Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Kodi Tingasiye Tani Unthu Bwakale?

Kodi Tingasiye Tani Unthu Bwakale?

‘Khundulani unthu bwanu bwakale na mabasa yace.’WAKOLOSO 3:9.

NYIMBO: 129, 77

1, 2. Kodi n’ciyani comwe wanthu ambawona kuna Mboni za Yahova?

WANTHU azinji ambawona kuti Mboni za Yahova n’zakuphatana. Mwa ciratizo, munembi munango wakucemeredwa kuti Anton Gill adatenda makhalidwe ya Mboni za Yahova ku Alemanha pa nthawe ya a Nazi. Iye adanemba kuti: “Mboni za Yahova zidakhala anyamadulanthaka wa a Nazi. . . . Mu gole la 1939 Mboni za Yahova zakukwana 6.000 zidaikhidwa mu akawoko ya Nazi.” Iye adathumizira pomwe kuti napo Mboni za Yahova zikhaboneresedwa kwene-kwene, izo zikhadziwika ninga wanthu wakukhulupirika, wakuderekha, wakukhulupirika kuna Mulungu wawo na wakuphatana.

2 Tsapanopapa, wanthu wa ku África do Sul adawonambo cinthu cinango cakupambulika kuna Mboni za Yahova. Pa nthawe inango, lamulo la dzikolo likhabvumiza lini kuti asenzi na azungu akhalire pabodzi. Koma, pa 18 Dezembro, 2011, Mboni za Yahova za mitundu yakusiyana-siyana zakupitirira 78.000 za m’dzikolo na zakucokera m’madziko manango yapafupi zidatsonkhana mu thambwe likulu la mpira mu mzinda wa Johanesburgo. M’bodzi wa akulu-akulu wa thambwero adati: “Ndikanati kuwona gulu la wanthu lomwe lina makhalidwe yabwino ninga limweri mu thambwe muno. Mwense mwabvala bwino ndipo mwacenesa mbuto ino. Koma kuposa bzense, imwepo ndimwe mitundu yakusiyana-siyana koma mudaphatana.”

3. Kodi n’ciyani cimbacitisa kuti tikhale wakusiyana na magulu manango?

3 Wanthu omwe ni Mboni lini za Yahova ambakwanisa kuwona kuti ndife wakuphatana na abale wathu wa pa dziko lense. (1 Pedru 5:9) N’thangwe ranyi ifepano ndife wakusiyana na magulu manango? Ni thangwe rakuti Bibliya na mzimu wakucena wa Mulungu, bzimbatithandiza kusiya makhalidwe yomwe yambakondwesa lini Yahova. ‘Timbakhundula unthu bwathu bwakale,’ ticibvala ‘unthu bupsa.’—Wakoloso 3:9, 10.

Mpsakukwanisika kucinja bzinthu bzakuipa kwene-kwene pa moyo wathu

4. Kodi tin’cezerana ciyani mu nkhani ino? Ndipo n’thangwe ranyi?

4 Pambuyo pa kukhundula unthu bwakale, tin’funika lini kuuphatisa pomwe basa. Mu nkhani ino, cakuyamba tin’pfunza momwe tingakhundulire unthu bwakale na thangwe lomwe kucitira bzimwebzo n’kwakufunika. Tiniwona pomwe kuti mpsakukwanisika kuti munthu acinje moyo wace napo kuti iye adacita bzinthu bzakuipa kwene-kwene. Tin’pfunzambo bzomwe wale omwe ana magole mazinji m’cadidi angacite kuti atcenkhe unthu bwakale. Tsono n’thangwe ranyi tin’funika kucezerana bzinthu bzimwebzi? Thangwe ndakuti winango omwe ankutumikira Yahova adaleka kukhala wakusamala. Iwo adayamba kukumbuka na kucita bzinthu bzomwe akhabzicita pomwe akhanati kudziwa Yahova. Ali-wense wa ifepano an’funika kukumbukira cenjezo lakuti: ‘Ule omwe ankukumbuka kuti adaima asamale kuti aleke kugwa.’—1 Wakolinto 10:12.

TCENKHANI BZIKHUMBO BZENSE BZA KUGONANA

5. (a) Fotokozani ciratizo cakuwonesa kufunika kwa kukhundula unthu bwakale. (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 15.) (b) Kodi ni bzicito bziponi bzakufotokozedwa pa Wakoloso 3:5-9 bzomwe bzinkucita mbali ya unthu bwakale?

5 Kodi mungacite ciyani muciwona kuti bzakubvala bzanu bzapswipa ndipo bzayamba kununkha? Imwepo mungacinje bzakubvalabzo mwakamfulumize. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, tikazindikira kuti tinkucita bzinthu bzomwe Yahova ambawenga, tin’funika kucinja mwakamfulumize. Pa kulewa bza bzicito bzakuipabzi, Paulo adati: ‘Bzensenebzi bzitayeni kutali na imwe.’ Bwerani ticezerane bzinthu bziwiri pa bzinthu bzakuipa bzomwe Paulo adalewa: unzazi na bzinthu bzakupswipiza.—Werengani Wakoloso 3:5-9.

6, 7. (a) Mwakubverana na mafala ya mpostolo Paulo, kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti timalise bzikhumbo bza unzazi? (b) Kodi Sakura akhana moyo uponi? Ndipo n’ciyani comwe cidamuthandiza kuti acinje khalidwero?

6 Bza unzazi. Mu Bibliya, ‘bza unzazi’ bzimbaphatanidza kugonana komwe kumbacitika na wanthu awiri, mwamuna na mkazi omwe alibe kunembesa malowozi ku boma. Paulo adalewa kuti akristau akhafunika kucitisa ‘bziwalo bza thupi’ lawo ‘kukhala bzakufa’ pa nkhani ya unzazi. Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti tin’funika kucita nyongo ikulu kwene-kwene kuti timalise bzikhumbo bzakuipa. Ndipo kucita bzimwebzi n’kwakunesa koma kungabwerese phindu!

7 Onani ciratizo ca mpfumakazi inango yakucemeredwa Sakura wa ku Japão. * (Onani mafala ya m’nyansi.) Pomwe Sakura akhakula, iye kawiri-kawiri akhabziwona kuti ali yekha ndipo akhakhala wakusunama. Kuti amalise bvuto lacero, pomwe akhana magole 15 yakubadwa iye adayamba kumbagonana na amuna azinji ndipo adataya mimba katatu kense. Iye adati: “Pakuyamba, kugonana kukhandicitisa kuwona kuti ndine wakukhotcerereka, ndikhabzibva kuti ndine wakufunika na wakulemekezeka. Koma pomwe ndikhapitiriza kucita bzimwebzi, ndidayamba kuwona kuti ndiri lini wakukhotcerereka.” Ndipo Sakura adapitiriza na moyo umweyu mpaka pomwe adapfitsa magole 23. Patsogolo pace iye adayamba kupfunza Bibliya na Mboni za Yahova ndipo akhakomedwa na bzomwe akhapfunzabzo. Yahova adamuthandiza kusiya moyo wace wa unzazi, kulimbana na makumbukidwe yakubzipasa mulandu na kumalisa manyazi. Nsiku zino Sakura ankutumikira ninga mpainiya wakukhazikika ndipo iye ambabzibva lini pomwe ninga kuti ali yekha. Iye ankulewa kuti: “Tsapano ndine wakukondwa kwene-kwene thangwe ra lufoyi likulu lomwe Yahova ambandilatiza nsiku na nsiku.”

MOMWE TINGASIYIRE BZICITO BZAKUPSWIPIZA

8. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe bzingacitise Mulungu kutiwona ninga wakupswipa?

8 Bzinthu bzakupswipiza. Mu Bibliya, ‘bzinthu bzakupswipiza’ bzimbaphatanidza bzinthu bzizinji kuposa bzakugonana. Ndipo bzingathandauze bzinthu ninga kufumali ayai kulewalewa nkhani zapezi-pezi. (2 Wakolinto 7:1; Wayefezo 5:3, 4) Bzingathandauzembo bzinthu bzakuipa bzomwe munthu angacite pomwe ali yekha, ninga kuwerenga mabukhu yomwe yana nkhani zomwe zingamupase cikhumbo ca kugonana ayai kuwona mavidiyo ya bza maika. Ndipo bzinthu bzimwebzi bzingacitise munthu kufika pa kusenzekesa cidzo. (Wakoloso 3:5) *—Onani mafala ya m’nyansi.

9. Kodi n’ciyani cingacitike munthu akakulisa ‘bzikhumbo bza kugonana’?

9 Wanthu omwe kawiri-kawiri ambawona bzinthu bza maika ambakuza ‘bzikhumbo bza kugonana’ ndipo ambafika pa kuzolowera. Anyakufufudza nkhani winango, adalewa kuti munthu omwe adazolowera kuwona bzinthu bza maika ngwakundenderana na munthu omwe adazolowera kumwa mowa ayai na omwe ambaphatisa basa mankhwala yakudzungulumwisa msolo. Tenepo, mpsakudabwisa lini kuti cizolowezi ca kuwona bzinthu bza maika cimbakhala na bzakutewera bzakuipa ninga, kukhala wamanyazi, wa utofu pa basa, wakusaya cikondweso m’banja, kulambana ndipo nthawe zinango mpaka kufika pa kubzipha. Pomwe munthu munango adamala gole lathuthu ne kuwona pomwe bzinthu bza maika adalewa kuti: “Ndidayamba kubzibva kuti ndinkubzilemekeza.”

10. Kodi Ribeiro adakwanisa tani kumalisa cizolowezi cace ca kumbawona bzinthu bza maika?

10 Wanthu azinji ambaneseka kuleka kuwona bzinthu bza maika. Koma mpsakukwanisika kukunda bvutoli. Onani ciratizo ca Ribeiro wa ku Brazil. Pomwe akhali tswaka, iye adacoka pa mui aciyenda kukaphata basa ku fabrika inango yakukonza matsamba yakunembera. Kumweko iye akhambawona mabukhu yakuwonesa bzithunzi-thunzi bza maika. Iye adati: “Pang’ono na pang’ono ndidayamba kuzolowera bzinthu bza maika. Ndipo idafika nthawe yomwe ndikhambacita kukhumba kuti mkazi omwe ndikhakhala naye ambakazunge kuti ndipfatse na vidiyo za maika.” Koma nsiku inango ali kubasako, Ribeiro adawona mabukhu yakusiyana-siyana ndipo pakati pa mabukhuyo pakhana bukhu lakuti Chinsinsi cha Chimwemwe cha Banja. Iye adatenga bukhulo ndipo adayamba kuliwerenga. Na kukomedwa na bzomwe adawerengabzo, adafunisisa kupfunza Bibliya na Mboni za Yahova. Koma padatenga nthawe itali kuti Ribeiro akwanise kusiya cizolowezi cace ca kumbawona bzinthu bza maika. Kodi n’ciyani comwe cidamuthandiza? Iye adafotokoza kuti: “Kucita mpembo, kupfunza Bibliya na kukumbukira bzomwe ndikhawerengabzo, bzidandithandiza kufuna kwene-kwene Yahova mpaka lufoyi langu kwa iye lidakhala lakulimba kuposa cikhumbo cangu ca kuwona bzinthu bza maika.” Na thandizo la Bibliya na mzimu wakucena wa Mulungu, Ribeiro adacinja khalidwe lace, mpaka adafika pa kubatizidwa ndipo tsapano iye ankutumikira ninga mkulu wa gwere.

Tin’funika kumbafuna kwene-kwene Yahova na kuwenga bzinthu bzakuipa

11. Kodi n’ciyani comwe cingathandize munthu kumalisa cikhumbo ca kuwona bzinthu bza maika?

11 Onani kuti Ribeiro asiye kumbawona bzinthu bza maika, akhafunika kucita bzizinji sikuti kundowerenga Bibliya kokha. Iye akhambakumbukira bzomwe akhawerenga m’Bibliya na kubvuma kuti bzitokonye mtima wace. Kuthumizira bzimwebzi iye akhapemba kwa Yahova kuti amuthandize. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidathandiza Ribeiro kuti lufoyi lace kwa Mulungu likhale lakulimba, acimalisa cikhumbo cace ca kumbawona bzinthu bza maika. Tenepo, kuti timalise cikhumbo ca kumbawona bzinthu bza maika, tin’funika kumbafuna kwene-kwene Yahova na kuwenga bzinthu bzakuipa.—Werengani Psalymo 97:10.

TCENKHANI UKALI, KUTUKWANA NA MAGUNKHA

12. Kodi n’ciyani comwe cidathandiza Stephen kumalisa ukali na kutukwana?

12 Wanthu winango ambakalipa mwakamfulumize ndipo ambalewa mafala yakuipa na kutukwana anzawo. Bzimwebzi bzikacitika, bzimbabweresa mabvuto makulu m’banja. Onani ciratizo ca Stephen wa ku Austrália omwe akhambandokalipa na cinthu ciri-cense napo cing’ono. Iye adati: “Ine na mkazangu tidapumirana katatu kense ndipo tikhadasala pang’ono kulambana.” Na nthawe iwo adayamba kupfunza Bibliya na Mboni za Yahova, ndipo Stephen akhaphatisa basa bzomwe akhapfunzabzo. Iye adafotokoza kuti pomwe akhanati kudziwa Yahova, akhakalipa na cinthu ciri-cense comwe cikhamukhumudwisa, iye akhabzibva ninga bomba lomwe likufuna kuphulika. Koma pomwe Stephen adayamba kuteweza malango ya m’Bibliya, bzinthu bzidayamba kufamba bwino pa moyo wace. Iye adalewa kuti: “Moyo wa banja lathu udacinja mwakudabwisa kwene-kwene. Na thandizo la Yahova, tsapano ndimbacita nyongo yakuyambisa mtendere tikakhumudwisana.” Tsapano, Stephen ankutumikira ninga mtumiki wakuthandiza ndipo mkazi wace ankucita upainiya bwakukhazikika kwa magole mazinji. Akulu wa m’gwere la Stephen adati: “Stephen ni m’bale wakuderekha, ambaphata basa na nyongo ndipo ngwakubzicepswa.” Akuluwo adalewa pomwe kuti palibe nsiku yomwe adawona Stephen ankukalipa. Kodi Stephen adabzipasa mbiri thangawe ra kucinja kumweku? Iye adati: “Bzingadakhala bzakunesa kutambira bzisimbo ninga bzimwebzi pa moyo wangu, ndingadalamba thandizo la Yahova kuti ndicinje khalidwe langu.”

13. N’thangwe ranyi ukali n’bwakuipa? Ndipo kodi Bibliya limbaticenjeza ciyani?

13 Bibliya limbaticenjeza kuti titcenkhe ukali, mulomo na kutukwana. (Wayefezo 4:31) Kawiri-kawiri bzinthu bzimwebzi bzimbacitisa munthu kukhala wa ndewo. Nsiku zino, wanthu azinji ambawona kuti ukali na khalidwe laciwembo ni bzinthu bzomwe bziribe kuipa. Tsono cadidi n’cakuti makhalidweya yambakondwesa lini Mulengi wathu. Tenepo, azinji mwa abale wathu adacinja makhalidweya ndipo adabvala unthu bupsa.—Werengani Psalymo 37:8-11.

14. Fotokozani ciratizo cakuwonesa kuti bzingakwanisike munthu wakuipa kucinja khalidwe lace?

14 Onani ciratizo ca Hans omwe ankutumikira ninga mkulu wa gwere ku Áustria. Nyakubveranisa bungwe la akulu wa m’gwere la Hans adati: “Hans ni m’bale m’bodzi wakuderekha kwene-kwene omwe ndidamudziwa kale pa moyo wangu.” Koma sikuti Hans akhali wakuderekha kuyambira kale-kale. Pomwe iye akhali tswaka, adayamba kumwa kwene-kwene ndipo adadzakhala munthu waciwembo. Nsiku inango pomwe akhadaledzera, iye adakalipa kwene-kwene mpaka adafika pa kupha makhadzi wace. Tenepo, iye adaikhidwa m’kawoko kwa magole 20, koma napo bzikhali tenepo iye alibe kucinja unthu bwace. Na nthawe, mai wace adakumbira mkulu wa gwere kuti akamuzungire ndipo Hans adayamba kupfunza Bibliya. Iye adati: “Bzidakhala bzakunesa kuti ndicinje unthu bwangu bwakale. Koma ndidagumana cilimbiso m’cinembo ca Zaiya 55:7 comwe cimbati: ‘Munthu wakuipa asiye njira yace,’ na ca 1 Wakolinto 6:11 comwe pakulewa bza wale omwe adasiya makhalidwe yakuipa cimbati: ‘Ndipo winango wa imwepo mukhacita bzimwebzi.’ Kwa magole mazinji, Yahova mwa kudeka mtima adandithandiza na mzimu wace wakucena kuti ndibvale unthu bupsa.” Hans adabatizidwa pomwe akhali m’kawoko ndipo adacosedwa pambuyo pa magole 17 na pakati. Iye adati: “Ndimbatenda kwene-kwene Yahova thangwe ra nsisi zace na kundikhululukira.”

15. Kodi ni khalidwe linango liponi lomwe limbacita mbali ya unthu bwakale? Ndipo Bibliya limbalewa ciyani bza khalidweri?

15 Kunama ni khalidwe linango lomwe limbacita mbali ya unthu bwakale. Mwa ciratizo, wanthu azinji ambanama kuti aleke kulipira mtsonkho ayai kuti athawe mulandu. Tsono Yahova ni ‘Mulungu wa cadidi.’ (Psalymo 31:5) Tenepo iye ambafuna kuti atumiki wace wense ‘ambalewe cadidi’ m’mbuto mwa kunama. (Wayefezo 4:25; Wakoloso 3:9) Tin’funika kumbalewa cadidi napo kuti bzomwe tacitabzo mpsakupasa manyazi ayai mpsakunesa.—Mimwani 6:16-19.

IWO ADAKUNDA UNTHU BWAKALE

16. Kodi n’ciyani cin’dzatithandiza kukhundula unthu bwathu bwakale?

16 Tingakwanise lini kukunda unthu bwathu bwakale mwa mphanvu zathu zokha. Sakura, Ribeiro, Stephen na Hans wensenewa adacita nyongo kuti acinje makhalidwe yawo yakuipa pa moyo wawo. Mphanvu ya Fala la Mulungu na mzimu wace wakucena ndibzo bzidawathandiza kuti acinje makhalidwe yawo. (Luka 11:13; Wahebereu 4:12) Kuti tigumane phindu na mphanvu imweyi, tin’funika kuwerenga Bibliya nsiku zense, kukumbukira bzomwe tawerengabzo, kupemba nthawe zense kuna Yahova kuti atipase nzeru ticicita nyongo ya kuphatisa basa bzomwe tapfunzabzo. (Djosuwe 1:8; Psalymo 119:97; 1 Watesalonika 5:17) Tingagumanembo phindu na Fala la Mulungu na mzimu wace wakucena tikambakonzekera na kugumanika pa mitsonkhano ya gwere. (Wahebereu 10:24, 25) Tin’funikambo kumbaphatisa basa njira zakusiyana-siyana zomwe Gulu la Yahova limbatipasa ninga marevista, TV ya JW Broadcasting, JW Library na webisaite ya jw.org.—Luka 12:42.

Kodi tingakhundule tani unthu bwakale? (Onani ndime 16)

17. Kodi tin’dzapfunza ciyani mu nkhani yakutewera?

17 Tapfunza bzinthu bzakusiyana-siyana bzakuipa bzomwe Akristau an’funika kusiya kuti akondwese Yahova. Tsono pana bzinango bzomwe tin’funika kucita. Tin’funika kubvala unthu bupsa na kucita nyongo yakuti bukhale mbali ya moyo wathu. Mu nkhani yakutewerayi, tin’dzapfunza momwe tingacitire bzimwebzi.

^ ndi. 7 Madzina manango mu nkhani ino yacinjidwa.

^ ndi. 8 Onani kapitulo 25 m’bukhu lakuti Mayakho a Zimene Achinyamata Amafunsa, Buku Loyamba.