1. Nibabaasa kutubuuza ahari ki twaba turi aha murimo nari aha ishomero?

 NOOYEHURIRA ota omukozi mugyenzi waawe nari ou orikushoma nawe yaakubuuza ebirikukwata aha bi orikwikiriza? Nooba otiinire? Baingi ahariitwe nikwo turikwehurira. Kwonka ekibuuzo nk’ekyo nikibaasa kukuhwera kumanya eki omuntu ogwo arikuteekateeka nari ebi arikwiriza, reero kikubaasise kumugambira amakuru marungi. Obumwe omuntu naabaasa kukubuuza arikwenda kukuhakanisa. Ekyo tikishemereire kututangaaza. Ahakuba, bamwe bagambiirwe ebitahikire aha bi turikwikiriza. (Byak. 28:22) Ekindi, turi omu “biro by’aha mperu,” obu abantu baingi ‘batarikwenda kugarukana n’abandi,’ kandi bari “enshaarizi.”—2 Tim. 3:​1, 3.

2. Ahabw’enki okutwaza gye kiri kikuru?

² Noobaasa kwebuuza oti: ‘Nimbaasa kutwaza gye nta omuntu yaahakanisa ebi ndikwikiriza ebirikwegamira ahari Baibuli?’ Niki ekiraakuhwere? Omu bugufu, n’okutwaza gye. Omuntu orikutwaza gye tarikurahuka kuguubwa kubi, kureka naaguma aikaikaine haagira owaamugwisa kubi nari yaaba atarikumanya eky’okugarukamu. (Enf. 16:32) Ekyo kyorobi kugamba kwonka kigumire kuta omu nkora. Noobaasa kwongyera ota kutwaza gye? Noobaasa kugarukamu ota oikaikaine omuntu yaahakanisa ebi orikwikiriza? Kandi waaba ori omuzaire, noobaasa kuhwera ota abaana baawe kwega kushoboorora ebi barikwikiriza baikaikaine? Ka tureebe.

3. Ahabw’enki okutwaza gye kitarikumanyisa ngu ori omweremwa? (2 Timoseo 2:​24, 25)

³ Okutwaza gye ti bweremwa, kureka n’omutwarize gw’amaani. Nikyetengyesa kuteeraho munonga kuguma oikaikaine waahikwaho embeera egumire. Obucureezi nari okutwaza gye ni gumwe aha mitwarize y’omwoyo gurikwera. (Gal. 5:​22, 23) Ekigambo ky’Orugriika “okutwaza gye” obumwe kikaba kikoresibwa kushoboorora oku embaraasi y’omu kishaka erikutendekwa kutwaza gye. Teera akashushani embaraasi y’omu kishaka ecureire. N’obu embaraasi egyo erikutwaza gye, neeguma eine amaani gaayo. Mbwenu shi itwe nitubaasa kwongyera tuta kutwaza gye, kandi tukaguma twine amaani? Ekyo titurikubaasa kukikora ahabwaitu, kureka twine kushaba Yehova kutuha omwoyo gwe kutuhwera kugira omutwarize murungi ogu. Hariho eby’okureeberaho ebirikworeka ngu ekyo nikibaasika. Abajurizi ba Yehova baingi bagarukiremu baikaikaine ku bahakanisiibwe, kandi ekyo kihweraire abandi kutugiraho emiteekateekyere mirungi. (Shoma 2 Timoseo 2:​24, 25.) Noobaasa kwongyera ota kutwaza gye?

4. Nitwegyera ki aha kutwaza gye kwa Isaaka?

⁴ Baibuli neegamba aha bantu baingi abaayorekire ahabw’enki ni kikuru kutwaza gye. Teekateeka aha ky’okureeberaho kya Isaaka. Obu yaabaire naatuura omu kyanga ky’Abafilistia ekya Gerari, bakamugirira eihari baatabika amaziba agu abaheereza ba ishe baabaire batimbire. Omu mwanya gw’okurwanirira obugabe bwe, Isaaka akafurura eka ye baaza omu kicweka ekindi baatimbayo amaziba agandi. (Kut. 26:​12-18) Kwonka Abafilistia bakagira ngu amaizi g’omu kicweka ekyo nago n’agaabo. N’obu ebi byona byabaireho, Isaaka akarinda obusingye. (Kut. 26:​19-25) Niki ekyamuhweraire kutwaza gye n’obu abandi baabaire bamaririire kumugwisa kubi? Akeegyera aha abazaire be, arikureeba oku Abrahamu yaarinzire obusingye n’oku Saara yaabaire aine omutima “omucureezi ogutuurize.”—1 Pet. 3:​4-6; Kut. 21:​22-34.

5. Ni ky’okureeberaho ki ekirikworeka ngu abazaire nibabaasa kwegyesa abaana baabo obukuru bw’okutwaza gye?

⁵ Abazaire Abakristaayo naimwe nimubaasa kwegyesa abaana baanyu obukuru bw’okutwaza gye. Teekateeka aha ky’okureeberaho kya Maxence, oine emyaka 17. Akaba naakira kushanga abantu abanyakiniga aha ishomero n’omu kubuurira. Abazaire be bakamuhwera mporampora kwongyera kutwaza gye. Abazaire be nibagira ngu “Maxence abaasize kwetegyereza ngu waatwarizibwa kubi ni kikuru kuguma oikaikaine omu mwanya gw’okugarukamu oine kiniga nari kuba enshaarizi.” Ekirungi, Maxence abaasize kwega kuba omucureezi.

6. Okushaba nikubaasa kutuhwera kuta kwikaikana?

⁶ Nitubaasa kukora ki omuntu yaagamba kubi aha iziina rya Ruhanga nari Baibuli? Twine kushaba Yehova kutuha omwoyo gurikwera n’obwengye kugira ngu tugarukemu twikaikaine. Kwonka shi ku twakwetegyereza ngu titugarukiremu tutyo? Nitubaasa kugaruka kushaba Yehova aha nshonga egyo kandi tuteekateeke oku turikubaasa kukora gye omurundi ogundi. Reero Yehova naija kutuha omwoyo gurikwera tubaase kutegyeka ekiniga kyaitu, kandi tugarukemu twikaikaine.

7. Okukwata omu mutwe ebyahandiikirwe ebimwe nikibaasa kutuhwera kita kwerinda omu migambire yaitu n’omu mitwarize yaitu? (Enfumu 15:​1, 18)

⁷ Emishororongo emwe neetuhwera kutwaza gye twahikwaho embeera egumire.  Omwoyo gurikwera nigutuhwera kwijuka emishororongo egyo. (Yoh. 14:26) Nk’eky’okureeberaho, emisingye eri omu kitabo ky’Enfumu neetuhwera kutwaza gye. (Shoma Enfumu 15:​1, 18.) Ekitabo ekyo nikyoreka oku turikugasirwa twatwaza gye omu mbeera ezirikwetengyesa okwezibira.—Enf. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Ahabw’enki ni kikuru kuteekateeka aha kyareetera omuntu kutubuuza?

⁸ Okwetegyereza nakwo nikutuhwera. (Enf. 19:11) Omuntu orikwetegyereza naatwaza gye baamuhakanisa ahabw’ebi arikwikiriza. Kaingi abantu nibatubuuza, batagambire enshonga eyabareetera kutubuuza. N’ahabw’ekyo tutakagarukiremu, twine kwetegyereza ngu titurikumanya ekyareetera omuntu kubuuza.—Enf. 16:23.

9. Gideoni akooreka ota okwetegyereza n’okwetwara obu yaabaire naagarukamu abashaija ba Efuraimu?

⁹ Yetegyereze oku Gideoni yaagarukiremu Abaefuraimu. Bakamutoonganisa baine ekiniga ahabw’okutabeeta kumwegaitaho kurwanisa abazigu b’Abaisraeli. Kwonka niki ekyabareetaire kuguubwa kubi? Tugire ngu bakakikora ahabw’amaryo? Obundi. N’obu baatwarize batyo, Gideoni akooreka okwetegyereza yaabagarukamu  aikaikaine. Niki ekyarugiremu? Baibuli neegira ngu, ‘ekiniga kyabo kikaikaikana.’—Bar. 8:​1-3.

10. Niki ekiraatuhwere kumanya oku turaagarukyemu abarikutubuuza aha bi turikwikiriza? (1 Petero 3:15)

¹⁰ Omukozi mugyenzi waawe nari ou orikushoma nawe naabaasa kukubuuza ahabw’enki nitugyendera aha mitindo ya Baibuli ey’emicwe. Nitwija kuteeraho kujurira ebi turikwikiriza kwonka omu muringo ogurikworeka ngu nituha ekitiinisa emiteekateekyere y’abandi. (Shoma 1 Petero 3:15.) Nikiba kiri eky’obwengye kureeba ekibuuzo kye nk’ekirikukuhwera kumanya ekiri kikuru ahariwe, omu mwanya gw’okukireeba nk’okukuhakanisa. N’obu omuntu yaakutubuuza aine kigyendererwa ki, nituba twine kumugarukamu gye kandi omu muringo gw’embabazi. Eky’okugarukamu kyaitu nikibaasa kumuhwera kushwijuma emiteekateekyere ye. N’obu yaakuba naagamba kubi nari arikutukiniika, twine kuba tweteekateekire kumugarukamu gye.—Rom. 12:17.

11-12. (a) Noobaasa kwebuuza ki otakagarukiremu eki omuntu yaakubuuza? (Reeba n’ekishushani.) (b) Ha eky’okureeberaho ekirikworeka oku ekyo kirikubaasa kukuhwera kutandika kugaaniira n’omuntu.

¹¹ Ou orikukora nawe yaakubuuza ahabw’enki otarikukuza ebiro by’okuzaarwa, yebuuze oti: Mbwenu shi naateekateeka ngu titurikwikirizibwa kweshemeza? Nari ngu ebi turikwikiriza nibibaasa kushiisha obumwe bw’abakozi bagyenzi baitu? Nitubaasa kumwikaikanisa, turikumusiima ahabw’okufayo aha bakozi bagyenzi be kandi tumuhamize ngu naitwe nitwenda kwongyera kureetaho obumwe aha murimo. Ekyo nikibaasa kukuhwera kugaaniira nawe aha ki Baibuli erikugamba aha kukuza ebiro by’okuzaarwa.

¹² Nitubaasa kukora nikyo kimwe n’omu mbeera ezindi. Ou turikushoma nawe naabaasa kugira ngu Abajurizi ba Yehova baine kushagika ebitingwa. Mbwenu shi ekyo nikyoreka ngu aine emiteekateekyere etahikire aha Abajurizi ba Yehova? Aine omunywani nari omunyabuzaare ori ekitingwa? Mbwenu shi tugire ngu naateekateeka ngu titurikukunda ebitingwa? Nitubaasa kumuhamiza ngu nitufayo aha bantu boona kandi nitumanya ngu buri muntu aine obugabe bw’okwecweramu. b (1 Pet. 2:17) Bwanyima nitubaasa kumworeka emitindo ya Baibuli erikukwata aha micwe n’oku erikutugasira.

13. Noobaasa kuhwera ota omuntu orikugira ngu n’eky’obushema kwikiririza omuri Ruhanga?

¹³ Twashanga omuntu oine miteekateekyere erikutaana n’eyaitu, titwine kurahuka kuteebereza ngu nitumanya ebi arikwikiriza. (Tit. 3:2) Nk’eky’okureeberaho, omwegi mugyenzi waawe ku yaakukugira ngu n’eky’obushema kwikiririza omuri Ruhanga? Mbwenu shi noija kuteekateeka ngu naikiriza ngu ebintu bikabaho nibiruga omu bindi kandi naamanya byona ebirikukwata aha nyegyesa egyo? Naabaasa kuba atakacondoozahoga aha nshonga egyo. N’ahabw’ekyo, omu mwanya gw’okutandika kuhaajaana nawe aha bya saayansi, noobaasa kumuha eky’okuteekateekaho bwanyima. Obundi orikumworeka ebirikukwata aha nshonga y’okuhanga, ebiri aha jw.org. Yaaheza kuza aha mukura gwaitu naabaasa kuba ayeteekateekire kugaaniira naiwe aha kicweka nari vidiyo ei ashangireyo. Buzima, waagarukamu omu muringo murungi, noobaasa kumuhwera kuhindura emiteekateekyere ye.

14. Niall akakoresa gye ata omukura gwaitu kworeka ou arikushoma nawe ngu ebi baabaire nibagamba aha Bajurizi ba Yehova bigwire?

 ¹⁴ Omunyeeto orikwetwa Niall akakoresa omukura gwaitu kworeka bamwe ngu ebi barikugamba aha Abajurizi ba Yehova tibihikire. Naagira ati: “Ou ndikushoma nawe akaba naakira kungira ngu tindikwikiririza omuri saayansi kureka niinyikiririza omuri Baibuli ekitabo ekiijwiremu ebitebyo.” Omwegi ku yaazibiire Niall kumushoboororera ebi arikwikiriza, akamugira ngu aze aha jw.org ahansi y’ekicweka “Science and the Bible.” Bwanyima, Niall akeetegyereza ngu omwegi ogwo akashoma obutumwa obwo kandi akaba ayeteekateekire kugaaniira aha bukomooko bw’amagara. Naiwe noobaasa kutunga omugisha nk’ogwo.

15. Abazaire nibabaasa kuhwera bata abaana baabo kugarukamu baikaikaine abu barikushoma nabo bahakanisa ebi barikwikiriza?

¹⁵ Abazaire nibabaasa kwegyesa abaana baabo kugarukamu baikaikaine haagira owaahakanisa ebi barikwikiriza. (Yak. 3:13) Abazaire abamwe baine entebeekanisa y’okwegyezamu baaba bari omu kuramya kw’eka. Nibagamba aha nshonga ezirikubaasa kubuuzibwaho aha ishomero, beegyezamu oku barikubaasa kugarukamu, kandi beegyesa abaana baabo oku barikubaasa kugamba baikaikaine kandi omu muringo murungi.—Reeba akabokusi “ Okwegyezamu nk’Eka Nikibaasa Kubahwera.”

16-17. Okwegyezamu nikubaasa kuhwera kuta abato?

¹⁶ Okwegyezamu nikihwera abato kwehamiza ebi barikwikiriza n’okubigambaho batarikubangaanisa. Ebicweka ebikurataine “Young People Ask” ebiri aha jw.org birimu eby’okukora eby’eminyeeto. Bitebeekanisiibwe kubahwera kuhamiza kimwe ebi barikwikiriza  n’okuba beeteekateekire kugarukamu omu bigambo byabo. Twayeyegyesa ebicweka ebi nk’eka, twena nitubaasa kwega kujuririra ebi turikwikiriza twikaikaine kandi omu muringo murungi.

¹⁷ Omunyeeto orikwetwa Matthew naashoboorora oku okwegyezamu kumuhweraire. Omu kuramya kw’eka, Matthew n’abazaire be nibacondooza aha nshonga ezirikubaasa kugambwaho aha ishomero. Naagira ati: “Nituteekateeka aha mbeera erikubaasa kubaho, reero twegyezamu oku turagarukemu turikwihirira aha kucondooza oku tukozire. Ku ndikwetegyereza gye ebi ndikwikiriza, niimpurira mpami kandi nikinyorobera kukoragana n’abandi nyikaikaine.”

18. Abakolosai 4:6 nihooreka obukuru bw’okukora ki?

¹⁸ Amazima gari ngu, okushoboorora gye enshonga tikirikumara kubaasa kureetera abantu kwikiriza ebi orikugamba. Kureka, nooba oine n’okugamba omu muringo gw’obwengye kandi oikaikaine. (Shoma Abakolosai 4:6.) Okugambira abandi ebi turikwikiriza nikubaasa kugyeragyeranisibwa n’okutambikira omuntu omupiira. Nitubaasa kugumutambikira mpora nari n’amaani. Twagutambika gye, omuntu naabaasa kugukwata kandi agumizemu naazaana. Nikyo kimwe, abantu nibabaasa kwenda kutuhurikiza kandi bagumizemu nibagaaniira naitwe twagamba nabo omu muringo gw’obwengye kandi twikaikaine. Kwonka, omuntu yaaba naayenda kuteera empaka nari kuhakana naitwe, titwine kugumizamu nitugaaniira nawe. (Enf. 26:4) Ekirungi, abantu abarikukira obwingi nibahurikiza.

19. Niki ekiine kutuhiga kwikaikana twaba nitujuririra ebi turikwikiriza?

¹⁹ Buzima, nitugasirwa munonga twayega kutwaza gye. Shaba Yehova kukuha amaani g’okuguma oikaikaine waaba noogarukamu ebibuuzo ebirikuhakanisa ebi turikwikiriza. Ijuka ngu, waaguma oikaikaine noija kwetantara okuteera empaka. Kandi twagarukamu omu muringo ogurikworeka ngu nituha abandi ekitiinisa, nikibaasa kuhiga abahurikize kuhindura emiteekateekyere ei batwineho n’amazima ga Baibuli. Ba ‘oyeteekateekire kushoboororera omuntu weena’ ebi orikwikiriza, ‘oshoborore n’obucureezi [oikaikaine] n’okutiina Ruhanga.’ (1 Pet. 3:15) Ba ow’amaani orikutwaza gye.