1-3. (a) Ahabw’enki Yehova yaakunzire Sulemaani, kandi akamuha migisha ki? (b) Nituza kugarukamu bibuuzo ki omu kicweka eki?

SULEMAANI akaba Omugabe wa Israeli akiri omutsigazi muto. Obu yaabaire atandikire kutegyeka, Yehova akamweyoreka omu kirooto, kandi yaagira ati: “Shaba eki orikwenda ngu nkuhe.” Sulemaani akagarukamu ati: “Ndi omwana muto,” ntindikumanya bingi. “N’ahabw’ekyo ohe omwiru waawe omutima ogurikwetegyereza kutegyeka abantu baawe.” (1 Bag. 3:5-10) Ka yaabaire omucureezi kushaba “omutima ogurikwetegyereza” nari ogurikworoba! Nitubaasa kwetegyereza ahabw’enki Yehova yaakunzire Sulemaani! (2 Sam. 12:24) Ruhanga waitu akashemezibwa eky’okugarukamu kya Sulemaani omugabe muto, reero yaamuha “omutima gw’obwengye kandi ogurikwetegyereza.”​—1 Bag. 3:12.

² Sulemaani ku yaabaire aguma ari omwesigwa, akaba atunga emigisha mingi. Akatunga ekitiinisa ky’okwombeka hekalu “ahabw’eiziina rya Mukama Ruhanga wa Israeli.” (1 Bag. 8:20) Akamanywa munonga ahabw’obwengye bwe obu yaahairwe Ruhanga. Ebi yaagambire ahabw’okuhwerwa Ruhanga biri omu bitabo bishatu bya Baibuli. Kimwe aharibyo n’ekitabo nk’Enfumu.

³ Ekigambo omutima nikigambwaho emirundi nka igana omu kitabo ky’Enfumu. Nk’eky’okureeberaho, omu Enfumu 4:23, harimu ebigambo ebi: “Rinda omutima gwawe okukira ebindi byona ebi orikurinda.” Omu kyahandiikirwe eki ekigambo “omutima” nikimanyisa ki? Nituza kugarukamu ekibuuzo ekyo omu kicweka eki. Nituza n’okushwijuma eby’okugarukamu  by’ebibuuzo ebindi nka: Sitaane naateeraho ata kuhabisa omutima gwaitu? Kandi nitubaasa kukora ki kurinda omutima gwaitu? Kubaasa kuguma turi abeesigwa ahari Ruhanga, twine kwetegyereza eby’okugarukamu by’ebibuuzo bikuru ebyo.

4-5. (a) Ebiri omu Zaaburi 51:6 nibibaasa kutuhwera bita kwetegyereza makuru g’ekigambo “omutima”? (b) Okugira amagara marungi nikyoreka kita obukuru bw’eki turi omunda?

⁴ Omu Enfumu 4:23, ekigambo “omutima” nikimanyisa eki omuntu ari “omunda” nari “ahatareebwa” muntu. (Shoma Zaaburi 51:6) N’ahabw’ekyo, “omutima” nikimanyisa ebiteekateeko byaitu, enyehurira zaitu, ebigyendererwa byaitu, n’ebyetengo byaitu. Nigutwariramu eki turikuba turi omunda, beitu kitari eki turi aheeru kyonka.

⁵ Yetegyereza oku amagara gaitu garikworeka gye eki turi omunda. Eky’okubanza, kubaasa kuguma turi gye omu magara, twine kurya eby’okurya by’ekiriisa, kandi twine kuguma nitumanyiiza omubiri gwaitu. Nikyo kimwe, kubaasa kuguma turi gye omu by’omwoyo, twine kurya eby’okurya by’omwoyo eby’ekiriisa, kandi butoosha tukooreka ngu nitwikiririza omuri Yehova. Eki nikitwariramu okugyendera aha bi turikwega, kandi tukagamba n’aha kwikiriza kwaitu. (Rom. 10:8-10; Yak. 2:26) Ekya kabiri, twareeba endeebeka y’aha ruguru, nitubaasa kuteekateeka ngu twine amagara marungi n’obu twakuba turwaire omunda. Omu muringo nigwo gumwe, twareeba entebeekanisa yaitu y’eby’omwoyo, nitubaasa kuteekateeka ngu twine okwikiriza kuhami, kwonka noobaasa kushanga ngu tutandikire kugira ebyetengo bibi. (1 Kor. 10:12; Yak. 1:14, 15) Twine kwijuka ngu Sitaane naayenda kututamu emiteekateekyere ye. Naabaasa kuteeraho kukikora ata? Kandi nitubaasa kwerinda tuta?

6. Ekigyendererwa kya Sitaane ni kiiha, kandi naateeraho ata kukihikiiriza?

⁶ Sitaane naayenda ngu tube abagomi nkawe, twehuzye emitindo ya Yehova, kandi tugire n’okweyendeza. Sitaane tarikubaasa kutugyema kugira emiteekateekyere nk’eye n’okutwaza nkawe. Naateeraho kuhikiiriza ekigyendererwa kye omu miringo  endiijo. Nk’eky’okureeberaho, twetooroirwe abantu abu yaatairemu emiteekateekyere ye mibi. (1 Yoh. 5:19) Aine amatsiko ngu nitwija kucwamu kumara obwire nabo, n’obu turaabe nitumanya ngu abanywani babi ‘nibashiisha’ emiteekateekyere yaitu n’entwaza yaitu. (1 Kor. 15:33) Akakoryo aka kakwatsa Omugabe Sulemaani. Akashwera abakazi baingi abanyamahanga, bwanyima baamugyemesereza, kandi “baahindura omutima gwe” kuruga ahari Yehova.​—1 Bag. 11:3.

7. Sitaane naakoresa ki kujanjaaza emiteekateekyere ye, kandi ahabw’enki twine kwegyendesereza?

⁷ Sitaane naakoresa zaavidiyo, n’ebirikworekwa aha tiivi kujanjaaza emiteekateekyere ye. Naamanya ngu okutebya ebitebyo nikikira aha kutushemeza kyonka. Ebitebyo nibitureetera kuteekateeka, kugira enyehurira, n’okugira eki twakora. Yesu akaba naakoresa ebitebyo omu kwegyesa kwe. Nk’eky’okureeberaho, akakoresa ekitebyo ekirikukwata aha Musamaria omurungi n’omwana owaarazire, akashiishagura obuhunguzi bwe. (Mat. 13:34; Luk. 10:29-37; 15:11-32) Kwonka abaine emiteekateekyere nk’eya Sitaane, nibabaasa kukoresa ebitebyo kutuhabisa. Twine kwetantara okugwera orubaju. Zaavidiyo n’ebirikworekwa aha tiivi nibibaasa kutushemeza, kandi bibure n’okushiisha ebiteekateeko byaitu. Kwonka twine kuba abeegyendesereza. Twaba nitutoorana eby’okweshemeza, nitubaasa kwebuuza tuti: ‘Vidiyo egi nari puroguraamu ya tiivi egi neenyegyesa ngu kihikire kukuratira ebyetengo byangye by’omubiri?’ (Gal. 5:19-21; Efe. 2:1-3) Noija kukora ki waashanga ngu puroguraamu neeshagika emiteekateekyere ya Sitaane? Yetantare puroguraamu egyo nk’oku orikwetantara endwara erikuturira!

8. Abazaire nibabaasa kuhwera bata abaana kurinda omutima gwabo?

⁸ Abazaire mwine obujunaanizibwa bw’omutaano obw’okurinda abaana baanyu kugira ngu Sitaane atashiisha emitima yaabo. Buzima nimukora kyona ekirikubaasika kurinda abaana  baanyu kutakwatwa endwara. Nimurinda amaka gaanyu gaguma gacumire gye, kandi nimunaga ekintu kyona ekirikubaasa kubarwaza nari kurwaza abaana baanyu. Omu muringo nigwo gumwe, mwine kurinda abaana baanyu kutareeba vidiyo, puroguraamu za tiivi, emizaano y’aha kompyuta, n’emikura ya Intaneeti ebirikubaasa kuta emiteekateekyere ya Sitaane omu baana baanyu. Yehova abahaire obujunaanizibwa bw’okureeberera abaana baanyu omu by’omwoyo. (Enf. 1:8; Efe. 6:1, 4) Mutatiina kutaho eby’okukuratira omu maka gaanyu murikwihirira aha mitindo ya Baibuli. Mugambire abaana baanyu ebi baine kureeba n’ebi bataine kureeba, kandi mubahwere kwetegyereza enshonga ahabw’enki mucwiremu mutyo. (Mat. 5:37) Abaana baawe baakura, batendeke kwemanyira ekihikire n’ekigwire kurugiirira aha mitindo ya Yehova. (Heb. 5:14) Kandi ijuka ngu abaana baawe nibeegyera bingi aha bi orikugamba kwonka okukira munonga aha bi orikukora.​—Bir. 6:6, 7; Rom. 2:21.

9. Ni miteekateekyere ki ei Sitaane arikwenegyeza, kandi ahabw’enki n’ey’akabi?

⁹ Kandi Sitaane naateeraho kuhabisa emitima yaitu arikutureetera kwesiga obwengye bw’abantu omu mwanya gw’emiteekateekyere ya Yehova. (Kol. 2:8) Teekateeka aha miteekateekyere ya Sitaane erikugira ngu tushemereire kwebembeza okugira eby’obugaiga. Abarikuteekateeka batyo nibabaasa kugaigahara, nari kutagaigahara. Omu miringo yoona, ekyo n’eky’akabi. Ahabw’enki? Ahakuba nibabaasa kuta omutima aha kusherura esente beehuzye amagara gaabo, omukago gw’eka yaabo, n’omukago gwabo na Ruhanga kuhika aha kigyendererwa kyabo. (1 Tim. 6:10) Nitushemererwa kumanya ngu Tataitwe ow’omu iguru ow’obwengye, naatuhwera kugira emiteekateekyere etagwereire rubaju aha sente.​—Mub. 7:12; Luk. 12:15.

10-11. (a) Tushemereire kukora ki kubaasa kwerinda? (b) Ira omurinzi akaba akora ki, kandi omuntu waitu w’omunda naabaasa kukora ata nk’omurinzi?

¹⁰ Twaba turi ab’okuba abasinguzi omu kurinda omutima gwaitu, twine kumanya akabi kandi tugire eki twakora ahonaaho kwerinda. Ekigambo ekirikuvunuurwa nka “rinda” omu Enfumu 4:23 nikitwijutsya omurimo ogurikukorwa abarinzi. Omu bunaku bw’Omugabe Sulemaani, abarinzi bakaba beemerera aha bisiika by’orurembo reero bamanyisa ab’omu rurembo baareeba nihaza kubaho akabi. Okugira ekishushani ekyo omu biteekateeko, nikituhwera kwetegyereza eki twine kukora kuzibira Sitaane kushiisha emiteekateekyere yaitu.

¹¹ Omu bwire bwa ira, abarinzi bakaba bakora hamwe n’abakumiirizi. (2 Sam. 18:24-26) Barikukorera hamwe bakaba barinda orurembo barikuhamya ngu omuzigu yaaza kwija amarembo gabe gakiingire. (Neh. 7:1-3) Omuntu waitu w’omunda * otendekirwe gye naabaasa kukora nk’omurinzi waitu, reero atuhabure, Sitaane yaateeraho kushiisha ebiteekateeko byaitu, enyehurira zaitu, ebigyendererwa byaitu, nari ebyetengo byaitu. Omuntu waitu w’omunda yaaturabura akabi, twine kumuhurikiza tukakiinga amarembo gaitu omu muringo gw’akamanyiso kwetantara akabi.

12-13. Nitubaasa kwohibwa kukora ki, kwonka tushemereire kutwaza tuta?

¹² Yetegyereze eky’okureeberaho ekirikworeka oku turikubaasa kwerinda kutahabisibwa emiteekateekyere ya Sitaane. Yehova atwegyeise ngu “obushambani n’ekihagaro kyona  n’okwetenga kwona [tibishemereire n’okugambwaho omuriitwe].” (Efe. 5:3) Kwonka shi nitwija kukora ki ab’orwingano rwaitu aha murimo nari ah’eishomero baatandika kugamba aha bikwatiraine n’okuteerana? Nitumanya ngu tushemereire kwetantara “okutatiina Ruhanga n’okwetenga eby’ensi.” (Tit. 2:12) Omurinzi waitu nari omuntu waitu w’omunda naabaasa kuturabura haaba hariho akabi. (Rom. 2:15) Kwonka nitwija kumuhurikiza? Omu mwanya gw’ekyo nitubaasa kwohibwa kuhurikiza ab’orwingano rwaitu, nari twohibwe kureeba aha bishushani ebi barikwoherezana. Kwonka obu nibwo bwire bw’okukiinga amarembo omu muringo gw’akamanyiso, turikuhindura ekigaaniiro nari turikuruga omu mwanya ogwo.

¹³ Nikyetengyesa obumanzi kwangira okugyemeserezibwa kw’ab’orwingano rwaitu baaba nibenda ngu tuteekateekye ebigwire nari tubikore. Nituhamya ngu Yehova naareeba okuteeraho kwaitu, kandi naija kutuha amaani n’obwengye kwangira emiteekateekyere ya Sitaane. (2 Bus. 16:9; Isa. 40:29; Yak. 1:5) Mbwenu shi nitubaasa kugumizamu tuta niturinda omutima gwaitu?

14-15. (a) Ahabw’enki twine kwigura omutima gwaitu, kandi nitubaasa kukikora tuta? (b) Ebiri omu Enfumu 4:20-22 nibibaasa kutuhwera bita kugasirwa omu kushoma Baibuli? (Reeba akabokusi “ Oku Orikubaasa Kuteekateeka.”)

¹⁴ Kubaasa kurinda omutima gwaitu titwine kwangira emiteekateekyere emibi kyonka, beitu twine n’okwikiriza emiteekateekyere emirungi. Garuka oteekateekye aha ky’okureeberaho ky’orurembo orwetooroirwe ekisiika. Omukumiirizi w’orurembo akaba akiinga eirembo kuzibira abazigu kutaahamu, kwonka obwire obumwe akaba ariigura kugira ngu bataatsyemu eby’okurya n’ebindi bintu. Ku ogire ngu eirembo bakaba batarikuriigura, ab’omu rurembo bakaba nibabaasa kwitwa enjara. Nikyo kimwe, twine kuguma nitwigura omutima gwaitu butoosha kubaasa kwikiriza emiteekateekyere ya Yehova kutaahamu.

¹⁵ Baibuli erimu emiteekateekyere ya Yehova, n’ahabw’ekyo buri kugishoma, nituba nitwikiriza emiteekateekyere ye kutaaha omu biteekateeko byaitu, omu nyehurira zaitu, n’omu bi turikukora. Nitubaasa kugasirwa tuta omu kushoma Baibuli? Okushaba ni kikuru. Omukazi Omukristaayo omwe akagira ati: “Ntakashomire Baibuli, ninshaba Yehova kumpwera ‘kureeba eby’okutangaaza’ ebiri omu kigambo kye.” (Zab. 119:18) Twine kuteekateeka aha bi turikushoma. Twashaba, tukashoma, kandi tukateekateeka, Ekigambo kya Ruhanga nikihika “aha mutima” gwaitu, reero nitukunda emiteekateekyere ya Yehova.​—Shoma Enfumu 4:20-22; Zab. 119:97.

16. Baingi bagasiirwe bata ahabw’okureeba JW Broadcasting?

¹⁶ Omuringo ogundi ogw’okwikiriza emiteekateekyere ya Ruhanga, n’okureeba JW Broadcasting^®. Omushaija n’omukazi we nibagira bati: “Entebeekanisa ezi eza buri kwezi buzima nizigarukamu okushaba kwaitu! Nizitugumya kandi zitugaruramu amaani twaba twine enaku nari eihamba. Kandi nitukira kuhurikiza ebyeshongoro ebihimbirwe (original songs) omu ka yaitu. Nitubihurikiza twaba tuteekire, turikuboneza, nari twaba nitunywa chai.” Entebeekanisa ezi nizituhwera kurinda omutima gwaitu. Nizitwegyesa kuteekateeka nka Yehova n’okwangira okugyemeserezibwa kwikiriza emiteekateekyere ya Sitaane.

17-18. (a) Nihabaho ki twagyendera aha buhabuzi bwa Yehova oburi omu 1 Abagabe 8:61? (b) Nitubaasa kwegyera ki aha ky’okureeberaho ky’Omugabe Hezekia? (c) Nitubaasa kushaba ki kuhikaana n’okushaba kwa Daudi okuri omu Zaaburi 139:23, 24?

¹⁷ Buri murundi ogu turikugasirwa omu kukora  ekihikire, okwikiriza kwaitu nikweyongyera kuhama. (Yak. 1:2, 3) Nitwehurira gye ahabw’okugira ngu Yehova nikimwesiimisa kutweta abaana be, kandi ekyetengo kyaitu ky’okumushemeza nikyeyongyera. (Enf. 27:11) Buri kugyezibwa okurikutuhikaho niguba guri omugisha gw’okworeka ngu tumaririire kuheereza Yehova omu bwijwire. (Zab. 119:113) Nitworeka ngu nitukunda Yehova n’omutima gwaitu gwona, ekirikumanyisa okumariirira kworobera ebiragiro bye n’okukora ebi arikukunda.​—Shoma 1 Abagabe 8:61.

¹⁸ Mbwenu shi nitubaasa kukora enshobe? Eego, ahakuba tituhikiriire. Twateera entsibo, twine kwijuka eky’okureeberaho ky’Omugabe Hezekia. Akakora enshobe. Kwonka akeeteisa yaagumizamu naaheereza Yehova “n’omutima oguhikire.” (Isa. 38:3-6; 2 Bus. 29:1, 2; 32:25, 26) Mbwenu ka tuteereho kwangira okwohibwa kuhabisibwa emiteekateekyere ya Sitaane. Ka tugumizemu nitushaba kubaasa kugira “omutima ogurikwetegyereza” nari ogurikworoba. (1 Bag. 3:9; shoma Zaaburi 139:23, 24.) Nitubaasa kuguma turi abeesigwa ahari Yehova, twarinda omutima gwaitu okukira ekindi kintu kyona.