Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

MSOLO 13

Bzikondweso Bzomwe Mulungu Ambakomedwa Lini Nabzo

Bzikondweso Bzomwe Mulungu Ambakomedwa Lini Nabzo

‘Pitirizani nthawe zense kutsimikiza kuti cinthu cakubvumizika kwa Mbuya n’ciponi.’—WAYEFEZO 5:10.

1. Kodi Yahova ambapfuwira kwa iye wanthu wa mtundu uponi, ndipo thangwe ranyi iwo an’funika kusamala kwene-kwene?

JEZU adati: ‘Anyakunamata wacadidi an’dzanamata Baba mu mzimu na cadidi, pakuti Babayo ankunyang’ana wanthu ninga amwewo kuti am’namate.’ (Juwau 4: 23) Yahova akagumana wanthu amwewa, ninga momwe adagumanira imwepo, iye ambawapfuwira kwa iye na kwa Mwana wace. (Juwau 6:44) Umweyu ni mwayi ukulu kwene-kwene! Tsono, pakuti Sathani ni misiri wa cinyego, wanthu omwe ambafuna kuteweza bzomwe Bibliya limbalewa, nthawe zense an’funika kumbatsimikiza kuti ‘cinthu cakubvumizika kwa Mbuya n’ciponi.’—Wayefezo 5:10; Cibvumbulutso 12:9.

2. Kodi Yahova ambawawona tani wanthu omwe ambasanganiza kunamata kwacadidi na kunamata kwakunama? Fotokozani.

2 Kumbukirani bzomwe bzidacitika pafupi na phiri la Sinai, pomwe Ajirayeri adakumbira Aroni kuti awakonzere mulungu. Aroni adabvuma, ndipo iye adakonza cifanikiso ca kamphulu ka oro, comwe akhati cikhaimira Yahova. Ndipo iye adauza Ajirayeriwo kuti: ‘Mangwana kun’dzakhala na madyo ya Yahova.’ Kodi Yahova adakomedwa na bzomwe adacitabzo pa kusanganiza kunamata kwacadidi na kwakunama? Nee. Ndipopa iye adapha wanthu 3.000 omwe adanamata cifanikisoco. (Kufuluka 32:1-6, 10, 28) Kodi tinkupfunza ciyani na nkhani imweyi? Kuti Mulungu apitirize kutifuna, tin’funika lini kukhuya ‘cinthu ciri-cense’ comwe n’cakupswipa, ticikhotcererambo kunamata kwacadidi kuti kuleke kupswipizidwa.—Zaiya 52:11; Zakiyeri 44:23; Wagalata 5:9.

3, 4. Thangwe ranyi tin’funika kumbaikumbukira bwino mitemo ya m’Bibliya pomwe tikanati kucita mbali pa mwambo ayai cikondweso ciri-cense?

3 Apostolo akhaletsa Akristau wakuyambirira kutengeka na bzipfunziso bza wanthu wakupanduka. Tsono, pomwe apostolowo adadzafa, wanthu winango omwe akhabziti Akristau koma akhafuna lini cadidi ca m’Bibliya, adayamba kutewezera miyambo, bzikondweso na maferiyado yacikunja, acimbalewa kuti bzimwebzo bzikhali bzakubvumizika kwa Akristau. (2 Watesalonika 2:7, 10) Tin’cezerana mitundu inango ya bzikondwesobzo, ticiwona momwe bzimbalatizira mzimu wa dziko, sikuti mzimu wa Mulungu. Mwacigwatho, tingalewe kuti bzikondweso bza m’dzikoli bzimbateweza nfundo izi: Kulimbisa bzikhumbo bza thupi, kunamata kwakunama na kukhulupira mizimu. Bzinthu bzimwebzi ni cizindikiro ca ‘Babulo Mkulu.’ * (Cibvumbulutso 18:2-4, 23) Kumbukiranimbo kuti miyambo na bzikondweso bzizinji bza nsiku zino bzidacokera ku miyambo ya bzipembedzo bzakunama bzomwe Yahova akhanyansidwa nabzo. Ndipo bzinkuwonekeratu kuti iye akadapitiriza kunyansidwa na bzikondweso bza nsiku zino. Ifepano tin’funikambo kumbanyansidwa na bzikondweso bza mtundu umweyu.—2 Juwau  6, 7.

4 Pakuti ndife Akristau wacadidi, ifepano timbadziwa kuti bziripo bzikondweso bzomwe Yahova ambakomedwa lini nabzo. Tenepo, tin’funika kutsimikiza mu mtima kuti tireke na pang’onopo kumbacita mbali pa bzikondwesobzo. Tin’cezerana thangwe lomwe limbacitisa kuti Yahova anyansidwe na bzikondweso bzimwebzi. Ndipo kudziwa bzimwebzi kungatithandize kukhala wakutsimikiza mu mtima kuti titcenkhe cinthu ciri-cense comwe cingacitise kuti Mulungu asiye kumbatifuna.

NATALE UKHALI MWAMBO WAKUNAMATA DZUWA

5. Thangwe ranyi tingatsimikize kuti Jezu alibe kubadwa pa nsiku ya 25 Dezembro?

5 Bibliya limbalewa lini kuti wanthu akhakumbukira nsiku yakubadwa kwa Jezu. Kulewa cadidi, nsiku yomwe Jezu adabadwa imbadziwika lini. Tsono, ifepano tingatsimikize kuti iye alibe kubadwa pa nsiku ya 25 Dezembro, yomwe ikhali nyengo ya mphepo ku mbali imweyire ya pa dziko la pansi. * Tikudziwa bzimwebzi thangwe Luka adanemba kuti pa nthawe yomwe Jezu adabadwa, amakabusa ‘akhambakhala kubusa, acimbalindira mabira yawo’ pa mtetete. (Luka 2:8-11) Luka angadanemba lini nfundo imweyi bzingadakhala kuti amakabusawo akhacita bzimwebzo pa gole lathunthu. Tsono pakuti ku Beremu, mwezi wa Dezembro ni mwezi wa nvula, ndipo kumbagwa matalala, bzingadakwanisika lini kuti amakabusa akhale kutali na mii yawo. Kuthumizira bzimwebzi, Zuze na Mariya adayenda ku Beremu thangwe Sezare Augusto adatonga kuti wanthu ayende ku mizinda yawo yakubadwira kuti akabzinembese. (Luke 2:1-7) Bzingadanesa kwene-kwene kuti Sezareyo auze wanthu omwe akhawenga utongi bwa Aroma kuti abzinembese ku mizinda yawo pa nthawe ya nvula na yakudjedjera kwene-kwene.

6, 7. (a) Kodi cikondweso ca Natale cidayamba tani? (b) Kodi mphaso za nyengo ya Natale zimbasiyana tani na mphaso zomwe Akristau ambapasana?

6 Kusekerera Natale kulibe kucokera m’Bibliya, koma kudayambira ku bzikondweso bzacikunja bza wanthu wakale, ninga cikondweso ca ku Roma cakucemeredwa Saturnalia, comwe cikhabverana na kunamata Saturno, mulungu wa bzaulimi. Ndipo, bukhu linango lacikatolika lidalewa kuti wanthu omwe ambanamata mulungu wakucemeredwa Mitra, pa nsiku ya 25 Dezembro iwo akhacita cikondweso “cakukumbukira kubadwa kwa dzuwa lomwe akhalewa kuti ndakusaya kukundika. Natale idayamba pa nthawe yomwe kunamata dzuwako kukhali kwamphanvu kwene-kwene ku dziko la Roma.” Pa nthawe imweyi pakhadapita kale magole 300 ya kufa kwa Jezu.—New Catholic Encyclopedia.

7 Pa nyengo ya bzikondweso bzacikunjabzi, wanthu akhambacita maphwando, acimbapasana mphaso. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzimbacitikambo nsiku zino pa nyengo ya Natale. Tsono, ninga momwe bzikhaliri mu nthawe zimwezire, m’nsiku zinombo mphaso zomwe wanthu ambapasana pa nyengo ya Natale zimbabverana lini na mtemo wa pa 2 Wakolinto 9:7 omwe umbati: ‘Ali-wense acite ninga momwe watongera mu mtima mwace, sikuti mwakudandaula ne mwakukakamizidwa, thangwe Mulungu ambafuna munthu omwe ambapereka mwakukomedwa.’ Akristau wacadidi ambapereka mphaso thangwe ra lufoyi. Iwo ambacita lini kusankhula nsiku yakupambulika kuti ambacite bzimwebzo, ndipo ambadikhira lini kuti munthu omwe amupasa mphasoyo nayembo awapase mphaso. (Luka 14:12-14; werengani Mabasa 20:35.) Tenepo, pakuti Akristau wacadidi ambasekerera lini Natale, iwo ambakhala lini na thupo lomwe wanthu azinji ambakhala nalo ikafika nyengo ya Natale, ndipo ambadzonga lini kobiri.—Mateu 11:28-30; Juwau 8:32.

8. Kodi anyakukhulupira nyenyezi adapasa mphaso Jezu pakusekerera kubadwa kwace? Fotokozani.

8 Tsono, wanthu winango angabvunze kuti: ‘Kodi anyakukhulupira nyenyezi wale alibe kupereka mphaso pa kusekerera kubadwa kwa Jezu?’ Nee. Mphaso zomwe iwo adapereka zikhali zakundolatiza ulemu bwawo kwa Jezu omwe ni munthu wakufunika kwene-kwene. Ndipo umweyu ukhali mwambo omwe ukhacitidwa pa nthaweyo. (1 Wamambo 10:1, 2, 10, 13; Mateu 2:2, 11) Iwo alibe kupereka mphasozo pa nsiku yomwe Jezu adabadwa, pakuti pomwe iwo adadzawona Jezu, pa nthawe imweyo Jezuyo akhana kale minyezi mizinji yakubadwa, ndipo akhakhala m’nyumba, sikuti m’thanga la ng’ombe.

BZOMWE BIBLIYA LIMBALEWA PA NKHANI YAKUKUMBUKIRA NSIKU YOMWE MUNTHU ADABADWA

9. Kodi n’ciyani cidacitika pa bzikondweso bzakukumbukira nsiku yakubadwa bzomwe bzimbalewedwa m’Bibliya?

9 Napo wanthu ambakomedwa kwene-kwene mwana akabadwa, Bibliya limbalewa lini bza mtumiki wa Mulungu na m’bodziyo omwe adasekerera nsiku ya kubadwa kwace. (Psalymo 127:3) Kodi anyakunemba Bibliya adaphonyekera, aciyebwa kunemba bzimwebzi? Nee. Tinkutawira tenepayu thangwe Bibliyalo limbalewa bza bzikondweso bziwiri bzakukumbukira nsiku yakubadwa ya Farawo, mambo wa ku Edjipito na ya Herode Antipa. (Werengani Ciyambo 40:20-22; Marko 6:21-29.) Tsono, Bibliya limbalewa kuti bzikondweso bzensenebzi bzikhali bzakuipa, maka-maka ca Herode Antipa comwe cidacitisa kuti Juwau Batista agwatidwe msolo.

10, 11. Kodi Akristau wakuyambirira akhaiwona tani nkhani ya kusekerera nsiku ya kubadwa kwawo, ndipo thangwe ranyi?

10 Bukhu linango lidalewa kuti Akristau wakuyambirira “akhakhulupira kuti mwambo wakusekerera nsiku yakubadwa ni mwambo wacikunja.” (The World Book Encyclopedia) Mwa ciratizo, wanthu wakale-kale omwe akhakhala ku dziko la Grécia akhakhulupira kuti munthu ali-wense akabadwa pambafika mzimu omwe umbakhotcerera munthuyo pa moyo wace wense. Ndipo, bukhu linango pomwe lidalewa kuti mzimuyo “umbakhala pa ubale na mulungu omwe adabadwa pa nsiku yomwe munthuyo ambabadwa.” Kuyambira kale-kale, kusekerera nsiku yakubadwa kumbabverana kwene-kwene na kukhulupira nyenyezi.—The Lore of Birthdays.

11 Atumiki wa Mulungu wakale-kale akhasekerera lini nsiku ya kubadwa kwawo thangwe iwo akhadziwa kuti bzimwebzi bzidacokera kwa wanthu omwe akhakhulupira mizimu na wanthu winango wacikunja. Ndipo akhacita lini mbali pa bzikondweso bzimwebzi thangwe akhateweza mitemo ya Mulungu. Thangwe ranyi tinkulewa tenepoyo? Thangwe iwo akhali wanthu wakubzicepswa, ndipo akhawona kuti nsiku ya kubadwa kwawo ikhali lini yakufunika kwene-kwene mpaka kufika pa kumbaikumbukira. * (Mikeya 6:8; Luka 9:48) M’mbuto mwace, iwo akhatumbiza Yahova, ndipo akhamutenda thangwe ra kuwapasa moyo omwe ni mphaso yakupambulika kwene-kwene. *Psalymo 8:3, 4; 36:9; Cibvumbulutso 4:11.

12. Kodi nsiku yathu yakufa imbaposa tani nsiku yathu yakubadwa?

12 Wanthu wense wakukhulupirika kwa Mulungu akafa, iwo an’dzalamusidwa pakuti Mulungu ambawakumbukira. (Djobi 14:14, 15) Pa Mpalizi 7:1 pambalewa kuti: ‘Dzina labwino limbaposa mafuta yabwino, ndipo nsiku yakufa imbaposa nsiku yakubadwa.’ ‘Dzina labwino’ linkulewedwali ni mbiri yabwino yomwe timbakhala nayo thangwe ra kutumikira Yahova mwakukhulupirika. Msinda okha omwe Akristau adauzidwa kuti ambakumbukire ni infa ya Jezu, omwe ‘dzina’ lace ndakupambulika kwene-kwene, ndipo ndakufunika kuti tidzapulumuke. Tsono, Akristau alibe kuuzidwa kuti ambakumbukire nsiku yakubadwa kwa munthu.—Wahebereu 1:3, 4; Luka 22:17-20.

PASKWA

13, 14. Kodi mwambo wakusekerera Paskwa udayamba tani?

13 Paskwa yomwe imbasekereredwa nsiku zino na magereja mazinji yacikristau, ni mwambo omwe umbacitidwa pa kukumbukira kumuka kwa Kristu. Tsono mwambo umweyu udayamba na bzipembedzo bzacikunja. Ku madziko ya azungu, pa cikondweso cimweci iwo ambaphatisa basa mazai pabodzi na asulo wakuyezezera. Kodi bzinthu bzimwebzi bzimbabverana tani na mwambo umweyu? Bukhu linango lidalewa kuti mazaiyo “njakufunika kwene-kwene thangwe yambaimirira moyo upsa na kumuka kwa anyakufa.” Ndipo kwa nthawe itali, sulo ambaphatisidwa basa kuti ambaimire kubereka. Tenepo, Paskwa ya nsiku zino ni mwambo wakusekerera kubereka, omwe wanthu ambaucita ningati ankusekerera kumuka kwa Kristu. *

14 Kodi Yahova angadabvuma kuti wanthu wace ambacite mwambo wacikunjayu omwe umbanamizira kusekerera kumuka kwa Mwana wace? Nee. (2 Wakolinto 6:17, 18) M’mbuto mwace, Bibliya limbalewa lini bza kukumbukira kumuka kwa Jezu. Tenepo, kucita mwambo umweyu pabodzi na kuphatisa basa bzizindikiro bza kubereka si kukhala wakukhulupirika kwa Yahova.

CIYAMBI CA MWAMBO WAKUSEKERERA GOLE LIPSA

15. Kodi cikondweso ca kusekerera Gole Lipsa cidayamba tani?

15 Cikondweso cinango comwe cimbadziwika kwene-kwene ni cikondweso cakusekerera Gole Lipsa. Kodi cikondweso cimweci cidayamba tani? Bukhu linango lidati: “Mtongi Waciroma wakucemeredwa Julio Sezare adakhazikisa nsiku ya 1 Janeiro ninga nsiku yakusekerera Gole Lipsa mu gole la 46 EC. Aroma adapereka nsikuyi kwa Janus, omwe akhali mulungu wa cipata, msuwo na ciyambi. Dzina la mwezi wa Janeiro lidacokera ku dzina la Janus omwe akhana nkhope ziwiri, ibodzi yakunyang’anisa kutsogolo, inango yakunyang’anisa m’mambuyo.” (The World Book Encyclopedia) Nsiku pabodzi na miyambo yakusekerera Gole Lipsa imbasiyana mwakubverana na dzikolo. M’mbuto zizinji wanthu ambamwa na kudya pa nsiku imweyi. Tsono pa Waroma 13:13 pambati: ‘Mbatifambeni mwakuthemera ningati n’masikati, sikuti timbafambe m’maphwando ya baludya, kumwa mwaucidakwa, kugonana, makhalidwe yakutairira, ne mwa kumbanesana ayai kucitirana nsanje.’ *

PHWANDO LA MALOWOZI YANU LIKHALE LAKULEMEKEZA MULUNGU

16, 17. (a) Thangwe ranyi Akristau omwe an’funa kucita malowozi an’funika kufufudza kuti adziwe penu miyambo ya kwawo yakulewa bza malowozi njakubverana na mitemo ya m’Bibliya? (b) Kodi Akristau an’funika kukumbukira ciyani pa nkhani ya miyambo ya malowozi ninga ya kuwaza mpunga ayai kucita bzinthu bzinango bzakundendemerana?

16 Fala la Mulungu limbalewa kuti tsapanopapa ‘fala la mwamuna namwali ayai mkazi namwali lin’dzabvedwa lini pomwe [m’Babulo Mkulu].’ (Cibvumbulutso 18:23) Thangwe ranyi? Thangwe ra bzicito bzace bzamizimu bzomwe bzingaipise banja kuyambira pa nsiku ya malowozi yawo.—Marko 10:6-9.

17 Pa dziko lense wanthu ambateweza miyambo yakusiyana-siyana pa nkhani ya malowozi. Tsono, miyambo inango imbawoneka ninga yabwino, koma pinango idacokera ku Babulo. Bzimbalewedwa kuti cakulinga ca miyambo imweyi n’kubweresa mwayi kwa anyakulowolanawo pabodzi na wanthu omwe abwera pa phwandopo. (Zaiya 65:11) Mwambo ubodzi omwe umbacitidwa ni kuwaza mpunga ayai kucita bzinthu bzinango bzakundendemerana. Bzinkuwoneka kuti mwambo umweyu udacokera pa cikhulupiro cakuti cakudya cimbakondwesa mizimu, ndipo cimbacitisa kuti mizimuyo ireke kuboneresa anyakulowolanawo. Ndipo, kwa nthawe itali, wanthu akhala acikhulupira kuti mpunga una mphanvu yakuthandiza wanthu kubereka, kukhala wakukondwa na kukhalambo na moyo utali. Ndipopa, munthu ali-wense omwe an’funa kuti Mulungu apitirize kumufuna, an’funika kutcenkha miyambo yakupswipiza ninga imweyi.—Werengani 2 Wakolinto 6:14-18.

18. Kodi ni mitemo iponi ya m’Bibliya yomwe in’funika kukumbukiridwa na Akristau omwe an’funa kulowolana pabodzi na anyakucemeredwa pa malowozipo?

18 Atumiki wa Yahova ambatcenkhambo miyambo inango yomwe ingacitise kuti nkhani pabodzi na phwando la malowozi yawo bzikhale ningati bzacikunja ayai bzikhale bzakukhumudwisa anzawo. Mwa ciratizo, Akristau akakumbiridwa kuti alewe fala liri-lense pa malowozi, iwo ambatcenkha kulewalewa mafala yakunyoza, ya maika na nthabwala zomwe zinganyazise anyakulowolanawo na wanthu winango. (Mimwani 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Iwo ambatcenkhambo kucita phwando la malowozi lakubziwonesera kwene-kwene lomwe lingalatize kuti mbakubzikuza, nakuti ‘ankubziwonesera pa bzinthu bzomwe anabzo.’ (1 Juwau 2:16) Mukafuna kucita malowozi, lekani kuyebwa kuti Yahova ambafuna kuti nsiku ya malowozi idzakhale yakupambulika kwene-kwene, mwakuti mukambadzaikumbukira, imwepo mudzakomedwe m’mbuto mwa kudandaula. *

KODI MWAMBO WAKUMBAMENYESA MAGALAFA AYAI MAKOPO NGWACIPEMBEDZO?

19, 20. Kodi bukhu linango lidalewa kuti mwambo wakumbamenyesa magalafa ayai makopo udayamba tani, ndipo thangwe ranyi umbabvumiziwa lini kwa Akristau?

19 Mwambo wakubvekera kwene-kwene omwe umbacitika pa malowozi ayai pa bzakucitika bzinango ni mwambo wakumbamenyesa magarafa ayai makopo pomwe an’funa kumwa. Bukhu linango lomwe lidanembedwa m’gole la 1995 lidati: “Bzinkuwoneka kuti mwambo wakumbamenyesa magalafa. . . ni mwambo ubodzi wacikunja omwe ukadasala pa miyambo yakale yomwe ikhacitidwa pakupereka nsembe kwa mirungu. Nsembezo zikhali mulopa na vinyu . . . zomwe akhazipereka pakufuna kusimbidwa. Pakukumbira bzisimbobzo, iwo akhapemba mwacigwatho mwakulewa kuti ‘mukhale na moyo utali’ ayai ‘mukhale na thanzi labwino.’”—International Handbook on Alcohol and Culture.

20 N’cadidi kuti wanthu azinji ambadziwa lini kuti kumenyesa magalafa ayai makopo ni mwambo wa cipembedzo cakunama ayai mwambo wakulatiza kukhulupira mizimu. Mwambo wakukwiza magarafa ya vinyu umbathandauza kukumbira bzisimbo kudzulu ayai kwa mizimu, tsono bzimwebzi bzimbabverana lini na bzomwe Bibliya limbapfunzisa.—Juwau 14:6; 16:23. *

‘IMWE OMWE MUMBAFUNA YAHOVA, WENGANI CAKUIPA’

21. Kodi Akristau an’funika kutcenkha maphwando ya mtundu uponi napo kuti yambabverana lini na cipembedzo cakunama, ndipo thangwe ranyi an’funika kucita bzimwebzo?

21 Nsiku zino, makhalidwe yabwino yagwa kwene-kwene. Babulo Mkulu ndiye omwe ankucitisa bzimwebzi. Ndipo, thangwe ra bzimwebzi, madziko yanango yayambisa maphwando yakusiyana-siyana yomwe wanthu ambabzina mwakunyanyirira, ndipo nthawe zinango maphwandoyo yambalimbisa wanthu kugonana pakati pa amuna ayai akazi okha-okha. Kodi bzingakhale bwino kuti munthu omwe ambafuna Yahova ambagumanike m’maphwando yamweya? Kodi kucita bzimwebzi kungalatize kuti ambawenga cinthu comwe n’cakuipa? (Psalymo 1:1, 2; 97:10) Mpsakufunika kwene-kwene kukhala na makumbukidwe ya m’nembi wa Psalymo omwe adapemba, aciti: ‘Citisani kuti maso yangu yaleke kuwona bzinthu bzapezi-pezi.’—Psalymo 119:37.

22. Kodi mpsiponi bzikondweso bzomwe Mkristau an’funika kusankhula yekha penu angacite ayai ne?

22 Pa nthawe za bzikondweso bza ku dziko, Akristau an’funika kusamala kwene-kwene kuti aleke kucita cinthu ciri-cense comwe cingalatize kuti ankucitambo bzikondwesobzo. Mpostolo Paulo adanemba kuti: ‘Penu mukumwa, penu mukudya, ayai mukucita cinthu ciri-cense, citani bzinthu bzense kuti mupase mbiri Mulungu.’ (1 Wakolinto 10:31; onani kwadru yakuti ‘Citani Bzakusankhula Bzanzeru’ pa tsamba 158 mpaka tsamba 159.) Tsono, penu mwambo ayai cikondweso ciri-cense n’cakubverana lini na ndale, cimbalatiza lini kufuna kwene-kwene dziko lako, ndipo cinkutsutsanambo lini na mitemo ya m’Bibliya, Mkristau ali-wense angasankhule yekha kucita ayai kusaya kucita nawo. Ndipo iye an’funikambo kukumbukira momwe wanthu winango ambawonera mwambo ayai cikondweso cimweco pakusaya kufuna kuwakhumudwisa.

TUMBIZANI MULUNGU MWA MAFALA NA BZICITO

23, 24. Kodi tingacite ciyani kuti timbafotokozere wanthu mitemo yakulungama ya Mulungu mwakuwafika pa mtima?

23 Wanthu azinji ambawona kuti nsiku zino bzikondweso bzinango bzimbawapasa mpata wakuceza na mabanja yawo pabodzi na anzawo. Tenepo, penu winango angabvesese lini bwino, acilewa kuti bzomwe timbakhulupira pa nkhani imweyi bzinkulatiza lini lufoyi ayai bzanyanya, tingawafotokozere mwa ulemu kuti Mboni za Yahova zimbafuna kuceza na mabanja yawo pabodzi na axamwali. (Mimwani 11:25; Mpalizi 3:12, 13; 2 Wakolinto 9:7) Ifepano timbakomedwa kukhala pabodzi na wanthu omwe timbawafuna, tsono pakuti timbafuna Mulungu pabodzi na mitemo yace yakulungama, timbafuna lini kuti miyambo yomwe Mulungu ambaipidwa nayo idzonge mbverano wathu na iye.— Onani kwadru yakuti “ Kunamata Kwacadidi Kumbabweresa Cikondweso Cikulu.”

24 Mboni za Yahova zinango zathandiza wanthu omwe ambafuna kudziwa cadidi pa nkhani imweyi mwa kuphatisa basa nfundo za mu msolo 16 wa m’bukhu lakuti Kodi Bibliya Limbapfunzisa Ciyani Maka-maka? * Tsono, kumbukirani kuti cakulinga cathu n’cakuti wanthuwo ayambe kunamata kwacadidi, sikuti kuwawonesa kuti adaphonyeka. Tenepo, mbakhalani waulemu na wakudeka mtima, ndipo ‘mafala yanu nthawe zense yan’funika kukhala yabwino, yakuikhidwa munyu.’—Wakoloso 4:6.

25, 26. Kodi abereki angathandize tani wana wawo kuti alimbise cikhulupiro cawo, acifuna kwene-kwene Yahova?

25 Atumiki wa Yahovafe timbapfunzisidwa bwino kwene-kwene. Timbayadziwa mathangwe ya bzinthu bzomwe timbakhulupira pabodzi na bzomwe timbacita, ndipo timbadziwambo thangwe lomwe timbacitira bzinthu bzinango. (Wahebereu 5:14) Tenepo, abereki mbapfunzisani wana wanu kuti ambaphatise basa mitemo ya m’Bibliya. Mukambacita bzimwebzi ndiye kuti munkulimbisa cikhulupiro cawo, mukuwathandiza kuti wanthu akambawabvunza bza cikhulupiro cawo, iwo ambadziwe kutawira mwakuphatisa basa Bibliya, ndipo mun’dzawathandizambo kudziwa kuti Yahova ambawafuna.—Zaiya 48:17, 18; 1 Pedru 3:15.

26 Wanthu wense omwe ambanamata Mulungu ‘mu mzimu na cadidi’ ambatcenkha bzikondweso bzomwe bzimbabverana lini na Bibliya. (Juwau 4:23) Ndipo iwo ambalimbikira kukhala wakukhulupirika m’bzicito bzawo bzense. Nsiku zino, wanthu ambawona kuti kukhala wakukhulupirika kwa Mulungu n’kwakuthandiza lini. Tsono, ninga momwe tiwonere mu msolo unkutewerayu, bzinthu bzense bzomwe Mulungu ambafuna kuti ticite bzimbakhala bzabwino kwa ifepano nthawe zense.

^ ndi. 3 Onani kwadru yakuti “ Kodi Ndin’funika Kucita Nawo Cikondwesoci?.” Kuti mudziwe bza maferiyado manango yomwe Mulungu ambakomedwa lini nayo, onani m’bukhu lakuti Índice das Publicações da Torre de Vigia, lakukonzedwa na Mboni za Yahova.

^ ndi. 5 Bibliya pabodzi na mabukhu manango ya nkhani zakale-kale, yambalatiza kuti pinango pense Jezu adabadwa mu gole la 2 AEC, m’mwezi wa Etanimu pa kalendariyo ya Ajuda. Pa kalendariyo yathu mwezi umweyo ni mwezi wa Setembro ayai Outubro.—Onani bukhu lakuti Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 2, tsamba 538 mpaka 539, lakukonzedwa na Mboni za Yahova.

^ ndi. 11 Cipangano ca Cakutonga cikhalewa kuti mkazi akabereka, akhafunikira kupereka nsembe ya pikado kwa Mulungu. (Mwambo 12:1-8) Cakutonga cimweci cikhakumbusa Ajirayeri kuti abereki ambapasa wana wawo pikado, ndipo cikhawathandiza kumbawona mwakuthemera kubadwa kwa wana wawo, ndipo bzingacitike kuti cakutongaci cikhawathandiza kutcenkha kutewezera miyambo yacikunja yakusekerera nsiku ya kubadwa.—Psalymo 51:5.

^ ndi. 13 M’Cingerezi, dzina lakuti Paskwa ambati Easter, ndipo limbabverana na Eostre ayai Ostara lomwe ni dzina la mulungu wakubereka omwe akhali mkazi. Mwakubverana na bukhu linango lakusandulizira mafala, mulungu Ostara “akhana sulo omwe akhakhala ku Mwezi, ndipo suloyo akhafuna kwene-kwene mazai. Ndipo, nthawe zinango mulunguyo akhambaimiridwa na msolo wa sulo”.—Dictionary of Mythology.

^ ndi. 15 Onani nkhani yakuti Kodi Nkhani Yaikulu Panyengo ya Khirisimasi Imakhala Chiyani?, mu Nsanza ya Mulindiri ya 15 Dezembro, 2005, tsamba 4; na nkhani yakuti Lingaliro la Baibulo—Kodi Akristu Ayenera Kuchita Nawo Chikondwerero cha Chaka Chatsopano?, mu Galamukani! ya 8 Janeiro, 2002, tsamba 20 mpaka tsamba 21.

^ ndi. 18 Onani nkhani zitatu zakulewa bza malowozi na maphwando mu Nsanza ya Mulindiri ya 15 Outubro, 2006, pa tsamba 18 mpaka tsamba 31.

^ ndi. 20 Onani Nsanza ya Mulindiri, ya 15 Fevereiro, 2007, pa tsamba 30-31.

^ ndi. 24 Lakukonzedwa na Mboni za Yahova.