PFUNZIRO 39
Momwe Mulungu Ambawonera Mulopa
Mulopa ngwakufunika kwene-kwene. Thangwe palibe munthu omwe angakhale na moyo acisaya mulopa. Ninga mulengi, Mulungu ana ugo bwakutiuza momwe tingaphatisire basa mulopa. Kodi n’ciyani comwe iye ambalewa pa nkhani ya mulopa? Kodi tingadye mulopa ayai kuuphatisa basa ninga mankhwala? Kodi mungacite tani bzinthu mwanzeru pa nkhani ya mulopa?
1. Kodi Yahova ambauwona tani mulopa?
Yahova adauza atumiki wace wakale-kale kuti: “Moyo wa cirombo ciri-centse ni mulopa wace.” (Levitiko 17:14) Kwa Yahova, mulopa umbaimira moyo. Moyo ni mphaso yakupambulika yakucokera kwa Mulungu, tenepo mulopa ngwakupambulikambo kwene-kwene.
2. Kodi Mulungu ambaletsa kuphatisa basa mulopa pa nkhani ziponi?
Pomwe gwere lacikristau likhanati kukhazikisidwa, Yahova adauza atumiki wace kuti aleke kumbadya mulopa. (Werengani Genesesi 9:4 na Levitik 17:10.) Tsono pomwe gwere lacikristau lidakhazikisidwa, Yahova adabwerezera pomwe mafalaya kwa Akristau kuti ‘pitirizani kutcenkha . . . mulopa.’ — Werengani Mabasa 15:28, 29.
Kodi kutcenkha mulopa kumbathandauza ciyani? Adotolo acikuuzani kuti muleke kumwa, imwepo mungamwe lini. Tsono kodi imwepo mungadye cakudya comwe cidasanganizidwa na bzakumwa ayai mungaikhe bzakumwabzo m’thupi mwanu na njeresau? Bzikuwonekeratu kuti ne. Mpsibodzi-bodzimbo na lamulo la Mulungu lakulewa bza kutcenkha mulopa, bzimbathandauza kuti tin’funika lini kumwa mulopa ayai kudya nyama yomwe iribe kucosedwa mulopa. Ndipo tin’funikambo lini kudya cakudya ciri-centse comwe cakonzedwa na mulopa.
Apa tani pakulewa bza mtundu wa ulapi omwe umbaphatisidwa basa mulopa? Mtundu unango wa ulapi umbawoneseratu padeca kuti ukupitana na malamulo ya Mulungu. Bzimwebzi bzikuphatanidza kuikhidwa mulopa, ayai bzigawo bza mulopa bzomwe ni maselula mafuira (glóbulos vermelhos), maselula macena (glóbulos brancos), maselula yakukhotesa mulopa (plaquetas) na madzi ya m’mulopa (plasma). Mtundu unango wa ulapi umbalatiza lini padeca kuti ukupitana na malamulo ya Mulungu. Mwa ciratizo, mtundu unango wa ulapi ungaphatise basa mbali ibodzi ya tubzigawo twa mulopa. Mtundu unango wa ulapi ungaphatise basa mulopa wa mtendayo. Pa bzinthu ninga bzimwebzi, munthu ali-wentse an’funika kusankhula yekha bzomwe angacite. a — Agalatiya 6:5.
FUFUDZANI BZINANGO
Fufudzani kuti muwone mtundu wa mankhwala yomwe mungasankhule.
3. Sankhulani mtundu wa ulapi omwe ungakondwese Yahova
Kodi mungasankhule tani mtundu wa ulapi omwe umbabverana na malamulo ya Mulungu pa nkhani ya mulopa? Onani VIDIYO, ndipo mukamala cezeranani kufunika kwa kuteweza njira ziri panyantsizi.
-
Kumbirani nzeru Mulungu. — Tiyago 1:5.
-
Fufudzani mitemo ya m’Bibliya na kuwona momwe mungaiphatisire basa. — Mimwani 13:16.
-
Fufudzani kuti mudziwe mtundu wa ulapi omwe ulipo kwanuko.
-
Dziwani mtundu wa ulapi omwe imwepo mungabvume lini kuphatisa basa.
-
Tsimikizani kuti bzomwe mungasankhule bzin’kucitisani kukhala na cikumbu-mtima cakucena. — Mabasa 24:16. b
-
Dziwani kuti palibe omwe angakuuzeni mtundu wa ulapi omwe mungasankhule, ne mkazanu, mwamuna wanu, akulu wa gwere ayai omwe adakupfunzisani Bibliya. — Aroma 14:12.
-
Nembani bzomwe mwasankhula.
4. Mboni za Yahova zimbanyang’ana mtundu wabwino wa ulapi
Mpsakukwanisika kubvera lamulo la Mulungu lakusaya kuphatisa basa mulopa ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyo ticitambira mtundu wabwino wa ulapi mwakusaya kuphatisa basa mulopa. Onani VIDIYO.
Werengani Tito 3:2, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:
-
Thangwe ranyi tin’funika kukhala wakubzicepesa na wa ulemu pakulewalewa na adotolo?
|
Mtundu wa ulapi omwe Akristau ambabvuma lini |
Mtundu wa ulapi omwe Mkristau angasankhule yekha |
|---|---|
|
A. Madzi ya m’mulopa (plasma). |
Tubzigawo twakucokera m’madzi ya m’mulopa |
|
B. Maselula macena (glóbulos brancos). |
Tubzigawo twakucokera m’maselula macena |
|
C. Maselula yakukhotesa mulopa (Plaquetas). |
Tubzigawo twakucokera m’maselula yakukhotesa mulopa |
|
D. Maselula mafuira (glóbulos vermelhos). |
Tubzigawo twakucokera m’maselula mafuira |
5. Pomwe mtundu wa ulapi ukuphatisa basa tubzigawo twamulopa
Mulopa una bzigawo bzinai bzikulu-bzikulu bzomwe ni maselula mafuira, maselula macena, maselula yakukhotesa mulopa na madzi ya m’mulopa. Bzingawo bzimwebzi bzina tubzigawo tung’ono-tung’ono tomwe tumbacemeredwa frações de sangue. c Tubzigawo tunango tumbaphatisidwa basa ninga mankhwala kuti apoze matenda yanango ayai tumbathandiza kuti mulopa udume.
Pa nkhani ya tubzigawo twa m’mulopa, Mkristau ali-wentse an’funika kusankhula yekha penu an’bvuma ayai ne, mwakubverana na cikumbu-mtima cace. Akristau winango ambalamba kuikhidwa tubzigawo twetse twa mulopa. Tsono Akristau winango mwakubverana na cikumbu-mtima cawo ambabvuma tubzigawo tumwetu.
Pakusankhula bzomwe mungacite, mbabzibvunzani kuti:
-
Kodi ningamufotokozere tani dotolo wangu thangwe lomwe ndikulambira tubzigawo tunango ayai kubvuma tubzigawoto?
WANTHU WINANGO AMBALEWA KUTI: “Kuikha mulopa kulibe kuphonyeka.”
-
Kodi imwepo munti tani?
KODI MWAPFUNZA CIYANI?
Yahova ambafuna kuti timbawone mulopa kuti ngwakupambulika.
Mibvunzo yakubwerezera
-
Thangwe ranyi Yahova ambawona kuti mulopa ngwakupambulika?
-
Kodi timbadziwa tani kuti lamulo la Mulungu lakuti titcenkhe mulopa limbaphatanidza kuikhidwa mulopa?
-
Kodi mungasankhule tani mwanzeru mtundu wa ulapi omwe umbaphatisa basa bzigawo bza m’mulopa?
ONANI POMWE IBZI
Kodi n’ciyani comwe mun’funika kukumbukira pomwe mukanati kubvuma mtundu wa ulapi omwe ungaphatise basa mulopa wanu caiwo?
“Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” (Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Outubro, 2000)
Kodi n’ciyani comwe mun’funika kukumbukira penu munibvuma ayai ne kuphatisa basa tubzigawo twa m’mulopa?
“Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” (Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Junho, 2004)
Kodi n’ciyani comwe cidacitisa dotolo kukhulupira kuti momwe Yahova ambawonera mulopa mpsakuthandiza?
“Ndidabvuma Momwe Mulungu Ambawonera Mulopa” (Mukani! wa 8 Dezembro, 2003)
Onani momwe akulu wa mu Komiti Yakucezerana na Nyumba za Ulapi ambathandizira abale na mpfumakazi.
a Onani Pfunziro 35, “Kodi Tingacite Tani Bzinthu Mwanzeru?”
b Onani mbali 5, yomwe ikulewa kuti “Pomwe Mtundu wa Ulapi Ukuphatisa Basa Tubzigawo Twamulopa”; Mafala Yakuthumizira 3, “Mtundu wa Ulapi Omwe Ukuphatisa Basa Mulopa”, na Moyo Wathu Wacikristau na Utumiki wa Novembro 2006, matsa. 3-6.
c Adotolo winango pinango angawone bzigawo bzinai bzikulu-bzikulu bza mulopabzi ninga frações de sangue. Ndipopa imwepo mun’funika kufotokozera dotolo wanu kuti mumbabvuma lini kuikhidwa mulopa ayai bzigawo bzinai bzikulu-bzikulu bza mulopa, bzomwe ni: maselula mafuira, maselula macena, maselula yakukhotesa mulopa na madzi ya m’mulopa.
Imwepo Mungakomedwembo na
MIBVUNZO YAKUBVUNZIDWA KAWIRI-KAWIRI
Kodi Pfunziro la Bibliya N’ciyani?
Onani mitawiro ya mibvunzo ya programa yathu ya pfunziro la Bibliya lafovolo.
