Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Msolo 8

Yahova Ambafuna Kuti Wanthu Wace Akhale Wakucena

Yahova Ambafuna Kuti Wanthu Wace Akhale Wakucena

‘Kwa munthu omwe ambapitiriza kukhala wakucena, imwepo mun’dzalatizambo kukhala wakucena.’—PSALYMO 18:26.

1-3. (a) Thangwe ranyi mai ambafuna kuwona mwana wace adacena? (b) Thangwe ranyi Yahova ambafuna kuti wanthu wace akhale wakucena?

KUMBUKIRANI kuti mai wa lufoyi ankukonzekeresa mwana wace kuti ayende ku xikola. Iye ambawonesesa kuti mwana waceyo wasamba, bzakubvala bzace bzidacena ndipo bzinkuwoneka bwino. Bzimwebzi bzimbacitisa kuti mwanayo akhale na thanzi labwino ndipo bzimbalatiza kwa winango kuti aberekiwo mbakucenambo.

2 Baba wathu Yahova, ambafuna kuti tikhale wakucena. (Psalymo 18:26) Iye ambadziwa kuti kukhala wakucena kumbapasa phindu ifepano. Ndipo tikakhala wakucena, timbatumbizisa Yahovayo.—Zakiyeri 36:22; werengani 1 Pedru 2:12.

3 Kodi kukhala wakucena kumbathandauza ciyani? Ndipo thangwe ranyi kukhala wakucena n’kwabwino kwa ifepano? Kutawira mibvunzo imweyi, kun’tithandiza kuwona bzomwe tin’funika kucinja pa moyo wathu.

THANGWE RANYI TIN’FUNIKA KUKHALA WAKUCENA?

4, 5. (a) Thangwe ranyi tin’funika kukhala wakucena? (b) Kodi cirengedwe cimbatipfunzisa tani momwe Yahova ambawonera khonkho?

4 Ifepano timbapfunza kukhala wakucena thangwe Yahova ngwakucena. (Mwambo 11:44, 45) Tenepo, thangwe likulu lomwe limbaticitisa kuti tikhale wakucena, ndakuti tin’funa kukhala ‘anyakutewezera Mulungu.’—Wayefezo 5:1.

5 Cirengedwe cimbatipfunzisa momwe Yahova ambawonera khonkho. Yahova adalenga dziko mu njira yakuti limbakwanise kucenesa mphuwe na madzi. (Jeremiya 10:12) Ndokumbukirani kuti, napo wanthu ambadzonga mphuwe ya dzikoli, iro limbacenesa lokha mphuweyo. Mwa ciratizo, Yahova adalenga tulombo tung’ono-tung’ono mwakuti tingakwanise lini kutuwona na maso yathu, koma kokha na mitcini. Tulombo tumwetu, tumbakwanisa kucitisa kuti bzinthu bzinango bzakuipa bzireke kudzonga thanzi lathu. Bzimwebzi mpsakudabwisa. Masiyentista manango yambaphatisambo basa tulombo tumwetu kuti yamalise mphuwe yakudzongeka ku mbuto zinango.—Waroma 1:20.

6, 7. Kodi Cakutonga ca Mozeji cimbalatiza tani kuti atumiki wa Yahova an’funika kukhala wakucena?

6 Ifepanombo ntsiku zino, timbawona kufunika kwa kukhala wakucena kucokera pa Cakutonga comwe Yahova adapereka kwa Ajirayeri mwakuphatisa basa Mozeji. Mwa ciratizo, iwo akhafunika kukhala wakucena kuti kunamata kwawo kubvumidwe na Yahova. Pa Ntsiku ya Mwambo wa Kupsinkhira Pikado, mkulu wa antsembe akhafunika kusamba kawiri-kentse. (Mwambo 16:4, 23, 24) Ndipo antsembe winango akafuna kupereka ntsembe, iwo akhafunika kusamba m’manja na m’minyendo. (Kufuluka 30:17-21; 2 Nkhani 4:6) Pa nkhani zinango, akasaya kubvera cakutonga ca kukhala wakucena, cirango cace cikhali kuphedwa.—Mwambo 15:31; Mirewengo 19:17-20.

7 Tsono tani ntsiku zathu zino? Ifepano tingapfunze bzizinji pakulewa bza mitemo ya Yahova kucokera mu Cakutonga. (Malakiya 3:6) Mitemoyo inkulatiziratu padeca kuti atumiki wa Yahova an’funika kukhala wakucena. Mitemo ya Yahova iribe kucinja. Ntsiku zino iye ambadikhirirambo kuti atumiki wace akhale wakucena.—Tiyago 1:27.

KODI KUKHALA WAKUCENA KUMBATHANDAUZA CIYANI?

8. Kodi ifepano tingakhale wakucena pamaso pa Yahova mu njira ziponi?

8 Kwa Yahova, kukhala wakucena kumbathandauza bzizinji kuposa kundokhala wakucena m’thupi mwathu, bzakubvala na pamui pathu. Kukhala wakucena kumbaphatanidza moyo wathu wentse. Ndipo kumbaphatanidzambo kunamata kwathu, makhalidwe yathu na makumbukidwe yathu. N’cadidi, kuti Yahova atiwone ninga wanthu wakucena, tin’funikadi kukhala wakucena ku mbali zentse pa moyo wathu.

9, 10. Kodi kukhala wakucena pa kunamata kwathu Yahova kumbathandauza ciyani?

9 Kunamata kwakucena. Ifepano tin’funika lini kucita mbali iri-yentse ya cipembedzo cakunama. Pomwe Ajirayeri akhali m’kawoko ku Babulo, akhadazunguliridwa na wanthu omwe akhacita unzazi na kunamata mirungu yakunama. Mpolofeta Zaiya akhadaleweratu kuti Ajirayeri angadadzabwerera ku Jirayeri acikakhazikisa pomwe kunamata kwa cadidi. Yahova adauza Ajirayeriwo kuti: ‘Cokani m’mwemo, ndipo lekani kukhuya ciri-centse comwe n’cakupswipa, cokani pakati pawo, khalani wakucena.’ Iwo akhafunika lini kusanganiza kunamata kwawo Mulungu na bzipfunziso, bzizolowezi ayai miyambo ya cipembedzo cakunama ca ku Babulo.—Zaiya 52:11.

10 Ntsiku zino Akristau wacadidi ambatcenkhambo cipembedzo cakunama. (Werengani 1 Wakolinto 10:21.) Pa dziko lentse lapantsi, miyambo mizinji na bzikhulupiro bzizinji bzimbacokera ku bzipfunziso bza cipembedzo cakunama. Mwa ciratizo, wanthu ambakhulupira kuti munthu akafa pana cinthu cinango m’thupi mwace comwe cimbapitiriza kukhala na moyo, ndipo miyambo mizinji imbacokera pa bzikhulupiro bzimwebzi. (Mpalizi 9:5, 6, 10) Akristau an’funika kutcenkha miyambo ninga imweyi. Wanthu wa m’banja mwathu angatingingimize kuti timbacite nawo pabodzi bzinthu ninga bzimwebzi. Tsono, pakuti tin’funa kuti Yahova atiwone ninga wanthu wakucena, tin’dzabvuma lini kucita nawo miyambo imweyi.—Mabasa 5:29.

11. Kodi kukhala na khalidwe lakucena kumbathandauza ciyani?

11 Khalidwe lakucena. Kuti tiwonedwe ninga wanthu wakucena pamaso pa Yahova, tin’funika kutcenkha mkhalidwe uli-wentse wa unzazi. (Werengani Wayefezo 5:5.) Mwakuphatisa basa Bibliya, Yahova ankutiuza kuti ‘thawani unzazi.’ Iye adafotokoza mwakubveka bwino kuti wanthu omwe ambacita bza unzazi akasaya kukungula, ‘an’dzapita lini mu umambo bwa Mulungu.’—1 Wakolinto 6:9, 10, 18; onani Mafala yakuthumizira 22.

12, 13. Thangwe ranyi tin’funika kukhala wakucena m’makumbukidwe mwathu?

12 Makumbukidwe yakucena. Kawiri-kawiri, makumbukidwe yambatitsogolera kucita cinthu. (Mateu 5:28; 15:18, 19) Kukhala na makumbukidwe yakucena kungatithandize kucita bzinthu mu njira yakuthemera. Pakuti ndife wanthu wakuperewera, nthawe zinango tingakhale na makumbukidwe yakuphonyeka. Bzimwebzi bzikaticitikira, tin’funika kutcenkheratu. Tikasaya kutcenkheratu, na kupita kwa nthawe tingawone kuti mtima wathu ngwakucena lini pomwe. Pang’ono na pang’ono, tingayambe kufuna kumbacita bzinthu bzakuphonyeka bzomwe timbakumbukabzo. Tsono m’mbuto mwa kumbakumbuka bzimwebzi, tin’funika kumbadzaza mu mtima mwathu na makumbukidwe yakucena. (Werengani Wafiripo 4:8.) Ndipopa ifepano timbasenzeka lini na bzinthu bzomwe bzimbalimbisa unzazi na ciwembo. Ifepano timbasankhula mwakusamala bzinthu bzomwe tin’funika kuwerenga, programa za pa TV na bzomwe timbalewa.—Psalymo 19:8, 9.

13 Kuti tipitirize kufunidwa na Mulungu, tin’funika kukhala wakucena pa kunamata kwathu, pa khalidwe lathu na m’makumbukidwe mwathu. Ndipo kukhala wakucena mwakuthupi, n’kwakufunikambo kwene-kwene pamaso pa Yahova.

KODI TINGAKHALE TANI WAKUCENA MWAKUTHUPI?

14. Thangwe ranyi mpsakufunika kukhala wakucena mwakuthupi?

14 Kukhala wakucena mwakuthupi na pa mui pathu, kumbabweresa phindu kwa ifepano na winango. Ifepano timbabzibva bwino ndipo anzathu an’dzafuna kumbakhala nafe. Koma pana thangwe lakufunika kwene-kwene la kukhalira wakucena. Tikakhala wakucena, timbatumbizisa Yahova. Ndokumbukirani ibzi: Tikambawona kuti mwana munango ambakhala adapswipa nthawe zentse, tingakumbuke kuti abereki wace alimbo tenepo. Mu njira ibodzi-bodziyi, tikasaya kumbabzisamalira na kukhala wakucena, wanthu an’dzakumbuka mwakuphonyeka pakulewa bza Yahova. Paulo adati: ‘Tinkucita lini cinthu ciri-centse na cakulinga cakukhumudwisa, kuti utumiki bwathu buleke kukhala na mathangwe; koma mu njira iri-yentse tinkubzipereka ninga atumiki wa Mulungu.’—2 Wakolinto 6:3, 4.

Ninga wanthu wa Yahova, ifepano pabodzi na bzinthu bzathu bzentse tin’funika kukhala wakucena

15, 16. N’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tipirize kukhala wakucena?

15 Thupi lathu na bzakubvala bzathu. Kukhala wakucena kun’funika kucita mbali ya moyo wathu wa ntsiku na ntsiku. Mwa ciratizo, timbadziwa kuti mpsakufunika kumbasamba m’thupi ntsiku zentse, kusamba m’manja na sabau tikafuna kudya ayai kuphika, maka-maka tikacoka ku cimbudzi ayai tikaphata cinthu cakupswipa. Kusamba m’manja, kungawoneke ninga cinthu cing’ono-ng’ono, koma n’kwakufunika kwene-kwene kuti tileke kumbamwaza matenda. Ndipo kungapulumusembo moyo. Tikakhala tiribe cimbudzi, tin’funika kunyang’ana njira iri-yentse kuti tifucire matubzi. Ajirayeri wa kale omwe akhalibe cimbudzi, akafuna kubzithandiza akhafunikira kuyenda kutali na wanthu na komwe akhatunga madzi. Ndipo akamala kubzithandizako akhafunikira kufucira matubziyo.—Bzakutonga 23:12, 13.

16 Bzakubvala bzathu bzin’funika lini kukhala bzapadzulu, bzakuumira ayai bza moda. Koma cakufunika n’kukhala bzakuwoneka bwino na bzakucena. (Werengani 1 Timotio 2:9, 10.) Ifepano timbafuna kuti kawonekedwe kathu kambatumbizise Yahova.—Tito 2:10.

17. Thangwe ranyi pamui pathu na bzinthu bzathu bzentse bzin’funika kukhala bzakucena?

17 Pamui pathu na bzinthu bzathu bzense. Bziribe basa komwe timbakhala, mui wathu un’funika kukhala wakucena. Ndipo tin’funikambo kumbatsimikiza kuti kandere-ndere wathu, kaphupha wathu, njinga yathu ayai cinthu ciri-centse comwe timbafamba naco n’cakucena, maka-maka tikakhala tinkuyenda ku mitsonkhano ayai mu utumiki. Thangwe tikakhala tinkupalizira, timbapfunzisa wanthu momwe moyo un’dzakhalira wakucena m’paraizo pantsi pano. (Luka 23:43; Cibvumbulutso 11:18) Momwe pamui pathu na bzinthu bzathu bzentse bzimbawonekera, bzimbalatiza kuti tinkukonzekera kudzakhala na moyo wakucena mu dziko lipsa.

18. Thangwe ranyi tin’funika kumbacenesa mbuto yathu yakunamatira?

18 Mbuto yathu yakunamatira. Timbalatiza kuti kukhala wakucena n’kwakufunika kwa ifepano, mwa kumbacenesa pa mbuto yathu yakunamatira ninga Nyumba ya Umambo ayai mbuto zomwe timbacitira mitsonkhano mikulu-mikulu. Wanthu akatizungira kakuyamba ku Nyumba yathu ya Umambo, ambawona kuti idacena ndipo bzimwebzi bzimbatumbizisa Yahova. Tentsenefe tina udindo bwakucenesa Nyumba yathu ya Umambo na kuthandizira kuti ipitirize kukhala na mawonekedwe yabwino.—2 Nkhani 34:10.

TCENKHANI BZIZOLOWEZI BZAKUIPA

19. Kodi n’ciyani comwe ifepano tin’funika kutcenkha?

19 M’Bibliya mulibe kunembedwa makhalidwe yentse yakuipa yomwe tin’funika kuyatcenkha, koma muna mitemo yomwe ingatithandize kudziwa momwe Yahova ambawonera pa nkhani zinango. Mwa ciratizo, Yahova ambafuna lini kuti timbafumali, kumwa mowa kwene-kwene ayai kuphatisa basa mankhwala yakudzungulumwisa msolo. Ndipo bzimwebzi, bzimbacitisa kuti tileke kukhala na moyo utali, bzimbadzonga thanzi lathu ndipo bzimbadzongambo wanthu winango. Tenepo, ninga axamwali wa Mulungu, timbatcenkha kumbacita bzimwebzi. Thangwe ranyi? Thangwe timbalemekeza mphaso ya moyo. Wanthu azinji ambadzasiya bzizolowezi bzakuipa ninga bzimwebzi, thangwe ra bvuto la thanzi. Tenepo, ninga axamwali wa Yahova, thangwe likulu lomwe limbaticitisa kutcenkha bzinthu bzimwebzi, ni lufoyi lathu kwa iye. Mtsikana munango adalewa kuti: “Na thandizo la Yahova ndidakwanisa kusiya bzizolowezi bzangu bzakuipa ndipo ndidakhala na moyo wakucena. . . . Ndinkuwona kuti bzingadakwanisika lini kusiya bzimwebzi na mphanvu zangu zokha.” Tsapano mbatiwoneni mitemo ya m’Bibliya yakukwana mixanu yomwe ingathandize wanthu kusiya bzizolowezi bzakuipa.

20, 21. Kodi Yahova ambafuna kuti tikhale wakutsudzuka ku bzizolowezi bziponi?

20 ‘Pakuti tina mapiciro yamweya, mbatibziceneseni pa bzinthu bzomwe bzimbapswipiza thupi na mzimu, uku tinkukhalambo wakucena pa kugopa Mulungu.’ (2 Wakolinto 7:1) Yahova ambafuna kuti tikhale wakutsudzuka ku bzizolowezi bzakupswipa bzomwe bzingadzonge thupi lathu na nzeru zathu.

21 Thangwe likulu la kumbabzicenesa ‘pa bzinthu bzomwe bzimbapswipiza’ limbagumanika pa 2 Wakolinto 6:17, 18. Yahova ambatiuza kuti: ‘Lekani kukhuya cinthu cakupswipa.’ Patsogolo pace adapicira kuti: ‘Ndin’dzakutambirani. Ndipo inepano ndin’dzakhala baba wanu, ndipo imwe mun’dzakhala wana wangu.’ Inde Yahova an’dzatifuna ninga momwe baba ambafunira mwana wace tikatcenkha cinthu ciri-centse comwe cingaticitise kukhala wakupswipa pamaso pace.

22-25. Kodi ni mitemo ya m’Bibliya iponi yomwe ingatithandize kutcenkha bzizolowezi bzakupswipa?

22 ‘Umbafune Yahova, Mulungu wako, na mtima wako wense, na moyo wako wense, na nzeru zako zense.’ (Mateu 22:37) Cimweci ni Cakutonga cakufunika kwene-kwene pa bzentse. (Mateu 22:38) Yahova ngwakuthemera lufoyi lathu lakusaya malire. Tsono kodi tingalewe kuti timbamufuna na mtima wentse uku tasankhula kumbacita cinthu comwe cingafupikise moyo wathu ayai comwe cingadzonge ulupi bwathu? Ndipopa tin’funika kucita ciri-centse comwe tingakwanise kuti tilemekeze moyo omwe iye adatipasa.

23 ‘[Yahova] ambapasa wanthu wense moyo, mphepo, na bzinthu bzense.’ (Mabasa 17:24, 25) Xamwali wanu acikupasani mphaso, kodi mungaitaye ayai kuidzonga? Moyo ni mphaso ikulu yomwe Yahova adatipasa. Ifepano tin’funika kutenda kucokera pantsi pa mtima mphaso imweyi. Tenepo, tin’funika kukhala na moyo mu njira yomwe ingamutumbize.—Psalymo 36:9.

24 ‘Ufune mwanzako ninga momwe umbabzifunira iwe wekha.’ (Mateu 22:39) Bzizolowezi bzakupswipa, bzimbadzonga lini ifepano tekha, koma bzimbadzongambo winango omwe timbakhala nawo pabodzi, maka-maka omwe timbawafuna kwene-kwene. Mwa ciratizo, wanthu omwe ambakhala pamui ubodzi na munthu omwe ambafumali, angakhale na bvuto likulu la thanzi thangwe ra utsi bwa fodya. Tenepo, tikasiya bzizolowezi bzimwebzi, timbalatiza kuti timbafuna wanthu omwe timbakhala nawo.—1 Juwau 4:20, 21.

25 ‘Pitiriza kuwakumbusa kuti ambabvere maboma na atongi.’ (Tito 3:1) M’madziko mazinji, maboma yambaletsa kuphatisa basa mankhwala yakudzungulumwisa msolo. Ndipo timbabvera malamulo ya boma thangwe Yahova adatiuza kuti timbawabvere.—Waroma 13:1.

Tikakhala wanthu wakucena, timbatumbizisa Yahova

26. (a) Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tikhale xamwali wa Yahova? (b) Thangwe ranyi kukhala wakucena pamaso pa Mulungu n’kwabwino?

26 Penu ifepano tin’funa kukhala xamwali wa Yahova, pinango tingawone kuti pana bzinthu bzinango bzomwe tin’funika kucinja. Penu bziridi tenepo, tin’funikadi kucinja mwakamfulumize. Mpsakupusa lini kusiya bzizolowezi bzakupswipa, koma tingakwanise. Yahova adapicira kuti an’dzatithandiza. Iye adati: ‘Ine Yahova, ndine Mulungu wako, Omwe ndimbakupfunzisa kuti ugumane phindu, ule Omwe ndimbakutsogolera mu njira yomwe un’funika kufamba.’ (Zaiya 48:17) Tikacita ciri-centse comwe tingakwanise kuti tipitirize kukhala wakucena, tingatsimikize na mtima wentse kuti tikupasa mbiri Mulungu.