Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Lekani Kumbayeruza Mwakuwona Mawonekedwe Yakunja

Lekani Kumbayeruza Mwakuwona Mawonekedwe Yakunja

Lekani kumbayeruza mwakuwona mawonekedwe yakunja, koma mbayeruzani mwa cirungamo.’—JUWAU 7:24.

NYIMBO: 142, 123

1. Kodi n’ciyani comwe Zaiya adalewa pakulewa bza Jezu, ndipo n’thangwe ranyi mafalaya njakulimbisa?

PAKULEWA bza Jezu Kristu, Zaiya adalewa polofesiya inango yomwe imbatilimbisa na kutipasa cidikhiro. Iye adalewa kuti Jezu ‘an’dzatonga lini mwa kundowona na maso yace ndipo an’dzayeruza lini bzinthu mwa kundobva na makutu yace,’ koma iye ‘an’dzayeruza na cirungamo.’ (Zaiya 11:3, 4) N’thangwe ranyi mafalaya njakulimbisa? Ni thangwe rakuti ifepano tinkukhala m’dziko la tsankhulo ndipo wanthu ambayeruza anzawo na bzomwe ambawona na maso. Kulewa cadidi, ifepano tin’funa kukhala na muyeruzi wa cirungamo, Jezu, omwe an’dzatiyeruza lini kokha mwakuwona mawonekedwe yathu.

2. Kodi cenjezo la Jezu limbatiuza ciyani, ndipo n’ciyani comwe tin’dzacezerana mu nkhani yakutewera?

2 Nsiku zense ifepano timbalewa bza anzathu. Tsono mwakusiyana na Jezu omwe akhali wakulungamiratu, ifepano ndife wakuperewera ndipo nthawe zinango bzakulewa bzathu bzimbakhala bzakuphonyeka, thangwe kawiri-kawiri timbalewa bzinthu mwa kundowona na maso. Ndipopa Jezu adacenjeza kuti: ‘Lekani kumbayeruza mwakuwona mawonekedwe yakunja, koma mbayeruzani mwa cirungamo.’ (Juwau 7:24) Jezu ambafuna kuti timutewezere mwa kuleka kumbayeruza anzathu thangwe ra mawonekedwe yawo. Ndipopa mu nkhani ino, tin’pfunza bzinthu bzitatu bzomwe bzingaticitise kumbalewa anzathu, bzomwe ni mtundu, mbuto yomwe adabadwira, kudala ayai kusauka na magole yomwe anayo. Ndipo tiniwona momwe tingabvere Jezu, ticireka kumbayeruza anzathu thangwe ra mawonekedwe yawo.

LEKANI KUMBAYERUZA MUNTHU THANGWE RA MTUNDU WACE AYAI MBUTO YAKUBADWIRA

3, 4. (a) Kodi n’thangwe ranyi Pedru adacinja makumbukidwe yace pakulewa bza wanthu omwe akhali lini Ajuda? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 9.) (b) Kodi ni nfundo iponi yomwe Pedru adaibvesesa?

3 Ndokumbukirani momwe mpostolo Pedru adabvera pomwe adauzidwa kuti ayende ku Sezareya, kumui kwa mwamuna munango omwe akhali lini Mjuda wakucemeredwa Korneliyo. (Mabasa 10:17-29) Kuyambira pomwe akhali mwana, Pedru adapfunzisidwa kuti wanthu omwe akhali lini Ajuda, akhali wakupswipa mwakubverana na Cakutonga ca Mulungu. Tsono pomwe adawonesedwa matsomphenya na Mulungu, Pedru adacinja makumbukidwe yace. (Mabasa 10:9-16) M’matsomphenyamo, Pedru adawona cinthu comwe cikhali ninga nguwo comwe cikhambuluka kucokera kudzulu ndipo pa cinthuco pakhana bzirombo bzomwe bzikhali bzakupswipa. Patsogolo pace, kudabveka fala lomwe lidamuuza kuti: ‘Pedru lamuka, phaya ndipo udye!’ Tsono Pedru adalamba mwamphanvu kucita bzimwebzo. Tenepo falalo lidabveka pomwe kuti: ‘Ulekeretu kulewa kuti mpsakupswipizidwa bzinthu bzomwe Mulungu wabzicenesa.’ Pambuyo pa matsomphenyaya Pedru akhalibe kubvesesa bzomwe falalo likhafuna kulewa. Tsono pa nthawe imweyoletu adafika amuna winango omwe akhadatumidwa na Korneliyo ndipo mzimu wakucena udatsogolera Pedru kuti ayende na amunawo kumui kwa Korneliyoyo, ndipo iye adayendadi.

4 Bzingadakhala kuti Pedru adacita bzinthu ‘mwa kuwona mawonekedwe yakunja,’ iye angadayenda lini kumui kwa Korneliyo thangwe Ajuda akhambayenda lini m’mii ya wanthu omwe akhali lini Ajuda. Tsono n’thangwe ranyi Pedru adayenda? N’cadidi kuti iye akhambasankhula wanthu omwe akhali lini Ajuda, tsono pomwe adawona matsomphenya yale pabodzi na citsogozo comwe adatambira kwa mzimu wakucena, iye adacinja makumbukidwe yace. Pedru adafika kumui kwa Korneliyo ndipo pomwe adamala kuceza naye, iye adalewa kuti: ‘Tsapano ndazindikira kuti Mulungu alibe tsankhulo. Iye ambabvuma munthu wakucokera ku mtundu uli-wense, omwe ambamugopa na kucita cirungamo.’ (Mabasa 10:34, 35) Nfundo yomwe Pedru adabvesesayi ikhali yakufunika kwene-kwene ndipo ingadatokonyambo Akristau wense. Mwa njira iponi?

^ ndi. 10 Tiyago 2:1 Abale wangu, kodi mukambasankhulana, mun’kukumbuka kuti munkuciphatisisa cikhulupiro ca Jezu Kristu, Mbuya wathu wa umbiri? 2 Pakuti pa mtsonkhano wanu akabwera munthu omwe wabvala aneli za oro ku bzala bzace na kubvalambo bzakubvala bzakuumira, pabodzi na munango wakusauka omwe wabvala bzakubvala bzakupswipa, 3 imwepo mumbalemekeza omwe wabvala bzakubvala bzakuumira ule, mucimuuza kuti: “Khala pa mbuto yabwinoyi,” tsono nyakusauka ule, mumbamuuza kuti: “Khala udaima” ayai “khala pansipa, pafupi na cakupondera nzayo canguci.” 4 Penu munkumbacitadi tenepoyo, kodi n’cadidi lini kuti munkumbasakhulana pakati panu, nakuti mwakhala ayeruzi wakumbatonga kuipa bzinthu?

^ ndi. 12 1 Timotio 6:17 Pfunzisa wanthu wakudala wa nthawe zino kuti aleke kubzikuza nakuti aleke kuikha cidikhiro cawo pa cuma cakusaya kutsimikizika, koma pa Mulungu, omwe ambatipasa bzinthu bzense bzomwe bzimbatikondwesa. 18 Uwauze kuti ambacite bzinthu bzabwino, akhale wakudala na mabasa yabwino, akhale wakupasa, wakukonzeka kugawana bzinthu na winango, 19 acibzikoyera cuma, aliserse yabwino ya tsogolo lawo kuti aphatisise mwa mphanvu moyo caiwo.

5. (a) Kodi ni nfundo iponi yomwe Yahova ambafuna kuti tensenefe tiibvesese? (b) Napo tingakumbuke kuti tiribe tsankhulo, kodi ni makumbukidwe yaponi yomwe nthawe zinango yangatibwerere?

5 Yahova adaphatisa basa Pedru kuti athandize Akristau wense kubvesesa nfundo yakuti iye alibe tsankhulo. Ndipo Yahova ambabvuma munthu ali-wense omwe ambamugopa na kucita bzabwino, bziribe basa mtundu wace, komwe adabadwira, dzinza ayai cirewedwe cace. (Wagalata 3:26-28; Cibvumbulutso 7:9, 10) Mwakusaya kupenukira imwepo mumbaidziwa kale nfundo imweyi, tsono tani penu mudakulira ku dziko ayai m’banja lomwe likhana mzimu wa tsankhulo? Pinango mungalewe kuti mulibe tsankhulo, tsono cadidi n’cakuti nthawe zinango, makumbukidwe ya tsankhuloyo yangakubwerereni basi. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitikambo na Pedru. Iye adathandiza winango kuwona kuti Mulungu alibe tsankhulo, koma napo bzikhali tenepo, iye akhalibe kumalisiratu mzimu wa tsankhuloyo mu mtima mwace. (Wagalata 2:11-14) Tenepo tin’funika kumbabvera Jezu, ticireka kumbayeruza anzathu mwakuwona mawonekedwe yakunja. Kodi tingacite tani bzimwebzi?

6. (a) Kodi tingacite ciyani kuti tidziwe penu tina tsankhulo ayai ne? (b) Kodi tsamba lomwe mkulu munango adanembera mthambi lidalatiza ciyani pakulewa bza iye?

6 Kuti tikwanise kuzindikira penu tina tsankhulo ayai ne, ifepano tin’funika kumbapenda bzicito bzathu kuti tiwone penu bzimbabverana na bzomwe timbapfunza m’Bibliya. (Psalymo 119:105) Nthawe zinango tingabvunze xamwali wathu wa pamtima kuti atiuze penu ambawona kuti timbalatiza tsankhulo, thangwe tingakwanise lini kubziwona tekha. (Wagalata 2:11, 14) Ndipo pinango ifepano tingazolowere khalidwe limweri mwakuti nthawe zinango tingazindikire lini kuti tinkucitira tsankhulo anzathu. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitika na mkulu munango wa gwere. Iye adanembera tsamba mthambi lakulewa bza nyongo ya banja linango lomwe likhali mu utumiki bwa nthawe zense. Mu tsambalo iye adalewa kuti pa banjali, mwamuna akhali wa mtundu munango omwe wanthu azinji akhauwona kukhala wakusalira ayai wakusaya kufunika. Mkuluyo adanemba bzinthu bzizinji bzabwino pakulewa bza mwamunayo, tsono iye adamaliza tsamba lacero mwakulewa kuti: “Napo kuti iye akhali [wa mtundu umweyu], khalidwe lace pabodzi na bzomwe akhacita pa moyo wace bzidathandiza wanthu winango kuwona kuti ni wanthu lini wense [wa mtundu umweyu] omwe alibe buya ayai mbakusalira ninga momwe azinji wa [mtundu umweyu] aliri.” Bzinkuwonekeratu padeca kuti napo mkulu omwe adanemba tsambayu akhana tsankhulo koma iye akhazindikira lini. Kodi tinkupfunza ciyani na cakucitikaci? Tinkupfunza kuti bziribe basa udindo bomwe tinabo m’gulu la Yahova, tin’funika kumbabzipenda kuti tiwone penu tina mtima wa tsankhulo ayai ne, ticibvumambo thandizo kuti ticinje khalidwe lakuipali. Kodi n’ciyani cinango comwe tingacite?

7. Kodi tingafungule tani ‘mtima’ wathu?

7 Tikafungula ‘mtima’ wathu, ifepano tin’dzakhala na lufoyi m’mbuto mwakukhala na tsankhulo. (2 Wakolinto 6:11-13) Tsono tani pakulewa bza imwepo, kodi mumbandoceza na wanthu omwe adabadwira ku mbuto ibodzi na imwepo ayai omwe mbamtundu wanu na wa cirewedwe canu okha? Penu bziri tenepo, citani nyongo yakumbacezambo na wanthu winango. Mwa ciratizo, mungacoke mu utumiki bwakumunda pabodzi na abale na mpfumakazi zinango zakucokera m’mbuto zakusiyana-siyana. Ayai mungawacemere kumui kwanu kuti mukadye nawo pabodzi ayai kuceza nawo. (Mabasa 16:14, 15) Mukambacita bzimwebzi, lufoyi lin’dzadzala mu mtima mwanu, mwakuti mun’dzawoneka lini mbuto yakukhala tsankhulo. Tsapano mbatiwoneni njira inango ya momwe tingayeruzire winango ‘mwakuwona mawonekedwe yakunja.’

LEKANI KUMBAYERUZA MUNTHU THANGWE RA BZOMWE ANABZO AYAI ALIBE

8. Mwakubverana na Mwambo 19:15, kodi n’ciyani comwe cimbacitika na munthu wakudala na wakusauka?

8 Nthawe zinango, ifepano tingayeruze munthu thangwe rakuti adadala ayai adasauka. Mwa ciratizo, pa Mwambo 19:15 pambati: ‘Lekani kumbayeruza mwakusaya cirungamo. Lekani kumbasankhula nyakusauka ne kumbatawirira nyakudala. Mbayeruzani mwanzanu mwa cirungamo.’ Kodi bzomwe munthu anabzo bzingatokonye tani momwe timbamuwonera?

9. Kodi ni nfundo iponi yomwe Salomau adaifotokoza ndipo n’ciyani comwe tingapfunze?

9 Salomau adanemba nfundo inango yakulatiza bzomwe bzimbacitika kawiri-kawiri. Iye adati: ‘Nyakusauka ambawengedwa napo na anzace, tsono nyakudala ambakhala na axamwali azinji.’ (Mimwani 14:20) Kodi Salomau akhafuna kulewanyi na mafalaya? Tikaleka kusamala, ifepano tingafune kukhala pauxamwali na wanthu wakudala okha, sikuti wakusauka. Tsono, n’thangwe ranyi n’kuphonyeka kumbacita uxamwali na munthu thangwe ra bzinthu bzomwe anabzo?

10. Kodi n’thangwe ranyi Tiyago adapereka malango kwa Akristau winango m’mbuyomu?

10 Tikambasankhula abale wathu mwakubverana na bzomwe iwo anabzo, ifepano tin’dzayambisa m’gawano m’gwere. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitika m’magwere manango ya m’magole dzana yakutoma, ndipo Tiyago adapereka malango kwa abalewo thangwe ra bzimwebzi. (Werengani Tiyago 2:1-4.) * Tenepo, tin’funika lini kulekerera kuti bzimwebzi bzicitikembo m’gwere mwathu. Tsono n’ciyani comwe cingatithandize kuti tireke kumbayeruza winango thangwe ra bzomwe iwo anabzo?

11. Kodi kukhala pauxamwali na Yahova kumbathemba lini ciyani? Fotokozani.

11 Tin’funika kumbawona abale wathu wense ninga momwe Yahova ambawawonera. Ndipo kwa Yahova munthu ali-wense ngwakufunika, bziribe basa penu ngwakudala ayai ngwakusauka. Uxamwali bwathu na Yahova bumbathemba lini kobiri ayai bzinthu bzomwe tinabzo pa moyo wathu. N’cadidi kuti Jezu adalewa kuti ‘bzin’dzakhala bzakunesa kuti nyakudala apite mu Umambo bwa kudzulu,’ tsono iye alibe kulewa kuti bzin’dzakwanisika lini. (Mateu 19:23) Ndipo iye adalewa pomwe kuti: ‘Ndimwe wakukondwa wakusaukamwe, thangwe Umambo bwa Mulungu n‘bwanu.’ (Luka 6:20) Tsono sikuti na mafalaya Jezu akhafuna kulewa kuti wanthu wense wakusauka angadamutetekera acisimbidwa, thangwe pa nthawe imweyire, pakhana wakusauka azinji omwe akhali lini ateweri wace. Koma iye akhafuna kubvekesa nfundo yakuti tin’funika lini kumbakumbuka kuti Yahova angakhale pauxamwali na munthu thangwe ra bzinthu bzomwe anabzo.

12. Kodi ni malango yaponi yomwe Bibliya limbapereka kwa anyakudala na wakusauka kubodzi?

12 Pakati pa atumiki wa Yahova pana abale na mpfumakazi omwe mbakudala ndipo winango mbakusauka. Tsono napo bziri tenepo, wense ambafuna Yahova ndipo ambamutumikira na mtima wense. Ndipo Bibliya limbacenjeza anyakudala wense kuti ‘aleke kuikha cidikhiro cawo pa cuma cakusaya kutsimikizika, koma pa Mulungu.’ (Werengani 1 Timotio 6:17-19.) * Tsono iro limbacenjezambo atumiki wense wa Yahova, wakudala na wakusauka kubodzi, kuti kufuna kwene-kwene kobiri kumbabweresa ngozi ikulu. (1 Timotio 6:9, 10) Tikambawona abale wathu ninga momwe Yahova ambawawonera, ifepano tin’dzawayeruza lini thangwe ra bzomwe iwo anabzo ayai alibe. Tsono tani pakulewa bza kuyeruza munthu thangwe ra magole yomwe anayo? Kodi limweri ni thangwe lakuyeruzira winango?

LEKANI KUMBAYERUZA MUNTHU THANGWE RA MAGOLE

13. Kodi n’ciyani comwe Bibliya limbalewa pa nkhani ya kulemekeza wacikulire?

13 Bibliya limbatiuza kuti timbalemekeze wanthu wacikulire. Mwa ciratizo, pa Mwambo 19:32 pambati: ‘Umbagodamire wanthu omwe ana invi, umbalemekeze mwamuna wacikulire ndipo umbagope Mulungu wako.’ Ndipo pa Mimwani 16:31 pambalewa kuti: ‘Invi zikagumanika mu njira yacirungamo ni korowa yakudeka.’ Paulo adauza Timotio kuti aleke kumbatsimula amuna wakucikulire, koma ambawawone ninga babace. (1 Timotio 5:1, 2) Napo kuti Timotio akhana udindo bwa kutsogolera abale wacikulirewa, iye akhafunika kumbacita bzinthu mwa ulemu na mwa nsisi.

14. Kodi ni lini pomwe tingatsimule acikulire?

14 Tsono tani penu munthu wacikulire ankucita utowa pikado, ayai ankucita bzinthu bzomwe bzimbakondwesa lini Yahova? Yahova an’dzalekerera lini munthu umweyo napo acikhala wacikulire na wakulemekezeka. Bzimwebzi bzinkubverana na nfundo yakugumanika pa Zaiya 65:20, yomwe imbati: ‘Nyapikado an’dzatembereredwa, napo acikhala na magole 100.’ Ndipo nfundo ibodzi-bodziyi imbagumanikambo m’matsomphenya yomwe Zakiyeri adawona. (Zakiyeri 9:5-7) Nfundo imweyi inkulatiziratu padeca kuti kuposa munthu ali-wense, ifepano tin’funika kumbalemekeza kwene-kwene Yahova, omwe ngwa Nsiku Zizinji. (Danyeri 7:9, 10, 13, 14) Tikambalemekeza kwene-kwene Yahova, ifepano tin’dzacita bzense bzomwe tingakwanise kuti tithandize munthu omwe an’funa thandizo, bziribe basa penu ngwacikulire ayai ne.—Wagalata 6:1.

Kodi imwepo mumbalemekeza maswaka? (Onani ndime 15)

15. Kodi tingapfunze ciyani na bzomwe mpostolo Paulo adalewa pa nkhani ya kumbalemekeza maswaka?

15 Tsono tani penu m’baleyo ni tswaka? Kodi bzin’funa kulewa kuti iye an’themera lini kumbalemekezedwa? Ne. Ndipopa Paulo adanembera tsamba Timotio lakulewa kuti: ‘Leka kubvuma kuti ali-wense akunyoze pakuwona kuti ndiwe mng’ono, koma ukhale ciratizo cabwino kwa anyakukhulupirika m’kalewedwe, m’makhalidwe, m’lufoyi, m’cikhulupiro na m’makhalidwe yakucena.’ (1 Timotio 4:12) Pinango Timotio akhana magole pafupi-fupi 30 pomwe Paulo adamunembera tsambali, koma napo bzikhali tenepo, Paulo adamupasa udindo bwakufunikabu. Kodi n’ciyani comwe tinkupfunza na bzimwebzi? Tin’funika lini kumbayeruza munthu thangwe ra msinkhu ayai magole yace. Ndipo tirekembo kuyebwa kuti bzinthu bzizinji bzomwe Jezu adacita, adabzicita pa nthawe yomwe akhali tswaka na magole 33 yakubadwa.

16, 17. (a) Kodi akulu ambawona tani kuti m’bale ankuthemera kukhala mtumiki wakuthandiza ayai mkulu? (b) Kodi n’ciyani comwe akulu an’funika kumbaphatisa basa pakusankhula m’bale kuti akhale mtumiki wakuthandiza ayai mkulu?

16 M’madziko manango, wanthu ambalemekeza lini maswaka. Ninga bzakutewera bzace, akulu wa gwere winango ambabvumiza lini maswaka kuti yakhale atumiki wakuthandiza ayai akulu wa gwere, napo acithemera udindobo. Tsono Bibliya limbalewa lini magole yomwe m’bale an’funika kukhala nayo ayai kupfitsa kuti ayambe kutumikira ninga mtumiki wakuthandiza ayai mkulu wa gwere. (1 Timotio 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Tenepo, penu pana mkulu wa gwere omwe ambaphatisa basa cikhalidwe ca komwe ambakhala pakusankhula m’bale kuti apasidwe udindo, mkuluyo ankuteweza lini nfundo za m’Bibliya. Ndipo pa nkhani yakusankhula m’bale kuti akhale na udindo, akulu an’funika lini kumbaphatisa basa nzeru zawo ayai cikhalidwe ca komwe ambakhala, koma an’funika kumbaphatisa basa mitemo ya m’Bibliya.—2 Timotio 3:16, 17.

17 Akulu akasaya kuphatisa basa mitemo ya m’Bibliya pa nkhani yakusankhula m’bale kuti akhale mtumiki wakuthandiza ayai mkulu, iwo angacitise kuti m’baleyo aleke kukhala na udindo m’gwere. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitika m’dziko linango. Kumweko kukhana m’bale munango omwe akhali mtumiki wakuthandiza, ndipo akhambasamalira bwino bzinthu bzizinji, mwakuti akulu wa gwere adawona kuti iye akhathemera kukhala mkulu. Tsono pakhana mkulu munango wacikulire pakati pawo, omwe adalewa kuti m’baleyo akhali mng’ono kwene-kwene mwakuti akhathemera lini kukhala mkulu, ndipo mpsakupasa nsisi kuti m’baleyo alibedi kukhala pa udindobo. Ndipo bzinkuwoneka kuti bzimwebzi ndibzo bzomwe abale ambakumbuka m’magwere mazinji. Tsono mpsakufunika kwene-kwene kuti timbaphatise basa nfundo za m’Bibliya, sikuti nzeru zathu ayai cikhalidwe ca komwe timbakhala. Ndipo tikacita bzimwebzi, tin’dzatewezera Jezu, ticisiya kumbayeruza anzathu mwakuwona mawonekedwe yawo yakunja.

MBAYERUZANI MWACIRUNGAMO

18, 19. Kodi n’ciyani comwe cin’dzatithandiza kumbawona abale wathu ninga momwe Yahova ambawawonera?

18 N’cadidi kuti ndife wakuperewera, koma napo bziri tenepo, ifepano tingapfunze kukhala wakusaya tsankhulo, ticimbawona anzathu ninga momwe Yahova ambawawonera. (Mabasa 10:34, 35) Tsono tin’funika kumbakumbukira nfundo za m’Bibliya, ndipo tikacita bzimwebzi tin’dzalatiza kuti timbabvera mafala ya Jezu yakuti: ‘Lekani kumbayeruza mwakuwona mawonekedwe yakunja.’—Juwau 7:24.

19 Kandosala kanthawe kakucepa kuti Mambo wathu Jezu Kristu ayeruze wanthu wense. Tsono iye an’dzayeruza wanthu mwakuphatisa basa mitemo ya Mulungu yomwe njakulungama, sikuti mwa kundowona na maso yace ayai mwa kundobva. (Zaiya 11:3, 4) Kulewa cadidi, tensenefe tinkudikhirira nthawe imweyi na mtima wense.