Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

MSOLO 1

Kodi Mulungu ni Mbani?

Kodi Mulungu ni Mbani?

1, 2. Kodi timbabzicita mibvunzo pa bzinthu bziponi?

WANA ambacita mibvunzo mizinji. Ndipo pinango imwepo mungawafotokozere bzinthu bzinango, koma iwo ambabvunza kuti: ‘Thangwe ranyi?’ Napo mucite nyongo yakutawira mibvunzoyo, iwo pinango angabvunze basi kuti: ‘Tsono thangwe ranyi?’

2 Bziribe basa penu ndife maswaka ayai akulu, tensenefe timbacita mibvunzo. Pinango tingabzibvunze pa bzomwe tin’dzadya, kubvala ayai kugula. Ayai tingabzicite mibvunzo yakufunika yakulewa bza moyo ayai bza tsogolo lathu. Tsono tikasaya kugumana mitawiro yakuthandiza pa mibvunzo imweyi, pinango tingasiye kuinyang’ana.

3. Kodi n’ciyani comwe wanthu winango ambakumbuka pa nkhani yakugumana mitawiro ya mibvunzo yakufunika?

3 Kodi Bibliya lina mitawiro ya mibvunzo yakufunika yomwe timbacita? Wanthu winango ambakumbuka kuti inde linayo, koma iwo ambawona kuti Bibliya ndakunesa kulibvesesa. Iwo pinango angakumbuke kuti apfunzisi okha, anyansembe ayai abusa ni omwe angatawire. Winango ambabva manyazi kulewa kuti ankuidziwa lini mitawiro yace. Tsono tani imwepombo?

4, 5. Kodi ni mibvunzo yakufunika iponi yomwe mungafune kugumana mitawiro yace? Ndipo thangwe ranyi mun’funika kupitiriza kupsaga mitawiroyo?

4 Pinango imwepo mungafune kugumana mitawiro ya mibvunzo ninga iyi: Thangwe ranyi tina moyo? Kodi n’ciyani cin’dzandicitikira ndikadzafa? Kodi Mulungu adakhala tani? Jezu, omwe ni Mpfunzisi wakudziwika adati: ‘Pitirizani kukumbira ndipo mun’dzapasidwa. Pitirizani kunyang’ana, ndipo mun’dzagumana. Pitirizani kugogodza, ndipo an’dzakufungulirani.’ (Mateu 7:7) Tenepo, pitirizani kunyang’ana mitawiro yomwe mungaikhulupire pa mibvunzo yomwe munayo.

5 Inde, ‘mukapitiriza kupsaga,’ mun’dzagumana mitawiroyo m’Bibliya. (Mimwani 2:1-5) Mitawiroyo njakunesa lini kuibvesesa. Bzomwe mun’pfunza bzinkupasani cikondweso tsapano, mucikhala na cidikhiro ca tsogolo labwino. Mbaticezeraneni bza mbvunzo omwe umbanesa wanthu azinji.

KODI MULUNGU AMBATISAMALIRADI AYAI IYE NGWAKUUMA MTIMA?

6. Thangwe ranyi wanthu winango ambakumbuka kuti Mulungu ambatisamalira lini?

6 Wanthu azinji ambakumbuka kuti Mulungu ambatisamalira lini. Iwo ambakumbuka kuti bzingadakhala kuti Mulungu ambatisamalira, dzikoli lingadakhala lini ninga momwe lilirimu. Timbawona nkhondo, kuwengana na kusauka pa dziko lense. Wanthu ambaduwala, kubonera na kufa. Tenepo, winango ambabzibvunza kuti: ‘Penu Mulungu ambatisamaliradi, n’thangwe ranyi iye ambasaya kumalisa mabvuto yenseneya?’

7. (a) Kodi atsogoleri wa bzipembedzo ambacitisa tani wanthu kukhulupira kuti Mulungu ngwakuuma mtima? (b) Thangwe ranyi tingatsimikize kuti ni Mulungu lini omwe ambacitisa kuti bzinthu bzakuipa bzicitike?

7 Nthawe zinango, atsogoleri wa bzipembedzo ambacitisa wanthu kukhulupira kuti Mulungu ngwakuuma mtima. Pakacitika cinthu cakuipa, iwo ambalewa kuti n’kufuna kwa Mulungu. Iwo ambalewa kuti Mulungu wafuna kuti bzimwebzi bzicitike. Akambalewa bzimwebzi, iwo ambakhala ankupasa mulandu Mulungu. Tsono Bibliya limbapfunzisa kuti Mulungu cipo acikhala nsansa ya uipi. Djobi 34:12 ambati: ‘Mulungu ambacita lini bzinthu bzakuipa.’ Tenepo, napo Mulungu ambalekerera bzinthu bzakuipa kucitika, tsono ndiye lini omwe ambabzicitisa. Tenepo Mulungu ambatiyeza lini na bzinthu bzakuipa. (Werengani Tiyago 1:13) Mbatiwoneni ciratizo.

8, 9. Thangwe ranyi kungakhale kusaya cirungamo kupasa mulandu Mulungu pa mabvuto yathu? Perekani ciratizo.

8 Mbatiyezezeni kuti mulumbwana ankukhala pa mui na abereki wace. Baba wace ambamufuna kwene-kwene ndipo adamupfunzisa momwe angacitire bzakusankhula bzabwino. Pambuyo pace mulumbwanayo ankupandukira babaceyo, ndipo ankucoka pamuipo. Pambuyo pakucoka, iye ankucita bzinthu bzakuipa ndipo ankugumana na mabvuto makulu. Kodi mungalewe kuti babaceyo, ndiye ankucitisa mabvuto ya mwanaceyo pakuti adamulekerera kucoka pamuipo? Neeletu! (Luka 15:11-13) Mwakundendemerana na babayo, Mulungu alibe kuletsa wanthu kusankhula kumupandukira na kucita bzinthu bzakuipa. Tenepo, bzikacitika bzinthu bzakuipa, timbakumbukire kuti ni Mulungu lini omwe wabzicitisa. Kungakhale kusaya cirungamo kupasa mulandu Mulungu.

9 Pana mathangwe yakubveka yomwe yambacitisa kuti Mulungu alekerere bzinthu bzakuipa kucitika mpaka lero. Pa Msolo 11, tin’dzapfunza bzomwe Bibliya limbalewa pa nkhani imweyi. Tsono tsimikizani kuti Mulungu ambatifuna ndipo ndiye lini omwe ambacitisa kuti tibonere. M’mbuto mwace, iye yekha ni omwe angamalise mabvuto yathu.—Zaiya 33:2.

10. Thangwe ranyi tingatsimikize kuti Mulungu an’dzakonza bzinthu bzense bzomwe wanthu wakuipa ambadzonga?

10 Mulungu ngwakucena. (Zaiya 6:3) Bzense bzomwe iye ambacita mpsakucena na bzabwino. Tenepo, tingamukhulupire. Tsono mwakusiyana na Mulungu, wanthu nthawe zinango ambacita bzinthu bzakuipa. Ndipo napo mtongi omwe ngwakulungama, iye alibe mphanvu zakukonza bzinthu bzense bzomwe wanthu wakuipa ambacita. Palibe ali-wense omwe ana mphanvu ninga zomwe Mulungu anazo. Mulungu angakonze ndipo an’dzakonza bzinthu bzense bzomwe wanthu wakuipa ambadzonga. Iye an’dzacosa uipi bwense mpaka kale-kale.—Werengani Psalymo 37:9-11.

KODI MULUNGU AMBABVA TANI AKAMBAWONA WANTHU ANKUBONERA?

11. Kodi Mulungu ambabva tani akambawona wanthu ankubonera?

11 Kodi Mulungu ambabva tani akambawona bzinthu bzomwe bzinkucitika pansi pano na bzomwe bzimbakucitikirani? Bibliya limbapfunzisa kuti Mulungu ‘ambafuna cirungamo.’ (Psalymo 37:28) Tenepo iye ambacita thupo na bzinthu bzakuipa bzomwe bzimbacitika. Ndipo iye ambaipidwa kuwona wanthu ankubonera. Bibliya limbalewa kuti iye ‘adawawidwa kwene-kwene mu mtima mwace’ pomwe dziko likhadadzala na uipi. (Ciyambo 6:5, 6) Mulungu alibe kucinja. (Malakiya 3:6) Bibliya limbalewa kuti Mulungu ambacita namwe thupo.—Werengani 1 Pedru 5:7.

Bibliya limbapfunzisa kuti Yahova ni Mulengi wa lufoyi m’cirengedwe cense

12, 13. (a) Kodi thangwe ranyi tina lufoyi, ndipo timbabva tani tikawona kubonera komwe kuli m’dzikoli? (b) Thangwe ranyi tingakhulupire kuti Mulungu an’dzamalisa kubonera kwense na kusaya cirungamo pansi pano?

12 Bibliya limbalewambo kuti Mulungu adatirenga m’cifanikiso cace. (Ciyambo 1:26) Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti Mulungu adatirenga na makhalidwe yabwino yakundendemerana na yace. Tenepo penu imwepo mumbawawidwa mukawona wanthu wakusaya kuphonya ankubonera, dziwani kuti Mulungu ambawawidwa kwene-kwene kuposa imwepo! Kodi tinkudziwa tani bzimwebzi?

13 Bibliya limbatipfunzisa kuti: ‘Mulungu ni lufoyi.’ (1 Juwau 4:8) Ndipo iye ambacita bzinthu bzense mwa lufoyi. Tenepo ifepano timbalatiza lufoyi pakuti Mulungu ni lufoyi. Kumbukirani ibzi: Mungadakhala na mphanvu, kodi imwepo mungadamalisa lini kubonera kwense na kusaya cirungamo komwe kuli pansi pano? Mpsakudziwikiratu kuti mungadamalisa pakuti imwepo mumbafuna wanthu. Tsono tani Mulungu? Iye ana mphanvu ndipo pakuti iye ambatifuna, iye an’dzamalisa mabvuto yenseneya. Khulupirani kuti mapiciro yomwe yali kumayambiriro kwa bukhuli, yan’dzakwanisika! Tsono kuti mukwanise kukhulupira mapiciroya, imwepo mun’funika kudziwa bzizinji pakulewa bza Mulungu.

MULUNGU AN’FUNA KUTI IMWEPO MUMUDZIWE

Mukafuna kukhala pa uxamwali na munthu, imwepo mumbamuuza dzina lanu. Mulungu ambatiuza dzina lace m’Bibliya

14. Kodi Mulungu dzina lace mbani, ndipo tin’dziwa tani kuti tin’funika kumbaliphatisa basa?

14 Mukafuna kucita uxamwali na munthu, kodi n’cinthu ciponi comwe mumbamuuza pakutoma? Ni dzina lanu. Kodi Mulungu ana dzina? Bzipembedzo bzizinji bzimbalewa kuti dzina lace ni Mulungu ayai Mbuya, tsono yamweya ni madzina ya ulemu, ninga yakuti “mambo” ayai “prezidenti.” Mulungu ambatiuza kuti dzina lace ni Yahova. Pa Psalymo 83:18 pambati: ‘Kuti wanthu adziwe kuti imwepo dzina lanu ndimwe Yahova, ndimwe mwekha Mkululetu pa dziko lense la pansi.’ Anyakunemba Bibliya adaphatisa basa dzina la Mulungu ulendo bzulu na bzulu. Yahova an’funa kuti imwepo mudziwe dzina lace muciriphatisa basa. Iye ankukuuzani dzina lace kuti imwepo mukhale xamwali wace.

15. Kodi dzina lakuti Yahova limbathandauza ciyani?

15 Dzina lakuti Yahova, lina thandauzo likulu kwene-kwene. Iro limbathandauza kuti Mulungu angakwanirise cakulinga cace na piciro liri-lense lomwe angacite. Palibe munthu ayai cinthu comwe cingamutazise bzimwebzi. Yahova yekha ni omwe angakhale na dzina limweri. *

16, 17. Kodi ndiponi thandauzo la madzina ya ulemu aya: (a)‘Wamphanvu zense’? (b) ‘Mambo wa nthawe zense’? (c) ‘Mulengi’?

16 Pa Cibvumbulutso 15:3 pambati: ‘Mabasa yanu n’makulu ndipo njakudabwisa, imwe Yahova Mulungu Wamphanvu zense. Njira zanu n’zakulungama na zacadidi, imwe Mambo wa nthawe zense.’ Kodi dzina la ulemu lakuti ‘Wamphanvu zense’ limbathandauza ciyani? Limbathandauza kuti Yahova ngwamphanvu kwene-kwene kuposa ali-wense m’cirengedwe cense. Ndipo dzina la ulemu lakuti ‘Mambo wa nthawe zense’ limbathandauza kuti Yahova alipo kuyambira kale-kale. Ndipopa pa Psalymo 90:2 pambafotokoza kuti iye alipo kuyambira kale-kale mpaka kale-kale. Kodi bzimwebzi mpsakudabwisa lini?

17 Yahova yekha ndiye Mulengi. Pa Cibvumbulutso 4:11 pambati: ‘Ndimwe wakuthemera Yahova, inde, Mulungu wathu, kupasidwa mbiri, ulemu na mphanvu, thangwe ndimwe mudalenga bzinthu bzense, ndipo mwa kufuna kwanu bzidawoneka ndipo bzidalengedwa.’ Inde kuyambira wanjo kudzulu, nyenyezi, miti ya bzisapo mpaka nsomba za m’madzi—ni Yahova omwe adalenga bzense bzomwe imwepo mumbawona!

MOMWE MUNGAKHALIRE XAMWALI WA YAHOVA

18. Thangwe ranyi wanthu winango ambakumbuka kuti angakhale lini pa uxamwali na Mulungu? Kodi Bibliya limbati ciyani pa nkhani imweyi?

18 Wanthu winango akambawerenga bza makhalidwe yabwino ya Yahova, iwo ambagopa ndipo ambakumbuka kuti: ‘Mulungu ngwamphanvu kwene-kwene, ngwakufunika ndipo ali kutali na ife, kodi iye angandikumbukire?’ Tsono, kodi Mulungu an’funa kuti timbakumbuke tenepo? Ne. Yahova an’funa kuti tikhale naye pa uxamwali. Ndipo Bibliya limbalewa kuti Mulungu ‘ali lini kutali na m’bodzi na m’bodzi wa ifepano.’ (Mabasa 17:27) Mulungu an’funa kuti mumufenderere, ndipo iye ambapicira kuti ‘an’dzakufendereranimbo.’—Tiyago 4:8.

19. (a) Kodi mungakhale tani xamwali wa Mulungu? (b) Kodi ni makhalidwe yaponi ya Yahova yomwe imwepo mumbakomedwa nayo?

19 Kodi mungakhale tani xamwali wa Mulungu? Jezu adati: ‘Pakuti moyo wakusaya kumala an’dzaugumana akafika pa kukudziwani bwino imwepo Mulungu yekha wacadidi na ule omwe mudamutuma, Jezu Kristu.’ (Juwau 17:3) Pitirizani kupfunza, ndipo mun’dzafika pakudziwa bwino Yahova na Jezu. Mwa ciratizo, tapfunza kale kuti ‘Mulungu ni lufoyi.’ (1 Juwau 4:16) Iye ana makhalidwe manango mazinji yabwino. Bibliya limbatiuza kuti Yahova ‘ngwansisi ndipo ambafulumiza lini kukalipa; iye ngwakudzala na kudeka mtima pabodzi na cadidi.’ (Kufuluka 34:6) Yahova ‘ngwabwino ndipo ngwakukonzeka kulekerera.’ (Psalymo 86:5) Mulungu ngwakupirira na wakukhulupirika. (2 Pedru 3:9; Cibvumbulutso 15:4) Mukambawerenga Bibliya, imwepo mun’dzapfunza bzizinji pakulewa bza makhalidwe yace yabwinoya.

20, 21. Kodi tingamufenderere tani Mulungu napo tinati kumuwona?

20 Kodi mungamufenderere tani Mulungu napo munati kumuwona? (Juwau 1:18; 4:24; 1 Timotio 1:17) Mukambawerenga bza Yahova m’Bibliya, imwepo mun’dzafika pakumudziwa ninga munthu caiye. (Psalymo 27:4; Waroma 1:20) Mukapitiriza kupfunza bza Yahova, mun’dzafika pakumufuna kwene-kwene, ndipo bzimwebzi bzin’dzakucitisani kumufenderera.

Baba ambafuna wana wace, tsono Baba wathu wakudzulu ambatifuna kuposa baba ali-wense

21 Mun’dzazindikira kuti Yahova ni Baba wathu. (Mateu 6:9) Iye adatipasa moyo ndipo an’funa kuti tikhale na moyo wabwino. Bzimwebzi ndibzo bzomwe baba wa lufoyi angafune kwa wana wace. (Psalymo 36:9) Inde, Bibliya limbapfunzisa kuti imwepo mungakhale xamwali wa Mulungu. (Tiyago 2:23) Ndokumbukirani. Yahova, omwe ni Mulengi wa cirengedwe cense an’funa kuti imwepo mukhale xamwali wace.

22. Kodi mun’funika kucita ciyani winango akafuna kuti musiye kupfunza Bibliya?

22 Wanthu winango angafune kuti imwepo musiye kupfunza Bibliya. Pinango iwo angagope kuti mun’cinja cipembedzo canu. Tsono lekani kubvuma kuti munthu ali-wense akutaziseni kukhala xamwali wa Mulungu. Yahova ni xamwali wabwino kwene-kwene kuposa ali-wense omwe mungakhale naye.

23, 24. (a) Thangwe ranyi mun’funika kupitiriza kumbacita mibvunzo? (b) Kodi tin’pfunza ciyani mu msolo unkutewerayu?

23 Pakupfunza Bibliya mun’dzagumana bzinthu bzomwe mun’dzabzibvesesa lini. Tsono lekani kucita manyazi kubvunza ayai kukumbira thandizo. Jezu adalewa kuti tin’funika kukhala wakubzicepswa ninga wana ang’ono. (Mateu 18:2-4) Ndipo wana ambacita mibvunzo mizinji. Mulungu an’funa kuti imwepo mugumane mitawiro. Tenepo, pfunzani Bibliya mwakusamala na cakulinga cakuti mutsimikize kuti bzomwe munkupfunzabzo mpsacadidi.—Werengani Mabasa 17:11.

24 Njira yabwino yakudziwira Yahova ni kupfunza Bibliya. Mu msolo unkutewerayu, tin’pfunza momwe Bibliya lidasiyanirana na bukhu linango liri-lense.

^ ndi. 15 Mukafuna kudziwa kuti n’thangwe ranyi dzina lakuti Yahova limbagumanika lini m’ma Bibliya manango ayai thandauzo na kalewedwe ka dzinali, taphata minyendo onani Mafala Yakuthumizira 1.