Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Makhalidwe yabwino yali ninga busula yomwe ingathandize mwana wanu kudziwa bzakucita

KWA ABEREKI

7: Makhalidwe Yabwino

7: Makhalidwe Yabwino

THANDAUZO LACE

“Makhalidwe” ni nfundo zomwe timbakhulupira ndipo zimbatitsogolera pa moyo wathu. Mwa ciratizo, kodi imwepo mumbacita nyongo kuti mukhale wakukhulupirika pa bzinthu bzentse? Penu bziri tenepo, ndiye kuti imwepo mungapfunzise wana wanu kucitambo bzimwebzo.

Munthu wakhalidwe labwino ambateweza nfundo zakuthemera. Mwa ciratizo, iye ambakhala wanyongo, ambacita bzinthu mwacirungamo ndipo ambakumbukira wanthu winango. Ndipo bzimbakhala bzakupusa munthu kukulisa khalidwe limweri akali mwana.

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Pfunzisa mwana mu njira yomwe an’funikira kufamba; napo akadzakalamba, iye an’dzapambuka lini.’—Mimwani 22:6.

THANGWE RANYI MPSAKUFUNIKA?

Kukhala na makhalidwe yabwino n’kwakufunika kwene-kwene ntsiku zino. Mai winango wakucemeredwa Karyn adati: “Pa nthawe iri-yentse, tingagumane bzinthu bzakuipa mu foni. Tingakhale tikuceza na wana wathu ne kudziwa kuti iwo akuwona bzinthu bzakuipa m’foni zawo.”

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Wanthu wakukhwima mwauzimu . . . [ambaphatisa] basa mphanvu zawo zakuzindikira, [ndipo] apfunzisa mphanvuzo kusiyanisa cabwino na cakuipa.’—Wahebereu 5:14.

Kuteweza nfundo zakuthemera n’kwakufunika kwene-kwene. Bzimwebzi bzimbaphatanidza kukumbira bzinthu mwa ulemu, kutenda na kucita bzinthu mwakukumbukira winango. Bzimwebzi ni bzinthu bzomwe ntsiku zino bzikucitika lini kawiri-kawiri, thangwe wanthu azinji ambandomala nthawe yawo akuphatisa basa mitcini ya nzeru ndipo kuceza na munthu mwanzawo alibe nako basa.

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Bzomwe mun’funa kuti wanthu akucitireni, imwepo acitirenimbo bzibodzi-bodzibzo.’—Luka 6:31.

BZOMWE MUNGACITE

Mbawauzani wana wanu makhalidwe yabwino. Mwa ciratizo, kafukufuku munango adalewa kuti, abereki akambauza wana wawo kuti kugonana akanati kulowona ayai kulowodwa n’kwakuphonyeka, bzimbakhala bzakusaya kunesa wanawo kuteweza malangoyo.

YEZERANI KUCITA IBZI: Mukafuna kucezerana na wana wanu bza makhalidwe yabwino, cakuyamba afotokozereni nkhani zomwe zacitika tsapanopapa. Mwa ciratizo, penu nkhanizo zalewa bza munthu omwe wacita ciwembo thangwe ra tsankhulo, imwepo mungamuuze mwana wanuyo kuti: “Mpsakupasa ntsisi kuwona wanthu winango akucitira anzawo bzinthu bzakuipa ninga bzimwebzi. Kodi iwepo ukukumbuka kuti n’ciyani comwe cacitisa munthu umweyu kucita bzimwebzi?”

Brandon adati: “Bzimbakhala bzakunesa kuti mwana akwanise kusiyanisa cabwino na cakuipa, penu ambadziwa lini kuti cabwino n’cici, cakuipa n’cici.

Mbapfunzisani wana wanu kukhala na makhalidwe yabwino. Wana ang’ono angapfunzembo kumbakumbira bzinthu mwaulemu, kumbatenda na kumbacita bzinthu mwakumbakumbukira winango. Bukhu linango lomwe limbalewa bza kulera wana, limbati: “Wana akadziwa kuti mbakufunika m’banja, kuxikola na komwe ambakhala, ambacita bzinthu mwakudeka mtima ndipo ambakhala lini wakubzifuna wokha.”—Parenting Without Borders.

YEZERANI KUCITA IBZI: Mbapasani mabasa ya pamui wana wanu kuti acitembo. Na tenepo iwo an’dzapfunza kumbacitirambo winango bzinthu.

Tara adati: “Wana wathu akazolowera kucita mabasa ya pamui akali ang’ono, bzin’dzakhala bzakusaya kunesa akadzakhala ali pawokha. Thangwe an’dzakhala wazolowera kale.”