Kodi ni Lini Pomwe Umambo bwa Mulungu Bun’dzatonga Dziko la Pantsi?
Ateweri winango wa Jezu akhafuna kudziwa kuti ni lini pomwe Umambo bwa Mulungu bungadayamba kutonga. Jezu adawatawira mwakuwauza kuti iwo angadadziwa lini bwino-bwino nthawe yomwe ibo bungadayamba kutonga. (Mabasa 1:6, 7) Koma iye akhadauza kale kuti kutsogolo bzikadzacitika bzinthu bzakusiyana-siyana pa nthawe ibodzi-ibodzi, iwo angadadziwa kuti ‘Umambo bwa Mulungu bwafendera’ ndipo mwakusaya kucedwa bungadayamba kutonga pa dziko la pantsi.—Luka 21:31.
KODI NI BZINTHU BZIPONI BZOMWE JEZU ADALEWA KUTI BZINGADADZACITIKA?
Jezu adalewa kuti: ‘Dzinza lin’dzamukirana na dzinza linzace, ndipo umambo bun’dzamukirana na umambo bunzace. Kun’dzawoneka bziteke-teke bzikulu, ndipo m’mbuto zakusiyana-siyana, mun’dzawoneka bzisi na njala.’ (Luka 21:10, 11) Kodi bzinthu bzomwe Jezu adalewabzi, bzikucitika pa dziko la pantsi pa nthawe ibodzi-bodzi? Mbatiwoneni.
1. NKHONDO
Mu gole la 1914, idayambika nkhondo ikulu yomwe ikhanati yacitika kale pa moyo wa wanthu! Afotokozi wa nkhani za kale ambalewa kuti mu gole la 1914, bzinthu pa moyo wa wanthu bzidacinja pomwe idayamba nkhondo ya pa dziko lentse la pantsi. Pa nkhondo imweyi padaphatisidwa basa mabomba, nfuti, bzifuzo na bziphuli-phuli bzinango bza nkhondo bzomwe bzikhanati bzaphatisidwa kale basa. Pomwe idamala nkhondo imweyi, padacitika pomwe nkhondo yaciwiri yomwe wanthu adaphatisa basa mabomba ya atomika. Kuyambira mu 1914, nkhondo zimbacitika pentse-pentse ndipo izo zapha kale wanthu azinji kwene-kwene.
2. BZITEKE-TEKE
Bukhu linango (Britannica Academic) limbalewa kuti pa gole liri-lentse pambacitika bziteke-teke pafupi-fupi 100 “bzomwe bzimbadzonga” kwene-kwene. Ndipo bungwe lakucemeredwa kuti Serviço Geológico la ku Estados Unidos, limbalewa kuti “mwakubverana na kafukufuku omwe (udayambira mu 1900), bzikuwoneka kuti pa gole liri-lentse pambacitika bziteke-teke bzikulu-bzikulu bwakukwanira 16.” Wanthu winango ambalewa kuti ntsiku zino pambawoneka ninga pakucitika bziteke-teke bzizinji, n’thangwe rakuti pana njira zakuzindikirira bziteke-tekebzo. Koma cadidi n’cakuti mbogo ya wanthu omwe akubonera na omwe akufa thangwe ra bziteke-teke yakula kwene-kwene.
3. NJALA
Pa dziko lentse la pantsi, pambacitika njala thangwe ra nkhondo, bvuto la kobiri, wanthu kucita bzinthu mwacinyengo na kutazira kuphatisa bwino basa njira za malimidwe. Kafukufuku omwe udacitidwa mu 2018 na Bungwe Lakunyang’anira Bzakudya (Programa Mundial de Alimentos) udalewa kuti: “Pa dziko lentse la pantsi, wanthu wakukwana mamidyau 821 ambabonera na njala ndipo pa wanthuwa, mamidyau 124 yambabonera kwene-kwene thangwe ra njala yakuti bwerani mudzawone.” Ndipo gole liri-lentse, wana wakukwana mamidyau 3.1 ambafa thangwe ra kusaya cakudya cakupasa thanzi. Mu gole la 2011, kati na kati ya wanawa, idafa thangwe ra kusaika kwa bzakudyabzo pa dziko lentse la pantsi.
4. MATENDA YAKUSIYANA-SIYANA
Bungwe Lakunyang’anira za Umoyo (Organização Mundial da Saúde) lidalewa kuti: “Magole 20 yakumalizira, yakhala magole ya matenda yakuti bwerani mudzawone.” Matenda yakale-kale, ninga kolera, cisi, febre, yabwerera pomwe, ndipo yathimizirika pomwe matenda yanango, ninga cifuwa, SARS [síndrome respiratória aguda severa], a Mers [síndrome respiratória do Oriente Médio], ebola na zica. Ndipo matenda ya COVID-19 yacitika tsapanopali. Napo kuti apfunzi wa siyensiya na dotolo adapfunza kwene-kwene bza matenda, koma iwo alibe kukwanisa kugumana mankhwala yomwe yangacize matenda yentsene.
5. UPALIZI BOMWE BUKUCITIKA PA DZIKO LENTSE
Jezu adalewa pomwe mbali inango ya bzizindikiro. Iye adati: ‘Bzipsa bzabwino bza Umambo, bzin’dzapaliziridwa pa dziko lentse komwe kuna wanthu, ninga umboni kwa mitundu yentse, ndipo pamwepo cimaliziro cin’dzafika.’ (Mateu 24:14) Ntsiku zino, napo kuti wanthu azinji akugumana na mabvuto, koma wanthu winango wakupitirira 8 midyau akupalizira bzipsa bzabwino bza Umambo bwa Mulungu m’madziko yakupitirira 240 na m’magawo ya bzirewedwe bzakupitirira 1.000. Bzomwe bzikucitikabzi, bzikhanati bzacitika kale pa moyo wa wanthu!
KODI BZENTSENEBZI BZIKUTHANDAUZA CIYANI KUNA IFEPANO?
Bzinthu bzomwe Jezu adalewa kuti bzin’dzacitika, bzikucitikadi mu ntsiku zathu zino. Thangwe ranyi mpsakufunika kudziwa bzimwebzi? Thangwe ndakuti Jezu adalewa kuti: ‘Mukadzawona bzimwebzi bzikucitika, mudzadziwe kuti Umambo bwa Mulungu bwafendera.’—Luka 21:31.
Mwakusaya kucedwa, Umambo bwa Mulungu bun’dzacitisa kuti kufuna kwa Mulunguyo kucitike pa dziko la pantsi
Bzizindikiro bzomwe Jezu adalewa na mbali zinango za m’Bibliya, bzimbatithandiza kubvesesa kuti Mulungu adakhazikisa Umambo bwace kudzulu mu gole la 1914. a Ndipo mu gole limweri, iye adakhazikisa Jezu Kristu kuti akhale Mambo wa Umambo bwa Mulungu. (Psalymo 2:2, 4, 6-9) Mwakusaya kucedwa, Umambo bwa Mulungu bukadzayamba kutonga pa dziko la pantsi, bun’dzafudza maboma ya wanthu ndipo bzun’dzacitisa kuti dzikoli likhale paraizo momwe wanthu an’dzakhala na moyo wakusaya kumala.
Mafala yomwe yakuimira mpembo omwe Jezu adapfunzisa yankwanirisidwa tsapanopapa, iye adati: ‘Umambo bwanu bubwere. Kufuna kwanu kucitike pantsi pano ninga kudzuluko.’ (Mateu 6:10) Kodi Umambo bwa Mulungu bwacita kale ciyani kuyambira mu gole la 1914? Ndipo n’ciyani cin’dzacitika Umambobo bukadzayamba kutonga wanthu pa dziko la pantsi?
a Kuti mudziwe bzizinji pakulewa bza gole la 1914, onani pfunziro 32 mu bukhu lakuti Khalani na Moyo Wakukondwa Mpaka Kale-Kale! lakucosedwa na Mboni za Yahova.
Imwepo Mungakomedwembo na
MITAWIRO YA MIBVUNZO YAKULEWA BZA BIBLIYA
N’ciponi Cizindikiro ca ‘Nsiku Zakumalizira’?
Bibliya limbafotokoza bzinthu bzomwe bzinkucitika pomwe cikanati kufika ‘cimaliziro ca dzikoli.’
