Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

PFUNZIRO 03

Kodi Imwepo Mumbakhulupira Bzomwe Bibliya Limbalewa Kuti Mpacadidi?

Kodi Imwepo Mumbakhulupira Bzomwe Bibliya Limbalewa Kuti Mpacadidi?

Bibliya limbalewa bzinthu bzizinji bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo, ndipo limbatipasambo malango. Pinango imwepo mukufunisisa kudziwa bzomwe iro limbalewa, ndipo nthawe zinango mungapenukire bzomwe limbalewabzo. Kodi imwepo mungakhulupire bzomwe iro limbalewa pabobzi na malango yace napo kuti ni bukhu lakale-kale? Kodi imwepo mumbakhulupira bzomwe Bibliya limbalewa kuti mungakhale na moyo wakukondwa tsapano na kutsogolo? Wanthu azinji ambalikhulupira. Mbatiwoneni penu imwepo mungalikhulupirembo.

1. Kodi Bibliya ni bukhu lacadidi ayai ndabzinzano?

Bibliya limbalewa kuti mafala yace ‘[njakulungama] na yacadidi.’ (Mpalizi 12:​10) Iro limbalewa bzinthu bzomwe bzidacitikadi ndipo wanthu adacita kuwona na maso yawo. (Werengani Luka 1:3; 3:​1, 2.) Afotokozi wa nkhani za kale-kale na anyakufufudza bzinthu bzakale akutsimikiza kuti ntsiku, wanthu, mbuto na bzinthu bzinango bzomwe bzimbafotokozedwa m’Bibliya bzidacitikadi.

2. Thangwe ranyi tingakhulupire bzomwe Bibliya limbalewa kuti mpsakuthandiza kwene-kwene napo ndakale-kale?

Bibliya limbalewa bzinthu bzomwe bzikhadziwika lini pa nthawe yomwe likhanembedwa. Mwa ciratizo, iro limbalewa bzomwe siyensiya imbapfunzisa. Bzinthu bzizinji bzomwe siyensiya imbapfunzisa, wanthu azinji akhakhulupira lini pomwe bzikhanembedwa. Koma masiyentista ya ntsiku zino yambatsimikiza kuti bzomwe Bibliya limbalewa mpsacadidi. Iro ‘[ndakukhulupirika], tsapano mpaka kale-kale.’Psalymo 111:8.

3. Thangwe ranyi timbakhulupira kuti bzomwe Bibliya limbalewa bzakutsogolo bzin’dzacitikadi?

M’Bibliya muna mapolofesiya * yomwe yambafotokoza ‘bzinthu bzomwe bzinati kucitika.’ (Zaiya 46:​10) Iro limbalewa bzinthu bzizinji bzomwe bzikhanati bzacitika. Ndipo limbafotokozambo bwino-bwino bzinthu bzomwe bzingadadzacitika ntsiku zino. Mu pfunziro lino, tiniwona mapolofesiya manango ya m’Bibliya. Kulondoza kwa Bibliya n’kwakudabwisa kwene-kwene!

FUFUDZANI BZINANGO

Onani momwe masiyentista ya ntsiku zino yakutawirizira bzomwe Bibliya limbalewa, ndipo fufudzani mapolofesiya manango ya m’Bibliya yomwe yambakudekerani.

4. Masiyentista yambatawiriza bzomwe Bibliya limbalewa

Kale-kale, wanthu azinji akhakhulupira kuti dziko la pantsi liri lenga-lenga. Latizani VIDIYO.

Onani bzomwe bzidanembedwa mu bukhu la Djobi m’magole 3.500 m’mbuyomu. Werengani Djobi 26:​7, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

  • Thangwe ranyi mafala yakuti dziko la pantsi lidamanikidwa ‘papezi’ njakudabwisa kwene-kwene?

Kafambidwe ka madzi pa dziko la pantsi kadadzabveseseka bwino m’magole ya 1800. Onani bzomwe Bibliya lidalewa m’magole 3.500 mbuyomu. Werengani Djobi 36:​27, 28, ndipo mukamala cezeranani mibvunzo yakutewerayi:

  • Kodi n’ciyani comwe imwepo mumbakomedwa naco na kafambidwe ka madzi pa dziko la pantsi?

  • Kodi bzinembo bzomwe mwamala kuwerengabzi, bzakuthandizani kukhulupira Bibliya?

5. Bibliya likhadaleweratu bzinthu bzakufunika

Werengani Zaiya 44:​27–45:​2, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

  • Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe Bibliya likhadaleweratu bza kupfudzidwa kwa mzinda wa Babulo?

Adziwi wa nkhani za kale ambatsimikiza kuti Mambo Siro pabobzi na acikunda wace, ndiwo adakunda mzinda wa Babulo mu gole la 539 AEC. * Iwo adapambusa madzi ya mu mkulo omwe ukhakhotcerera mzindayo. Iwo adakwanisa kupita mu mzindamo thangwe misuwo ikhadasiyidwa bwanzu ndipopa adaukunda mwakusaya kumenya nkhondo. Mpaka pano papita magole yakupitirira 2.500 kucokera pomwe Babulo adapfudzidwa ndipo tsapano yasala matere basi. Onani bzomwe Bibliya likhadalewa kale.

Werengani Zaiya 13:​19, 20, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

  • Kodi timbadziwa tani kuti polofesiya yakulewa bza kupfudzidwa kwa Babulo idakwanisika?

Matere ya Babulo ku Iraque

6. Bibliya likhadalewa kale bzinthu bzomwe bzikucitika ntsiku zino

Bibliya limbalewa kuti ifepano tikukhala mu ‘ntsiku zakumalizira.’ (2 Timotio 3:1) Onani bzomwe Bibliya likhadalewa kale bza mu ntsiku zakumalizira.

Werengani Mateu 24:​6, 7, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

  • Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe Bibliya lidalewa kuti bzin’dzacitika mu ntsiku zakumalizira?

Werengani 2 Timotio 3:​1-5, ndipo mukamala cezeranani mibvunzo yakutewerayi:

  • Kodi Bibliya likhadalewa kuti wanthu an’dzakhala na makhalidwe yaponi mu ntsiku zakumalizira?

  • Kodi ni makhalidwe yaponi yomwe imwepo mukuwona kuti wanthu akuyalatiza mu ntsiku zakumalizira zino?

WANTHU WINANGO AMBALEWA KUTI: “Bibliya ni bukhu la bzinzano na bzidapi.”

  • Kodi n’ciyani comwe cimbakucitisani kuti mukhulupire Bibliya?

KODI MWAPFUNZA CIYANI?

Bzomwe siyensiya, mapolofesiya na adziwi wa nkhani zakale ambalewa bzimbalatiza kuti imwepo mungakhulupire Bibliya.

Mibvunzo yakubwerezera

  • Kodi Bibliya ni bukhu lacadidi ayai ndabzinzano?

  • Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe siyensiya imbatawiriza pa bzomwe Bibliya limbalewa?

  • Kodi imwepo mumbakumbuka kuti Bibliya limbaleweratu bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo? Thangwe ranyi mumbakumbuka tenepoyo?

Citani ibzi

ONANI POMWE IBZI

Kodi ni nkhani zakuphonyeka ziponi zomwe siyensiya imbalewa bza Bibliya?

“Kodi Bzomwe Siyensiya Imbalewa Bzimbabverana na Bibliya?” (Nkhani ya pa jw.org)

Kodi n’ciyani comwe cikulatiza kuti tiri mu ‘ntsiku zakumalizira’?

“Maulosi 6 A M’baibulo Amene Akukwaniritsidwa Masiku Ano” (Nsanja ya Olonda, 1 Maio, 2011)

Pfunzani momwe idakwanisidwira polofesiya ya m’Bibliya yakulewa bza Utongi bwa Gresiya.

Kulimbisidwa na ‘Mafala ya Mapolofesiya’ (5:​22)

Onani momwe mapolofesiya ya m’Bibliya yadacinjira makumbukidwe ya mwamuna munango momwe akhawonera Bibliya.

“Inepano Ndikhakhulupira Lini Kuti Mulungu Alipo” (Ntsanza ya Mulindiri N. 5 2017)

^ ndi. 9 Polofesiya ni mafala ya Mulungu yomwe yambalewa bzinthu bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo.

^ ndi. 25 Pafupi-fupi magole 540 Jezu akhanati kubwera.