikureeba?’ Twayetegyereza oku emiteekateekyere ya Ruhanga erikutaana aha y’ensi, nitubaasa kwetantara kubumbwa ensi egi.

20. Nitubaasa kumanya tuta orikubumba emiteekateekyere yaitu?

²⁰ Twine kwijuka ngu hariho obukomooko bubiri bwonka obw’amakuru. Amakuru agamwe nigaruga ahari Yehova, kandi agandi nigaruga ahari Sitaane n’ensi ye. N’oha orikubumba emiteekateekyere yaawe? Eky’okugarukamu kiri ngu, n’ahu orikwiha amakuru agu orikwikiriza. Waikiriza emiteekateekyere y’ensi, neija kubumba emiteekateekyere yaawe oteekateekye nk’abantu b’ensi, kandi otwaze omu muringo gw’okweyendeza. N’ahabw’ekyo, ni kikuru munonga kwegyendesereza omu kutoorana ebi turikureeba, ebi turikushoma, ebi turikuhurikiza, n’ebi turikuteekateekaho.

21. Omu kicweka ekirikukurataho nituza kwega ki?

²¹ Omu kicweka eki twayetegyereza ngu kubaasa kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova, twine kwetantara emiteekateekyere y’ensi. Twine kuta omutima aha biteekateeko bya Ruhanga kubaasa kugira emiteekateekyere nk’eye. Omu kicweka ekirikukurataho, nituza kwega oku turikubaasa kukikora.