Munthu wakubzicepswa ambalemekeza wanthu winango, ambabzikuza lini ndipo ambafuna lini kuti winango amuwone kuti ngwakufunika kwene-kwene. M’mbuto mwace, iye ambaikha bzakufuna bza winango pa mbuto yakuyamba ndipo ambakhala wakukonzeka kupfunzisidwa nawo.

Wanthu winango ambalewa kuti munthu wakubzicepswa adagona. Koma bzimwebzi mpsakunama, thangwe munthu wakubzicepswa ambathandiza wanthu kuzindikira bzomwe iwo angakwanise lini kucita.

• Munthu wakubzicepswa ambakhala na axamwali azinji. Bukhu lakuti A Epidemia do Narcisismo limbalewa kuti: “Kawiri-kawiri, wanthu wakubzicepswa ambaneseka lini kucita uxamwali na munthu ali-wense,” ndipo iwo “ambabvesesa bzinthu.”

• Kubzicepswa kun’dzathandiza mwana wanu kukhala na tsogolo labwino. Mwana wanu akapfunza kubzicepswa kuyambira ali ng’ono, bzin’dzakhala bzakusaya kunesa kugumana basa akadzakula. Dr. Leonard Sax adalewa kuti: “Tswaka likambabzifuna mwakunyanyira na kusaya kudziwa bzomwe lingakwanise lini kucita, bzinthu bzingamufambire lini bwino akambabvunzidwa pakulewa bza basa lomwe akufuna. Koma tswaka lomwe limbadziwa cakulinga ca mibvunzo yomwe ambabvunzidwa, kawiri-kawiri limbagumana basa.” *

Thandizani mwana wanu kuti aleke kumbabzifuna mwakunyanyira.

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Penu munthu ankukumbuka kuti iye ni cinthu cakufunika, pomwe ni cinthu lini, ankubzinamiza.’—Wagalata 6:3.

• Lekani kumbauza mwana wanu bzinthu bzakusaya kukwanisika. Mwa ciratizo, kumuuza mafala yakuti “Bzense bzomwe unkukhumba kucita pa moyo wako bzin’dzakwanisika” nakuti “Iwepo ungakhale ciri-cense comwe ungafune,” bzingakhale ninga kuti munkumulimbisa, tsono kawiri-kawiri bzimwebzi bzimbacitika lini pa moyo wa munthu. Koma dziwani kuti mwana wanu bzinthu bzingamufambire bwino kokha akakhala na bzakulinga acicita nyongo yakubzikwanirisa.

• Mbatendani mwana wanu kokha pa bzomwe wacita bwino. Kuuza nthawe zense mwana wanu kuti ngwakupambulika, kungamuthandize lini kukhala wakubzicepswa. Ndipopa mbamutendani kokha pa bzinthu bzomwe wacita bwino.

• Thandizani mwana wanu kukhala na malire yakuphatisa basa interneti. Kawiri-kawiri, wanthu ambafuna kuphatisa basa interneti kuti adziwise luso lawo na bzinthu bzomwe  ambacita. Tsono bzimwebzi mpsakusiyana kwene-kwene na kukhala wakubzicepswa.

• Mbalimbisani mwana wanu kuti ambapepese. Mwana wanu akacita cinthu cakuphonyeka, muthandizeni kuwona kuti comwe wacitaco n’cakuphonyeka, kuti azindikire kuphonyako na kupepesa mwakamfulumize.

Pfunzisani mwana wanu kuti ambatende.

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Latizani kuti ndimwe wakutenda.’ —Wakoloso 3:15.

• Kutenda cirengedwe. Wana angapfunze kutenda mwa kuwona bzinthu bzense bza m’cirengedwe na kubvesesa kuti ifepano tin’funikira bzinthu bzizinji kuti tikhale na moyo. Timbafunikira mphuwe, madzi na bzakudya kuti tikhale na moyo. Tenepo mbaphatisani basa bzinthu bzimwebzi kuti muthandize mwana wanu kuti ambalemekeze, ambakomedwe na kutenda bzinthu bzomwe Mulungu adalenga.

• Kutenda wanthu. Thandizani mwana wanu kuti aleke kumbacitira njiru wanthu winango thangwe ra luso lawo, koma mulatizeni kuti angapfunze bzizinji na maluso yawoyo.

• Kutenda na mafala. Pfunzisani mwana wanu kuti ambatende kucokera pansi pa mtima, sikuti kucita kungingimizidwa. Kutenda kumbatithandiza kupitiriza kukhala wakubzicepswa.

Pfunzisani wana wanu kufunika kwa kumbathandiza winango.

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Mwa kubzicepswa, mbawonani winango kukhala wakukuposani, lekani kumbandokumbukira bzakufuna bzanu bzokha, koma mumbakumbukirembo bzakufuna bza wanthu winango.’—Wafiripo 2:3, 4.

• Pfunzisani mwana wanu kuti ambacite mabasa ya pamui. Kuleka kupasa mabasa ya pamui mwana wanu, kungamucitise kubziwona kuti iye ngwapadzulu ndipo an’themera lini kucita mabasayo. Muthandizeni kuwona kuti mabasa ya pamui yan’funika kukhala pa mbuto yakuyamba sikuti masenzeka yace. Muuzeni kuti kucita mabasa ya pamui kumbapasa phindu banja lense, ndipo winango an’dzakomedwa na kumulemekeza iye akambacita mabasayo.

• Latizani kuti kucitira bzinthu winango n’kwabwino. Kutumikira winango ni njira ibodzi yakuthandiza wana kukhwima mwauzimu. Tenepo, thandizani wana wanu kufufudza omwe ankufunikira thandizo na bzomwe angacite kuti awathandize. Mbatendani ndipo mbathandizani mwana wanu thangwe ra bzomwe wacita pakuthandiza winango.