Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Abazaire, Muhwere Abaana Baanyu Kwombeka Okwikiriza

Abazaire, Muhwere Abaana Baanyu Kwombeka Okwikiriza

‘Abatsigazi n’empangare bahimbise eiziina rya Mukama.’​—ZAB. 148:12, 13.

EKYESHONGORO: 54, 48

1, 2. (a) Abazaire nibagumirwa kukora ki, kandi nibabaasa kusingura bata? (b) Ni bintu ki bina ebi turikuza kushwijuma?

OMUSHAIJA n’omukazi we omuri France bakagira bati: “Nitwikiririza omuri Yehova, kwonka ekyo tikirikumanyisa ngu abaana baitu nibaija kumwikiririzamu. Okwikiriza ti kintu eki orikuhungura. Abaana baitu nibagira okwikiriza mporampora.” Ow’eishe-emwe kuruga Australia akahandiika ati: “Okuhwera omwana waawe kwombeka okwikiriza omu mutima gwe n’ekintu ekigumire munonga. Oine kukora buri kimwe ekirikubaasika. Omwana waawe naabaasa kuba yaakubuurize ekibuuzo okamugarukamu akeetegyereza. Kwonka haahinguraho obwire naabaasa kugaruka abuuze ekibuuzo nikyo kimwe! Ebi orikugarukamu omwana waawe hati nibibaasa kutakora haahinguraho obwire. Nikibaasa kukwetengyesa kuhindura aha by’okugarukamu byawe.”

2 Ku oraabe ori omuzaire, obumwe nooreeba ngu torikubaasa obujunaanizibwa bw’okwegyesa abaana baawe kwija kugira okwikiriza baakura? Buzima, tihaine orikubaasa kukora eki ahabw’obwengye bwe! (Yer. 10:23) Kwonka nitubaasa kusingura twashaba Yehova obuhwezi. Yetegyereze ebintu bina ebi orikubaasa kukoresa kuhwera abaana baawe kwombeka okwikiriza kwabo: (1) Bamanye gye. (2) Ta omutima aha bi orikwegyesa. (3) Koresa eby’okureeberaho ebirungi. (4) Gumisiriza kandi oshabe.

MANYA GYE ABAANA BAAWE

3. Abazaire nibabaasa kutooreza bata Yesu omu kwegyesa?

3 Yesu akaba atarikutiina kubuuza abakuratsi be eki barikwikiriza. (Mat. 16:13-15) Tooreza eky’okureeberaho kye. Ni kirungi kushaba abaana baawe kukugambira oku barikwehurira mwaba muri omu buteeka. Ekyo nikitwariramu okugamba aha bintu ebi batarikuhamya gye nari ebi barikubanganisaho. Ow’eishe-emwe oine emyaka 15 omuri Australia akahandiika ati: “Taata naakira kugamba naanye aha kwikiriza kwangye kandi eki kimpwereire kuhikaanisa nawe ebiteekateeko. Naabuuza ati: ‘Baibuli neegamba ki?’ ‘Noikiriza eki Baibuli erikugamba?’ ‘Ahabw’enki nokiikiriza?’ Naayenda ngu ngarukyemu omu bigambo ebyangye beitu bitari ebye nari ebya maawe. Ku naakuzire, nkaguma ninyeyongyera kushoboorora eby’okugarukamu byangye.”

4. Ahabw’enki oine kutwara ebibuuzo by’omwana waawe nka bikuru? Ha eky’okureeberaho.

4 Omwana yaaba atarikwetegyereza gye enyegyesa ezimwe, gira okugumisiriza. Muhwere kuhikaanisa ebiteekateeko aha nshonga egyo. Omuzaire omwe omushaija akagira ati: “Twara ebibuuzo by’omwana waawe nka bikuru. Otabireeba nk’ebitaine mugasho, kandi otakayehuzya enshonga ahabw’okugira neereebeka nk’erikukuteeza entsibo.” Buzima, ni kirungi kureeba ebibuuzo by’omwana waawe nk’akamanyiso akarikworeka ngu naafayo kandi naayenda kwetegyereza. Obu Yesu yaabaire aine emyaka 12, akabuuza ebibuuzo by’ekikuru. (Shoma Luka 2:46.) Omwojo w’emyaka 15 omuri Denmark akagira ati: “Ku naagambiire abazaire bangye ngu nkaba niinyebuuza yaaba twine ediini y’amazima, bakantwariza omu muringo murungi n’obu baraabe baabaire nibabaasa kuba banyerarikiriire. Bakagarukamu ebibuuzo bwangye byona, barikukoresa Baibuli.”

5. Abazaire nibabaasa kworeka bata ngu nibatwara okwikiriza kw’abaana baabo nka kukuru?

5 Teeraho kumanya gye abaana baawe, ebiteekateeko byabo, enyehurira zaabo, n’ebirikubeerarikiriza. Otakaateekateeka ngu baine okwikiririza ahabw’okugira ngu nibaza omu nteerane kandi nibeejumba n’omu kubuurira. Gamba aha by’omwoyo mwaba nimukora emirimo yaanyu ya butoosha. Shaba n’abaana baawe kandi obashabire. Teeraho kumanya ebirikugyeza okwikiriza kwabo, kandi obahwere kubisingura.

TA OMUTIMA AHA BI ORIKWEGYESA

6. Abazaire baata mazima omu mitima yaabo, nikibahwera kita kwegyesa abaana baabo?

6 Yesu omu kwegyesa kwe akaba ahika abantu aha mitima ahakuba akaba naakunda Yehova, Ekigambo kya Yehova, n’abantu. (Luk. 24:32; Yoh. 7:46) N’abazaire baagira rukundo nk’egyo nikiija kubahwera kuhika abaana baabo aha mitima. (Shoma Eky’Ebiragiro 6:5-8; Luka 6:45.) N’ahabw’ekyo, abazaire, mube abeegi barungi ba Baibuli n’ebitabo byaitu. Teeraho kukunda ebirikukwata aha kuhangwa n’ebicweka ebiri omu bitabo byaitu ebirikugamba aha kuhangwa. (Mat. 6:26, 28) Okukora ekyo nikiija kwongyera aha ku orikumanya Yehova, kandi kikuhwere kwetebeekanisa gye kwegyesa abaana baawe.​—Luk. 6:40.

7, 8. Waaba noomanya bingi kuruga omu Baibuli, nihaija kurugamu ki? Ha eky’okureeberaho.

7 Waaba noomanya bingi ebirikukwata ahari Yehova, noija kwenda kubigaaniiraho n’ab’eka yaawe. Kikore obwire bwona, beitu butari obu orikutebeekanisiza enteerane nari omu kuramya kw’eka bwonka. Kwonka, okugaaniira nk’okwo tikushemereire kugyemwa, kureka kushemereire kuruga aha mutima kuri nk’okugaaniira kwa butoosha. Eki nikyo omuzaire omushaija n’omukazi we omuri United States barikukora. Nibagamba ahari Yehova baaba bari n’abaana baabo barikureeba ekihangirwe kirungi nari baaba nibarya eby’okurya birungi. Nibagira bati: “Nitwijutsya abaana beitu rukundo n’oku Yehova yaateekateekire aha buri kimwe eki yaatuhaire.” Omushaija n’omukazi we omuri South Africa baaba bahingire na bahara baabo babiri nibagamba aha ku enjuma zirikuteguura kandi zikarugamu ekimera omu muringo ogurikutangaaza. Abazaire abo nibagira bati: “Nituteeraho kuhwera bahara baitu kutwara amagara nk’ag’omuhendo n’oku ebiine amagara bikozirwe omu omuringo gurikutangaaza.”

8 Omushaija omuri Australia akagira ngu omwana we obu yaabaire aine emyaka nka ikumi, akaba ataayaaya nawe omu nju y’ebya ira kumuhwera kuhamya okwikiriza kwe omuri Ruhanga n’ebi yaahangire. Ishe akagira ati: “Tukareeba ebishokonkore by’ebihangirwe by’omu maizi ebya ira ebirikwetwa ammonoids na trilobites. Kikatutangaaza kureeba oku ebikooko ebi byabaire biri birungi munonga, biri omu muringo gugumire kushoboorora, kandi birikushusha nk’ebi turikureeba hati. Mbwenu shi ebiine amagara ku biraabe byarugire omuri ebyo ebiri omu muringo ogworobi kushoboorora, ahabw’enki ebi ebya ira byabaire biri omu muringo ogugumire kushoboorora? Eki kikaanshemeza naakigaaniiraho na mutabani wangye.”

KORESA EBY’OKUREEBERAHO EBIRUNGI

9. Ahabw’enki eby’okureeberaho nibikora gye, kandi omuzaire omwe akakyoreka ata eki?

9 Yesu akaba akoresa eby’okureeberaho, ebirikuhiga omuntu kuteekateeka, ebirikushemeza, kandi ebirikukuhwera omuntu kwijuka. (Mat. 13:34, 35) Abaana nibakira kuteera akashushani omu biteekateeko byabo. N’ahabw’ekyo, abazaire, muteereho kukoresa ebishushani omu kwegyesa kwanyu. Omuzaire omukazi omuri Japan ekyo nikyo yaakozire. Obu omutabani omwe yaabaire aine emyaka ikumi ondiijo aine munaana, akabeegyesa aha bikwatiraine n’omwanya oguri ahaiguru y’ensi n’oku Yehova yaataireho omutima kukora omwanya ogwo. Kubahwera kwetegyereza, akaha aboojo be amate, shukaari, na kaawa. Bwanyima akashaba buri omwe kumukorera ekikopo kya kaawa. Nashoboorora ati: “Bakakora n’obwegyendesereza. Ku naababuurize ahabw’enki baabaire nibegyendesereza, bakagira ngu bakaba nibenda bakore kaawa ei ndikukunda. Bwanyima nkabashoboororera ngu na Ruhanga akajwanzya gye emyoya y’omu mwanya n’obwegyendesereza ehikire kukoresibwa abantu.” Eky’okureeberaho ekyo kikaba kiri kirungi aha myaka yaabo, kandi kikabahwera kwetegyereza gye. Hatariho kubanganisa bakaguma nibaijuka ishomo eryo!

Noobaasa kukoresa ebintu bya butoosha kubahwera kwikiririza omuri Ruhanga n’ebihangirwe (Reeba akacweka 10)

10, 11. (a) Noobaasa kukoresa ky’okureeberaho ki kuhwera omwana waawe kwikiririza omuri Ruhanga? (Reeba ekishushani aha kutandika.) (b) Ni by’okureeberaho ebi oshangire birikukora gye?

10 Noobaasa kukoresa ebirungo by’eky’okurya kuhwera omwana waawe kwikiririza omuri Ruhanga. Mu muringo ki? Bwanyima y’okukora omugaati, shoboorora omugasho gw’ebirungo. Reero ohe omwana waawe ekijuma obundi nk’eky’apo, reero omubuuze oti: “Noomanya ngu apo egi ekatandika ‘n’ebirungo’?” Reero ogishature, kandi omuhe akajuma kaayo. Noobaasa kumushoboororera ngu ebirungo “bikahandiikwa” omu kajuma ako, kwonka ngu bikahandiikwa omu rurimi orugumire kwetegyereza kukira oruri omu bitabo by’ebirungo by’okuteeka. Noobaasa kumubuuza oti: “Ku haraabe hariho owaahandiikire ebirungo by’omugaati, mbwenu shi n’oha owahandiikire ebirungo bigumire eby’apo?” Omwana yaaba akuzire, noobaasa kumushobororera ngu ebirungo by’apo, otwariremu n’omuti gwayo, nibiruga omu butafaari bw’akarande oburikwetwa DNA. Mwembi, nimubaasa n’okureeba eby’okureeberaho ebiri aha rupapura 10 kuhika 20 omu katabo The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.

11 Abazaire baingi nibakunda kugaaniira na baana baabo aha kicweka ekirikwizira omu Awake! ekiine omutwe“Kikahangwa?” Nari nibakoresa ekicweka eki, kwegyesa abaana baabo abato omu muringo gworobi. Nk’eky’okureeberaho, omushaija n’omukazi we omuri Denmark bakagyeragyeranisa enyonyi erikugyenderamu abantu aha binyonyi. Bakagira bati: “Enyonyi nizishushana n’ebinyonyi. Kwonka shi enyonyi nizibaasa kuteera amahuri zigaature garugyemu enyonyi ezindi? Mbwenu shi ebinyonyi nibyetenga ebishaayi by’omutaano eby’okuteekamamu? Kandi okagyeragyeranisa ota obwako bw’enyonyi n’oku ebinyonyi birikweshongora? Mbwenu shi n’oha oine obwengye bw’ahaiguru, n’owaakozire enyonyi nari ebinyonyi?” Waahikaanisa ebiteekateeko n’abaana baawe kandi okababuuza ebibuuzo nk’ebyo, nooba noobahwera kukoresa okwetegyereza kwabo n’okwikiririza omuri Ruhanga.​—Enf. 2:10-12.

12. Eby’okureeberaho nibibaasa kuhwera bita abaana baawe kwikiririza omu Baibuli?

12 Okukoresa eby’okureeberaho omu muringo murungi nikubaasa kuhwera omwana waawe kuhamya ngu Baibuli ehikire. Nk’eky’okureeberaho, yetegyereze Yobu 26:7. (Shoma.) Noobaasa kworeka ota ngu ekyahandiikirwe eki kikahandiikisibwa Ruhanga? Omu mwanya gw’okumugambira amazima agari omu Baibuli, muhwere kukoresa okubaasa kwe kw’okuteera akashushani. Obundi omwana waawe naabaasa kweshushaniriza nka Yobu reero iwe oyeshushanirize nk’omwe ahari banywani ba Yobu. Bwanyima noobaasa kumugira ngu omu bwire bwa Yobu abantu nibabaasa kuba baabaire batarikwikiriza ngu ensi ehanikire ahari busha. Bakaba nibamanya ngu ekintu ekiri nk’omupiira nari eibaare riine kugira eki ryashutamaho. Omu bwire obwo ebitaangaazo n’ebijungirizi bikaba bitariho, n’ahabw’ekyo tihaine owaabaire yaajumbwire ngu ensi ehanikire ahari busha. Omwana waawe naabaasa kworeka oku kirikubaasa kugumira bamwe kwikiriza ngu ensi ehanikirwe ahari busha. Naabaasa kwega ngu n’obu Baibuli eraabe yaahandiikirwe ira munonga, neegamba ebihikire ahakuba neeruga ahari Yehova.​—Neh. 9:6.

YOREKA OBUKURU BW’EMISINGYE YA BAIBULI

13, 14. Abazaire nibabaasa kwegyesa bata abaana baabo obukuru bw’emisingye ya Baibuli?

13 Buzima ni kikuru kwegyesa abaana baawe omugasho gw’okugyendera aha misingye ya Baibuli. (Shoma Zaaburi 1:1-3.) Hariho emiringo mingi ey’okukora eki. Nk’eky’okureeberaho, noobaasa kugambira abaana baawe kuteera akashushani barikuza kutuura aha kirwa, kandi ngu baine kutoorana abantu ab’okutuuraho nabo. Reero obabuuze oti: “Ni mitwarize ki ei buri omwe aine kugira mwena kubaasa kutuurana omu busingye kandi mukakwatanisa hamwe?” Noobaasa n’okugambira aha buhabuzi burungi oburi omu Abagalatia 5:19-23.

14 Ekyo nikibaasa kubeegyesa ebintu bibiri bikuru. Eky’okubanza, emitindo ya Ruhanga neereetaho obusingye obwabuzima n’okukwatanisa. Ekya kabiri, Yehova okutwegyesa hati, naaba ariyo naatutebeekanisa kwija kutuura omu nsi ensya. (Isa. 54:13; Yoh. 17:3) Noobaasa kubahwera kwetegyereza gye enshonga egi orikukoresa eby’okureeberaho bimwe ebiri omu bitabo byaitu. Noobaasa kukoresa ebiri ahansi y’omutwe “Baibuli Neehindura Emitwarize y’Abantu,” ebiri omu Munaara gw’Omurinzi. Nari omu kibiina kyanyu haaba harimu owaakozire empindahinduka z’amaani kushemeza Yehova, noobaasa kumweta kubataayaayira abagambire ebyafaayo bye. Eby’okureeberaho nk’ebyo nibihwera omuntu kureeba obukuru bw’emisingye ya Baibuli!​—Heb. 4:12.

15. Ekigyendererwa kyawe ekikuru kishemereire kuba kiiha waaba nooyegyesa abaana baawe?

15 Ekikuru n’eki: Waaba nooyegyesa abaana baawe, otaguma nookoresa omuringo gumwe. Teeraho kukoresa okubaasa kwawe okw’okuteera akashushani. Bareetere kuteekateeka, kurugiirira aha myaka yaabo. Beegyese omu muringo ogurikushemeza, kandi ogurikuhamya okwikiriza kwabo. Omushaija omuzaire akagira ati: “Otaruha kukoresa emiringo misya waaba nooyegyesa ebintu ebya ira.”

BA OMWESIGWA, OMUGUMISIRIZA, ORIKUKUNDA KUSHABA

16. Waaba nooyegyesa abaana, ahabw’enki ni kikuru kuba omugumisiriza? Ha eky’okureeberaho.

16 Omwoyo gwa Ruhanga ogurikwera nigwetengyesa kubaasa kugira okwikiriza kuhami. (Gal. 5:22, 23) Nk’ekijuma ekya butoosha, okwikiriza nikutwara obwire kukura. N’ahabw’ekyo oine kuba omugumisiriza waaba nooyegyesa abaana baawe. Omushaija omuzaire omuri Japan oine abaana babiri akagira ati: “Nyowe n’omukazi wangye tukafayo munonga aha baana baitu. Kuruga omu buto bwabo, nkaba mbegyesa kumara edakiika 15 buri izooba, okwihaho aha mazooba g’enteerane. Edakiika 15 zikaba zitagumire ahariitwe n’aharibo.” Omureeberezi orikutaayaayira ebibiina akahandiika ati: “Obu naabaire ndi omushogoyo, nkaba nyine ebibuuzo bingi n’okubanganisa kwingi kukira oku ndikubaasa kubishoboorora omu bigambo. Bwanyima y’obwire, bingi aha bibuuzo ebyo bikaguma nibigarukwamu omu nteerane, nari omu kuramya kw’eka, nari omu kweyegyesa. Niyo nshonga ahabw’enki abazaire baine kuguma nibeegyesa abaana baabo.”

Okuba omwegyesa murungi, oine kubanza kuta Ekigambo kya Ruhanga omu mutima gwawe (Reeba akacweka 17)

17. Eky’okureeberaho kirungi ky’abazaire ni kikuru kita, kandi omushaija n’omukazi we bakateeraho bata bahara baabo eky’okureeberaho kirungi?

17 Ekintu kikuru munonga, buzima, n’eky’okureeberaho kyawe eky’okwikiriza. Abaana baawe nibaija kureeba ebi orikukora, kandi eki nikiija kubahwera munonga. N’ahabw’ekyo abazaire, mugumizemu nimwombeka okwikiriza kwanyu. Reka abaana baawe bareebe oku Yehova ari owaabuzima ahariiwe. Omushaija n’omukazi omuri Bermuda baaba baine ebirikuberarikiriza, nibashaba bari n’abaana baabo ngu Yehova abeebembere, kandi nibahiga abaana baabo kweshabira. Nibagira bati: “Nitugambira muhara waitu omukuru tuti: ‘Yesigire kimwe Yehova, gira bingi by’okukora omu buheereza bw’Obukama, kandi otakaayerarikirira ekirenga.’ Ku arikureeba ebirikurugamu, naamanya ngu Yehova naatuhwera. Eki kimureeteire kwongyera kwikiririza omuri Ruhanga n’omu Baibuli.”

18. Ni nshonga ki enkuru ei abazaire baine kuguma nibaijuka?

18 Buzima, abaana baine kwombeka okwikiriza kwabo ahabwabo. Abazaire, nimubaasa kubyara kandi mwitirire amaizi. Kwonka Ruhanga wenka niwe arikubikuza. (1 Kor. 3:6) N’ahabw’ekyo, mushabe Ruhanga kubaha omwoyo gurikwera, kandi mukore n’amaani kwegyesa abaana baanyu ab’omuhendo. Mwakora mutyo, Yehova naija kubaha emigisha mingi.​—Efe. 6:4.