Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Abereki, Thandizani Wana Wanu Kulimbisa Cikhulupiro Cawo

Abereki, Thandizani Wana Wanu Kulimbisa Cikhulupiro Cawo

‘Alumbwana na madende . . . Atumbize dzina la Yahova.’ —PSALYMO 148:12, 13.

NYIMBO: 88, 115

1, 2. (a) N’thangwe ranyi n’bzakupusa lini kuna abereki kupfunzisa wana wawo kuti akhulupire Yahova ndipo ni njira iponi yomwe iwo angacitire bzimwebzi? (b) Kodi tin’cezerana nfundo zinai ziponi?

MAI WINANGO ku França adalewa kuti: “Timbakhulupira Yahova, koma bzinkuthandauza lini kuti wana wathu an’dzakhulupirambo. Cikhulupiro n’cinthu lini cakucita kubadwa naco. Wana wathu ambafika pa kukhala na cikhulupiro mwa pang’ono na pang’ono.” M’bale winango ku Australia adanemba kuti: “N’bzakunesa kwene-kwene kwa m’bereki kulimbisa cikhulupiro mu mtima mwa mwana wace.” Iye adathumizira kuti: “Mungawone ninga kuti mwamutawira bwino mwana wanu. Koma na kupita kwa nthawe angakubvunzeni pomwe mbvunzo ubodzi-bodziyo! Mtawiro omwe ungadekere mwana wanu lero, mangwana ungadzakhale lini wakukwanira kwa iye.” Pomwe wana ankukula, abereki azinji ambawona kuti ankufunikira kuwathandiza kubvesesa nfundo zinango pa nkhani yomwe akhadawauza kale nthawe inango. Ndipo iwo ambawona kuti an’funika kuphatisa basa njira zakusiyana-siyana zakupfunzisa wana wawo kuti afune Yahova.

2 Penu ndimwe m’bereki, kodi nthawe zinango mumbabzibvunza kuti mun’dzakwanisa kupfunzisa wana wanu kuti afune Yahova acipitiriza kumutumikira napo pomwe ankukula? Kulewa cadidi, tingakwanise lini kucita bzimwebzi mwatekha. (Jeremiya 10:23) Ndipopa tin’funika kukhulupira Yahova kuti atithandize. Iye ambapereka malango mazinji kwene-kwene kuna abereki. Tsono kodi mungakwanise tani kuthandiza wana wanu? (1) Adziweni bwino. (2) Apfunziseni bzinthu bza Yahova bzomwe bziri mu mtima mwanu. (3) Apfunziseni mwa kuphatisa basa bziratizo, bzithunzi-thunzi ayai bzinthu bzinango pa kuwapfunzisa. (4) Kumbirani mzimu wakucena ndipo pirirani na wana wanuwo.

ADZIWENI BWINO WANA WANU

3. Kodi abereki angatewezere tani njira yomwe Jezu akhapfunzisira anyakupfunza wace?

3 Jezu akhabvunza kawiri-kawiri anyakupfunza wace bzomwe iwo akhakhulupira. (Mateu 16:13-15) Mungatewezerembo ciratizo caceci. Pomwe munkuceza na wana wanu ayai pomwe munkucita nawo bzinthu bzinango, mbawabvunzani bzomwe iwo ankukumbuka ndipo alekeni akuuzeni momwe iwo ankubvera. Kodi iwo ankupenukira cinthu cinango? M’bale wa ku Australia wa magole 15 yakubadwa adati: “Baba wangu kawiri-kawiri akhambaceza nane bza cikhulupiro cangu ndipo akhandithandiza kukumbuka. Iwo akhambabvunza kuti: ‘Kodi Bibliya limbalewa ciyani pa nkhaniyi?’ ‘Kodi umbakhulupira bzomwe iro limbalewa?’ ‘N’thangwe ranyi unkulikhulupira?’ Iwo akhafuna kuti ndimbatawire na makumbukidwe yangu sikuti ndimbandobwerezere bzomwe iwo ayai mai akhandiuza. Pomwe ndikhakula, ndikhafunika kumbafotokoza nfundo zakuthumizirika.”

4. N’thangwe ranyi n’bzakufunika kupirira na kutawira mibvunzo ya wana wanu? Fotokozani ciratizo.

4 Mun’funika kupirira penu mwana wanu ankukhulupira lini cinthu cinango comwe Bibliya linkupfunzisa. Athandizeni kugumana mitawiro ya mibvunzo yawo. Baba winango adalewa kuti: “Iwoneni mibvunzo ya wana wanu kukhala yakufunika kwene-kwene. Lekani kuiwona ninga yakusaya basa kwene-kwene ndipo lekani kutcenkha nkhani inango kokha thangwe ingakucitiseni imwepo kusaya kubva bwino.” Tenepo, mpsabwino kwene-kwene wana wanu akambakubvunzani, thangwe mibvunzoyo imbathandauza bzinthu bzomwe wanawo an’funa kubvesesa. Napo Jezu akhacitambo mibvunzo pomwe akhali mwana. (Werengani Luka 2:46.) Mwana winango ku Dinamarca adalewa kuti: “Pomwe ndidalewa kuti ndin’funa kudziwa penu tiridi mu cipembedzo cacadidi, abereki wangu alibe kukalipa—napo kuti iwo angadakhala na thupo na ine. Iwo adatawira mibvunzo yangu yense mwakuphatisa basa Bibliya.”

Mbacezani nawo bza Yahova nsiku zense pomwe munkucita bzinthu pabodzi na wana wanuwo

5. Napo pomwe wana ankuwoneka ninga ana cikhulupiro kuna Yahova, n’ciyani comwe abereki an’funika kucita?

5 Adziweni bwino wana wanu. Lekani kukumbuka kuti iwo ana cikhulupiro kuna Yahova kokha thangwe rakuti iwo ambayenda kukapalizira na ku mitsonkhano. Kodi iwo ambawona tani Yahova na Bibliya? Mungacite bwino kufufudza penu ciripo cinthu cinango comwe cimbawacitisa kuwona ninga kuti n’bzakunesa kupitiriza kukhala na cikhulupiro kuna Yahova. Mbacezani nawo bza Yahova nsiku zense pomwe munkucita bzinthu pabodzi na wana wanuwo. Wapembereni wana wanuwo pomwe munawo pabodzi na pomwe muli mwekha.

APFUNZISENI BZINTHU BZA YAHOVA BZOMWE BZIRI MU MTIMA MWANU

6. Kodi kupitiriza kupfunza bzizinji bza Yahova na Bibliya kungathandize tani abereki kuti apfunzise wana wawo?

6 Wanthu akhakomedwa kutetekera Jezu thangwe rakuti iye akhafuna Yahova ndipo akhadziwa bwino Bzinembo. Iwo adazindikira kuti Jezu akhawafuna. Tenepo iwo akhamutetekera mwatceru. (Luka 24:32; Juwau 7:46) Mwa njira ibodzi-bodziyi, wana wanu akawona kuti imwepo mumbafuna Yahova, bzimwebzi bzin’dzawathandiza kuti ambamufunembo. (Werengani Bzakutonga 6:5-8; Luka 6:45.) Na tenepo pitirizani kumbawerenga Bibliya pabodzi na mabukhu yathu nthawe zense. Fikani pa kudziwa bzizinji bzomwe Yahova adabzilenga. (Mateu 6:26, 28) Mukadziwa bzizinji pakulewa bza Yahova mun’dzakwanisambo kupfunzisa bzizinji wana wanu bza iye.—Luka 6:40.

Uzanimbo wana wanu bzinthu bzomwe imwepo mwapfunza pakulewa bza Yahova

7, 8. Mukapfunza cinthu cinango cakulewa bza Yahova, kodi mun’funika kucita ciyani? Kodi abereki winango ambacita tani bzimwebzi?

7 Mukapfunza cinthu cinango cakulewa bza Yahova, uzanimbo wana wanu. Citani bzimwebzi nthawe zense pomwe munawo pabodzi, sikuti kokha pomwe munkukonzekera mitsonkhano ayai pomwe munkunamata ninga banja. Bzimwebzi ndibzo bzomwe mai na baba winango ku Estados Unidos ambacita. Iwo ambafotokoza bza Yahova na wana wawo akambawona cinthu cakudeka ca cirengedwe ayai akakhala kuti akondwa na cakudya cakukoma. Iwo adati: “Timbakumbusa wana wathu bza lufoyi na makonzedwe yomwe Yahova ambacita pa kutipasa cinthu ciri-cense.” Banja linango ku África do Sul limbafuna kuceza bza cirengedwe likambaphata basa m’dimba pabodzi na wana wawo awiri wacikazi. Mwa ciratizo, iwo angafotokoze momwe kajere kaliri kakudabwisa komwe kambadzafika mpaka kukhala muti. Aberekiwo adati: “Timbayeza kupfunzisa wana wathu kuti ambalemekeze kwene-kwene moyo.”

8 Baba winango ku Australia adayenda na mwana wace omwe akhana magole khumi yakubadwa ku museu (nyumba yakukoyera bzinthu bzakufunika kwene-kwene na bzinthu bzakale). Babayo adaphatisa basa mpata umweyu kuti alimbise cikhulupiro ca mwana wace na kumuthandiza kuti awone kuti Yahova ni Mulengi. Iye adati: “M’mwemo tidawona tulombo twa m’nyanza twa nthawe ya zakale-kale. Tidawona kuti tulombotu tukhali twakudeka, twakukonzedwa bwino mu njira yakudabwisa ninga bzirombo bzomwe timbabzidziwa nsiku zino. Tenepo, penu moyo udacita kusandulika kucokera ku cinthu cinango ucikhala cinthu ca mtundu unango wakusaya kubveseseka, n’thangwe ranyi tulombo twakale-kaletu tukhali kale twakusaya kubveseseka? Ndidadabwisika kwene-kwene ndipo tidacezerana na mwana wangu bza nkhaniyo.”

PHATISANI BASA BZIRATIZO, BZITHUNZI-THUNZI NA BZINTHU BZINANGO

9. N’thangwe ranyi ni bwino kuphatisa basa bziratizo ayai bzinthu bzinango pakupfunzisa? Kodi mai munango adacita ciyani pakupfunzisa wana wace?

9 Jezu kawiri-kawiri akhaphatisa basa bziratizo. Iye akhapfunzisa bzinthu bzakufunika mwa kufotokoza there ayai ciratizo. (Mateu 13:34, 35) Mukambaphatisa basa bziratizo ayai bzithunzi-thunzi, mumbacitisa kuti wana wanu aphatise basa makumbukidwe yawo. Bzimwebzi bzin’dzawathandiza kukumbukira bza nkhani yomwe munkuwapfunzisayo na kuti aibvesese mwakusaya kunesa. Iwo an’dzafunisisa kumbapfunza bzizinji. Mwa ciratizo, mai winango ku Japão adafuna kuti wana wace alumbwana awiri apfunze kuti momwe Yahova adakonzera dziko la pansili bzimbalatiza kuti iye ambatisamalira. M’bodzi mwa alumbwanawo akhana magole 8 ndipo munangoyo akhana magole 10. Tenepo maiyo adaphatisa basa ciratizo comwe cingadawathandiza kuti abvesese mwakubverana na magole yawo. Iye adawapasa mkaka, asuka na café. Ndipo adawakumbira kuti ali-wense payekha akonze caya cace m’kopo. Maiyo adati: “Wanawo adacita bzimwebzo mwakusamala kwene-kwene ndipo pomwe ndidawabvunza kuti n’thangwe ranyi mukhacita mwakusamala kwene-kwene, iwo adalewa kuti akhafuna kuti cayaco cikhale ninga momwe ine ndimbafunira. Ndiwafotokozerambo kuti Mulungu adasanganiza bzinthu bzakusiyana-siyana kuti akonze dzikoli ndipo iye adacitambo bzimwebzo mwakusamala kwene-kwene, kucitira wanthufe.” Wanawo adakomedwa na pfunzirolo ndipo ambaliyebwa lini!

Mungaphatise basa bziratizo bzakusaya kunesa kuti mulatize wana wanu kuti Mulengi alipo (Onani ndime 10)

10, 11. (a) Kodi mungaphatise basa ciratizo ciponi kuti mulatize kwa mwana wanu kuti alipo Mulengi? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 26.) (b) Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe imwepo mumbaphatisa basa?

10 Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe mungaphatise basa kuti mulatize wana wanu kuti alipo Mulengi wa bzinthu? Mungakonze bolo pabodzi na mwana wanu mwa kuphatisa basa malango yakucita kunembedwa. Mufotokozereni kuti n’thangwe ranyi n’bzakufunika kwene-kwene kutewezera ndendende malango yakucita kunembedwayo. Patsogolo pace mupaseni mwanayo cisapo ndipo mubvunzeni kuti: “Kodi un’dziwa kuti cisapoci cina njira zace za kakonzedwe?” Tenepo gwatani cisapoco kati na kati ndipo mupaseni njere ibodzi. Mufotokozereni kuti njereyo iri ninga malango yakunembedwa ya kakonzedweka. Njereyi ina njira zakukonzera cisapoci. Koma njira zace n’zakudabwisa kwene-kwene kuposa malango yakukonzera bolo. Mungamuuze kuti: “Alipo munthu omwe adanemba malango ya kakonzedwe ka bolo. Tsono, mbani omwe adalinganiza kakonzedwe ka cisapoci?” Penu mwanayo ni mkulu, mungafotokoze kuti napo malango yakukonzera muti wace omwe ungabereke bzisapo bzinango bzizinji, yambagumanika mu DNA (ácido desoxirribonucleico). Mungawalatizembo bzinango mwa bzithunzi-thunzi na bziratizo bzomwe bziri m’matsamba 10 mpaka 20 mu broxura lakuti A Origem da Vida—Cinco Perguntas que Merecem Resposta.

11 Abereki azinji ambawerenga pabodzi na wana wawo nkhani zomwe zimbabwera mu Galamukani! za msolo wakuti “Kodi Zinangochitika Zokha?” Penu wana wawowo akali ang’ono ang’ono, iwo ambawafotokozera nkhanizo mu njira yakusaya kunesa. Mwa ciratizo, banja linango ku Dinamarca lidandendemeza ndeke na mbalame. Iwo adati: “Ndeke zina mawonekedwe ninga mbalame. Kodi ndeke zingakwanise kuthusa mazai ziciswa tundeke tung’ono tung’ono? Kodi mbalame zimbafunikirambo mseu wakumbuthira? Kodi ungandendemeze tani kulira kwa ndeke na kuimba kwa mbalame? Tsono, unkuwona tani, omwe adakonza ndeke na omwe adalenga mbalame mbani omwe ana nzeru kwene-kwene?” Mukambaphatisa basa njira zimwezi na kumbawacita mibvunzo, mumbawathandiza kuti ambaphatise basa ‘mphanvu zawo zakukumbuka’ na kulimbisa cikhulupiro cawo pa Yahova.—Mimwani 2:10-12.

12. Kodi mungaphatise tani basa bziratizo kuti mupfunzise wana kuti bzomwe Bibliya limbalewa n’bzacadidi?

12 Mungaphatise basa bziratizo, bzithunzi-thunzi na bzinthu bzinango kuti mupfunzise wana wanu kuti ciri-cense comwe Bibliya limbalewa n’cacadidi. Mwa ciratizo, mungawerenge Djobi 26:7. (Werengani.) Mun’funika lini kundouza wana wanu kuti nkhani inkulewedwa mu vesili njakucokera kwa Yahova. M’mbuto mwace, athandizeni kuphatisa basa makumbukidwe yawo. Imwepo mungawauze kuti wanthu wa nthawe ya Djobi alibe kukhulupira kuti dzikoli liribe kuphatiriridwa ne kukhala pa cinthu ciri-cense. Iwo akhadziwa kuti cinthu ciri-cense cimbakhazikika pa mbuto inango. Pa nthawe imweyire, palibe ne na m’bodzi omwe akhadazindikira kale kuti dzikoli lidandomanikika mulenga-lenga ndipo ne pakhalibe mitcini yakuwonera bzinthu bzamumlenga-lenga. Pfunziro ndakuti napo kuti Bibliya lidanembedwa kale-kale, nthawe zense iro limbalewa bzinthu mwakulondoza thangwe ndakucokera kwa Yahova.—Nehemiya 9:6.

APFUNZISENI THANGWE RACE KULI BWINO KUTSOGOLEREDWA NA BIBLIYA

13, 14. Kodi abereki angathandize tani wana wawo kuti ambabvere bzomwe Bibliya limbalewa?

13 N’bzakufunika kwene-kwene kupfunzisa wana wanu kuti iwo an’dzakhala wakukondwa akabvera bzomwe Bibliya limbalewa. (Werengani Psalymo 1:1-3.) Mwa ciratizo, mungauze wana wanu kuti ayezeze kuti iwo ankuyenda kukakhala pa ntsuwa. Ndipo iwo an’funika kusankhula wanthu winango kuti akakhale nawo kumweko. Tenepo abvunzeni kuti: “Ni wanthu wa makhalidwe yaponi omwe mungawatenge kuti muyende nawo penu mun’funa kuti munthu ali-wense akakhale bwino?” Pakumalizira, mungawerenge Wagalata 5:19-23 kuti awone kuti ni mtundu uponi wa wanthu omwe Yahova ambafuna kuti adzakhale na moyo mu dziko lipsa.

14 Mwa njira imweyi, mungapfunzise wana wanu nfundo ziwiri. Cakuyamba, Yahova ambatipfunzisa momwe tingakhalire na moyo wakukondwa tsapano na kukhala mwa mtendere na wanthu winango. Caciwiri, iye ankutipfunzisa momwe tingadzakhalire na moyo mu dziko lipsa. (Zaiya 54:13; Juwau 17:3) Mungawalatizembo wana wanu momwe Bibliya linkuthandizira abale wathu. Mwa ciratizo, nyang’anani nkhani ya moyo wa munthu winango m’mabukhu yathu, pinango mu nkhani zomwe zimbagumanika mu revista ya Nsanja ya Olonda za msolo wakuti “Baibulo Limasintha Anthu”. Ayai kumbirani ali-wense wa m’gwere mwanu kuti akufotokozereni imwepo pabodzi na wana wanu momwe Bibliya lidamuthandizira kucinja kuti ayambe kutumikira Yahova.—Wahebereu 4:12.

15. Kodi n’ciyani comwe cin’dzakuthandizani kupfunzisa wana wanu?

15 Mbakumbukirani bzomwe mungacite kuti mapfunziso yomwe mumbacita na wana wanu yambakhale yakukondwesa. Phatisani basa njira zakusiyana-siyana kuti muwathandize kupfunza bza Yahova na kuti afendererane naye kwene-kwene. Pitirizani kucita bzimwebzi pomwe iwo ankukula. M’bereki winango adalewa kuti: “Lekani kuneta kuyezera njira zipsa pa kubvekesa nkhani zakuzolowereka.”

KUMBIRANI MZIMU WA YAHOVA NDIPO KHALANI WAKUPIRIRA NA WANA WANU

16. N’thangwe ranyi n’bzakufunika kupirira pakupfunzisa wana? Kodi abereki winango ambapirira tani?

16 Na thandizo la mzimu wa Yahova wana wanu angakhale na cikhulupiro cakulimba. (Wagalata 5:22, 23) Koma pangatenge nthawe kuti cikhulupiro cawo cilimbe. Tenepo pirirani na wana wanuwo ndipo pitirizani kuwapfunzisa. Baba winango ku Japão omwe ana wana awiri mwamuna na mkazi adati: “Ine na mkazi wangu timbatetekera na mtima wense wana wathu. Kuyambira pomwe iwo akhali ang’ono ang’ono, ndikhapfunza nawo mu mphindi 15 nsiku iri-yense, kusiya nsiku zomwe tikhakhala na mitsonkhano yacikristau. Mphindi 15 zikhali lini zakunesa kwa ife ne kwa wana wathuwo.” Nyakunyang’anira wa dera munango adanemba kuti: “Pomwe ndikhali mwana, ndikhakhala na mibvunzo mizinjisa koma ndikhaibvunza lini. Koma na nthawe, izinji mwa mibvunzoyo ndikhatawiridwa pa mitsonkhano, pa kunamata ninga banja ayai pa pfunziro la pandekha. Ndipopa n’bzakufunika kuti abereki ambapitirize kumbapfunzisa wana wawo.”

Kuti mukhale mpfunzisi wabwino, imwepo mun’funika kufuna Fala la Mulungu (Onani ndime 17)

17. N’thangwe ranyi n’bzakufunika kuti abereki ambalimbise cikhulupiro cawo? Kodi mai na baba winango ku Bermudas ambathandiza tani wana wawo kuti ambakhulupire Yahova?

17 Mwacibadwa, wana wanu angapfunze bzizinji akawona kuti imwepo muna cikhulupiro camphanvu mwa Yahova. Iwo an’dzawona bzomwe imwepo mumbacita. Na tenepo pitirizani kulimbisa cikhulupiro canu. Citisani kuti wana wanu ambawone kwa imwepo kuti mumbawona Yahova kukhala wacaiye. Mwa ciratizo, mai na baba winango ku Bermudas akambakhala na thupo na cinthu cinango, iwo ambapemba pabodzi na wana wawo ndipo ambakumbira kuti Yahova awatsogolere. Iwo ambalimbisambo wana wawo kuti ambapembe pawokha. “Tidauzambo mwana wathu mkulu, ‘Khulupira Yahova na mtima wense, pitiriza kutanganidwa na basa la Umambo ndipo leka kukhala na thupo kwene-kwene.’ Iye akambawona bzakutewera bzace, ambadziwa kuti Yahova ankutithandiza. Bzimwebzi bzamuthandiza kuti akhulupire Yahova na Bibliya.”

18. Kodi n’ciyani comwe abereki an’funika lini kuyebwa?

18 Abereki, lekani kuyebwa kuti mun’funika lini kungingimiza wana wanu kuti akhale na cikhulupiro. Imwepo mumbabzala na kuthiriza, koma Yahova yekha ndiye angakulise. (1 Wakolinto 3:6) Tenepo, phatani basa lamphanvu la kupfunzisa wana wanu wakufunidwa bza iye ndipo kumbirani mzimu wace kuti uwathandize kukhala na cikhulupiro. Mungatsimikize kuti Yahova an’dzasimba basa lanu lense lomwe mungacite.—Wayefezo 6:4.