Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Noomanya Obwire?

Noomanya Obwire?

WAABA nooyenda kumanya obwire, nookora ki? Noobaasa kureeba aha shaaha yaawe ey’aha mukono nari ey’aha kisiika. Noobaasa kureebaho emwe n’edakiika 30 z’eihangwe. Noija kugambira ki munywani waawe yaakubuuza ngu “ni shaaha zingahi?”

Nikirugiirira ahu orikutuura. Nk’eky’okureeberaho noobaasa kumugira ngu, “ni shaaha 1:30” nari “shaaha 13:30” nari “shaaha 7:30.” Kandi omu bicweka ebimwe nibagira ngu, “Nihaburayo ekicweka kuba shaaha munaana.”

Ira abantu bakaba bagamba bata obwire? Nabo bakaba baine omuringo ogurengire ahari gumwe. Ebyahandiikirwe eby’Oruheburaayo nibikoresa ebigambo ‘nk’omu kasheeshe,’ “omu ihangwe,” “nyomushana,” hamwe ‘n’omu mwabazyo.’ (Okutandika 8:11; 19:27; 43:16; Eky’Ebiragiro 28:29; 1 Abagabe 18:26) Kwonka obumwe Baibuli neekoresa ebigambo ebirikuhikaana n’obwire bwenyine.

Omuri Israeli eya ira, kikaba kiri ekya butoosha kutaho abarinzi na munonga omu kiro. Abaisraeli bakaba babaganisa ekiro omu bicweka bishatu, eki baabaire beeta ‘obwire bw’abarinzi.’ (Okutonzya 2:19) Omu Abaramuzi 7:19, nihagamba aha ‘barinzi ba kabiri.’ Obu Yesu yaabaire ari omu nsi, ekiro ky’Abayudaaya bakaba nibakibaganisamu ebicweka bina, nk’oku Abagriika n’Abarooma baabaire nibakora.

Omu bitabo by’Engiri ebicweka bina by’ekiro nibigambwaho emirundi mingi. Nk’eky’okureeberaho, omu kiro “enkoko ku zaabaire nizigamba,” Yesu akagyendera aha maizi arikuza aha bwato obu abeegi be baabaire barimu. (Matayo 14:25) Kandi obumwe Yesu akagira ati: “Kuri nyineeka yaamanyire obunaku nyekiro obu omushuma araiziremu, akaagumire naareeba, areka kwikiriza omushuma kurima n’okutaaha omu nju ye.”​—Matayo 24:43.

Yesu akagamba aha bicweka bina byona eby’ekiro obu yaabaire naagambira abeegi be kuguma nibareeba ahakuba bakaba batarikumanya obunaku “obu mukama w’eka ariiziramu, yaaba mu mwabazyo, nari omu itumbi, nari enkoko nizigamba, nari omu kasheeshe.” (Mako 13:35) Ekicweka ky’okubanza ‘n’omu mwabazyo,’ ekyabaire nikitandika eizooba ryaheza kurenga kuhika shaaha nk’ishatu z’ekiro. Ekya kabiri “omu itumbi,” ekyabaire nikitandika shaaha nk’ishatu z’ekiro kuhika shaaha nka mukaaga z’ekiro. Ekya kashatu “enkoko nizigamba,” ekyabaire nikitandika shaaha mukaaga z’ekiro kuhika shaaha nka mwenda z’ekiro. Omu bwire bw’okujuga kw’enkoko nibabaasa kuba nibwo baakwatairemu Yesu. (Mako 14:72) Ekya kana, ‘n’omu kasheeshe,’ kikaba nikitandika shaaha nka mwenda z’ekiro kuhika omu kasheeshe eizooba ryaturuka.

N’obu abantu ira baraabe baabaire bataine shaaha z’aha mukono nari ez’aha bisiika nk’ezi twine hati, bakaba baine omuringo gwabo gw’okubaramu obwire.