Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Kodi Tingabvale Tani Unthu Bupsa

Kodi Tingabvale Tani Unthu Bupsa

‘Bvalani unthu bupsa.’—WAKOLOSO 3:10.

NYIMBO: 57, 60

1, 2. (a) Kodi tinkudziwa tani kuti tingakwanise kubvala unthu bupsa? (b) Kodi pa Wakoloso 3:10-14 pambafotokoza makhalidwe yaponi yomwe yambacita mbali ya unthu bupsa?

FALA lakuti ‘unthu bupsa,’ limbagumanika kawiri mu Baibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika. (Wayefezo 4:24; Wakoloso 3:10) Ndipo iro limbathandauza unthu ‘bomwe budalengedwa mwakubverana na kufuna kwa Mulungu.’ Kodi bzingakwanisike kwa ife kubvala unthu bupsabu? Inde. Yahova adalenga wanthu m’cifanikiso cace, tenepo tingakwanise kutewezera makhalidwe yace yabwino.—Ciyambo 1:26, 27; Wayefezo 5:1.

2 N’cadidi kuti nthawe zinango tensenefe timbakhala na bzikhumbo bzakuipa thangwe ndife wakuperewera. Ndipo timbatokonyedwambo na bzicito bza winango. Koma na thandizo la Yahova, ifepano tingakhale wanthu omwe iye an’funa kuti tikhale. Kuti tikwanise kucita bzimwebzi, bwerani ticezerane makhalidwe mazinji yomwe yambacita mbali ya unthu bupsa. (Werengani Wakoloso 3:10-14.) Patsogolo pace tiniwona momwe tingalatizire makhalidweya mu utumiki bwathu.

‘MWENSE NDIMWE ABODZI’

3. Kodi ndiponi khalidwe libodzi la unthu bupsa?

3 Paulo adafotokoza kuti kusaya tsankhulo, ni mbali ibodzi yakufunika kwene-kwene ya unthu bupsa. Iye adati: ‘Palibe kuti uyu ni m’Girego ayai m’Juda, wakugwatidwa ayai wakusaya kugwatidwa, mulendo, m’Sita ne kapolo, ne munthu wakutsudzuka.’ * (Onani mafala ya m’nyansi.) Palibe munthu omwe an’funika kumbabziwona kukhala wakufunika kwene-kwene mu gwere kuposa winango thangwe ra mtundu wace, komwe adabadwira ayai bzomwe anabzo. Thangwe ranyi? Thangwe ninga ateweri wa Kristu, tense ‘ndife abodzi.’—Wakoloso 3:11; Wagalata 3:28.

Timbalemekeza wanthu wense bziribe basa mtundu ayai cikhalidwe cawo

4. (a) Kodi atumiki wa Yahova ambawona tani anzawo? (b) Kodi n’ciyani comwe cingacitise kuti Akristau aleke kukhala wakuphatana?

4 Kubvala unthu bupsa, kumbatithandiza kuti timbalemekeze wanthu wense, bziribe basa mtundu wawo ayai cikhalidwe cawo. (Waroma 2:11) Tsono m’madziko manango, kucita bzimwebzi kungakhale kwakunesa. Mwa ciratizo, m’dziko la África do Sul kale-kale, boma likhadagawa mbuto kuti asenzi na azungu aleke kumbakhalira pabodzi. Mpaka lero, wanthu azinji kuphatanidzambo abale wathu akali m’mbuto zimwezi. Koma Bungwe Lakutonga lidafuna kuthandiza abale wathu wakukhala m’mbuto zimwezi kuti ambadziwane na anzawo. Tenepo, mu Outubro 2013, padacitidwa makonzedwe yakupambulika yomwe yadathandiza abale wa mitundu yakusiyana-siyana kudziwana bwino.—2 Wakolinto 6:13.

5, 6. (a) Kodi ni makonzedwe yaponi yomwe yadacitidwa ku África do Sul yomwe yadathandiza atumiki wa Mulungu kukhala wakuphatana? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 21.) (b) Kodi makonzedweya yankukhala na bzakutewera bziponi?

5 Abalewa adacita makonzedwe yakuti nthawe zinango kuphampha kwa mdzinga, magwere mawiri ya cirewedwe ayai mtundu wakusiyana, yambacitire bzinthu bzauzimu pabodzi. Ndipo abale na mpfumakazi wa magwere mawiriya akhapalizira na kuyenda ku mitsonkhano pabodzi, acimbazungirana m’manyumba mwawo. Magwere mazinji yadateweza makonzedweya ndipo cipinda ca mthambi ca kumweko cidatambira matsamba mazinji yakutenda makonzedweya. Ndipo bzimwebzi bzidatokonyambo wanthu winango omwe ni Mboni lini. Mwa ciratizo, munthu munango wa cipembedzo adati: “Ndine lini Mboni, koma ndikuwona kuti imwepo napo mudasiyana mitundu, ndimwe wakuphatana ndipo basa lanu lakupalizira ndakulinganizika bwino.” Kodi abale wathu na mpfumakazi adabva tani na makonzedweya?

6 Pakuyamba, mpfumakazi inango yakucemeredwa Noma yomwe imbalewalewa cirewedwe ca Citcoza, ikhacita thupo kwene-kwene kuti icemere kumui kwace abale wa m’gwere la Cingerezi thangwe ra kusauka. Koma pomwe adapalizira na abale wacizungu na kuyenda kumui kwawo, iye alibe kudzacita pomwe thupo. Iye adati: “Iwo ni wanthumbo ninga ife!” Tenepo, pomwe abale wa m’gwere la Cingerezi adayenda kukapalizira pabodzi na abale wa m’gwere la cirewedwe ca Citcoza, Noma adacemera abale winango kumui kwace kuti akadye nawo pabodzi. Iye adadabwa kwene-kwene pomwe adawona mkulu m’bodzi omwe akhali mzungu, atakhalira kaxa ya refresco mwakukondwa. Makonzedweya yankuthandiza abale azinji kukhala pauxamwali acipitiriza kudziwana na abale wakusiyanana-siyana.

KHALANI WA NSISI NA WAKUDEKA MTIMA

7. N’thangwe ranyi nthawe zense tin’funika kulatiza nsisi?

7 Atumiki wa Yahova an’dzapitiriza kugumana na mabvuto mpaka dziko la Sathaniri litapfudzidwa. Tensenefe pinango tingagumane na mabvuto ninga kuneseka kugumana basa, matenda makulu, cizunzo, malengwa ya pansi ayai kuberedwa bzinthu bzathu. Tenepo, kuti tikwanise kumbathandizana pa bzakucitika ninga bzimwebzi, ifepano tin’funika kukhala na nsisi. Nsisi zikulu zin’dzatithandiza kucitira bzinthu winango mwakudeka mtima. (Wayefezo 4:32) Makhalidwe yamweya yambacita mbali ya unthu bupsa, ndipo yangatithandize kutewezera Mulungu na kutsangalaza winango.—2 Wakolinto 1:3, 4.

8. Kodi n’ciyani comwe cingacitike tikambalatiza nsisi na kudekera mtima wense m’gwere? Fotokozani ciratizo.

8 Kodi tingadekere tani mtima abale wa m’gwere mwathu wakucokera m’dziko linango ayai omwe ankufunikira thandizo linango? Tingacite bzimwebzi mwa kuwatambira bwino, kucita nawo uxamwali na kuwalatiza kuti timbadekedwa kuwawona m’nyumba ya Umambo. (1 Wakolinto 12:22, 25) Mwa ciratizo, Dannykarl adacoka ku Filipinas aciyenda ku Japão. Ku basa, iye akhacitiridwa bzinthu mwakusiyana na anzace thangwe akhali mulendo. Nsiku inango, iye adakatsonkhana na Mboni za Yahova. Dannykarl adati: “Napo kuti wense akhali majaponeji, iwo adanditambira bwino ndipo bzikhakhala ninga kuti ndikhadziwana nawo kale.” Kudeka mtima kwa abalewa kudamuthandiza kupitiriza kufendererana na Yahova. Na kupita kwa nthawe Dannykarl adabatizidwa ndipo tsapano iye ankutumikira ninga mkulu wa gwere. Akulu anzace wa Dannykarl ambadekedwa naye kwene-kwene pabodzi na mkazace Jennifer. Iwo adati: “Ninga apainiya, iwo n’ciratizo cabwino kwene-kwene pa nkhani ya kukhala na moyo wakusaya kufuna bzizinji na kuikha Umambo bwa Mulungu pa mbuto yakuyamba.”—Luka 12:31.

9, 10. Fotokozani bziratizo bzakuwonesa bzakutewera bzabwino bzomwe tingakhale nabzo tikambalatiza nsisi mu utumiki.

9 Pomwe tinkupalizira bzipsa bzabwino bza Umambo, ifepano timbakhala na mipata mizinji yakucitira ‘wense bzabwino.’ (Wagalata 6:10) Mboni zizinji zimbacitira nsisi wanthu wakucokera m’madziko manango ndipo zimbacita nyongo ya kupfunza cirewedwe cawo. (1 Wakolinto 9:23) Nyongo yawo imbakhala na bzakutewera bzabwino. Mwa ciratizo, mpfumakazi inango ya ku Austrália yakucemeredwa Tiffany, idapfunza cirewedwe ca Ciswahili kuti imbathandize gwere la cirewedwe cimweci mu mzinda wa Brisbane. N’cadidi kuti bzikhanesa kupfunza cirewedweci, koma nyongo yace idamubweresera bzakutewera bzabwino. Iye adati: “Penu mun’funa kukondwa na utumiki bwanu, mungagumane cikondwesoco mwa kukatumukira m’gwere la cirewedwe cinango. Bziri ninga kuyenda ku mbuto inango koma mkati mwa dziko lanulo. Ndipo mungakwanise kuwona momwe tiliri wakuphatana na abale wathu kuzungulira dziko lense la pansi.”

Kodi n’ciyani comwe cimbacitisa Akristau kufuna kuthandiza wanthu wakucokera m’madziko manango? (Onani ndime 10)

10 Banja linango ku Japão lidacitambo bzibodzi-bodzibzi. Sakiko, mwana wacikazi wa banjalo adati: “Tikayenda mu utumiki bwakumunda, kawiri-kawiri tikhagumana wanthu wakucokera ku Brasil. Tikawalatiza m’Bibliya la Cipwitikizi bzinembo ninga bza Cibvumbulutso 21:3, 4 na Psalymo 37:10, 11, 29, iwo akhambatetekera ndipo nthawe zinango akhambagwesa misozi.” Banjali lidabvera nsisi wanthu wa cirewedwe cimweci ndipo lidafuna kuwathandiza kuti adziwe cadidi, tenepo iwo adayamba kupfunza Cipwitikizi ninga banja. Na kupita kwa nthawe, banjali lidathandiza kuyambisa gwere la Cipwitikizi. Kwa magole mazinji, banjali lathandiza wanthu wa cirewedweci kukhala atumiki wa Yahova. Sakiko adati: “Padatenga nthawe kuti tipfunze Cipwitikizi, koma bzisimbo bzomwe tidatambira, bzidaposa nyongo yomwe tidacita pakupfunza cirewedweci. Timbatenda kwene-kwene Yahova thangwe ra bzimwebzi.”—Werengani Mabasa 10:34, 35.

KHALANI WAKUBZICEPSWA

11, 12. (a) Kodi cikhumbo cathu cimbakhala ciponi pakubvala unthu bupsa? (b) Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kupitiriza kukhala wakubzicepswa?

11 Cikhumbo cathu pa kubvala unthu bupsa cimbakhale ca kutumbiza Yahova, m’mbuto mwakuti wanthu atumbize ife. Kumbukirani kuti napo anjo wakulungama adabzikuza mpaka kudzacita pikado. (Onanimbo Zakiyeri 28:17.) Ndife wakuperewera, tenepo bzingakhale bzakunesa kutcenkha mzimu wakubzikuza. Koma napo bziri tenepo, ifepano tingakhale wa kubzicepswa. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kucita bzimwebzi?

12 Cinthu cibodzi comwe cingatithandize kukhala wakubzicepswa ni kuwerenga Fala la Mulungu nsiku zense, ticimbakumbukira bzomwe tawerengabzo. (Bzakutonga 17:18-20) Tin’funika kumbakumbukira maka-maka bzomwe Jezu adatiuza na ciratizo cace cabwino ca kubzicepswa. (Mateu 20:28) Jezu akhali wakubzicepswa kwene-kwene mpaka adatsuka nzayo za anyakupfunza wace. (Juwau 13:12-17) Cinthu cinango comwe tingacite ni kupemba kwa Yahova kukumbira mzimu wace wakucena. Mzimuyo ungatithandize kulimbana na kamtima kakubzibva kuti ndife wakufunika kuposa winango.—Wagalata 6:3, 4; Wafiripo 2:3.

Tikakhala wakubzicepswa, gwere lin’dzakhala mwa mtendere na lakuphatana

13. Kodi kubzicepswa kumbabweresa bzisimbo bziponi?

13 Werengani Mimwani 22:4. Yahova ambafuna kuti tikhale wakubzicepswa. Ndipo khalidwe la kubzicepswa limbabweresa bzisimbo bzizinji. Tikakhala wakubzicepswa, gwere lin’dzakhala mwa mtendere na lakuphatana. Ndipo Yahova an’dzatilatizambo kudeka mtima kwace kukulu. Mpostolo Pedru adalewa kuti: ‘Mwensenemwe mumbacitirane bzinthu mwakubzicepswa, thangwe Mulungu ambatsutsa wanthu wakubzikuza, koma iye ambalatiza kudeka mtima kwace kukulu kwa wanthu wakubzicepswa.’—1 Pedru 5:5.

KHALANI WAKUFATSA NA WAKUPIRIRA

14. Kodi mbani omwe ni ciratizo cabwino pa nkhani ya kukhala wakufatsa na wakupirira?

14 Nsiku zino, munthu akakhala wakufatsa na wakupirira, wanthu kawiri-kawiri ambakumbuka kuti iye alibe mphanvu. Koma bzimwebzi n’cadidi lini. Makhalidwe mawiriya yambacokera kwa Yahova omwe ngwamphanvu zense m’cirengedwe cense. Ndipo iye n’ciratizo cabwino pa nkhani yakukhala wakufatsa na wakupirira. (2 Pedru 3:9) Mwa ciratizo, ndokumbukirani momwe Yahova adapiririra pomwe akhatawira Abalahamu na Loti mwakuphatisa basa anjo wace. (Ciyambo 18:22-33; 19:18-21) Ndipo ndokumbukiranimbo momwe Yahova adakhalira wakupirira na mtundu wakusaya kubva wa Jirayeri kwa magole yakupitirira 1.500.—Zakiyeri 33:11.

15. Kodi n’ciratizo ciponi comwe Jezu adapereka pa nkhani ya kukhala wakufatsa na wakupirira?

15 Jezu akhali ‘wakufatsa.’ (Mateu 11:29) Iye akhapirira kwene-kwene na bzakuphonya bza anyakupfunza wace. Pomwe akhacita utumiki bwace pansi pano, nthawe zense Jezu akhanyozedwa na kunamiziridwa bzinthu. Koma iye akhali wakufatsa ndipo adapirira mpaka kufa kwace. Ndipo pomwe Jezu akhabva kuwawa pa muti wakuzunzidwira, iye adakumbira Baba wace kuti alekerere acikunda omwe adamupha wale. Iye adati: ‘Iwo ankudziwa lini bzomwe ankucita.’ (Luka 23:34) Jezu adapitiriza kukhala wakufatsa na wakupirira napo pomwe akhabva kuwawa.—Werengani 1 Pedru 2:21-23.

16. Kodi tingalatize tani kufatsa na kupirira?

16 Paulo adafotokoza njira ibodzi yomwe tingalatizire kufatsa na kupirira. Iye adati: ‘Pitirizani kupirirana na kulekererana na mtima wense napo penu alipo omwe ana mathangwe yakudandaulira mwanzace. Ninga momwe Yahova adakulekererani na mtima wense, imwepo mucitembo tenepoyo.’ (Wakoloso 3:13) Kuti tikwanise kukhululukira winango, ifepano tin’funika kukhala wakufatsa na wakupirira. Bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti tikhale wakuphatana m’gwere.

17. N’thangwe ranyi kufatsa na kupirira n’kwakufunika kwene-kwene?

17 Yahova ambafuna kuti ifepano tikhale wakufatsa na wakupirirana. Makhalidwe yamweya njakufunika kwene-kwene penu tin’funa kudzakhala m’dziko lace lipsa. (Mateu 5:5; Tiyago 1:21) Tikakhala wakufatsa na wakupirira, ifepano timbalemekeza Yahova ndipo timbathandiza winango kucitambo bzibodzi-bodzibzo.—Wagalata 6:1; 2 Timotio 2:24, 25.

KHALANI NA LUFOYI

18. Kodi lufoyi na kusaya tsankhulo bzimbabverana tani?

18 Makhalidwe yense yomwe tacezerana yale yambabverana na lufoyi. Mwa ciratizo, Tiyago adapereka malango kwa abale wace wauzimu, thangwe iwo akhambalemekeza kwene-kwene wanthu wakudala kusiyana na wakusauka. Iye adauza abalewa kuti bzomwe akhacitabzo bzikhabverana lini na lamulo la Mulungu lakuti: ‘Umbafune mwanzako ninga momwe umbabzifunira wekha.’ Ndipo iye adathumizira pomwe kuti: ‘Mukapitiriza kulatiza tsankhulo, mun’khala munkucita pikado.’ (Tiyago 2:8, 9) Tikambafuna wanthu, ifepano tin’dzasankhula lini munthu thangwe ra mapfunziro yomwe anayo, mtundu wace ayai bzomwe anabzo. Kusaya tsankhulo kwathu kuleke kukhala kwakunamizira, koma kukhale kwakucokera pansi pa mtima.

19. N’thangwe ranyi mpsakufunika kubvala lufoyi?

19 ‘Lufoyi limbapirira, licidekera mtima’ ndipo ‘limbabzikuza lini.’ (1 Wakolinto 13:4) Kuti tipitirize kumbapalizira bzipsa bzabwino kwa winango, ifepano tin’funika kukhala wakupirira, wakudeka mtima na wakubzicepswa. (Mateu 28:19) Bzimwebzi bzimbacitisa kuti timbabverane mwakusaya kunesa na abale wense m’gwere. Tensenefe tikambacita nyongo yakulatiza lufoyi limweri, tin’dzakhala wakuphatana m’gwere mwathu ndipo tin’dzalemekeza Yahova. Wanthu winango an’dzawona mbverano wathu ndipo angadzabwerembo m’gulu la Yahova. Ndipopa, pakulewa bza unthu bupsa, Bibliya limbamaliza na mafala yakuti: ‘Kuthumizira pa bzensenebzi, bvalani lufoyi, pakuti limbaphatanidzisa wanthu mwamphamvu kwene-kwene kuposa cinthu ciri-cense.’—Wakoloso 3:14.

‘PITIRIZANI KUKHALA WAPSA’

20. (a) Kodi ni mibvunzo iponi yomwe tingabzibvunze? Ndipo n’thangwe ranyi? (b) Kodi tinkudikhirira nthawe iponi?

20 Ali-wense wa ife an’funika kubzibvunza kuti: ‘Kodi n’ciyani comwe ndin’funika kucinja pa moyo wangu kuti ndikhundule unthu bwakale? Tin’funika kumbapemba kwa Yahova na kukumbira thandizo lace. Tin’funika kucita nyongo yakucinja makumbukidwe ayai bzicito bzakuipa kuti tidzakwanise ‘kupita mu Umambo bwa Mulungu.’ (Wagalata 5:19-21) Tin’funika kumbabzibvunzambo kuti: ‘Kodi ndinkupitiriza kucinja kakumbukidwe kangu kuti ndikwanise kukondwesa Yahova?’ (Wayefezo 4:23, 24) Ndife wanthu wakuperewera, tenepo, tin’funika kupitiriza kucita nyongo yakubvala unthu bupsa na kupitiriza kukhala nabo. Ndipo bzimwebzi ni bzinthu bzomwe tin’dzabzicita nthawe zense. Tin’dzadekedwa kwene-kwene kukhala m’nthawe yomwe ali-wense wa ife an’dzabvala unthu bupsa, ticimbatewezera makhalidwe yabwino ya Yahova mwakusaya kunesa!

^ ndi. 3 Kale-kale wanthu akhawona ninga kuti mtundu wa a Sita ukhali wakusalira na tenepo, iwo akhawanyoza.