Ahabw’enki oku Abajurizi ba Yehova Barikwijuka Okufa kwa Yesu Kurikutaana aha kw’Ediini Ezindi?
Nituhamira ahari Baibuli twaba nitwijuka okufa kwa Yesu kandi okurikwetwa ‘eby’okurya bya Mukama waitu,’ nari kyakiro y’aha muheru, nari kyakiro ya Mukama waitu. (1 Abakorinso 11:20 King James Version) Okutaana n’ekyo, enyikiriza nyingi z’amadiini n’ebikorwa byabo tibirikwegamira ahari Baibuli.
Ekigyendererwa
Ekigyendererwa ky’Ekiihuro kya Muka Waitu n’okwijuka Yesu, turikusiima ekitabo eki yaahaireyo ahabwaitu. (Matayo 20:28; 1 Abakorinso 11:24) Omukoro ogu ti gw’okurya akagaati n’okunywa viinyo buri saabiiti (okwirira,) nari ekikorwa ky’ediini eky’okugirirwa embabazi nari kusaasirwa ebibi byaitu. a Baibuli neeyegyesa ngu ebibi byaitu nibibaasa kusaasirwa, ti ahabw’omugyenzo gw’ediini, beitu kurabira omu kwikiririza omuri Yesu.—Abarooma 3:25; 1 Yohaana 2:1, 2.
Okwijukibwa emirundi engahi?
Yesu akaragiira abeegi be kwija okufa kwe, kwonka taragambire butunu emirundi ei baine kumwijuka. (Luka 22:19) Abamwe nibateekateeka ngu okufa kwe kwine kwijukwa buri kwezi, nari buri saabiiti, nari buri izooba, nari emirundi mingi omu izooba, nari emirundi yoona ei omuntu arikureeba ngu eshemeire. b Kwonka, aha hariho enshonga z’okuteekateekaho.
Yesu akatandikaho omukoro gw’okwijuka okufa kwe aha biro by’Ekiyudaaya eby’Okuhingurwaho, reero yaitwa bwanyima omu izooba eryo. (Matayo 26:1, 2) Ebi tibirabaireho bubaho. Ebyahandiikirwe nibigyeragyeranisa ekitambo kya Yesu n’omwana gw’entama ogw’Okuhingurwaho. (1 Abakorinso 5:7, 8) Okuhingurwaho kukaba nikukuzibwa omurundi gumwe buri mwaka. (Okuruga 12:1-6; Abaleevi 23:5) Nikyo kimwe, Abakristaayo c aba ira bakaba nibaijuka okufa kwa Yesu omurundi gumwe buri mwaka, n’Abajurizi ba Yehova nibakuratira eky’okureeberaho ekyo ekiri omu Baibuli.
Ebiro n’obwire
Eky’okureeberaho eki Yesu yaataireho nikituhwera kumanya emirundi ei twine kwijuka okufa kwe, n’eshaaha z’Ekiijutsyo ekyo. Akatandikaho omukoro ogwo ahari Nisani eizooba ryaheza kurenga 14, 33 Y.A.K., kurugiirira ahari karenda ya Baibuli. (Matayo 26:18-20, 26) Nitugumizamu kwijuka okufa kwa Yesu aha biro ebyo buri mwaka, turikugyendera aha ky’okureeberaho ky’Abakristaayo aba ira. d
N’obu Nisani 14, 33 Y.A.K. ruraabe rwabaire ruri Orwakataano, ebiro by’okwijuka okufa kwa Yesu nibibaasa kuhika aha izooba ry’omutaano buri mwaka. Nitumanya obu Nisani 14 birikuhika buri mwaka turikugyendera aha muringo ogu baakoreise omu bwire bwa Yesu, omu mwanya gw’okugyendera ahari karenda y’Abayudaaya ey’obunaku obu. e
Omugaati na viinyo
Obu Yesu yaatandika omukoro musya, akakoresa omugaati ogutarimu kitumbisa na viinyo erikutukura ebyabaire bitsigaireho aha by’Okuhingurwaho. (Matayo 26:26-28) Turikukuratira eky’okureeberaho kye, nitukoresa omugaati gutarimu kitumbisa nari ekindi kintu ekyongyeirwemu na viinyo erikutukura beitu etari eshande y’emizabibu nari viinyo erimu shukaari, nari ekindi kintu kyona.
Ab’ediini ezindi nibakoresa omugaati ogurimu ekitumbisa, kwonka ekitumbisa nikikira kukoresibwa omu Baibuli kujwekyera ekibi n’okusiisikara. (Luka 12:1; 1 Abakorinso 5:6-8; Abagalatia 5:7-9) N’ahabw’ekyo, omugaati ogutarimu kitumbisa nari ekindi kintu, nigujwekyera gye omubiri gwa Yesu ogwabaire gutaine kibi kyona. (1 Petero 2:22) Ekindi ekikorwa kitahikire eki Baibuli etarikushagika n’okuhaanisa viinyo n’eshande y’emizabibu. Amakanisa agamwe nibakikora ahabw’okwanga kukoresa viinyo kandi nakyo ekitarikwegamira ahari Baibuli.—1 Timoseo 5:23.
Omugaati na viinyo ti mubiri n’eshagama byenyini
Omugaati ogutatumbisiibwe na viinyo n’obumanyiso oburikujwekyera omubiri gwa Kristo n’eshagama ye. Tiburikuhinduka omubiri gwe n’eshagama ye omu muringo gw’eky’okutangaaza. Yetegyereze Ebyahandiikirwe ebirikushagika enyetegyereza egi.
Ku ogire ngu Yesu akaragiira abeegi be kunywa eshagama ye, akaba naija kuba yaahenda ekiragiro ekirikuzibira okurya eshagama. (Okutandika 9:4; Ebyakozirwe 15:28, 29) Kwonka kikaba kitarikubaasika, ahakuba Yesu akaba atarikubaasa kugambira abandi kuhenda ekiragiro kya Ruhanga ekirikworeka ngu eshagama n’erikwera.—Yohaana 8:28, 29.
Ku ogire ngu entumwa bakaba nibanywa eshagama ya Yesu yenyini, Yesu akaba atarikwija kugira ngu “egi n’eshagama yangye” erikwija ‘kusheesheka ahabwa baingi,’ ekirikworeka ngu ekitambo kye kikaba kitakahairweho.—Matayo 26:28.
Ekitambo kya Yesu kikaheebwayo ‘rimwe heza.’ (Abaheburaayo 9:25, 26) Kwonka, omugaati ku guraabe gwahindukiremu omubiri na viinyo ekahindukamu eshagama aha Kiijutsyo, abo abarikurya kandi bakanywa hati, bakaabaire nibagarukamu kumwita ogundi murundi.
Yesu akagira ati: “Mugume mukore muti okuunyijukiraho,” beitu ti “kumpayo nk’ekitambo.”—1 Abakorinso 11:24.
Abarikugira ngu omugaati na viinyo nibihinduka, omubiri gwa Yesu n’eshagama ye, nibeegamiza enyikiriza egi aha nvunuura za Baibuli ezimwe. Nk’eky’okureeberaho, omu nvunuura za Baibuli ezimwe, nibagira ngu Yesu akagamba ahari viinyo ati: “Egi n’eshagama yangye.” (Matayo 26:28) Kwonka, ebigambo bya Yesu nibibaasa n’okuvunuurwa biti: “Egi neemanyisa eshagama yangye,” “Egi neejwekyera eshagama yangye,” nari “Aka n’akamanyiso k’eshagama yangye.” f Yesu akeegyesa arikukoresa eky’okureeberaho nk’oku butoosha yaabaire naakora.—Matayo 13:34, 35.
Ni baahi abarikuryaho kandi bakanywaho?
Abajurizi ba Yehova baaba nibaijuka okufa kwa Yesu, bakye bonka nibo barikurya aha mugaati kandi bakanywa n’ahari viinyo. Ahabw’enki?
Eshagama ya Yesu eyaasheeshekire akatandikaho ‘endagaano nsya’ eyaagiire omu mwanya gw’enkuru ei Yehova yaabaire akozire n’eihanga rya Israeli. (Abaheburaayo 8:10-13) Abo abari omu ndagaano ensya nibo barikurya aha mugaati bakanywa n’ahari viinyo aha Kiijutsyo. Terikutwariramu Abakristaayo boona, beitu “abaayetsirwe” Ruhanga omu muringo gw’omutaano. (Abaheburaayo 9:15; Luka 22:20) Aba nibaija kuza omu iguru kutegyeka na Kristo, kandi Baibuli neegira ngu abantu 144,000 nibo bonka abarikutunga omugisha ogu.—Luka 22:28-30; Okushuuruurwa 5:9, 10; 14:1, 3.
Okutaana ‘n’ab’obusyo obukye’ abarikuza kutegyeka na Kristo, abarikukira obwingi n’abantu nyamwingi abarikwija kutunga amagara agatahwaho omu nsi. (Luka 12:32; Okushuuruurwa 7:9, 10) N’obu itwe abaine amatsiko g’okutuura omu nsi tutarikurya aha mugaati tukanywa n’ahari viinyo, nitworeka ngu nitusiima ekitambo kya Yesu ekyahairweyo ahabwaitu.—1 Yohaana 2:2.
a Ekitabo McClintock and Strong’s Cyclopedia, Ekya IX, orupapura 212, nikigira kiti: “Ekigambo okwirira tikirikushangwa omu Ndagaano Ensya, n’obu kyakuba ekigambo ky’Orugriika my·steʹri·on tikiine kakwate n’okubatizibwa, nari ekiihuro kya mukama waitu, nari kyakiro ya mukama waitu, nari ogundi mukoro gwona.”
b Envunuura za Baibuli ezimwe nizikoresa ebigambo “nk’oku kirikubaasika” zirikugamba aha Kiihuro kya Mukama Waitu, ekirikureetera abamwe kugira ngu omukoro ogu gwine kwijukwa emirundi mingi. Kwonka, amakuru agahikire ag’ebigambo ebi ni “mwaba” nari “buri murundi.”—1 Abakorinso 11:25, 26; New International Version; Good News Translation.
c Reeba ekitabo The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Ekya IV, orupapura 43-44, na McClintock and Strong’s Cyclopedia, Ekya VIII, orupapura 836.
d Reeba ekitabo The New Cambridge History of the Bible, Ekya 1, orupapura 841.
e Karenda y’Ekiyudaaya eya hati neeyoreka obu okwezi kwa Nisani kurikutandika erikugyendera aha kuboneka kw’okwezi barikukoresa ebyoma, kwonka enkora egi ekaba etarikukoresibwa omu kyasha ky’okubanza. Kureka, okwezi oku kukaba nikutandika baaheza kureeba okwezi kusya omuri Yerusaalemu n’amaisho, ekirikubaasa kubaho bwanyima y’ekiro kimwe n’okurengamu baherize kureeba okwezi barikukoresa ebyoma. Egi niyo emwe aha nshonga ahabw’enki ebiro ebi Abajurizi ba Yehova barikwijukiraho okufa kwa Yesu bitarikuhikaana n’Okuhingurwaho kw’Abayudaaya ab’obunaku obu.
f Reeba A New Translation of the Bible, eya James Moffatt; The New Testament—A Translation in the Language of the People, eya Charles B. Williams; na The Original New Testament, eya Hugh J. Schonfield.