1, 2. N’thangwe ranyi abereki winango ambacita thupo na mwana wawo omwe an’funa kubatizidwa?

ANYAKUPFUNZA wa Bibliya bzulu na bzulu ambabzipereka kwa Yahova, acibatizidwa. Ndipo azinji wa iwo, ni maswaka yomwe yakulira n’cadidi, ndipo yambasankhula moyo wabwinoyu. (Psalymo 1:1-3) Penu ndimwe m’bereki, pinango mumbadikhirira na mtima wense nsiku yomwe mwana wanu an’dzabatizidwa.—Onani 3 Juwau 4.

² Tsono, pinango imwepo mumbacita thupo pang’ono. Ndipo pinango imwepo mudawona kale maswaka yomwe yadabzipereka kwa Yahova, koma na kupita kwa nthawe yadayamba kukumbuka kuti kutumikira Yahova n’cinthu lini cabwino. Ndipo winango mpaka adafika pakusiya kutumikira Yahova. Tenepo, pinango imwepo mumbagopa kuti na kupita kwa nthawe, mwana wanu pinango angadzaluze lufoyi lomwe iye analo pa cadidi ca m’Bibliya, acikhala ninga Akristau wa ku Efezo omwe Jezu adawauza kuti: ‘Linkumala lufoyi lomwe ukhanalo pakuyamba lire.’ (Cibvumbulutso 2:4) Tsono, kodi mungathandize tani mwana wanu kuti apitirize kulimbisa lufoyi lace kuti ‘akule acithemera  cipulumuso’? (1 Pedru 2:2) Kuti titawire mbvunzoyu mbatiwoneni ciratizo ca Timotio.

3. (a) Kodi Timotio adadzakhala tani Mkristau ndipo iye adaphatisa tani basa bzinthu bzomwe adapfunza? (b) Kodi ni nfundo zitatu ziponi zomwe Paulo adazifotokoza pakulewa bza Timotio?

³ Mu gole la 47, mpostolo Paulo adayenda kukazungira mzinda wa Listra ulendo bwakuyamba. Pinango imweyi ndiyo nthawe yomwe Timotio, omwe pa nthaweyo akhali ng’ono adapfunza bza Jezu. Iye adaphatisira basa bzomwe adapfunzabzo ndipo pambuyo pa magole mawiri, iye adayamba kumbaperekeza Paulo m’maulendo yace. Pambuyo pa magole 16, Paulo adadzanembera tsamba Timotio, acimuuza kuti: ‘Pitiriza kuteweza bzomwe udapfunzisidwa na kukhulupira thangwe ra kudekedwa nabzo, ucidziwambo kuti udapfunzisidwa na yani, nakuti kuyambira uli tcece unkubzidziwa bzinembo bzakupambulika [Bzinembo za Cihebereu], bzomwe bzingakukhalise wa nzeru kuti udzapulumuke mwa kukhulupira Kristu Jezu.’ (2 Timotio 3:14, 15) M’mafalaya, muna nfundo zitatu zomwe Paulo adazifotokoza. Iye adalewa kuti Timotio (1) akhadziwa bzinembo bzakupambulika, (2) akhakhulupira bzinthu bzomwe adapfunzisidwa ndipo (3) adadzakhala wanzeru kuti adzapulumuke mwa kukhulupira Kristu Jezu.

4. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe imwepo mumbabziphatisa basa kuti mupfunzise wana wanu? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 15.)

⁴ Ninga m’bereki, imwepo mumbafuna kuti wana wanu ambadziwembo bzinembo bzakupambulika, bzomwe tsapano bzimbaphatanidza Bzinembo bza Cihebereu na bza Cigirego. Ndipo napo wana ang’ono, angapfunze bza wanthu na nkhani zomwe zimbafotokozedwa m’Bibliya. Ndipo gulu la Yahova limbakonza mabukhu, mabroxura na mavidiyo yomwe abereki angayaphatisire basa kuti apfunzise wana wawo. Kodi pa bzinthu bzomwe bzalewedwabzi, n’bziponi bzomwe bziripo n’cirewedwe canu? Wana wanu an’funika kudziwa bzomwe Bibliya limbalewa kuti akwanise kulimbisa uxamwali bwawo na Yahova.

5. (a) Kodi fala lakuti ‘kukhulupira’ limbathandauza ciyani? (b) Kodi tinkudziwa tani kuti Timotio akhakhulupira bzipsa bzabwino bzakulewa bza Jezu?

⁵ Tsono mpsakukwanira lini kundopfunzisa wana bza nkhani ayai wanthu wakufotokozedwa m’Bibliya. Kumbukirani kuti Timotio ‘akhakhulupira’ bzomwe akhadapfunzisidwa. Fala lakuti ‘kukhulupira’ lomwe Paulo adaliphatisa basa, m’Cigirego limbathandauza ‘kukhala na citsimikizo’ ayai ‘kutsimikizira kuti cinthu n’cacadidi.’ Timotio akhadziwa Bzinembo bza Cihebereu ‘kuyambira ali tcece,’ ayai kuyambira pomwe akhali ng’ono kwene-kwene. Pambuyo pakudziwa bzinembobzo, Timotio adatsimikiza kuti Jezu akhalidi Mesiya. Bzimwebzi bzidalimbisa cikhulupiro cace, ndipo na kupita kwa nthawe iye adadzabatizidwa, acitumikira pabodzi na Paulo ninga misiyonario.

6. Kodi mungathandize tani wana wanu kukhulupira bzomwe Bibliya limbalewa?

⁶ Abereki, kodi mungathandize tani wana wanu kukhala na cikhulupiro ninga ca Timotio, kuti iwombo ‘ambakhulupire’ bzomwe ambapfunza? Cinthu cakuyamba comwe imwepo mun’funika kucita ni kukhala wakupirira, thangwe pambatenga nthawe kuti munthu akhale na cikhulupiro cakulimba. Ndipo dziwani kuti wana wanu sikuti an’dzakhala na cikhulupiro kokha thangwe imwepo munaco. Mwana ali-wense ambafunika kuphatisa basa ‘luso lace lakukumbuka’ kuti akhulupire  bzomwe Bibliya limbalewa. (Werengani Waroma 12:1.) Ninga m’bereki, imwepo mungacite bzinthu bzizinji kuti muthandize wana wanu kulimbisa cikhulupiro cawo, maka-maka akambakubvunzani mibvunzo. Mbatiwoneni bzomwe tingapfunze na ciratizo ca m’bereki munango.

7, 8. (a) Kodi n’ciyani comwe m’bereki munango ambacita akambapfunzisa mwana wace? (b) Kodi n’thangwe ranyi mun’funika kumbapirira pakupfunzisa mwana wanu?

⁷ Thomas, omwe ni pai wa mwana wacikazi wa magole 11 yakubadwa adati: “Nthawe zinango, mwana wathu ambabvunza kuti: ‘Kodi bzinthu bzensenebzi bzidalengedwa na Yahova ayai bzinangobzi bzidacita kusanduka? Kodi n’thangwe ranyi ifepano timbavota lini kuti tisankhule munthu omwe angacinje bzinthu m’dzikoli?’ Ndimbasamala kwene-kwene kuti ndireke kumutawira mibvunzo yense kabodzi na kabodzi. Ndipo ndimbakumbukirambo kuti ndin’funika kumbauza cadidi ca m’Bibliya mwana wangu pang’ono na pang’ono kuti abvesese na kukhulupira, sikuti kumuuziratu bzense pa nthawe ibodzi-bodzi.”

⁸ Thomas ambadziwambo kuti iye an’funika kukhala wakupirira kuti apfunzise mwana wace. Ndipo ndibzo bzomwe Akristau wense an’funika kucita. (Wakoloso 3:12) Iye ambadziwa kuti pan’tenga nthawe ndipo an’funika kumbaceza na mwana waceyo kazinji kense kuti amuthandize kukhulupira bzomwe ambamupfunzisabzo. Iye an’funika kumbaceza na mwanaceyo pa bzomwe iye ambapfunza m’Bibliya. Iye adati: ‘Inepano na mkazangu, timbacita nyongo kuti tidziwe penu mwana wathuyo ankukhulupiradi bzomwe iye ambapfunza acibziwona kuti mpsakufunika pa moyo wace, maka-maka tikawona kuti nfundoyo njakufunika kwene-kwene. Ndipo iye akacita mibvunzo, ifepano timbadekedwa kwene-kwene. Kulewa cadidi, bzingadakhala kuti mwana wathu ambandobvuma bzense bzomwe timbamuuza ne kucitambo mibvunzo, inepano ndingadakhala na thupo kwene-kwene.’

9. Kodi mungathandize tani wana wanu kukhulupira bzomwe Bibliya limbalewa?

⁹ Abereki akambakhala wakupirira pakupfunzisa wana wawo, an’dzawona kuti na kupita kwa nthawe wanawo an’dzakwanisa ‘kudziwa bwino kufupika, kutalika, kukula na kuzika’ kwa cikhulupiro. (Wayefezo 3:18) Tin’funika kumbapfunzisa wana wathu mwakubverana na msinkhu wawo pabodzi na luso lawo lakubvesesa bzinthu. Lufoyi lawo likambakula thangwe ra bzomwe iwo ankupfunzabzo, bzin’dzakhala bzakusaya kunesa kuti iwo ambafotokozere anzawo bzomwe iwo ambakhulupira, napo anzawo wa kuxikola. (1 Pedru 3:15) Mwa ciratizo, kodi wana wanu ambakwanisa kuphatisa basa Bibliya kuti afotokoze bzomwe bzimbacitika munthu akafa? Kodi iwo ambakhulupiradi bzomwe Bibliyalo limbalewa? * (Onani mafala ya m’nyansi.) Lekani kuyebwa kuti mun’funika kukhala wakupirira kuti muthandize wana wanu kukhulupira bzomwe Bibliya limbalewa ndipo kucita bzimwebzi kun’dzakhala na bzakutewera bzabwino.—Bzakutonga 6:6, 7.

10. Kodi abereki angathandize tani wana wawo kuti akulise cikhulupiro cawo?

 ¹⁰ Abereki, ciratizo canu n’cakufunika kwene-kwene kuti muthandize wana wanu kukukulisa cikhulupiro cawo. Stephanie omwe ana wana atatu wacikazi adati: “Inepano ndimbabzibvunza kuti: ‘Kodi ndimbauza wana wangu bza thangwe lomwe limbandicitisa kukhulupira kuti Yahova alipodi, kuti iye ambatifuna pabodzi na cirungamo cace? Kodi wana wangu ambawona kuti inepano ndimbafuna Yahova na mtima wense?’ Penu inepano ndiribe cikhulupiro cakulimba, ndingadikhire lini kuti wana wangu akhale naco.”

11, 12. Kodi nzeru n’ciyani, ndipo n’thangwe ranyi tingalewe kuti munthu ambakhala lini wakukhwima mwauzimu thangwe ra kukhala na magole mazinji?

¹¹ Tawona kuti Timotio (1) akhadziwa Bzinembo ndipo (2) akhana citsimikizo pa bzomwe akhakhulupira. Tsono kodi Paulo akhathandauza ciyani pomwe adalewa kuti bzinembo bzakupambulika bzingadacitisa Timotio kukhala ‘wanzeru kuti adzapulumuke’?

¹² Bukhu la Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 3, limbafotokoza kuti m’Bibliya, fala lakuti nzeru limbathandauza “luso lakuphatisa basa cidziwiso ayai luso lakubvesesa bzinthu pakumalisa mabvuto, kutcenkha ngozi, kukwanisa cakulinga ayai kupereka malango yakuthandiza kwa winango. Nzeru ni zakusiyana na upsiru.” Bibliya limbati: ‘Upsiru bumbakhala mu mtima mwa mwana.’ (Mimwani 22:15) Pakuti nzeru ni zakusiyana na upsiru, munthu omwe ngwanzeru ambalatiza kuti ngwakukhwima. Ndipo munthu ambakhala wakukhwima mwauzimu akambagopa Yahova na kumubvera, sikuti thangwe ra kukhala na magole mazinji.—Werengani Psalymo 111:10.

13. Kodi maswaka yangalatize tani kuti njanzeru?

¹³ Maswaka yomwe njakukhwima mwauzimu, yambakhala lini ‘ninga kuti yankugwinyidwa na mabimbi ndipo yambatengeka lini kuyenda uku na uku’ na bzikhumbo bzawo ayai thangwe ra kupumpsidwa na anzawo. (Wayefezo 4:14) M’mbuto mwace, ‘mphanvu zawo zakuzindikira zimbapfunzisidwa kusiyanisa cabwino na cakuipa.’ (Wahebereu 5:14) Na tenepo, iwo ambacita bzakusankhula bza nzeru, napo pomwe abereki wawo ayai wanthu winango ankuwawona lini. (Wafiripo 2:12) Nzeru zimwezi ni zakufunika kwene-kwene kuti munthu adzapulumuke. (Werengani Mimwani 24:14.) Kodi mungathandize tani wana wanu kukhala na nzeru zimwezi? Cakuyamba, imwepo mun’funika kuthandiza wana wanu kudziwa kuti ni bzinthu bziponi bzakufunika kwene-kwene pa moyo wanu. Caciwiri, bzomwe mumbalewa na bzomwe mumbacita, bzilatize kuti mumbafuna kukhala na moyo mwakubverana na nfundo za m’Bibliya.—Waroma 2:21-23.

14, 15. (a) Kodi abereki angathandize tani wana wawo omwe an’funa kubatizidwa? (b) Kodi mungathandize tani mwana wanu kuwona kuti kuteweza mitemo ya m’Bibliya kumbabweresa bzisimbo?

¹⁴ Abereki, kuti muthandize wana wanu kukulisa cikhulupiro cawo, mpsakukwanira lini kumbandowauza bzabwino na bzakuipa. Koma mun’funikambo kuwathandiza kumbakumbukira mibvunzo ninga iyi: ‘N’thangwe ranyi Bibliya  limbaletsa bzinthu bzomwe pinango bzingawoneke ninga bzabwino? Kodi ndingatsimikize tani kuti mitembo ya m’Bibliya njakuthandiza nthawe zense?’—Zaiya 48:17, 18.

¹⁵ Penu mwana wanu an’funa kubatizidwa, muthandizeni kudziwa bzinthu bzomwe bzimbadikhiridwa kwa munthu omwe an’funa kubatizidwa. Kodi iye ambadziwa thandauzo la kubatizidwa? Kodi ndiponi phindu la kubatizidwa? Kodi angadzagumane na bzineso bziponi? N’thangwe ranyi tingalewe kuti munthu wakubatizidwa ambagumana phindu likulu napo kuti nthawe zinango angagumane na bzineso? (Marko 10:29, 30) Mpsakufunika kwene-kwene kukumbukira mibvunzoyi tinati kubatizidwa. Thandizani mwana wanu kumbakumbukira bzisimbo bzomwe bzimbabwera thangwe ra kubvera mitemo ya Yahova na bzakutewera bzakuipa bzomwe bzimbabwera thangwe ra kusaya kubvera. Mukacita bzimwebzo, mun’dzathandiza mwana wanuyo kuwona kuti kuteweza mitemo ya m’Bibliya nthawe zense, n’kwakuthandiza.—Bzakutonga 30:19, 20.

16. Kodi n’ciyani comwe abereki angacite penu mwana wawo wayamba kupenukira cadidi ca m’Bibliya pambuyo pakubatizidwa?

¹⁶ Kodi n’ciyani comwe mungacite, mukawona kuti mwana wanu omwe wabatizidwa wayamba kupenukira cadidi ca m’Bibliya? Mwa ciratizo, pinango mungawone kuti mwana wanu wayamba kutengeka na bzinthu bza m’dzikoli. Ayai pinango wayamba kuwona kuti kuteweza mitemo ya m’Bibliya kulibe phindu. (Psalymo 73:1-3, 12, 13)  Tsono, momwe imwepo mungacitire bzinthu, bzingacitise kuti mwana wanuyo apitirize kutumikira Yahova ayai ne. Tenepo, lekani kukalipira mwana wanuyo thangwe ra bzimwebzi, bziribe basa penu iye akali ng’ono ayai ni tswaka. M’mbuto mwace, mulatizeni kuti mumbamufuna nakuti mun’funa kumuthandiza.

17, 18. Kodi abereki angathandize tani mwana wawo omwe wayamba kupenukira nfundo za m’Bibliya?

¹⁷ Maswaka yense yambayamba na kubzipereka kwa Yahova yanati kubatizidwa. Ndipo pakubziperekapo, iwo ambapicira kuti an’dzatumikira Yahova pa moyo wawo wense na kumufuna kuposa cinthu ciri-cense. (Werengani Marko 12:30.) Yahova ambawona piciroli kukhala lakufunika kwene-kwene ndipo ifepano tin’funika kumbaliwonambo tenepo. (Mpalizi 5:4, 5) Ndipo ninga m’bereki, imwepo mun’funika kumbakumbusa wana wanu bza kufunika kwa piciroli. Tsono munati kucita bzimwebzi, imwepo mun’funika kuwerenga na kupfunza mabukhu yomwe gulu la Yahova lidakonzera abereki. Mukamala, nyang’anani nthawe na mbuto yakuthemera kuti mucezerane na mwana wanuyo. Muthandizeni kuwona kuti kubzipereka na kubatizidwa komwe iye adacita, ni cinthu cakufunika kwene-kwene ndipo muuzeni bzisimbo bzomwe angagumane thangwe ra kukhala mtumiki wa Yahova.

¹⁸ Mwa ciratizo, mungagumane malango yakuthandiza pa nkhaniyi m’bukhu la Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa—Buku Loyamba, pa mbali yakuti “Mafunso Amene Makolo Amadzifunsa.” Mbali imweyi imbauza abereki kuti mwana wawo akatepa mwauzimu, iwo an’funika lini kumbafulumiza kukumbuka kuti mwanayo ankufuna lini cadidi, koma an’funika kuzindikira bvuto lomwe linkumucitisa. Nthawe zinango, bvutolo lingakhale kusekedwa na anzace kuxikola ayai ankubzibva kuti ali yekha. Ayai pinango iye angawone ninga kuti anzace ankucita bzinthu bzizinji bzauzimu kuposa iye. Tenepo, mbali imweyi imbafotokoza kuti bzimwebzi bzikacitika, bzinkuthandauza lini kuti mwana wanuyo ankubverana lini na nfundo zomwe imwepo mumbazikhulupira. Koma nthawe zinango iye angatepe mwauzimu thangwe ra bzinthu bzomwe bzinkumucitikira pa moyo wace. Ndipo mbali imweyi imbapereka malango ya momwe abereki angathandizire wana omwe ayamba kupenukira nfundo za m’Bibliya.

19. Kodi abereki angathandize tani wana wawo ‘kukhala wanzeru kuti adzapulumuke’?

¹⁹ Ninga m’bereki, imwepo muna udindo na mwayi wakulera wana wanu ‘m’malango ya Yahova na kuwapfunzisa kakumbukidwe kace.’ (Wayefezo 6:4) Ndipo ninga momwe tawonera kale, kucita bzimwebzi kumbaphatanidza kupfunzisa wana wanu bzomwe Bibliya limbalewa na kuwathandiza kukhulupira bzomwe ankupfunzabzo. Mukakhala na lufoyi lamphanvu kwa Yahova, mun’dzacitisa kuti wana wanu abzipereke kwa iye acimutumikira na mtima wense. Na tenepo, mwa kuphatisa basa Fala la Mulungu pabodzi na mzimu wace wakucena, pitirizani kucita nyongo kuti muthandize wana wanu kukhala ‘wanzeru kuti adzapulumuke.’