Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 52

Abereki—Mbapfunzisani Wana Wanu Kuti Ambafune Yahova

Abereki—Mbapfunzisani Wana Wanu Kuti Ambafune Yahova

‘Wana ni utaka bwakucokera kwa Yahova.’—PSALYMO 127:3.

NYIMBO 134 Wana ni Mphaso Yakucokera kwa Mulungu

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi Yahova ambapasa abereki udindo buponi?

YAHOVA adalenga banja lakuyamba kuti likhale na wana. Ndipopa Bibliya limbalewa kuti: ‘Wana ni utaka bwakucokera kwa Yahova.’ (Psalymo 127:3) Kodi bzimwebzi bzikuthandauza ciyani? Yezezerani kuti xamwali wanu wakupha naye ntsomba na mwala wakukumbirani kuti mumukoyere kobiri zizinji. Kodi imwepo mungabzibve tani? Pinango mungakomedwe thangwe ra kuwona kuti xamwali wanuyo ambakukhulupirani. Koma nthawe ibodzi-bodziyo, mungacite thupo la momwe mungakhotcererere kobirizo. Tenepo, Yahova omwe ni xamwali wathu wakufunika kwene-kwene, ambapasa abereki cinthu cakufunika kwene-kwene kuposa kobiri. Iye ambawapasa udindo bwakusamalira wana na kucitisa kuti wanawo akhale wakukondwa.

2. Kodi mu nkhani ino tinigumana mitawiro ya mibvunzo iponi?

2 Kodi ni mbani omwe angasankhule kuti banja likhale na wana, ndipo ni lini pomwe angakhale nawo wanawo? Kodi abereki angathandize tani wana kuti akhale na moyo wakukondwa? Mbatiwoneni nfundo za m’Bibliya zomwe zingathandize mabanja yacikristau kuti yacite bzakusankhula bzabwino pa nkhaniyi.

MBALEMEKEZANI BZOMWE BANJA LIMBASANKHULA

3. (a) Kodi ni mbani omwe angasankhule kuti banja likhale na wana? (b) Kodi ni nfundo iponi ya m’Bibliya yomwe axamwali na acibale an’funika kumbaikumbukira?

3 M’madziko yanango, wanthu ambadikhirira kuti anyakulowolana akhale na mwana mwakamfulumize. Ndipo mabanja yanango yambangingimizidwa na acibale wawo ayai wanthu winango kuti akhale na wana akandolowolana. M’bale winango wa ku Ásia, wakucemeredwa Jethro, adalewa kuti: “M’gwere, mabanja yanango yomwe yana wana yambangingimiza mabanja yomwe yalibe kuti yakhalembo nawo.” Ndipo m’bale winango wa ku Ásia, wakucemeredwa Jeffrey, adati: “Mabanja yanango yomwe yana wana yambauza omwe alibe kuti akadzakalamba an’dzasaya wakuwasamalira.” Tsono pa nkhani yakukhala na wana, banja liri-lentse ndiro lingasankhule kukhala nawo ayai ne, thangwe cimweci ni cakusankhula ca ali-wentse payekha ndipo udindo n’bwa banjalo. (Wagalata 6:5) N’cadidi kuti axamwali na acibale, ambafuna kuti banja lipsa likhale lakukondwa, koma iwo an’funika kukumbukira kuti kusankhula kukhala na wana ayai ne, ni cakusankhula ca banjalo.—1 Watesalonika 4:11.

4-5. Kodi ni bzinthu bziwiri bziponi bzomwe banja lin’funika kucezerana, ndipo lingacezerane bzinthubzo nthawe iponi? Fotokozani.

4 Banja likambacita cakusankhula ca kukhala na wana, lin’funika kumbakumbukira bzinthu bziwiri bzakufunika: Cakuyamba, kodi ni lini pomwe banjalo lingakhale na wana? Caciwiri, kodi ni wana angasi omwe an’funa kukhala nawo? Kodi ni nthawe iponi yomwe banja lingacezerane bza cakusankhulaci? Ndipo thangwe ranyi pomwe banja likucita cakusankhulaci lin’funika kukumbukira bzinthu bziwiribzi?

5 Nthawe zizinji, banja lin’funika kumbacezerana bza kukhala na wana akanati alowolana. Thangwe ranyi? Thangwe banja limbafunika kukhala na nzeru ibodzi pa nkhani imweyi. Ndipo mwamuna na mkazi an’funika kupenda penu adakonzeka kusamalira udindo bumwebu. Mabanja yanango yambapangana kuleka kukhala na mwana gole libodzi ayai mawiri, pambuyo pa malowozi. Iwo ambacita bzimwebzi kuti akhale na nthawe izinji ya kuzolowerana na moyo wa banja. Ndipo kucita bzimwebzi, kungawathandize kudziwana bwino akanati kukhala abereki, udindo bomwe bumbafuna nthawe izinji na mphanvu.—Wayefezo 5:33.

6. Mwakubverana na nthawe yomwe tikukhala ino, kodi n’ciyani comwe mabanja yanango yakusankhula kucita?

6 Mabanja yanango yambatewezera ciratizo ca wana atatu wa Nowa pabodzi na azikazawo. Pomwe adalowolana iwo adamala nthawe izinji ne kukhala na wana. (Ciyambo 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pedru 2:5) Jezu adandendemezera ntsiku zathu zino na ‘ntsiku za Nowa,’ ndipo ifepano timbapenukira lini kuti tikukhala mu ntsiku ‘zakupambulika na zakunesa.’ (Mateu 24:37; 2 Timotio 3:1) Na thangwe limweri, mabanja yanango yambasankhula kuleka kubereka kuti yakhale na nthawe izinji yakutumikira Yahova.

Banja likupangana bza kukhala na wana nakuti wanawo an’dzakhala angasi na kobiri zomwe lin’dzadzonga (Onani ndime 7) *

7. Kodi nfundo zomwe ziri pa cinembo ca Luka 14:28, 29 na Mimwani 21:5, zingathandize tani banja?

7 Pakucita cakusankhula ca kukhala na wana na kupenda kuti wanawo an’khala angasi, abereki wanzeru ambalewenga ‘kobiri zomwe an’dzonga.’ (Werengani Luka 14:28, 29. *) Abereki omwe ambalera bwino wana, ambadziwa kuti kulera wanawo kumbafuna kobiri, nthawe na mphanvu. Tenepo, banja limbafunika kucezerana mibvunzo ninga iyi: ‘Kodi tentse awiri tin’funika kumbaphata basa, kuti tikwanise kugula bzinthu bzakufunikira pa banja lathu? Tikafuna kugula cinthu, kodi timbabverana kuti tigule cire comwe n’cakufunika kwene-kwene pa banja lathu? Penu tentse awiri tikuphata basa, mbani omwe an’dzasamalira wana wathu? Penu tin’dzanyang’ana munthu kuti awasamalire, kodi makumbukidwe na bzicito bza munthuyo bzin’dzatokonya tani wanawo? Banja likambacezerana mibvunzoyi, lin’dzakhala likuphatisa basa mafala ya pa Mimwani 21:5.Werengani. *

Mwamuna wa lufoyi ambacita ciri-centse kuti athandize mkazace (Onani ndime 8)

8. Kodi banja lingagumane na mabvuto yaponi, ndipo mwamuna wa lufoyi an’funika kucita ciyani?

8 Abereki an’funika kukhala na nthawe izinji yakumbaceza na wana wawo. Ndipopa banja likakhala na wana azinji wakutewerana magole, bzimbakhala bzakunesa abereki kudziwa bvuto la mwana ali-wentse payekha. Mabanja yomwe yadalera wana mu njira imweyi, yambalewa kuti ni basa likulu kwene-kwene. Ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti mai nthawe zentse akhale wakuneta mwakuthupi na m’makumbukidwe. Iye angafike pa kuneta mpaka kutazira kupfunza, kupemba na kupalizira mwakukhazikika. Ndipo bvuto linango ndakuti maiyo ambakhala lini tceru pa mitsonkhano ndipo ambagumana lini phindu. N’cadidi kuti, mwamuna wa lufoyi ambacita ciri-centse, kuti athandize mkazace kusamalira wana ku mitsonkhano napo kumui. Mwa ciratizo, iye angathandizembo mkazace mabasa ya pamui. Koma iye an’funika lini kuleka kucitisa Kunamata Ninga Banja, na kucita nyongo kuti wentse agumane phindu na pfunzirolo. Ndipo iye an’funikambo kumbayenda mu utumiki bwakumunda mwakukhazikika pabodzi na banja lace.

ABEREKI MBAPFUNZISANI WANA WANU KUTI AMBAFUNE YAHOVA

9-10. Kodi abereki an’funika kucita ciyani kuti athandize wana wawo?

9 Kodi n’ciyani comwe abereki an’funika kucita kuti athandize wana wawo kuti afune Yahova? Kodi angakhotcerere tani wanawo ku ngozi za dziko lakuipali? Mbatiwoneni bzinthu bzomwe abereki an’funika kucita.

10 Mbakumbirani thandizo la Yahova mu mpembo. Kumbukirani ciratizo ca Manowa na mkazace, omwe akhali abereki wa Samisoni. Pomwe Manowa na mkazace adadziwa kuti akhadikhira kukhala na mwana, Manowa adakumbira nzeru kuna Yahova kuti adzakwanise kulera mwanayo.

11. Mwakubverana na bukhu la Wayeruzi 13:8, kodi abereki angatewezere tani ciratizo ca Manowa?

11 M’bale Nihad pabodzi na mkazace, Alma, wa ku Bósnia-Herzegovina, adapfunza bzizinji na ciratizo ca Manowa. Iwo adati: “Ninga Manowa, ifepano tidadandaulira Yahova kuti atipfunzise momwe tingakhalire abereki wabwino. Tenepo, Yahova adatawira mipembo yathu mwakuphatisa basa njira zakusiyana-siyana, ninga Bibliya, mabukhu yakufotokoza bza Bibliya, mitsonkhano ya gwere na ya cigawo.”—Werengani Wayeruzi 13:8. *

12. Kodi ni ciratizo ciponi comwe Zuze na Mariya adapereka kwa wana wawo?

12 Pfunzisani na bzicito. Abereki, dziwani kuti bzomwe imwepo mumbacita, bzina mphanvu kwene-kwene kwa wana wanu kuposa bzomwe mumbalewa. Ndipo tina citsimikizo centse cakuti, Zuze pabodzi na Mariya akhali ciratizo cabwino kwa wana wawo, kuphatanidzambo Jezu. Zuze akhaphata basa na nyongo kuti asamalire banja lace. Kuthimizira bzimwebzi, Zuze akhalimbisa wana wacewo kuti afune kutumikira Yahova. (Bzakutonga 4:9, 10) Cakutonga cikhangingimiza lini abereki kuti ambayende pabodzi na mabanja yawo ku ‘cikondweso ca Paskwa,’ comwe cikhacitika gole lire-lentse ku Jeruzalemu, koma Zuze akhayenda pabodzi na banja lace. (Luka 2:41, 42) Pinango abereki winango wa mu nthawe ya Zuze, akhakumbuka kuti kucita ulendo ninga bumwebule pabodzi na mabanja yawo bzikhali bzakunesa, thangwe angadadzonga nthawe na kobiri zizinji. Tsono Zuze akhalemekeza kwene-kwene kunamata Mulungu ndipo adapfunzisa wana wace kucita bzibodzi-bodzibzo. Mariya akhalimbo ciratizo cabwino, thangwe akhadziwa bzinembo. Ndipo mwakuphatisa basa mafala na bzicito, Mariya adapfunzisa wana wace kufuna Fala la Mulungu.

13. Kodi abereki winango adatewezera tani ciratizo ca Zuze na Mariya?

13 Nihad pabodzi na mkazace Alma, omwe tawalewa wale, adatewezera ciratizo ca Zuze na Mariya. Kucita bzimwebzi kwawathandiza kupfunzisa wana wawo kufuna Yahova na kumutumikira. Iwo adalewa kuti: “kucokera pa bzomwe timbacita pa moyo wathu, ifepano timbathandiza wana wathu kuti awone kufunika kwa kuteweza mitemo ya Yahova.” Ndipo Nihad adalewa pomwe kuti: “Abereki, mukafuna kuti wana akhali wabwino yambani ndimwepo.”

14. Thangwe ranyi abereki an’funika kumbadziwa wanthu omwe ambaceza na wana wawo?

14 Thandizani wana wanu kuti ambasankhule axamwali wabwino. Pai na mai an’funika kumbadziwa wanthu omwe ambaceza na wana wawo, na bzomwe ambacita pa macezayo. Bzimwebzi bzikuphatanidza wanthu omwe ambaceza nawo pa mtedwe, pa interneti na pa mitcini yanzeru. Mpsakufunika kuti abereki acite bzimwebzi, thangwe bzomwe wanthu ambakumbuka na kucita ni bzomwe wanawo angacite.—1 Wakolinto 15:33.

15. Kodi abereki angapfunze ciyani na ciratizo ca Jessie?

15 Kodi n’ciyani comwe abereki angacite penu ambadziwa lini kuphatisa basa mtedwe ayai mtcini wanzeru? Jessie omwe ni pai ndipo ambakhala ku Filipinas, adalewa kuti: “Ine na mkazangu tikhadziwa pang’ono kuphatisa basa mitcini yanzeru. Tsono bzimwebzi bziribe kutitazisa kuthandiza wana wathu kuti adziwe ngozi yomwe imbabwera thangwe ra kuphatisira basa kuipa mitcini ya nzeru.” Napo bzikhali tenepo, Jessie alibe kuletsa wana wace kuphatisira basa mtedwe ayai tablet thangwe rakuti iye akhadziwa lini kubziphatisa basa. Iye adalewa kuti: “Ndidauza wanu wangu kuti mpsabwino kuphatisa basa mitcini yanzeru kuti apfunze cirewedwe cipsa, kukonzekera mitsonkhano na kuwerenga Bibliya ntsiku zentse.” Penu imwepo ndimwe m’bereki, kodi mudawerenga ndipo mudacezerana kale na wana wanu malango yakulewa bza kutumiza mensaje na kuikha foto pa interneti yomwe yambagumanika pa jw.org pa mbali yakuti “Maswaka”? Mudawona nawo kale mavidiyo yakuti Imwepo na Mtedwe Wanu—Mbani Ambatonga Mwanzace? na Khalani Wakusamala Pomwe Munkuphatisa Basa Mbuto Zakucezera za pa Interneti? * Bzinthu bzimwebzi mpsakufunika kwene-kwene kwa aberekimwe thangwe bzingakuthandizeni kupfunzisa wana wanu momwe angaphatisire basa bwino mitcini yanzeru.—Mimwani 13:20.

16. Kodi abereki azinji ambacita ciyani, ndipo bzakutewera bzace bzimbakhala bziponi?

16 Abereki azinji ambanyang’ana mipata kuti athandize wana wawo kuti akhale pa uxamwali na omwe ana ciratizo cabwino pa kutumikira Mulungu. Mwa ciratizo, Endêni na Bomine, lomwe ni banja la ku Costa do Marfim, kawiri-kawiri likhambatambira anyakunyang’anira dera akambabwera kudzazungira gwere lawo. Endêni adati: “Bzimwebzi bzidathandiza kwene-kwene mwana wathu wacimuna wakuyamba. Iye adayamba kutumikira ninga mpainiya, ndipo tsapano akutumikira ninga wakuimira nyakunyang’anira dera.” Kodi imwepo munganyang’anirembo wana wanu mipata ninga imweyi?

17-18. Kodi abereki an’funika kupfunzisa wana wawo kuyambira nthawe iponi?

17 Mbapfunzisani wana wanu akali ang’ono. Bzimbakhala bwino kwene-kwene abereki akambapfunzisa wana wawo akali ang’ono. (Mimwani 22:6) Kumbukirani bza Timotio, pomwe adakula adacita ulendo bza umisiyonario na mpostolo Paulo. Kodi ni mbani omwe adamupfunzisa? Iye adapfunzisidwa ‘kuyambira [ali] tcece’ na mai wace Eunise, pabodzi na yavu wace Loide.—2 Timotio 1:5; 3:15.

18 Banja linango la ku Costa do Marfim, Jean-Claude na Peace, adakwanisa kupfunzisa wana wawo atanthatu kuti ambafune na kutumikira Yahova. Kodi n’ciyani comwe cidawathandiza kuti akwanise kuwapfunzisa? Iwo adatewezera ciratizo ca Eunise na Loide. Iwo adalewa kuti: “Ifepano tidakhomereza wana wathu Fala Mulungu kuyambira ali atcece, ayai akandobadwa.”—Bzakutonga 6:6, 7.

19. Kodi ‘kukhomereza’ Fala la Yahova wana wanu kumbathandauza ciyani?

19 Kodi ‘kukhomereza’ Fala la Yahova wana wanu kumbathandauza ciyani? ‘Kukhomereza’ kumbathandauza kupfunzisa (cinthu) mwakubwereza-bwereza. Tenepo, abereki an’funika kumbakhala na nthawe yakumbaceza na wana wawo. Nthawe zinango bzingakhale bzakunetesa kwa abereki kubwerezera-bwerezera malango yabodzi-bodzi kwa wana wawo. Napo bziri tenepo, abereki an’funika kuwona kuti ni mwayi kuthandiza wana wawo kubvesesa na kuphatisa basa Fala Mulungu.

Abereki an’funika kudziwa momwe angapfunzisire mwana ali-wentse payekha (Onani ndime 20) *

20. Fotokozani momwe abereki angapfunzisire wana wawo mwakuphatisa basa bukhu la Psalymo 127:4.

20 Adziweni bwino wana wanu. Kapitulo 127 ya bukhu la Psalymo imbandendemezera wana na misewe. (Werengani Psalymo 127:4. *) Misewe imbakonzedwa na bzinthu bzakusiyana-siyana ndipo inango imbakhala ikulu, inango ing’ono, mpsibodzi-bodzimbo na wana, iwo ambakhala wakusiyana-siyana. Tenepo, abereki an’funika kudziwa momwe angapfunzisire mwana ali-wentse payekha. Banja linango la ku Israel lomwe lidakwanisa kulera bwino wana wawo awiri kuti atumikire Yahova, lidafotokoza bzomwe bzidawathandiza. Iro lidati: “Ifepano tikhacitisa pfunziro la Bibliya mwana ali-wentse payekha.” Kulewa cadidi, banja liri-lentse lingasankhule bzomwe lingapfunze na wana wawo.

YAHOVA AN’DZAKUTHANDIZANI

21. Kodi Yahova ambathandiza tani abereki?

21 Nthawe zinango, abereki anganete thangwe ra mabvuto yomwe angagumane nayo pakupfunzisa wana wawo. Koma wana ni mphaso yakucokera kwa Yahova, ndipo iye ngwakukonzeka kuthandiza aberekiwo. Yahova ambatetekera mipembo ya abereki yakukumbira thandizo la momwe angalerere wana wawo. Ndipo iye ambatawira mipemboyo, mwakuphatisa basa Bibliya, mabukhu, bziratizo na malango ya abereki winango wa m’gwere omwe ambapfunzisa bwino wana wawo.

22. Kodi ni bzinthu bziponi bzakufunika bzomwe abereki angapase wana wawo?

22 Wanthu winango ambalewa kuti kulera wana ni basa lomwe limbamala magole 20. Tsono cadidi n’cakuti, abereki alibe malire yakupfunzisa wana wawo. Ndipo bzinthu bzakufunika kwene-kwene bzomwe iwo angapase wanawo, ni lufoyi, nthawe na kuwapfunzisa momwe angatumikirire Yahova. Abereki an’funika kudziwa kuti mwana ali-wentse angatokonyedwe mwa kusiyana na cipfunziso comwe angapereke. Mwa ciratizo, azinji omwe adaleredwa na abereki omwe ambafuna Yahova, ambabzibva ninga momwe mpfumakazi ya ku Ásia yakucemeredwa Joanna Mae imbabvera. Mpfumakaziyo idati: “Ndikambakumbukira bzomwe abereki wangu adandipfunzisa, nimbawatenda kwene-kwene thangwe rakuti iwo adandipfunzisa na kundithandiza kuti nimbafune Yahova. Ndipo nimbawona kuti iwo alibe kundondibereka, koma adandipasa moyo wathandauzo.” (Mimwani 23:24, 25) Akristau azinji omwe adaleredwa na abereki omwe ambafuna Yahova ambabzibvambo tenepoyo.

NYIMBO 59 Titumbize Yah Pabodzi

^ ndi. 5 Kodi wanthu akalowolana ndiye kuti an’funika kukhala na wana? Penu iwo asankhula kukhala nawo, an’funika kukhala na angasi? Ndipo abereki angathandize tani wana wawo kuti afune na kutumikira Yahova? Mu nkhani ino, tiniwona bzomwe abereki winango akucita, ndipo tiniwonambo nfundo za m’Bibliya zomwe zin’tithandiza kutawira mibvunzoyi.

^ ndi. 7 Luka 14:28 Mwa ciratizo, mbani wa imwepo akafuna kumanga nsanza ambayamba lini wakhala pansi na kulewenga kobiri zomwe angadzonge, kuti awone penu anazo kobiri zakukwanira za kumalizira nsanzayo? 29 Thangwe iye angaikhe maziko yace, koma acisaya kukwanisa kuimaliza ndipo wentse wakuwona angayambe kumuseka.

^ ndi. 7 Mimwani 21:5 Munthu wa nyongo an’dzagumana phindu pa bzakulinga bzace, koma nyakucita bzinthu na befu an’dzasauka.

^ ndi. 11 Wayeruzi 13:8 Ndipo Manowa adayamba kudandaulira Yahova, acimbati: “Ndilekerereni Yahova. Munthu wa Mulungu wacadidi omwe mwam’tumiza ule, ndaphata minyendo, mulekeni abwere pomwe , acidzatipasa malango ya momwe tingadzalerere mwana omwe an’dzabadwayo.”

^ ndi. 15 Onanimbo mabukhu yakuti Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa, Buku Loyamba msolo 36, na Buku Lachiwiri, msolo 11.

^ ndi. 20 Psalymo 127:4 Wana omwe ana baba tswaka ali ninga misewe m’manja mwa n’cikunda wamphanvu.

^ ndi. 64 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Banja likucezerana bza nkhani yakukhala na wana, ndipo likukumbukirambo bza cikondweso na mabvuto yomwe yangadzabwere.

^ ndi. 68 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Banja likucitisa pfunziro la Bibliya mwana ali-wentse payekha, mwakubverana na msinkhu na luso la wanawo.